gemeente De Wolden Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan STARTNOTITIE

gemeente De Wolden Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan STARTNOTITIE

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING......3 1.1 Aanleiding......3 1.2 Probleemstelling...3 1.3 Doel...4 1.4 Randvoorwaarden...4 1.5 Uitgangspunten...5 2 PROCES EN ONDERDELEN...5 2.1 Betrokkenen...5 2.2 Onderdelen GVVP...5 2.3 Burgerparticipatie...6 3 THEMA S EN SPEERPUNTEN GVVP...7 3.1 Thema s...7 3.2 Speerpunten...8 4 PROJECTORGANISATIE, PLANNING EN KOSTEN...9 4.1 Projectorganisatie en ureninzet...9 4.2 uitvoering en kosten...9 4.3 Planning...10 Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 2

1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Het actuele gemeentelijk beleidsplan Verkeer en Vervoer, ook wel gemeentelijk verkeer en vervoerplan (GVVP) genoemd, van De Wolden dateert van 2000. In 2003 is een actualisatie en tussentijdse evaluatie van het GVVP opgesteld, dat begin 2004 door de gemeenteraad is vastgesteld. In de afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest op het gebied van verkeer en vervoer, zowel landelijk, regionaal als lokaal. Dit, naast het feit dat de looptijd van een GVVP maximaal 10 jaar is, vraagt voor de gemeente om een actueel verkeer en vervoerbeleid. Het college van B&W wil daarom in 2009 een nieuw GVVP opstellen. Voorliggend document is een startnotitie dat als basis dient voor het op te stellen GVVP. Hierin wordt een voorzet gedaan voor thema s in het nieuwe GVVP en de te volgen procedure om te komen tot een door de gemeenteraad vastgesteld plan. Dit proces zal interactief zijn. Het gaat om draagvlak te creëren bij inwoners en belangenverengingen in onze gemeente voor het te voeren verkeers en vervoersbeleid. Voorgesteld wordt daarom om in samenwerking met hen dit plan op te stellen. Verderop in deze startnotitie wordt daar uitgebreid op ingegaan. Het nieuwe GVVP bestaat uit 2 onderdelen: een beleidsdeel en een uitvoeringsprogramma. Het beleidsdeel is kaderstellend. Dit betekent dat het beleid voor de komende jaren op hoofdlijnen wordt verwoord. Het beleidsdeel is vooral een handleiding en als richtinggevend document te gebruiken ten aanzien van verkeer en vervoer in De Wolden. Het uitvoeringsprogramma vloeit voort uit het beleidsdeel en bevat concrete projecten voor de komende jaren. 1.2 Probleemstelling De Wolden is een plattelandsgemeente met veel buitengebied. Dit buitengebied kenmerkt zich door veelal smalle wegen die door alle verkeersdeelnemers worden gebruikt. Deze wegen hebben over het algemeen een geringe intensiteit. Probleemstelling Als specifieke probleemstelling is voor De Wolden geformuleerd: Hoe gaan we om met verkeer en vervoerproblemen in een plattelandsgemeente, waarbij we rekening houden met landschappelijke waarden, gezamenlijk gebruik van wegen door zeer diverse gebruikers en een lage intensiteit. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 3

