Van Lanschot Familiebedrijven Barometer

Van Lanschot Familiebedrijven Barometer EEN PEILING ONDER NEDERLANDSE FAMILIEBEDRIJVEN AMSTERDAM, MEI 2012

Achtergronden onderzoek/respondenten Onderzoeksresultaten Familiebedrijven Barometer - Conjunctuurbarometer - Issuebarometer - Internet en Social Media VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 1

Onderzoeksverantwoording Methode Het onderzoek is online uitgevoerd op het Online Business Panel van Intomart GfK. Veldwerkperiode Het veldwerk voor dit onderzoek werd uitgevoerd in april 2012 (voor beëindiging Catshuisoverleg). Doelgroep & steekproef De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit DGA s van middenbedrijven met 10-500 werknemers die we als typische familiebedrijven kunnen kenmerken. De respondenten zijn directeur en hebben minimaal 10% van de aandelen in bezit. In totaal respondenten N=1509 respondenten uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek; uiteindelijk zijn n=263 DGA s gescreend die aan de selectiecriteria voldeden en de vragenlijst hebben ingevuld. Certificering Het onderzoek is uitgevoerd door Intomart GfK volgens het kwaliteitssysteem van Intomart GfK, dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO 20252 en ISO 26362. Daarnaast onderschrijft Intomart GfK de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA. VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 2

Achtergrondgegevens respondenten Achtergrondvragen Totaal Branche n=263 Industrie 7% Bouwnijverheid en installatiebedrijven 9% Handel 11% Vervoer en communicatie 7% Financiële instellingen 4% Zakelijke dienstverlening 30% Onderwijs 7% Gezondheids- en Welzijnszorg 7% Overige dienstverlening 4% Landbouw, bosbouw en visserij 1% Energie- en waterleidingbedrijven 0% Horeca 4% Openbaar bestuur/overheid 1% Overige bedrijven 9% Internationaal n=263 Ja 45% Nee 55% Oprichting onderneming n=263 Ja, zelf (mede) opgericht 59% Nee, van familie overgenomen 11% Nee, van iemand buiten familie overgenomen 20% Nee, niet zelf opgericht 9% Betrokken familieleden n=263 Ja, als mede-eigenaar 22% Ja, als medewerker 16% Ja, als directeur 11% Nee 55% Anders 1% Selectievragen (Mede) eigenaar Ja, enig eigenaar Ja, mede-eigenaar voor 10% - 25% Ja, mede-eigenaar voor 25% en meer Ja, mede-eigenaar voor minder dan 10% (aandelen) Nee, geen (mede) eigenaar Weet niet, wil niet zeggen Bedrijfsgrootte Minder dan 10 medewerkers 10-19 medewerkers 20-49 medewerkers 50-99 medewerkers 100-199 medewerkers 200+ medewerkers Weet niet/wil niet zeggen Jaaromzet Minder dan 1 miljoen euro (bruto) per jaar 1 miljoen tot 2,5 miljoen euro (bruto) per jaar 2,5 miljoen tot 10 miljoen euro (bruto) per jaar 10 miljoen tot 25 miljoen euro (bruto) per jaar 25 miljoen of meer euro (bruto) per jaar Weet niet/wil niet zeggen Totaal n=263 45% 14% 42% 0% 0% 0% n=263 0% 38% 32% 19% 6% 5% 0% n=263 20% 30% 35% 10% 5% 0% VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 3

Achtergronden onderzoek/respondenten Onderzoeksresultaten Familiebedrijven Barometer - Conjunctuurbarometer - Issuebarometer - Internet en Social Media VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 4

Ondernemers zien geen verbetering economie Indexscores Hoe schat u de volgende economische parameters in voor de komende zes maanden? 0% 10 % 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Economische vooruitzichten voor bedrijf in het algemeen Economische vooruitzichten in branche/sector in het algemeen Economische vooruitzichten voor de Nederlandse economie in het algemeen s t e rk v e rbe t e rd o nge v e e r he t ze lf de ge ble v e n ie t s v e rs le c ht e rd Economische vooruitzichten voor uw bedrijf ie t s v e rbe t e rd ge e n o o rde e l/ nv t s t e rk v e rs le c ht e rd Economische vooruitzichten voor NL economie Apr 12 Nov 11 Dec 10 100 100 114 81 80 104 82 81 112 10 0 % Indexscore berekend als saldo van % sterk verbeterd x 200 % iets verbeterd x 150 % ong. gelijk gebleven x 100 % iets verslechterd x 50 % sterk verslechterd x0 Economische vooruitzichten voor uw branche/sector VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 5

