Rapport monitor Opvang asielzoekers. week t/m week Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers

Transcriptie

1 Rapport monitor Opvang asielzoekers week t/m week Onderzoek naar houding van Nederlanders t.a.v. de opvang van asielzoekers 13 april 2017 Projectnummer: 20672

2 Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting Bijlagen Onderzoeksverantwoording Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Consultant

3 Voorwoord In opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie doet SAMR continu onderzoek naar de houding van Nederlanders over de opvang van asielzoekers. Deze monitor is gestart in september 2015 en loopt inmiddels tot en met maart 2017 onder een representatieve steekproef van Nederlanders van 18 jaar of ouder. In het begin werd elke vier weken een representatieve groep van 1000 Nederlanders ondervraagd, vanaf juli 2016 zijn dit Nederlanders per kwartaal. In het voorliggende rapport wordt verslag gedaan van het onderzoek in week t/m week Na dit voorwoord volgt een samenvatting. Hierna worden de onderzoeksresultaten beschreven. Wanneer in het rapport verschillen in resultaten binnen achtergrondkenmerken (op totaal niveau, alle respondenten van de maanden bij elkaar) worden genoemd, zijn deze verschillen significant. Als bijlage is de onderzoekstechnische verantwoording opgenomen. Leusden, 11 april 2017 SAMR Smart Agent MarketResponse Majka van Doorn Consultant 3

4 Samenvatting

5 Management Summary Belangrijkste conclusies op basis van dit onderzoek: Draagvlak voor opvang asielzoekers stabiel Er blijven zorgen over de Nederlandse samenleving Het draagvlak voor opvang van asielzoekers blijft stabiel: de helft van de Nederlanders (50%) vindt dat Nederland asielzoekers moet opvangen in Nederland. 70% van de Nederlanders is van mening dat asielzoekers opgevangen moeten worden in de regio waar zij vandaag komen. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. De steun om financieel bij te dragen aan opvang in de regio is wel licht afgenomen (van 4 naar 46%). Daarentegen is de groep die vindt dat Nederland voldoende doet afgenomen (van 57% naar 52%). Er blijven zorgen over de Nederlandse samenleving: ongeveer de helft van de Nederlanders maakt zich veel zorgen over de veiligheid, verdringing op de woningmarkt, de kosten voor opvang en levensonderhoud van asielzoekers en de toekomst en kosten van sociale voorzieningen in Nederland. Met betrekking tot de sociale voorzieningen zijn de zorgen het afgelopen kwartaal wel afgenomen (van 5 naar 5). Draagvlak voor opvang in NL = 50%, al sinds de nulmeting is de helft van de Nederlanders voorstander van opvang in NL. Kerncijfers Ruim de helft vindt dat NL voldoende doet (52%) om asielzoekers op te vangen. Dit is gedaald ten opzichte van de vorige meting (57%). Het draagvlak voor opvang in de regio is 70%. Dit is vergelijkbaar met vorig kwartaal. Bijna de helft (46%) vindt dat NL financieel moet bijdragen aan opvang in de regio, dit is lager dan in de vorige meting (4). 26% vindt van niet. Dit is vergelijkbaar met vorig kwartaal. De meerderheid blijft zich zorgen maken over de Nederlandse samenleving vanwege de asielzoekers. 51% van de Nederlanders maakt zich grote zorgen over de veiligheid en de kosten voor opvang en levensonderhoud van asielzoekers. Een iets grotere groep maakt zich veel zorgen over verdringing op de woningmarkt (53%) en de toekomst en kosten van sociale voorzieningen in Nederland (5). 3 geeft aan niet in de buurt te wonen van een AZC, dit is vergelijkbaar met vorig kwartaal. Verwachte overlast versus ervaren overlast: 73% van de respondenten met AZC in de eigen buurt zegt hier geen of nauwelijks overlast van te hebben. Van de respondenten zonder AZC in de buurt, verwacht enige overlast en veel overlast van de komst van een AZC in de eigen buurt. 31% verwacht nauwelijks tot geen overlast. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met voorgaande meting. 5

