Hoe gaat Nederland met pensioen?

Transcriptie

1 Hoe gaat Nederland met pensioen? Een onderzoek over het pensioensbewustzijn van Nederland op verschillende thema s, waaronder pensioenleeftijdsverwachting. In opdracht van GfK Intomart Delta Lloyd Pensioenspiegel November 2013 November

2 Inleiding 2

3 Inleiding Langer doorwerken Delta Lloyd wil als belangrijke speler in de pensioenmarkt op een inhoudelijke manier een bijdrage leveren aan de pensioendiscussie. Het onderwerp langer doorwerken.is zowel bij werkgevers als beleidsbepalers een onderwerp dat nog volop in beweging is. Het besef dringt langzaam door dat we het werken er op moeten gaan inrichten. Er is behoefte aan goede inhoudelijke input, waarmee de komende jaren de discussie gevoerd kan worden. Doelstellingen Doelgroep Voor deze monitor is een onderzoek uitgevoerd onder werknemers in loondienst of overheidsdienst. Deze werknemers zijn geselecteerd uit het Online Panel van GfK. Dit Panel telt ruim personen en heeft een goede responskwaliteit. Het Panel wordt maandelijks gescreend waarbij gevraagd wordt naar onder meer de werkende status, positie in het huishouden, branche waar men in werkzaam is. Daarmee kan heel nauwkeurig een goede en representatieve steekproef getrokken worden voor de werknemer. Delta Lloyd onderzoekt in Hoe gaat Nederland met Pensioen? het pensioensbewustzijn van Nederland op verschillende thema s. Binnen het thema pensioenleeftijdverwachting worden jaarlijks de verwachte, de gewenste, de gevreesde en de haalbare pensioenleeftijd gemeten. Hoe gaat Nederland met Pensioen? is uitgevoerd onder 1000 werknemers. Het geeft inzicht in het pensioenbewustzijn van werknemers, hoe men aankijkt tegen langer doorwerken en hoe de werkgever daar een rol in speelt. 3

4 Conclusies 4

5 Conclusies (1) Hoe gaat Nederland met Pensioen?, een onderzoek over het pensioensbewustzijn van Nederland op verschillende thema s is in opdracht van Delta Lloyd uitgevoerd onder 1000 werknemers. Hoe gaat Nederland met Pensioen? geeft inzicht in het pensioenbewustzijn van werknemers, hoe men aankijkt tegen langer doorwerken en hoe de werkgever daar een rol in speelt. Bewustzijnsprofielen Er zijn vier bewustzijnsprofielen te onderscheiden: de terecht zekeren, de optimisten, de terecht onzekeren en de pessimisten. Terecht zekeren en terecht onzekeren zijn de meest bewuste werknemers. Zij hebben een pensioenberekening gemaakt en denken (ruim) voldoende of juist (veel) te weinig inkomen te hebben bij pensionering. De optimisten en pessimisten zijn degenen die (nog) geen pensioenberekening hebben gemaakt maar wel (optimist) of niet (pessimist) denken voldoende inkomen te hebben bij pensionering. Interessant is dat deze vier perspectieven op pensioen ook Pensioenbewustzijn Ruim de helft van de werknemers heeft een globaal tot goed beeld van zijn financiële situatie na pensioen. Bijna een vijfde van de werknemers heeft nog niet nagedacht over zijn financiële situatie bij pensionering. Bijna de helft van de werknemers heeft nog nooit een pensioenberekening laten maken. Bijna de helft van de werknemers (vooral jongeren) denkt later te weinig pensioeninkomen te hebben. Ruim de helft van de werknemers spaart (nog) niet extra voor pensioen naast de huidige regeling. Dat geldt ook voor werknemers die nu al verwachten te weinig pensioeninkomen te hebben bij pensionering. Vergeleken met andere leeftijdsgroepen geven jongeren tussen 21 en 34 jaar vaker aan dat zij niet sparen/beleggen maar dit wel van plan zijn te doen. bij vraagstukken over langer doorwerken verschillende meningen naar voren brengen. 5