Recessie begint zijn tol te eisen Hoe schat u de volgende economische parameters in voor de komende zes maanden? Indexscores Apr 12 Nov 11 Dec 10 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Orderportefeuille van bedrijf 102 104 118 Omzet van uw bedrijf 103 105 114 Winstgevendheid van bedrijf 93 98 115 Werkgelegenheid in bedrijf 98 102 111 Hoogte investeringen bedrijf in vaste activa 91 95 104 Beschikbaarheid krediet/financieringsbronnen 78 87 91 Politieke klimaat in Nederland voor bedrijven/ ondernemers 73 84 109 sterk verbeterd ongeveer hetzelfde gebleven iets verslechterd iets verbeterd geen oordeel/nvt sterk verslechterd Indexscore berekend als saldo van % sterk verbeterd x 200 % iets verbeterd x 150 % ong. gelijk gebleven x 100 % iets verslechterd x 50 % sterk verslechterd x 0 VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 6

Conclusies conjunctuurbarometer - De economische recessie begint nu echt zijn tol te eisen. Het besef dringt door dat de aanhoudende negatieve conjunctuur in ons land nog niet ten einde is en dat dit weerslag zal hebben op de prestaties van de eigen onderneming - Zorg over de winstgevendheid van het eigen bedrijf is fors gestegen - Zorg over de beschikbaarheid van krediet en financieringsbronnen neemt weer verder toe - De negativiteit over het politieke ondernemersklimaat zet stevig door VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 7

Achtergronden onderzoek/respondenten Onderzoeksresultaten Familiebedrijven Barometer - Conjunctuurbarometer - Issuebarometer - Internet en Social Media VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 8

Zorgen zowel privé als zakelijk nemen toe Als u uw zorgen over uw onderneming zou moeten raten op een tienpuntsschaal? Als u uw eigen zorgen als DGA zou moeten raten op een tienpuntsschaal? 25% 20% Zorgen over onderneming Eigen zorgen DGA 15% 10% 5% 0% Geen zorgen (1) 2 3 4 5 6 7 8 9 Totale paniek (10) Optimisten (weinig zorgen over de onderneming; score 1 4) - Vaker grotere bedrijven (> 50 medewerkers) - Vaker jonge ondernemers (tot 40 jaar) - Vaker geen familieleden betrokken bij het bedrijf Pessimisten (veel zorgen over de onderneming; score 6 10) - Vaker kleinere bedrijven - Vaker actief in vervoer en communicatie, en gezondheids- en welzijnszorg VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 9

Zorgen ondernemers stijgen over de hele linie sterk! Kunt u aangeven in hoeverre u zich zorgen maakt om de volgende thema s? Apr 12 Nov 11 Dec 10 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Prijsontwikkeling in markt Wet & regelgeving 68% 64% 57% 57% 69% 73% Grootste zorgen Debiteurenrisico s Steeds groter wordende bedrijfsrisico s 61% 60% 54% 49% 66% 59% Kopzorgen Administratieve lastendruk voor bedrijf 58% 51% 67% Klantloyaliteit 57% 48% 55% Liquiditeit 55% 47% 55% Mogelijkheden tot groei/expansie Concurrentiekracht van uw bedrijf Vinden van geschikt personeel 53% 51% 51% 47% 40% 49% 47% 45% 60% Punten van aandacht Continuïteit van uw bedrijf Verzuim personeel Solvabiliteit Pensioenregeling voor uw personeel Binden/vasthouden van personeel 46% 46% 44% 43% 33% 38% 31% 42% 34% 31% 43% 48% 44% 39% 37% Minder urgente punten veel zorgen enige zorgen geen zorgen Zorgen over de pensioenregeling blijven stijgen (aanhoudende negatieve berichtgeving over dekkingsgraden). Zorgen over verzuim stijgen opvallend sterk. Mogelijk speelt de nieuwe vakantiewet, die sinds januari 2012 van kracht is, hierbij een rol (opbouw verlof van arbeidsongeschikten en langdurig ziek personeel = grotere kostenpost voor de werkgever). VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 10