6 Management Summary Samenvatting van de resultaten Doet Nederland voldoende om asielzoekers op te vangen? Vraag 1 Opvangen van asielzoekers in NL of regio van herkomst Vraag 2 en 3 Drie op de tien Nederlanders vinden dat Nederland te veel doet om asielzoekers op te vangen. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Circa de helft (52%) vindt dat Nederland voldoende doet en dit is minder dan in de vorige meting (57%). vindt dat Nederland te weinig doet en dit is gelijk aan de vorige meting. Vrouwen vinden vaker dan mannen dat Nederland te veel doet (33% versus 31%). Ook laag en midden opgeleiden vinden significant vaker dat Nederland te veel doet (respectievelijk 47% en ). Ouderen (65+) vinden daarentegen juist vaker dat Nederland te weinig doet (). De helft van de Nederlanders (50%) is het eens met de stelling dat Nederland asielzoekers moet opvangen in Nederland, bijna een kwart van de Nederlanders (23%) is het hier (helemaal) niet mee eens. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Overigens zijn meer Nederlanders neutraal over deze stelling dan in de vorige meting (2 versus ). Hoog opgeleiden zijn het vaker (helemaal) eens met deze stelling (6 versus 47% onder midden en onder laag opgeleiden). Ook ouderen zijn het vaker eens met deze stelling (55-64 jaar: 56%, 65 jaar en ouder: 57%). Mannen zijn het vaker oneens met deze stelling dan vrouwen (2 versus 21%). Ruim twee derde van de Nederlanders (70%) zijn het eens met de stelling dat asielzoekers vooral opgevangen moeten worden in de regio waar zij vandaan komen. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. 20% staat hier neutraal in, is het hiermee oneens. Mannen zijn het vaker (helemaal) eens met deze stelling dan vrouwen (7 om 6). Ook lager en midden opgeleiden zijn het hier vaker helemaal mee eens dan hoger opgeleiden ( versus 32% en 2). Jongeren (18-24 jaar:, jaar: ) zijn het vaker (helemaal) oneens met deze stelling. Financiële bijdrage aan opvang in regio van herkomst? Vraag 4 46% van de Nederlanders is het eens met de stelling dat Nederland een financiële bijdrage moet leveren aan de opvang van asielzoekers in de regio waar zij vandaan komen. Dit is lager dan in de vorige meting. Ruim een kwart (26%) is het hier niet mee eens, dit is vergelijkbaar met voorgaande meting. Ook hier zijn mannen het vaker mee eens dan vrouwen (57% om ). Hoog opgeleiden zijn het hier vaker mee eens (63%) net als ouderen (55 t/m 64 jaar: 57% en 65 jaar en ouder: 6). 6

7 Management Summary Samenvatting van de resultaten Burgers die een bijdrage leveren Vraag 5 Een derde (31%) van de Nederlanders geeft aan geen bijdrage te willen leveren aan de opvang van asielzoekers. Ruim de helft van de Nederlanders (5) overweegt een bijdrage te leveren door kleding of andere goederen aan te bieden. Ruim een kwart (27%) wil vrijwilligerswerk doen,1 wil wel een financiële bijdrage leveren. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Laag (46%) en midden () opgeleiden geven vaker aan geen bijdrage te willen leveren dan hoog opgeleiden (1). Ook mannen willen vaker geen bijdrage leveren (3 versus 30%). Hoog opgeleiden willen alle type bijdrage vaker leveren. Vrouwen zouden wat vaker kleding of andere goederen aanbieden (60% versus 46%) of vrijwilligerswerk doen (2 versus 2). Mannen zouden daarentegen juist wat vaker een financiële bijdrage leveren ( versus 1). Jongeren zouden vaker vrijwilligerswerk willen doen (18-24: 32%, jaar: 30%), kleding of andere goederen aanbieden (18-34 jaar: 5, jaar: 5) of tijdelijke opvang verlenen (18-24 jaar: 7%). Zorgen n.a.v. komst asielzoekers Vraag 6 Nederlanders maken zich de minste zorgen over de kwaliteit van het onderwijs nu er grote aantallen asielzoekers naar Nederland komen. 33% maakt zich hier totaal geen zorgen om en dat is gestegen ten opzichte van de vorige meting. maakt zich hier wel zorgen om (vergelijkbaar met de vorige meting). Bijna twee op de vijf Nederlanders (3) maakt zich zorgen om de verdringing op de arbeidsmarkt en dit is vergelijkbaar met voorgaande meting. Circa de helft van de Nederlanders maakt zich zorgen over de veiligheid, verdringen op de woningmarkt, kosten voor opvang en levensonderhoud van asielzoekers en de toekomst en kosten van sociale voorzieningen in Nederland. Over de toekomst en kosten van sociale voorzieningen zijn de zorgen afgenomen ten opzichte van de overige meting. Mannen en hoger opgeleiden maken zich doorgaans de minste zorgen. Vrouwen, lager en midden opgeleiden maken zich daarentegen vaker veel zorgen. 7