6 Conclusies (2) Pensioenleeftijd-verwachting Geschatte pensioenleeftijd Werknemers vrezen gemiddeld tot 67 te moeten werken, maar veel werknemers denken dat niet te kunnen. Tussen de gewenste en de gevreesde pensioenleeftijd zit bijna 3 jaar verschil! Gemiddeld denkt men tot 65 jaar te kunnen doorwerken. Pensioenleeftijd 67 jaar of ouder Ruim 40% Nederlanders vreest niet door te kunnen werken tot 67 jaar 44,2% van de werknemers verwachten een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder gezien de huidige regeling. Slechts 16,5% van de werknemers wil doorwerken tot 67 jaar of ouder. 51,9% van de werknemers vreest voor een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder. Een kwart van de werknemers (24,9%) vindt een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder voor zichzelf haalbaar. Verwachte pensioenleeftijd De verwachte pensioenleeftijd is de leeftijd waarop een werknemer volgens de huidige pensioenregeling met pensioen gaat. Gewenste pensioenleeftijd De gewenste pensioenleeftijd is de leeftijd tot welke een werknemer zou willen doorwerken. Gevreesde pensioenleeftijd De gevreesde pensioenleeftijd is de leeftijd tot welke een werknemer denkt te moeten doorwerken. Haalbare pensioenleeftijd De haalbare pensioenleeftijd is de leeftijd tot welke een werknemer denkt te kunnen doorwerken. 6

7 Leeswijzer Significante verschillen tussen doelgroepen In het rapport zijn significante verschillen tussen verschillende groepen weergegeven aan de hand van onderstaande symbolen. Geslacht Leeftijd Opleidingsniveau Geschat inkomen bij pensionering Branche/sector Bedrijfsgrootte 7

8 Pensioen bewustzijn 8

9 Bijna de helft van de werknemers heeft nog nooit een pensioenberekening laten maken. En een kleine helft (vooral jongeren) denkt later te weinig pensioeninkomen te hebben. Pensioenberekening laten maken Gepercipieerd inkomen bij pensionering Een ruime meerderheid van de werknemers uit de groot- en detailhandel (61%) heeft nooit een pensioenberekening gemaakt/laten maken. Jongere werknemers (jonger dan 45 jaar) denken vaker dat zij (veel) te weinig inkomen hebben voor hun pensioen vergeleken met oudere werknemers. Mannen hebben hun pensioenberekening vaker zelf berekend of laten berekenen dan vrouwen. Mannen schatten hun inkomen voor pensioen vaker (ruim) voldoende dan vrouwen. B2. Heeft u zelf weleens berekend hoeveel pensioen u zult hebben op uw pensioenleeftijd of heeft u dit wel eens laten berekenen? B3. Denkt u dat u, als u geen aanvullende maatregelen neemt zoals extra bijsparen voor pensioen, op het moment van pensionering: Basis: totaal (n = 1000) 9

10 Bewustzijnsprofielen van werknemers die zeker of onzeker zijn over hun financiële situatie tijdens pensionering Pensioen berekend Werknemer die een pensioenberekening heeft gemaakt / heeft laten maken en denkt (ruim) voldoende inkomen te hebben op het moment van pensioneren. Terecht zekeren Terecht onzekeren Werknemer die een pensioenberekening heeft gemaakt / heeft laten maken en denkt (veel) te weinig inkomen te hebben op het moment van pensioneren. Denkt (ruim) voldoende inkomen te hebben Ik vrees niet voor een hoge pensioenleeftijd (65 jaar). Ik denk dat ik vóór mijn 66 ste met pensioen kan, al zou ik eventueel wel wat langer kunnen doorwerken. Werknemer die geen pensioenberekening heeft gemaakt of heeft laten maken en denkt (ruim) voldoende inkomen te hebben op het moment van pensioneren. Optimisten Ik vrees dat mijn pensioenleeftijd (66 jaar) hoger uitvalt dan wat voor mij haalbaar is (65 jaar). Pessimisten Werknemer die geen pensioenberekening heeft gemaakt of heeft laten maken en denkt (veel) te weinig inkomen te hebben op het moment van pensioneren. Denkt (veel) te weinig inkomen te hebben Ik vrees dat de pensioenleeftijd vrij hoog zal uitpakken (67 jaar), maar gelukkig is dat voor mij ook haalbaar (67 jaar). Ik vrees dat ik pas rond mijn 68 e met pensioen kan, terwijl ik denk dat ik niet langer kan werken dan mijn 65 e. Pensioen niet berekend Basis: totaal (n = 1000) 10