43% ondernemers vindt bezuinigingen te hoog 7% vindt de bezuinigingen te laag In totaal wordt, tot 2015, 18 miljard per jaar aan overheidsuitgaven bezuinigd. In maart heeft het CPB bekend gemaakt dat er voor 2013 nog 9 miljard extra zal worden bezuinigd. Kunt u aangeven hoe u de hoogte van deze bezuinigingen beoordeelt? 100% 18% 43% Veel te hoog Ondernemers grotere bedrijven (100+ medewerkers) vinden de hoogte van de bezuinigingen vaak globaal goed (50%) of zelfs te laag (11%). 25% Te hoog 42% Globaal goed 0% 5% 2% 8% 7% Te laag Veel te laag Geen mening VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 11

DGA s willen bezuinigen op defensie, AOW-leeftijd; BTW-verhoging, korten studiebeurs geen goed plan De overheid moet de komende jaren gaan bezuinigen om de begroting rond te krijgen. Op welke uitgaven zou de overheid volgens u het beste kunnen bezuinigen? Bezuinigingen Defensie Eerder invoeren verhoging AOW-leeftijd Hypotheekrenteaftrek beperken/afschaffen Aanpassen ontslagrecht Bezuinigingen ontwikkelingshulp 45% 39% 37% 37% 34% Vooral jonge ondernemers zien weinig in het beperken van de hypotheekrenteaftrek Bezuinigen op ontwikkelingshulp is geen taboe voor DGA s WW verkorten Meer eigen bijdrage in de zorg Studiebeursstelsel beperken BTW-verhoging Extra toeslag op brandstof Anders weet niet 22% 11% 7% 7% 3% 9% 5% Meer eigen bijdrage in de zorg voor ondernemers met omzet (tot 1 miljoen) absoluut geen optie (0%) Vooral bedrijven met omzet tot 1 miljoen zijn bang voor de effecten van verhoging van de BTW VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 12

Conclusies issuebarometer Zorgen over gehele linie nemen toe - Prijsontwikkeling, wet- en regelgeving en administratieve lastendruk blijven grootste zorgpunten - Zorgen over ondernemersklimaat in algemene zin fors toegenomen (de discussie over bezuinigen die de ondernemer raken, zoals BTW-verhoging en opvangen van eerste maanden WW door de werkgever (die na uitvoering van dit onderzoek ook daadwerkelijk in het akkoord zijn opgenomen), zullen hebben bijgedragen aan de zorg over het ondernemersklimaat Opvallend - Zorg over beschikbaarheid van geschikt personeel neemt toe - Zorg over verzuim neemt toe (dit kan te maken hebben met de nieuwe vakantiewet die sinds 2012 van kracht is; deze wet verruimt de vakantieopbouw van arbeidsongeschikten en langdurig ziek personeel en is een extra kostenpost voor DGA s) Bezuinigingen - Vier op de tien DGA s vindt de voorgenomen bezuinigingen te hoog - Als er gesneden moet worden, dan in defensie en eerder ophogen van de AOW-leeftijd - Beperking van de hypotheekrenteaftrek, aanpassing van ontslagrecht, bezuinigingen op ontwikkelingshulp bespreekbaar voor DGA s - Verhogen BTW, bijbetalen aan WW-uitkering, de eigen bijdrage in de zorg en het snijden in studiebeurzen en verhogen van de brandstofprijs voor ondernemers geen optie VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 13

Achtergronden onderzoek/respondenten Onderzoeksresultaten Familiebedrijven Barometer - Conjunctuurbarometer - Issuebarometer - Internet en Social Media VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 14

Inleiding Internet en Social Media Directe Waarde interneteconomie in 2009 in % BBP Nederland 4,3 % (24 miljard euro) VK 7,2 % Zweden 6,6 % Indirecte Waarde interneteconomie Nederland in 2009 in % van BBP Ropo effect (research online purchase offline): 8 miljard euro Gebruik gratis internetsites met online advertising (90% sites is gratis!) Online handel tussen consumenten (Marktplaats) BCG e-intensity index: overall score vijfde plaats wereldwijd Beschikbaarheid: (Infrastructuur en toegankelijkheid): vierde plaats Betrokkenheid: (Dagelijks gebruik en benutten mogelijkheden): derde plaats Bestedingen: Achtste plaats Bron: Interned, rapport BCG, maart 2011 VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 15

