Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62265 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Het nationaal inkomen Vooraf 1 2 3 4 5 6 7 Over dit lesmateriaal Pagina 1
Het nationaal inkomen Vooraf In veel landen is het gebruikelijk om allerlei economische gegevens over de situatie in dat land te verzamelen. Deze gegevens worden dan jaarlijks gepubliceerd. In Nederland wordt dat gedaan door het Centraal Bureau voor de Statistiek, zie www.cbs.nl. Wat denk jij? Waarom is het zinvol voor een land om economische gegevens te verzamelen? Bespreek je antwoorden met een klasgenoot. Aan het eind van deze opdracht kun je: uitleggen wat bedoeld wordt met het nationaal inkomen van een land. uitleggen hoe je het nationaal inkomen per hoofd van de bevolking uitrekent en begrijp je dat het nationaal inkomen per hoofd van de bevolking een maat voor de welvaart van een land is. verschillende oorzaken voor inkomensverschillen noemen. uitleggen wat bedoeld wordt met nivelleren en denivelleren. overheidsmaatregelen noemen die een (de)nivellerend effect hebben. Activiteiten 1 2 3 4 Groepsgrootte Activiteit Alleen Vragen beantwoorden over het nationaal inkomen. Alleen Vragen beantwoorden over welvaart en het nationaal inkomen. Alleen Vragen beantwoorden over inkomensverschillen. Alleen + samen Vragen beantwoorden en bespreken over inkomensverschillen. Pagina 2
5 6 7 Alleen Alleen Alleen Vragen beantwoorden en bespreken over nivelleren en denivelleren. Vragen beantwoorden en bespreken over belasting. Een stukje uit de schoolkrant beargumenteren. Benodigdheden Voor deze opdracht heb je een rekenmachine nodig. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. 1 Het nationaal inkomen Het nationaal inkomen van een land is de som van alle in één jaar verdiende inkomens door de inwoners van het land. Het nationaal inkomen in combinatie met het aantal inwoners van een land is een manier om de welvaart van een land weer te geven. In de tabel zie je van een aantal 'Eurolanden' het nationaal inkomen en het aantal inwoners in 2011. Land Nationaal inkomen Aantal inwoners Spanje 1.120.000.000.000,- 45.100.000 Italië 1.836.000.000.000,- 58.100.000 Frankrijk 2.216.000.000.000,- 63.700.000 Duitsland 2.907.000.000.000,- 82.400.000 België 395.000.000.000,- 10.600.000 Nederland 630.000.000.000,- 16.400.000 Pagina 3
1. Welk land had het hoogste nationaal inkomen? 2. Zoek uit welk land het hoogste nationaal inkomen per hoofd van de bevolking had. 2 Welvaart en nationaal inkomen Het nationaal inkomen per hoofd van de bevolking zegt iets over de welvaart in een land. Bekijk de gegevens in de tabel. Land Nationaal inkomen Aantal inwoners Nederland 630.000.000.000,- 16.400.000 Indonesië 819.300.000.000,- 190.000.000 Rwanda 1.650.000.000,- 7.600.000 1. Welk land heeft het hoogste nationaal inkomen? 2. Is het land met het hoogste nationaal inkomen ook het welvarendst van deze drie landen? 3. Bereken van ieder land het nationaal inkomen per hoofd van de bevolking. 4. Is het land met het hoogste nationaal inkomen per hoofd van de bevolking het welvarendst van deze drie landen? 5. In België bedroeg in 2009 het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking ongeveer 36.000,-. In Nederland was het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking dat jaar ongeveer 39.000,-. En in Luxemburg wat het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking dat jaar ongeveer 75.000,-. Volgens Joost bedraagt het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in de Benelux (België, Nederland en Luxemburg) ongeveer 50.000,-. a. Hoe komt Joost aan dat bedrag? b. Heeft Joost gelijk? Leg je antwoord uit. 6. In Portugal bedroeg het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in 2009 ongeveer 21.700,-. Dat was ongeveer 70% van gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in de Pagina 4
Europes Unie (EU). Bereken het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking in de EU. 3 Inkomensverschillen In Nederland is het inkomen per hoofd van de bevolking ongeveer 40.000,-. Dat betekent niet dat iedereen 40.000,- verdient. Hieronder zie je enkele oorzaken voor inkomensverschillen. scholing ervaring mate van verantwoordeljkheid leeftijd zwaarte van het werk Welke oorzaak/oorzaken voor het inkomensverschil vind je in de volgende zinnen? 1. Ronald is 16 jaar en verdient het minimumloon. Zijn vader doet hetzelfde werk, maar verdient 3x zoveel. 2. Een chirurg doet 15 operaties per week. Zijn assistente houdt bij wanneer de patiënten aan de beurt zijn. 3. Een piloot van een Boeing 747 heeft een langere opleiding moeten volgen dan een stewardess. 4. Werknemers die 's nachts moeten werken krijgen daarvoor een toeslag op hun loon. 4 Pagina 5
Inkomensverschillen terecht of niet? In stap 3 heb je vijf verschillende oorzaken voor inkomensverschillen gezien: scholing ervaring mate van verantwoordeljkheid leeftijd zwaarte van het werk Wat vind jij? 1. Kies één oorzaak uit en leg uit waarom jij het terecht vindt dat er daardoor inkomensverschillen zijn. 2. Is er ook een oorzaak waarvan jij vindt dat het onterecht is dat er daardoor inkomensverschillen zijn? Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. 5 Pagina 6
Nivelleren en denivelleren Een van de doelen van het beleid van de overheid is een rechtvaardige inkomensverdeling. Dat wil zeggen dat de inkomensverschillen niet te groot mogen worden. Het verkleinen van het verschil tussen de hoge inkomens en de lage inkomens noem je nivelleren. Het vergroten van het verschil tussen de hoge inkomens en de lage inkomens noem je denivelleren. Bekijk de volgende drie maatregelen. Werken de maatregelen nivellerend of juist denivellerend? Leg je antwoord steeds uit. 1. Het verhogen van de uitkeringen voor mensen met een laag inkomen. 2. Het extra belasting heffen op de hogere inkomens. 3. Het verlagen van de huurtoeslag. Bespreek de antwoorden met een klasgenoot. 6 Pagina 7
Belasting betalen Meneer Brouwer verdient 2000,- per maand. Mervrouw Cornelissen verdient twee keer zoveel, dus 4000,-. Meneer Brouwer en mevrouw Cornelissen moeten allebei nog belasting betalen. In welk geval of in welke gevallen is er sprake van een nivellering van het inkomensverschil door de belastingheffing? A. Meneer Brouwer en mevrouw Cornelissen betalen allebei 500,- belasting. B. Meneer Brouwer betaalt 500,- belasting en mevrouw Cornelissen betaalt 700,- belasting. C. Meneer Brouwer betaalt 500,- belasting en mevrouw Cornelissen betaalt 1000,- belasting. D. Meneer Brouwer betaalt 500,- belasting en mevrouw Cornelissen betaalt 1400,- belasting. Bespreek ook nu je antwoord met een klasgenoot. 7 Economiedocent boos Uit de schoolkrant: Vind jij dat deze economiedocent terecht boos is? Pagina 8
Noem argumenten om je mening te ondersteunen. Pagina 9
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 October 2016 om 16:16 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Economie; Overheid en bestuur; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 10