8 Management Summary Samenvatting van de resultaten AZC in de buurt Vraag 7 t/m 10 Iets minder dan de helft van de Nederlanders (47%) geeft aan dat er bij hen in de gemeente een asielzoekerscentrum is, dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Bijna twee op de vijf Nederlanders (3) zeggen dat er geen AZC in hun gemeente is, ook dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Ongeveer driekwart van de Nederlanders (73%) die een opvangcentrum in hun gemeente hebben, zegt geen of nauwelijks last te hebben van (de bewoners van) het opvangcentrum. ervaart enige last, dit is vergelijkbaar met de vorige meting. 7% ervaart veel of zelfs zeer veel overlast en dat is toegenomen vergeleken met voorgaande meting. Hoog opgeleiden geven vaker aan geen of nauwelijks overlast te ervaren (83%) dan midden (6) en laag opgeleiden (62%). Ook ouderen (55-64 jaar: 7; 65 of ouder: 80%) en mannen (7) ervaren vaker geen overlast. Nederlanders met een AZC in hun gemeente die hier overlast van ervaren, noemen met name overlast van rondhangende asielzoekers (7). Daarnaast ervaren zij aanpassingsproblemen en een onveilig gevoel op straat (beiden 63%) voelt zich onveilig op straat. De ervaren overlast is toegenomen als het gaat om de aanpassingsproblemen met betrekking tot de Nederlandse normen en gebruiken. Vrouwen geven vaker aan zich onveilig te voelen op straat dan mannen (70% versus 62%). Hoger opgeleiden geven vaker aan geluidsoverlast te ervaren (2). Jongeren ervaren vaker overlast van rondhangende asielzoekers en het lastiggevallen worden door asielzoekers (18-24 jaar: 86% en 4). Van de Nederlanders die een AZC in hun gemeente hebben, is dit bij circa drie op de tien (31%) (erg) meegevallen, voor is het juist (erg) tegengevallen. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Hoger opgeleiden geven vaker aan dat het ze erg is meegevallen (1). Ook ouderen (55 jaar en ouder: 1, 65 jaar en ouder: 17%) en mannen () is het vaak erg meegevallen. 8

9 Management Summary Samenvatting van de resultaten Geen AZC in de buurt Vraag 11 en 12 Van de Nederlanders die nu geen AZC in hun gemeente hebben, verwacht hier (zeer) veel overlast van te krijgen. Een grotere groep (31%) verwacht hier niet tot nauwelijks overlast van te krijgen. Dit is vergelijkbaar met de voorgaande meting. Hoog opgeleiden (3), ouderen (65 jaar of ouder: 31%) en mannen (2) verwachten vaker nauwelijks overlast te ervaren. Nederlanders die nu geen AZC in hun gemeente hebben, maar wel overlast verwachten wanneer deze er komt, verwachten met name overlast door rondhangende asielzoekers (80%) en aanpassingsproblemen (76%). Dit laatste is minder dan in de vorige meting. Meer dan in de vorige meting verwachten Nederlanders overlast door criminaliteit en diefstal (56% versus 47%) en lastig gevallen te worden (3 versus 33%). Vrouwen verwachten vaker een onveilig gevoel op straat (60% versus 53%), mannen verwachten juist vaker overlast van rondhangende asielzoekers (8 versus 80%), criminaliteit (52% versus 46%) of rommel op straat (3 versus 3). Laag opgeleiden en jongeren (18-24 jaar) verwachten gemiddeld wat meer overlast dan midden en hoog opgeleiden en ouderen. 9