Inleiding Internet en Social Media Beschikbaarheid - 90% van consumenten in Nederland heeft toegang tot internet - Landelijk dekkend netwerk aanwezig; ook voor mobiele toepassingen - Snelheid verbindingen: Nederland wereldwijd in top tien (gemiddeld 24 Mbps; Korea 31 Mbps; VK 8 Mbps) Betrokkenheid - Nederlanders zijn meest actieve internetters ter wereld! - Nederlanders zijn wereldwijd relatief het best vertegenwoordigd op LinkedIn (en ook Hyves) - Nederlandstalige Wikipedia in top tien (gerekend naar aantal pagina s per gebruiker) - Nederland neemt toppositie in m.b.t. opzoeken zorginfo en gebruik spelletjes! Bestedingen - Aantal Nederlanders dat wel eens iets koopt via internet is hoog (67%; derde plaats) - De bedragen die online besteed worden blijven achter: ca 1600 euro, (11% van winkelaankopen; in VK is dit 22%) Werkgelegenheid - Internetstack biedt in Nederland werkgelegenheid aan 110.000 mensen Bron: Interned, rapport BCG, maart 2011 VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 16

Inleiding Internet en Social Media Mogelijke oorzaken relatief lage bestedingsniveau Nederlandse consument - Geen creditcardcultuur zoals in VS; sinds ideal verdubbeling aantal transacties - MKB en familiebedrijf minder actief dan mogelijk; grote retailers relatief kort actief - Nederland is klein en dichtbevolkt met winkels - Geen historie/cultuur pakketbezorging Attitude familiebedrijven ten aanzien van internet en social media - Ondernemers zien digitalisering als een positieve ontwikkeling die kansen biedt - Zij hebben vooral het gevoel dat digitale ontwikkelingen mogelijkheden bieden en een positieve bijdrage leveren aan de business (58%) - Het belangrijkste negatieve aspect van digitalisering voor ondernemers is het risico op cybercriminaliteit: de helft is hier bang voor (vooral oudere ondernemers) - De kosten voor het volgen van digitale ontwikkelingen zijn voor een derde te hoog - Ruim een kwart voelt zich onvoldoende gekwalificeerd ten aanzien van digitale ontwikkelingen; de helft zou moeten investeren in digitaal gekwalificeerd personeel Bron: Interned, rapport BCG, maart 2011 VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 17

27% van familiebedrijven heeft nog geen website! Welke van onderstaande online kanalen worden door uw onderneming gebruikt? Welke digitale mogelijkheden/technologieën zet uw onderneming verder in? Een of meerdere websites (met of zonder webwinkel) Een of meerdere websites zonder webwinkel 54% 73% ideal-betaalmogelijkheid 32% Intranet 42% Zoekmachine-optimalisatie 30% LinkedIn account Een of meerdere websites met webwinkel 39% 28% Clouddiensten voor opslaan van bestanden e.d. 24% Twitteraccount Pagina op Facebook 28% 25% Apps voor mobiel 19% Extranet 21% QR code 19% Online community of forum 19% Youtube-kanaal 8% Gebruik van cookies op de bedrijfswebsite 14% Yammeraccount 2% Geen van deze 9% Geen van deze 29% VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 18

Inzet internet gericht op zichtbaarheid en imago Fors groeipotentieel in overige toepassingen Voor welke zakelijke communicatiefuncties wordt internet op dit moment gebruikt binnen uw onderneming? Voor welke zakelijke communicatiefuncties wil uw onderneming internet in de toekomst (meer) gaan inzetten? Bekendheid vergroten Identiteit neerzetten en/of imago verbeteren Outbound communicatie met klanten Service verlenen/webcare (inbound) actief/interactief of passief Het nieuwe werken Contact met leveranciers/branchegenoten Personeel werven 65% 54% 38% 34% 32% 31% 28% Bekendheid vergroten Identiteit neerzetten en/of imago verbeteren Service verlenen/webcare (inbound) actief/interactief of passief Outbound communicatie met klanten Het nieuwe werken Marktonderzoek/marktverkenning/klantenpanel/fora Contact met leveranciers/branchegenoten 51% 44% 28% 25% 23% 22% 21% Jongere DGA s (tot 40 jaar) zetten internet vaker in voor een loyalty programma (25%). Bedrijven die internationaal actief zijn gebruiken internet vaker voor outbound communicatie met klanten (45%) en het nieuwe werken (39%). Marktonderzoek/ marktverkenning/ klantenpanel/fora 19% Loyalty programma 19% E-learning medewerkers Loyalty programma Anders Geen van deze 10% 10% 2% 2% Personeel werven E-learning medewerkers Anders Geen van deze 16% 11% 0% 13% Ondernemers in de zakelijke dienstverlening zijn actiever met internet voor communicatie, verbeteren van bekendheid en imago, serviceverlening, het nieuwe werken en marktonderzoek. VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 19