11 Vooral pessimisten verwachten en vrezen een hogere pensioenleeftijd dan voor hen haalbaar is. Terecht zekeren vrezen het minst voor een hoge pensioenleeftijd en denken dat zij met pensioen gaan vóór ze hun haalbare pensioenleeftijd bereiken. Pensioenleeftijdpeiler per profiel Leeswijzer 64,2 65,9 65,5 67,0 Deze grafiek geeft de frequentie weer waarop een pensioenleeftijd is genoemd. De cijfers bij de betreffende lijnen zijn de gemiddelde pensioenleeftijd die werknemers verwachten/ wensen/vrezen/haalbaar vinden 65,4 65,8 65,9 66,1 Terecht zekeren Optimisten 64,0 64,2 64,2 64,3 64,7 66,7 66,4 68,0 Verwachte pensioenleeftijd Gewenste pensioenleeftijd Terecht onzekeren Pessimisten 65,2 65,4 66,0 66,5 Gevreesde pensioenleeftijd Haalbare pensioenleeftijd C1a. Wat is op dit moment de leeftijd waarop u, volgens uw huidige pensioenregeling met pensioen gaat? C1b. Tot welke leeftijd wilt u zelf doorwerken C1c. Tot welke leeftijd denkt u te moeten doorwerken C1d. Tot welke leeftijd denkt u te kunnen doorwerken Basis: n =

12 Het merendeel van werknemers neigt naar een negatief bewustzijnsperspectief wat betreft hun financiële situatie bij pensionering. Terecht zekeren Optimisten Terecht onzekeren Pessimisten Basis: totaal (n = 1000) 12

13 Ruim de helft van de werknemers legt (nog) niets extra apart voor pensioen naast de huidige regeling. Dat geldt evenzeer voor werknemers die al verwachten te weinig pensioeninkomen te hebben. Extra sparen/beleggen voor pensioen Gepercipieerd inkomen: extra sparen/beleggen Vergeleken met andere leeftijdsgroepen geven jongeren tussen 21 en 34 jaar vaker aan dat zij niet sparen/beleggen maar dit wel van plan zijn te doen. De meeste werknemers die zeggen (nog) niet te sparen maar dit wel van plan te zijn komen uit de informatie en communicatie sector. Denkt (ruim) voldoende inkomen te hebben Denkt (veel) te weinig inkomen te hebben Werknemers die denken dat ze (ruim) voldoende inkomen hebben voor pensioen geven vaker aan naast de huidige pensioenregeling extra te sparen of beleggen (50%) dan werknemers die denken dat zij (veel) te weinig inkomen hebben. B4. Bent u op dit moment, naast uw huidige pensioenregeling, extra aan het sparen (of beleggen) voor pensioen? 13

14 Pensioenleeftijd-verwachting 14

15 Werknemers denken gemiddeld tot 67 te moeten werken, maar veel werknemers denken dat niet te kunnen. Tussen de gewenste en de gevreesde pensioenleeftijd zit bijna 3 jaar verschil! Men denkt gemiddeld tot het 65 e levensjaar te kunnen doorwerken Pensioenleeftijdpeiler Leeswijzer 64,2 65,9 65,5 67,0 Deze grafiek geeft de frequentie weer waarop een pensioenleeftijd is genoemd. De cijfers bij de betreffende lijnen zijn de gemiddelde pensioenleeftijd die werknemers verwachten/ wensen/vrezen/haalbaar vinden Spreiding tussen pensioenleeftijden ( Gaps ) C1a. Wat is op dit moment de leeftijd waarop u, volgens uw huidige pensioenregeling met pensioen gaat? (Verwachte pensioenleeftijd) C1b. Tot welke leeftijd wilt u zelf doorwerken (Gewenste pensioenleeftijd) C1c. Tot welke leeftijd denkt u te moeten doorwerken (Gevreesde pensioenleeftijd) C1d. Tot welke leeftijd denkt u te kunnen doorwerken (Haal bare pensioenleeftijd) Basis: n =