10

11 Vraag 1: Vindt u dat Nederland voldoende doet om asielzoekers op te vangen? week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 32% 52% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) 2 57% week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) 30% 56% week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) 32% 52% week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) 4 7% week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 30% 53% week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 31% 5 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 31% 5 week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 31% 5 week 52 t/m 2 (21 dec 2015 t/m 17 jan 2016) (n=1066) 3 52% week 48 t/m 51 (23 nov t/m 20 dec 2015) (n=1008) 3 52% week 44 t/m 47 (26 okt t/m 22 nov 2015) (n=887) 32% 52% week 40 t/m 43 (28 sept t/m 25 okt 2015) (n=918) 3 51% week 38 (16 t/m 20 sept 2015) (n=868) 2 50% Nederland doet te veel Nederland doet voldoende Nederland doet te weinig Weet niet Drie op de tien Nederlanders (32%) vinden dat Nederland te veel doet om asielzoekers op te vangen. Dit is hoger dan voorgaande meting (2). Ruim de helft van de Nederlanders (52%) vindt dat Nederland dit voldoende doet, dit is minder dan in de vorige meting (57%). vindt dat Nederland te weinig doet, dit is wel vergelijkbaar met de vorige meting. Vrouwen vinden vaker dan mannen dat Nederland te veel doet (33% versus 31%). Ook laag en midden opgeleiden vinden significant vaker dat Nederland te veel doet (respectievelijk 47% en ). Ouderen (65 jaar of ouder) vinden daarentegen juist vaker dat Nederland te weinig doet (). Basis: Alle respondenten. 11

12 Vraag 2: stelling: Nederland moet asielzoekers opvangen in Nederland. week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 1 2 week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) 3 1 week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) 3 2 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) 1 20% week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 2 1 week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 2 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 1 week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 1 23% week 52 t/m 2 (21 dec 2015 t/m 17 jan 2016) (n=1066) 1 week 48 t/m 51 (23 nov t/m 20 dec 2015) (n=1008) week 44 t/m 47 (26 okt t/m 22 nov 2015) (n=887) week 40 t/m 43 (28 sept t/m 25 okt 2015) (n=918) 21% 1 week 38 (16 t/m 20 sept 2015) (n=868) % 1 Helemaal mee eens Mee eens Niet eens, niet oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet De helft van de Nederlanders (50%) is het (helemaal) eens met de stelling dat Nederland asielzoekers moet opvangen in Nederland, bijna een kwart (23%) is het hier (helemaal) niet mee eens. Dit is gelijk aan de voorgaande meting. Overigens zijn deze meting wel meer Nederlanders neutraal over deze stelling dan in de vorige meting (2 versus ). Hoog opgeleiden zijn het vaker (helemaal) eens met deze stelling (6 versus 47% onder midden en onder laag opgeleiden). Ook ouderen zijn het vaker (helemaal) eens met deze stelling (55-64 jaar: 56%, 65 jaar of ouder: 57%). Mannen zijn het vaker (helemaal) oneens met deze stelling dan vrouwen (2 versus 21%). Basis: Alle respondenten. 12

13 Vraag 3: stelling: Asielzoekers moeten vooral opgevangen worden in de regio waar zij vandaan komen. week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 31% 3 20% 6% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) 30% 20% 6% week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) 26% 41% 6% week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) 31% 21% 7% 3% week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) 33% 3 1 7% week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 26% 2 7% week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 33% 1 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 3 21% 6% week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 30% 43% 17% 6% week 52 t/m 2 (21 dec 2015 t/m 17 jan 2016) (n=1066) 33% 17% week 48 t/m 51 (23 nov t/m 20 dec 2015) (n=1008) 3 41% 17% week 44 t/m 47 (26 okt t/m 22 nov 2015) (n=887) 3 6% week 40 t/m 43 (28 sept t/m 25 okt 2015) (n=918) 3 1 7% week 38 (16 t/m 20 sept 2015) (n=868) 32% 1 Helemaal mee eens Mee eens Niet eens, niet oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet Ruim twee derde van de Nederlanders (70%) zijn het (helemaal) eens met de stelling dat asielzoekers vooral opgevangen moeten worden in de regio waar zij vandaan komen. 20% van de Nederlanders staat hier neutraal in, is het (helemaal) oneens met deze stelling. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Mannen zijn het vaker (helemaal) eens met deze stelling dan vrouwen (7 om 6). Ook lager en midden opgeleiden zijn het hier vaker helemaal mee eens dan hoger opgeleiden ( versus 32% en 2). Jongeren (18-24 jaar:, jaar: ) zijn het vaker (helemaal) oneens met deze stelling. Basis: Alle respondenten. 13