1.3 Doel Doel GVVP: Het GVVP geeft een vernieuwende visie op verkeer en vervoer in De Wolden en heeft een breed draagvlak. Het geeft richting aan toekomstige (her)inrichting van wegen in de grotere kernen en in het buitengebied. Biedt een kader van waaruit verkeersplannen kunnen worden ontwikkeld en uitgevoerd: een samenhangend en richtinggevend verkeersbeleid; Inspelen op ruimtelijke ontwikkelingen; Eenduidige en heldere communicatie naar de burger bij verkeersvragen/problemen; Voldoen aan de Planwet verkeer en Vervoer. 1.4 Uitgangspunten Voor het GVVP gelden de volgende uitgangspunten: Gemeente gaat verder met het landelijk concept Duurzaam Veilig; Beleid van de gemeente past in het landelijk en provinciaal beleid; Maatregelen moeten daadwerkelijk realiseerbaar zijn (ruimtelijk, kostentechnisch) Draagvlak belanghebbenden (bewoners / belangenverenigingen); Procesafstemming met organisaties en andere wegbeheerders; Procesafstemming met de projecten Structuurvisie en Dorpsvisies. 1.5 Relatie met andere projecten Het GVVP heeft een relatie met enkele bestaande beleidsstukken en uitvoeringsplannen. Deze veelal bestuurlijk vastgestelde stukken staan niet ter discussie in dit GVVP. Visie Zuidwolde Visie op Zuidwolde. Er is een apart verkeersdeel in de visie opgenomen, o.a. over Hoofdstraat in Zuidwolde en de N48.Vastgesteld door de raad in 2007. Fietsplan Prioritiering van fietsprojecten. Vastgesteld door de raad in 2008. Gebiedsvisie N48 Op dit moment (okt. 2008) wordt samen met provincie Drenthe een ruimtelijke visie op Zuidwolde opgesteld. Verkeer is onderdeel van deze visie. Nieuwe aansluiting N48 Zuidwolde en tracé nieuwe gemeentelijke ontsluitingsweg De uitvoering van dit project staat gepland vanaf 2010. Netwerkanalyse Zuid Drenthe Deze beleidsvisie in 2006 opgesteld voor de regio Zuid Drenthe onder regie van de provincie Drenthe. GGB-studie regio Hoogeveen De visie op het bereikbaar houden van de regio Hoogeveen is opgesteld in 2008. De Wolden valt binnen het invloedsgebied van deze studie. Ruimtelijke ontwikkelingen in De Wolden Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 4

2 Proces en onderdelen GVVP 2.1 betrokkenen Gemeenteraad De startnotitie wordt voorgelegd aan de gemeenteraad en zij wordt gevraagd in te stemmen met beschikbaar gestelde krediet. Tijdens het proces kunnen raadsleden op eigen initiatief deelnemen aan de werkateliers. Voordat het concept GVVP ter visie wordt gelegd, wordt het opiniërend aan de raad voorgelegd. Na de inspraak stelt de raad het GVVP en de inspraakreacties formeel vast en stelt budget beschikbaar voor het uitvoeringsprogramma. College van B&W Het college is opdrachtgever. Zij stelt de startnotitie vast en zorgt dat het GVVP uiteindelijk door de raad wordt vastgesteld. Wethouder Koster is verantwoordelijk wethouder namens het college. Gemeentelijke organisatie Er wordt een interne projectteam samengesteld met verschillende disciplines. (zie volgend hoofdstuk). Dit projectteam komt gedurende het proces enkele malen bijeen en maakt keuzes. Hiermee wordt draagvlak en afstemming gezocht binnen de organisatie. Andere overheidspartijen Met provincie, OV bureau, omliggende gemeenten en andere organisaties wordt een of twee aparte bijeenkomsten georganiseerd om het GVVP af te stemmen met het beleid en de toekomstvisie van de verschillende overheidspartijen. Burgers en belangen partijen Het nieuwe GVVP wordt een plan voor onze inwoners, gemaakt door onze inwoners. Het proces om tot een nieuw GVVP te komen is een zeer wezenlijk onderdeel. Iedereen heeft verstand van verkeer, of op zijn minst een mening hierover. Daarom willen we graag gebruik maken van de lokale kennis en kunde van onze inwoners. We gaan met de inwoners en belangenpartijen in gesprek en gaan gebiedsgewijs werkateliers organiseren (zie 2.3) 2.2 onderdelen GVVP Het GVVP bestaat uit 3 onderdelen, die fasegewijs worden opgesteld: 1. Kader/beleid 2. Knelpunten 3. Maatregelen Ad 1. Er wordt een inventarisatie uitgevoerd van het beleid op het gebied van of een relatie met verkeer. Het landelijk verkeersbeleid is beschreven in de Nota Mobiliteit, het provinciale beleid in het Drentse PVVP. Verder zijn er diverse regionale studies die dienen als input voor het GVVP, zoals het fietsbeleidsplan, de Netwerkanalyse Zuid Drenthe, Gebiedsgericht Benutten regio Hoogeveen ed. Verder is het gemeentelijk beleid met een relatie met verkeer belangrijk, zoals het ruimtelijk ordeningsbeleid. Ad 2. In deel 2 van het GVVP worden de knelpunten bepaald binnen de thema s die zijn geformuleerd. Ten eerste wordt een evaluatie van het uitgevoerde verkeersbeleid uitgevoerd. Is de gemeente op de goede weg? In 2003 is reeds een eerste evaluatie van het GVVP 2000 en het Duurzaam Veilig beleid uitgevoerd. Deze evaluatie is de basis. Verder wordt een verkeersveiligheidsanalyse uitgevoerd om te bepalen waar de verkeersveiligheids knelpunten in de gemeente zijn. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 5