Nauwelijks focus op groei en marktontwikkeling! Voor welke zakelijke distributiefuncties wordt internet op dit moment gebruikt binnen uw onderneming? Bestaande doelgroepen Nieuwe doelgroepen Nieuwe markt 41% 37% 52% Vooral ondernemers in de handel zijn bezig om door distributie via internet de omzet te vergroten (50%). DGA s in de bouw gebruiken internet relatief veel als inkoopkanaal (32%). Bestaande markt 35% Extra omzet genereren via andere verkoopkanalen 23% Als inkoopkanaal 9% Anders 1% Geen van deze 18% VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 20

7 op de 10 DGA s gebruikt social media zakelijk LinkedIn scoort zakelijk én privé hoog Van welke social media heeft u een account dat u privé gebruikt? (Dit kan hetzelfde account zijn dat u zakelijk gebruikt) Van welke social media heeft u een account dat u zakelijk gebruikt? (Dit kan hetzelfde account zijn dat u privé gebruikt) Facebook LinkedIn 51% 50% LinkedIn Facebook 27% 44% DGA s van grote bedrijven (100+ medewerkers) hebben vaker zakelijke accounts op Facebook en Twitter (resp. 38% en 35%). Twitter 28% Twitter 23% Hyves YouTube Google + 23% 18% 16% Hyves Google + YouTube 13% 11% 10% Zakelijke en financiële dienstverleners hebben vaker een zakelijk account van LinkedIn (67%) en Twitter (29%). Horecaondernemers zitten vaker zakelijk op Facebook (46%). Anders 1% Anders 0% Geen van deze 21% Geen van deze 31% VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 21

37% van de DGA s heeft gedragscode social media; 31% heeft plannen voor het opstellen van richtlijn Heeft uw onderneming een sociale gedragscode of richtlijnen waaraan medewerkers zich moeten houden als het gaat om gebruik van social media? 100% 37% Ja, er is een gedragscode/richtlijn Kleine en grote familiebedrijven hebben vaker een uitgewerkte gedragscode social media. Middelgrote bedrijven hebben vaker plannen om een social media richtlijn op te stellen. 31% Nee, maar er zijn wel plannen om een dergelijke gedragscode of richtlijn op te stellen 0% 32% Nee, en er zijn ook geen plannen om een dergelijke gedragscode of richtlijn op te stellen 26% verbiedt medewerkers om zich te uiten over het bedrijf via social media Bedrijven in zakelijke dienstverlening hebben vaker al een social media richtlijn opgesteld. DGA s in de bouw geven vaker aan dat ze geen social media richtlijn hebben en ook geen plannen daartoe. VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 22

48% moet nog investeren in digitaal personeel Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen? % (helemaal) mee eens 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Het is belangrijk dat je als organisatie op internet luistert wat er over je wordt gezegd en hierop reageert 58% Wij hebben voldoende competent personeel in huis dat zich bezighoudt met internetgerelateerde zaken 54% Internet maakt dat we het businessmodel aan moeten passen om succesvol te blijven 42% Mijn kinderen kunnen mijn organisatie nog wat leren over internet 25% helemaal mee eens enigszins mee eens neutraal enigszins mee oneens helemaal mee oneens geen mening / n.v.t. VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 23

42% voelt meer concurrentie door digitale ontwikkelingen (prijs en toetreders andere regio s) Is de afgelopen twee jaar de concurrentie door digitale ontwikkelingen voor uw onderneming toegenomen of afgenomen? Kunt u aangeven van welke soort bedrijven u vooral concurrentie ervaart? n=111 100% 12% 42% Sterk toegenomen Goedkopere concurrenten 26% 54% 80% 30% Enigszins toegenomen Nieuwe toetreders uit andere regio s of landen 27% 48% 75% Nieuwe toetreders uit andere branches 21% 42% 63% 54% Gelijk gebleven Webbedrijven 19% 41% 59% 0% 3% 1% Vooral in de handel en zakelijke dienstverlening ervaart men toegenomen concurrentie door digitale ontwikkelingen (respectievelijk 64% en 54%). Enigszins afgenomen 4% Sterk afgenomen sterk van toepassing enigszins van toepassing VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 24