14 Vraag 4: stelling: Nederland moet financieel bijdragen aan de opvang van asielzoekers in de regio waar zij vandaan komen. week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 2 1 3% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) 3 27% 1 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) 3 1 week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) 23% 1 1 week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 41% week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 2 1 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 43% 1 week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 3 27% week 52 t/m 2 (21 dec 2015 t/m 17 jan 2016) (n=1066) 41% 3% week 48 t/m 51 (23 nov t/m 20 dec 2015) (n=1008) 42% 23% week 44 t/m 47 (26 okt t/m 22 nov 2015) (n=887) 1 3% week 40 t/m 43 (28 sept t/m 25 okt 2015) (n=918) 41% 23% 1 week 38 (16 t/m 20 sept 2015) (n=868) 42% 1 Helemaal mee eens Mee eens Niet eens, niet oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet 46% van de Nederlanders is het (helemaal) eens met de stelling dat Nederland een financiële bijdrage moet leveren aan de opvang van asielzoekers in de regio waar zij vandaan komen. Dit is lager dan in de vorige meting (4). Een kwart (26%) is het hier (helemaal) niet mee eens, dit is gelijk aan de vorige meting. Ook hier zijn mannen het vaker (helemaal) mee eens dan vrouwen (57% om ). Ook hoog opgeleiden zijn het hier vaker (helemaal) mee eens (63%), evenals ouderen (55 t/m 64 jaar: 57% en 65 jaar of ouder: 6). Basis: Alle respondenten. 14

15 Vraag 5: Welke mogelijkheid zou u overwegen om een bijdrage te leveren aan de opvang van asielzoekers? (Meerdere antwoorden mogelijk) week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 27% 5 6% 1 30% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) 26% 56% 1 2 week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) % 2 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) 26% 52% 21% 31% week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) 27% 52% 6% 1 33% week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 26% 53% 6% 20% 31% week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 26% 5 20% 31% week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 27% 52% 17% 3 week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 26% 56% 1 2 week 52 t/m 2 (21 dec 2015 t/m 17 jan 2016) (n=1066) 27% 50% 1 week 48 t/m 51 (23 nov t/m 20 dec 2015) (n=1008) 2 51% 17% 3 week 44 t/m 47 (26 okt t/m 22 nov 2015) (n=887) 27% 51% 1 3 week 40 t/m 43 (28 sept t/m 25 okt 2015) (n=918) 26% 4 17% week 38 (16 t/m 20 sept 2015) (n=868) 2 53% 3% 1 33% Vrijwilligerswerk Kleding of andere goederen aanbieden Tijdelijke opvang bieden Een financiële bijdrage leveren Iets anders Ik wil geen bijdragen leveren Een derde (30%) van de Nederlanders geeft aan geen bijdrage te willen leveren aan de opvang van asielzoekers. Ruim de helft van de Nederlanders (5) overweegt een bijdrage te leveren door kleding of andere goederen aan te bieden. Ruim een kwart (27%) wil vrijwilligerswerk doen,1 staat er voor open een financiële bijdrage leveren. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Laag (46%) en midden () opgeleiden geven vaker aan geen bijdrage te willen leveren dan hoog opgeleiden (1). Ook mannen willen vaker geen bijdrage leveren dan vrouwen (3 versus 30%). Hoog opgeleiden willen alle typen bijdrage vaker leveren dan lager en midden opgeleiden. Vrouwen zouden wat vaker kleding of andere goederen aanbieden (60% versus 46%) of vrijwilligerswerk doen (2 versus 2). Mannen zouden daarentegen juist wat vaker een financiële bijdrage leveren ( versus 1). Jongeren zouden vaker vrijwilligerswerk willen doen (18-24: 32%, jaar: 30%), kleding of andere goederen aanbieden (18-34 jaar: 5, jaar: 5) of tijdelijke opvang verlenen (18-24 jaar: 7%). Basis: Alle respondenten. 15