Een andere belangrijke peiler voor dit onderdeel zijn de wensen en ideeën van burgers, belangenpartijen en ambtenaren van (andere) afdelingen. Hier wordt in het onderdeel burgerparticipatie (2.3) uitvoerig op ingegaan. Ad 3. In het derde deel van het GVVP worden voor de geconstateerde knelpunten en het te voeren beleid oplossingsrichtingen voorgesteld. De oplossingsrichtingen worden geprioriteerde en op kosten gezet. Prioritering hangt onder ander af van mogelijkheden van combinatie met onderhoud, politieke wensen, beschikbare budgetten en subsidiemogelijkheden. Concreet leidt deze fase tot een uitvoeringsprogramma: een lijst met daarin de voorgestelde verkeersmaatregelen voor een periode van 4 jaar inclusief een raming van de kosten. 2.3 Burgerparticipatie Zoals reeds eerder aangegeven in deze startnotitie, is burgerparticipatie een belangrijk onderdeel van het proces. Voorgesteld wordt om werkateliers te organiseren. Wij zien de ateliers als volgt voor ons. We maken zelf eerst een inventarisatie: waar gebeuren ongevallen, waarover krijgen we klachten en wat zijn voor onszelf aandachtspunten op verkeer en vervoergebied in een bepaald dorp. Ook zal de historie van het dorp aan de orde komen. Hoe liepen de wegen van oudsher bijvoorbeeld. Verder zal voorafgaand aan de werkateliers met de belangenverenigingen worden gesproken. Zo hebben de keukentafel gesprekken in Zuidwolde bijvoorbeeld al een hoop waardevolle informatie opgeleverd. Die kunnen we prima gebruiken. Burgers worden voorafgaand aan het werkatelier betrokken middels een vragenformulier dat breed zal worden uitgezet (krant, internet ed.). Gevraagd wordt naar de ervaring met de huidige (uitvoering) van het beleid en de wensen en knelpunten. Tijdens het werkatelier zal de gemeente de uitkomsten van de inventarisatie presenteren en in gesprek gaan met de genodigden. We nodigen in iedersgeval uit: de vereniging van dorpsbelangen; VVN; Landbouworganisatie; Ondernemers; verkeersouders van scholen; wijkagent. Deze werkateliers leiden tot een schat aan informatie over de problemen, knelpunten, toekomstvisie, prioriteiten en wat als positief/negatief wordt ervaren in de dorpen. We willen ook discussiëren over zaken als: wil men drempels, hoe denkt men over instellen 60 km/uur buiten de kom, gedragsbeinvloeding en hoe kunnen we de weg meer onderdeel laten zijn van de omgeving et cetera. 2 e ronde Als het GVVP in concept gereed is, organiseren we wederom een aantal bijeenkomsten om de inhoud van het nieuwe GVVP te presenteren en de maatregelen die we voorstellen. Hierover gaan we in discussie met de reeds eerder genoemde partijen. Dit leidt waarschijnlijk tot een bijstelling van het plan. Ter visie Tot slot wordt het concept GVVP ter visie gelegd. Belanghebbenden kunnen dan een formele zienswijze indienen. Deze zienswijzen worden gebundeld en voorzien van een gemotiveerde reactie vastgelegd in een reactienota. Voorts kunnen belanghebbenden inspreken tijdens de vergadering van de gemeenteraad. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 6