16 Waar het logisch is dat jongeren vergeleken met ouderen een hogere pensioenleeftijd verwachten en vrezen, valt op dat de gewenste leeftijd en de leeftijd tot wanneer zij willen werken bij jongeren lager is dan bij ouderen. Pensioenleeftijdpeiler per leeftijd De gevreesde pensioenleeftijd ligt bij jongere werknemers (21-34 jaar) gemiddeld op 69,5 jaar jaar jaar jaar jaar 67 jaar en ouder 44,2% van de werknemers verwachten een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder gezien de huidige regeling. Slechts 16,5% van de werknemers wil doorwerken tot 67 jaar of ouder. 51,9% van de werknemers vreest voor een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder. Een kwart van de werknemers (24,9%) vindt een pensioenleeftijd van 67 jaar of ouder voor zichzelf haalbaar. Mannen denken langer te kunnen doorwerken dan vrouwen. Hoog opgeleide werknemers denken langer te kunnen doorwerken dan midden of laag opgeleiden. Met name werknemers uit sectoren vervoer/opslag en informatie/ communicatie vrezen gemiddeld voor een pensioenleeftijd boven de 68 jaar. Bij werknemers uit kleine bedrijven (minder dan 20 werknemers) vrezen gemiddeld voor hogere pensioenleeftijd (67,8 jaar) dan werknemers uit bedrijven met meer dan 500 medewerkers (66,5 jaar). C1a. Wat is op dit moment de leeftijd waarop u, volgens uw huidige pensioenregeling met pensioen gaat? (Verwachte pensioenleeftijd) C1b. Tot welke leeftijd wilt u zelf doorwerken (Gewenste pensioenleeftijd) C1c. Tot welke leeftijd denkt u te moeten doorwerken (Gevreesde pensioenleeftijd) C1d. Tot welke leeftijd denkt u te kunnen doorwerken (Haalbare pensioenleeftijd) Basis: n =

17 Onderzoeksverantwoording Methode Veldwerkperiode Doelgroep & steekproef Rapportage Certificering Het onderzoek is online uitgevoerd op het Online Panel van Intomart GfK. Respondenten uit het Panel ontvingen via een een uitnodiging met daarin een link naar de online vragenlijst. Het veldwerk voor dit onderzoek werd uitgevoerd in de periode 14 t/m 25 oktober De gemiddelde invulduur van de vragenlijst bedroeg ca. 13 minuten. De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit werknemers. Door middel van screeningsvragen is een steekproef getrokken uit het Online Panel. De geselecteerde respondenten hebben in eerder onderzoek aangegeven in loondienst of overheidsdienst werkzaam te zijn. In totaal hebben n=1000 werknemers de vragenlijst volledig ingevuld. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd en opleiding, zodat de verhouding representatief is voor de werknemer. Naast deze PowerPoint-rapportage zijn er eveneens uitgebreide tabellenboeken beschikbaar met uitsplitsingen van de resultaten naar relevante achtergrondkenmerken en typeringen. Het onderzoek is uitgevoerd in overeenstemming met het kwaliteitssysteem van Intomart GfK dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO en ISO Intomart GfK onderschrijft de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA (zie Het is de uitkomsten van onderzoek extern te publiceren. Wel dient in dat geval bij de onderzoeksresultaten als bron "Intomart GfK november 2013" te worden vermeld. Exclusiviteit van verzamelde gegevens is gebaseerd op de Gedragscode van de MOA, art. 9 (zie 17