16 Vraag 6: Er komen al geruime tijd grote aantallen asielzoekers naar Nederland. Geef op een schaal van nul tot tien aan in hoeverre u zich hierdoor zorgen maakt over onderstaande aspecten: Kwaliteit van het onderwijs 33% 32% Verdringing op de arbeidsmarkt Veiligheid % Verdringing op de woningmarkt 20% 27% 53% Kosten voor opvang en levensonderhoud van de asielzoekers 17% 32% 51% Toekomst en kosten van sociale voorzieningen in Nederland Geen zorgen (0 t/m 3) Neutraal (4 t/m 6) Veel zorgen (7 t/m 10) Nederlanders maken zich de minste zorgen over de kwaliteit van het onderwijs nu er grote aantallen asielzoekers naar Nederland komen. 33% maakt zich hier totaal geen zorgen om, dit is toegenomen vergeleken met de vorige meting (2). maakt zich hier wel zorgen om, dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Naast kwaliteit van het onderwijs maken Nederlanders zich relatief minder zorgen om verdringing op de arbeidsmarkt, 2 maakt zich hier geen zorgen om, 3 wel. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Circa de helft van de Nederlanders maakt zich veel zorgen over de veiligheid, verdringingen op de woningmarkt, kosten voor opvang en levensonderhoud van asielzoekers en de toekomst en kosten van sociale voorzieningen in Nederland. Ook dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Over de toekomst en kosten van sociale voorzieningen zijn de zorgen afgenomen ten opzichte van de vorige meting (5 versus 5). Mannen en hoger opgeleiden maken zich doorgaans de minste zorgen. Vrouwen, lager en midden opgeleiden maken zich daarentegen vaker veel zorgen. Basis: Alle respondenten. Uitsplitsingen naar achtergrond worden op totaalniveau (alle metingen bij elkaar) weergegeven 16

17 Vraag 7: Is er bij u in de gemeente op dit moment een asielzoekerscentrum (AZC) of tijdelijk opvangcentrum voor asielzoekers? week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=2059) 3 1 week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=2070) 42% week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=2030) 3 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=1177) week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=1160) 3 30% week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=1006) 3 week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=1012) 1 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=937) 3 week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=947) 3 Ja, binnen een straal van ongeveer 1 km van mijn woning Ja, maar in een andere buurt Nee Weet niet Iets minder dan de helft van de Nederlanders (47%) geeft aan dat er bij hen in de gemeente een asielzoekerscentrum is, dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Circa twee op de vijf (3) zeggen dat er geen AZC in hun gemeente is, ook dit is vergelijkbaar met de voorgaande meting. Basis: Alle respondenten. 17

18 Vraag 8: U geeft aan dat er in uw gemeente een opvangcentrum voor asielzoekers is. In hoeverre ervaart u overlast van (de bewoners van) dit opvangcentrum? week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=968) 50% 23% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=965) 50% 23% 6% week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=1044) week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=616) % week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=635) 2 1 week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=497) week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=482) 52% 23% 1 week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=477) 47% 26% 17% 3% week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=462) 46% 26% 1 3% Geen overlast Nauwelijks overlast Enige overlast Veel overlast Zeer veel overlast Weet niet Ongeveer driekwart van de Nederlanders (73%) die een opvangcentrum in hun gemeente hebben, zegt geen of nauwelijks overlast te ervaren van (bezoekers van) het opvangcentrum. ervaart enige last, dat is vergelijkbaar met de vorige meting. 7% geeft aan (zeer) veel overlast te ervaren, dat is toegenomen in vergelijking met de vorige meting (). Hoog opgeleiden geven vaker aan geen of nauwelijks overlast te ervaren (83%) dan midden (6) en laag opgeleiden (62%). Ook ouderen (55-64 jaar: 7; 65 jaar of ouder: 80%) en mannen (7) ervaren vaker geen overlast. Basis: Alle respondenten die een opvangcentrum hebben in de eigen gemeenten. 18