3 Thema s en speerpunten GVVP 3.1 Thema s In het GVVP wordt de visie op ontwikkelingen tot 2020 beschreven voor in ieder geval de volgende beleidsthema s: 1. Bereikbaarheid; 2. Verkeersveiligheid; 3. Leefbaarheid; 4. Fiets en voetgangers; 5. Openbaar vervoer; 6. Parkeren. Aspecten die aan de orde komen binnen de verschillende thema s zijn: Ad 1 Bereikbaarheid o Doorstroming o Hoofdwegenstructuur/categorisering o landbouwverkeer o Bewegwijzering, ook recreatief Ad 2 Verkeersveiligheid o Objectieve onveiligheid o Subjectieve onveiligheid o Gedragsbeïnvloeding/verkeerseducatie Ad 3 Leefbaarheid o Sociale veiligheid o Geluid o Luchtkwaliteit o Routering gevaarlijke stoffen o Gladheidbestrijding o Barrièrewerking Ad 4 Fiets en voetganger o Hoofdroutes, o.a. schoolroutes o Bevorderen fietsgebruik o Voetpaden o Zebra s Ad 5 Openbaar vervoer o Dienstregeling o Haltes en halteplan o Kernen zonder OV/regiotaxi o Gratis openbaar vervoer? Ad 6 Parkeren o Normering o Winkelgebieden o gehandicapten Voor elk van de thema s zal (aanvullend) onderzoek nodig zijn om goed inzicht te krijgen in de (verwachte) problematiek en de te kiezen oplossingsrichtingen. Zo zal een analyse van verkeersongevallen inzicht geven in aard, ernst en toedracht van ongevallen. Subjectieve onveiligheid blijkt bijvoorbeeld uit klachten van burgers. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 7

3.2 Speerpunten Bovengenoemde thema s zijn algemene thema s die in elk GVVP een plaats krijgen. Daarom wordt hier een voorzet gedaan voor een aantal speerpunten in het nieuwe GVVP toegespitst op gemeente De Wolden: 1. Shared Space 2. Herijking categorisering 3. Schoolroutes en schoolomgeving 4. Duurzaamheid bevorderen fiets en openbaar vervoer 5. Gedragsbeïnvloeding Ad 1. De geformuleerde probleemstelling is: hoe gaan we om met verkeer en vervoerproblemen in een plattelandsgemeente, waarbij we rekening houden met landschappelijke waarden, gezamenlijk gebruik van wegen door zeer diverse gebruikers en een lage intensiteit. We willen hiertoe gebruik maken van het principe shared space (gezamenlijk gebruik van de ruimte). Shared space is inmiddels een begrip binnen de bebouwde kom; er zijn een aantal succesvolle projecten tot stand gekomen. Te denken aan Drachten, Oosterwolde en Haren, waar op soms drukke wegen binnen de kom het shared space principe wordt toegepast. Alle verkeersdeelnemersmaken gebruik van dezelfde weg zonder al teveel regels. Wij vragen ons op dit moment af hoe we het shared space principe ook buiten de kom kunnen uitvoeren. Want juist in het buitengebied, waar vanousher al sprake is van shared space, is er de roep om vrijliggende fietspaden, verkeersmaatregelen ed. Hoe kunnen we door de inrichting van onze wegen in het buitengebied het gevoel terug brengen van: de weg is van ons allemaal en we houden weer rekening met elkaar? Hoe gaan we vervolgens om met het landschappelijk inpassen van wegen en zorgen we ervoor dat omgeving en weg op elkaar zijn afgestemd? Mogelijk gaan we in het kader van het opstellen van dit GVVP deelnemen aan een INERREG-project, waarin dit principe verder uitgewerkt wordt en onze vragen tot concretisering van maatregelen in het buitengebied leidt. Met een aantal internationale gemeenten zal aan dit project gewerkt worden en ervaringen worden uitgewisseld. Ook kan het project ondersteunen in de interactieve aanpak die we voorstaan. Ad 2. De categorisering van wegen is in het GVVP van 2000 vastgesteld. Alle wegen zijn gecategoriseerd als erftoegangsweg of erftoegangsverzamelweg. Met name de categorie erftoegangsverzamelweg is in de praktijk een moeilijk uit te leggen type weg (markering/snelheid). Voorgesteld wordt om deze categorie in het nieuwe GVVP te heroverwegen (erftoegangsweg of gebiedsontsluitingsweg). Vooral waar het de ontsluiting van dorpen betreft is veelal een maximumsnelheid van 80 km/uur gewenst. Hiermee hangt ook samen of en hoe de gemeente verder wil gaan met het inrichten van 30 en 60 km zones, drempels. Wellicht wil een landelijke gemeente als De Wolden meer inzetten op het inpassen van de weg in het landschap (shared space achtige inrichting). Ad 3. De gemeente heeft al een groot aantal schoolomgevingen verkeersveilig heringericht. In het nieuwe GVVP blijft dit een speerpunt. We stellen een aanpak voor samen met de scholen en willen hen stimuleren verkeersouders te hebben en het verkeersveiligheidslabel te bemachtigen. Ook het maken van veilige schoolroutes, samen met de scholen, zal een prominente plaats krijgen in het nieuwe GVVP. Ad 4. De gemeente zet in op Duurzaamheid. Hierbij hoort het stimuleren van fietsen en openbaar vervoer. In 2008 heeft de gemeenteraad reeds een ambitieus fietsplan vastgesteld. Deze wordt onderdeel van het nieuwe integrale GVVP. Niet alleen nieuwe Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 8