Ondernemers zien digitalisering vooral als kans; 20% ervaart digitale concurrentie als bedreigend Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen? % (helemaal) mee eens 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% + Digitale ontwikkelingen bieden mogelijkheden omzet te verhogen Digitale ontwikkelingen leveren positieve bijdrage aan business Vertrouwen in juiste keuzes t.a.v. digitale ontwikkelingen Goede ontwikkeling dat internet steeds belangrijker wordt Door/via internet kan bedrijf betere positie in markt verwerven 61% 58% 58% 57% 52% Risico op cybercriminaliteit baart mij zorgen Kosten om digitale ontwikkelingen te volgen zijn te hoog Internet leidt niet tot grote verandering v/d business in mijn sector Gevoel dat familiebedrijven achterlopen qua digitale ontwikkelingen Voel soms onvoldoende gekwalificeerd m.b.t. digitale ontwikkelingen Concurrentie uit webondernemingen ervaar ik als bedreigend r 51% 32% 30% 27% 27% 20% helemaal mee eens enigszins mee eens neutraal Oudere ondernemers (55+) hebben grotere zorgen om cybercriminaliteit en te hoge kosten voor het volgen van digitale ontwikkelingen. enigszins mee oneens helemaal mee oneens geen mening / n.v.t. VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 25

Conclusies Internet en Social Media Ruim een kwart van de familiebedrijven blijkt nog geen bedrijfswebsite te hebben - Website voornamelijk gebruikt om bekendheid en imago van bedrijf te verbeteren - Vier op de tien ondernemers maakt gebruik van intranet en LinkedIn (personeelswerving) Kansen - In- en outbound communicatie met klanten - Het nieuwe werken - Contact met leveranciers of branchegenoten - Online marktonderzoek en marketing (focus ligt nu op bestaande doelgroepen en markten) - E-learning en loyaltyprogramma s - Internet wordt nog niet erg interessant gevonden om omzet te genereren; hier liggen nog veel kansen! - Ook als inkoopkanaal wordt internet nog erg weinig gebruikt (9%); ook voor de toekomst zien ondernemers hier weinig brood in (uitzondering hierop zijn DGA s in de bouw met 32%) Social Media - LinkedIn is zakelijk de onbetwiste nummer 1 op social media gebied - In de toekomst willen DGA s meer zakelijk gaan facebooken - Ruim een derde heeft een (vaak conservatieve) richtlijn sociale media. Voorzichtigheid betrachten is meestal de boodschap, een kwart verbiedt online uitlatingen over het bedrijf - Slechts een fractie stimuleert werkgerelateerd social media gebruik - Het aantal zakelijke social media accounts blijft wat achter bij het aantal privé accounts VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 26

Kansen voor familiebedrijf via internet - Geografische expansie mogelijk zonder fysieke aanwezigheid in verre markten - Productaanbod is onbeperkt zonder extra voorraadvorming - Ketenregie: rechtstreekse verkoop door fabrikant binnen de keten - Verbeterde info over klantgedrag - Meer gericht adverteren (community building) - Personeelswerving (LinkedIn) - Bedrijven die internet actief gebruiken groeien sneller! Bron: Interned, rapport BCG, maart 2011 VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 27

Samenvatting - Gevolgen crisis voor familiebedrijf goed voelbaar: zorg over winstgevendheid fors toegenomen - Prijsconcurrentie, beschikbaarheid kredieten, wet- en regelgeving grootste zorgpunten - Ondernemersklimaat is verslechterd - Familiebedrijf niet blij met bezuinigingsmaatregelen - Belang van internet wordt voldoende onderkend - Mogelijkheden internet daarentegen onvoldoende benut - Angst voor cybercriminaliteit, kosten en ontbreken kennis internet/social media voornaamste drempels VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 28

WWW.VANLANSCHOT.NL/BAROMETER VAN LANSCHOT FAMILIEBEDRIJVEN BAROMETER MEI 2012 29