19 Vraag 9: Welke van onderstaande soorten overlast ervaart u bij u in de buurt van (de bewoners van) het opvangcentrum? Meerdere antwoorden mogelijk. Rondhangende asielzoekers Aanpassingsproblemen, onwetendheid vwb Nederlandse normen en gebruiken Onveilig gevoel op straat Criminaliteit, diefstal Rommel op straat Lastigvallen, beledigen, uitschelden, etc Opstootjes of vechtpartijen tussen asielzoekers onderling Vandalisme Geluidsoverlast Anders 1% 2% 3% 7 70% 83% % 52% 6 61% 60% 63% 63% 70% 62% % 4 52% 47% 41% 42% 46% 46% 3 32% 4 31% 2 31% week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) 30% 2 week 40 t/m 51 (30 sept t/m 26 dec 2016) (n=201) 17% 21% 2 week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=221) 1 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=128) week 19 t/m 23 (14 mei t/m 8 juni 2016) (n=188) Nederlanders met een AZC in hun gemeente waar zij overlast van ervaren, noemen met name overlast van rondhangende asielzoekers (7). Daarnaast ervaren zij aanpassingsproblemen en een onveilig gevoel op straat (beiden 63%) voelt zich onveilig op straat. De ervaren overlast is toegenomen als het gaat om de aanpassingsproblemen met betrekking tot de Nederlandse normen en gebruiken. Vrouwen geven vaker aan zich onveilig te voelen op straat dan mannen (70% versus 62%). Hoger opgeleiden geven vaker aan geluidsoverlast te ervaren (2). Jongeren ervaren vaker overlast van rondhangende asielzoekers en het lastiggevallen worden door asielzoekers (18-24 jaar: 86% en 4). Basis: Alle respondenten die een opvangcentrum hebben in de eigen gemeenten én overlast ervaren. 19

20 Vraag 10: Toen u hoorde dat er een opvangcentrum in uw gemeente zou komen, had u mogelijk verwachtingen, zorgen of angsten. Als u terugdenkt aan die verwachtingen, zorgen en angsten, is de komst van het centrum u dan over het algemeen: week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=968) 1 46% 7% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=965) 1 4 7% 1 week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=1044) 1 4 7% 1 week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=615) 1 47% 6% 1 week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=635) 4 week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=497) 1 4 6% 1 week 12 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=482) 4 7% week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=477) % week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=462) 17% 46% 1 Erg meegevallen Meegevallen Niet meegevallen, niet tegengevallen Tegengevallen Erg tegengevallen Weet niet Van de Nederlanders die een AZC in hun gemeente hebben, is dit bij circa drie op de tien (31%) (erg) meegevallen, voor is het juist (erg) tegengevallen. Dit is vergelijkbaar met de vorige meting. Hoger opgeleiden geven vaker aan dat het ze erg is meegevallen (1). Ook ouderen (55 jaar en ouder: 1, 65 jaar of ouder: 17%) en mannen () is het vaak erg meegevallen. Basis: Alle respondenten die een opvangcentrum hebben in de eigen gemeenten. 20

21 Vraag 11: Stel dat er in uw buurt een opvangcentrum voor asielzoekers zou komen. In hoeverre zou u dan overlast van (de bewoners van) dit opvangcentrum verwachten? week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=1091) 26% 1 week 40 t/m 51 (30 sept t/m 25 dec 2016) (n=1102) 27% 3 7% week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=986) 2 1 6% week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=562) 7% 2 33% week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=525) week 16 t/m 19 (15 apr t/m 12 mei 2016) (n=509) 6% 2 42% 6% week 11 t/m 15 (19 mrt tm 14 apr 2016) (n=530) 27% 3 6% week 8 t/m 11 (19 feb t/m 18 mrt 2016) (n=460) 23% 3 7% week 4 t/m 7 (29 jan t/m 18 feb 2016) (n=485) 2 3 7% Geen overlast Nauwelijks overlast Enige overlast Veel overlast Zeer veel overlast Weet niet Van de Nederlanders die nu geen AZC in hun gemeente hebben, verwacht hier (zeer) veel overlast van te krijgen. Een grotere groep (31%) verwacht hier niet tot nauwelijks overlast van te krijgen. Dit is vergelijkbaar met de voorgaande meting. Hoog opgeleiden (3), ouderen (65 jaar of ouder: 31%) en mannen (2) verwachten vaker nauwelijks overlast te ervaren. Basis: Alle respondenten die geen opvangcentrum hebben in de eigen gemeente. 21