fietspaden, maar ook doorsteken en comfort zijn van belang bij bevorderen van fietsverkeer. Ook gratis openbaar vervoer kan een thema zijn in het nieuwe GVVP. Ad 5. De gemeente ontvangt regelmatig klachten over te hard rijden en verzoeken voor snelheidsremmers. Te hard rijden is een gedragskwestie. Tot op heden worden veelal infrastructurele maatregelen getroffen om gedrag aan te passen (=curatief). Het blijkt echter onmogelijk om de wegen zodanig vorm te geven dat men zich altijd aan de maximumsnelheid houdt. Daarnaast ontstaat natuurlijk discussie over al die vervelende drempels. Daarom wordt voorgesteld om nog meer in te zetten op gedragsbeïnvloeding in de breedste zin van het woord. Educatie en voorlichting voor alle leeftijden weggebruikers. In het nieuwe GVVP wordt een voorzet gedaan. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 9

4 Projectorganisatie, planning en kosten 4.1 Projectorganisatie en ureninzet De volgende projectorganisatie wordt voorgesteld: 1. Kernteam; 2. Projectteam; 3. Werkateliers met belangenverenigingen (zie 2.1 proces) Ad 1. Kernteam Verkeerswethouder Koster is voorzitter van het kernteam. Het kernteam zet de lijnen uit voor het projectteam. Het kernteam komt incidenteel bijeen. Leden van het kernteam zijn verder de projectleider en de externe deskundige. Ad 2. Projectteam Het projectteam is een interne werkgroep. Zij zorgt voor inhoudelijke afstemming, beoordeling van stukken voordat ze naar het college gaan en het inzichtelijk maken van keuzes voor kernteam en college. Leden van het projectteam zijn: Projectleider afd. OW (80) Externe deskundige (250) Beleidsmedewerker verkeer 150) Medewerker RO/milieu/ (ad hoc) (25) Communicatie (ad hoc) (25) Tussen haakjes is de inschatting van het aantal te reserveren projecturen opgenomen. Ad 3. Werkateliers Bij de werkateliers zijn aanwezig: Dagvoorzitter werkatelier (leid bijeenkomst) Projectleider afd. OW Wethouder Koster Externe deskundige (inhoudelijke inbreng) Communicatie 4.2 Uitvoering en kosten Het opstellen van het GVVP vindt door een externe deskundige plaats. Deze deskundige wordt aangestuurd door de projectleider van afdeling Openbare Werken. Onderdelen van het GVVP worden uitbesteed aan een extern bureau. Te denken valt aan een ongevallenanalyse, het maken van kaarten of delen van het GVVP schrijven. Verder worden kosten gemaakt voor het uitvoeren van analyses, metingen (snelheid, intensiteiten), zaalhuur, drukwerk, uitnodigingen, enz. Kosten: - Inhuur deskundige 25.000,-- - Shared Space 3.000,-- - Themakaarten, onderzoek, enz. 20.000,-- - Informatiebijeenkomsten 5.000,-- - Metingen, analyses 10.000,-- - Inzet afdeling OW 10.000,-- - Onvoorzien 7.000,-- Totaal 80.000 euro excl. btw Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 10

4.3 Planning Onderstaand is de conceptplanning voor het opstellen van het nieuwe GVVP weergegeven. De planning is concept, omdat nog geen besluiten zijn genomen over al dan niet uitbesteden. Doel is om eind 2009 het GVVP te kunnen aanbieden aan de gemeenteraad. Startnotitie Gemeentelijk Verkeer en vervoerplan de Wolden 11