22 Vraag 12: Welke van onderstaande soorten overlast zou u in uw buurt verwachten van (de bewoners van) een opvangcentrum? Meerdere antwoorden mogelijk. Rondhangende asielzoekers Aanpassingsproblemen, onwetendheid vwb Nederlandse normen en gebruiken Criminaliteit, diefstal Onveilig gevoel op straat Opstootjes of vechtpartijen tussen asielzoekers onderling Lastigvallen, beledigen, uitschelden, etc Rommel op straat Vandalisme Geluidsoverlast Anders 1% 1% 2% 2% 0% 80% 81% 80% 7 87% 76% 81% 81% 8 83% 56% 47% 47% 43% 51% 5 52% % 53% 50% 57% % % 41% 3 30% week 52 t/m 13 (26 dec t/m 31 mrt) (n=634) 2 30% 31% week 40 t/m 51 (30 sept t/m 26 dec 2016) (n=641) 3 week 28 t/m 39 (9 juli t/m 29 sept 2016) (n=570) week 23 t/m 27 (9 juni t/m 7 juli 2016) (n=304) week 19 t/m 23 (13 mei t/m 8 juni 2016) (n=309) Nederlanders die nu geen AZC in hun gemeente hebben, maar wel overlast verwachten wanneer deze er komt, verwachten met name overlast door rondhangende asielzoekers (80%) en aanpassingsproblemen (76%). Dit laatste is minder dan in de vorige meting (81%). Meer dan in de vorige meting verwachten Nederlanders overlast door criminaliteit en diefstal (56% versus 47%) en lastig gevallen te worden (3 versus 33%). Vrouwen verwachten vaker een onveilig gevoel op straat (60% versus 53%), mannen verwachten juist vaker overlast van rondhangende asielzoekers (8 versus 80%), criminaliteit (52% versus 46%) of rommel op straat (3 versus 3). Laag opgeleiden en jongeren (18-24 jaar) verwachten gemiddeld wat meer overlast dan midden en hoog opgeleiden en ouderen. Basis: Alle respondenten die geen opvangcentrum hebben in de eigen gemeente. 22

23 Bijlagen

24 Bijlagen Onderzoeksverantwoording Kwantitatief, online onderzoek Doelgroep: Nederlanders 18+ Steekproefkader: De Onderzoek Groep, het consumentenpanel van SAMR. Per kwartaal doen circa 2000 respondenten mee aan het onderzoek (voorheen waren dit er 1000 per maand). Dit is voldoende om betrouwbare uitspraken te doen over Nederland, met een maximale foutmarge van 1%. De vragenlijst is opgesteld door het ministerie van Veiligheid en Justitie. SAMR heeft de programmering en het uitsturen van de vragenlijst verzorgd. Het veldwerk vindt continu plaats. Het veldwerk voor deze meting (week t/m week ) liep van 26 december 2016 t/m 31 maart In het eerste kwartaal van 2017 hebben respondenten de vragenlijst ingevuld. De gemiddelde invultijd van de vragenlijst bedroeg: 3 minuten De resultaten zijn gewogen naar Nederland representatief (18+). De volgende weegvariabelen zijn daarbij gebruikt: opleiding, geslacht, leeftijd, gezinsgrootte, Nielsenregio. De resultaten zijn dus representatief voor Nederland op deze kenmerken.

25 SAMR Marktonderzoek wordt marktvinden Met marktonderzoek is niets mis. En ook niet met data. Sterker nog: wij gebruiken beide. Maar alléén onderzoek levert geen inzicht in welke kansen er in de sterk veranderende markt liggen. Om daar achter te komen moet je verder gaan. Voorbij het onderzoek. Voorbij de data-analyse. Let wel, die gooien we niet weg. We gaan ze anders gebruiken. En vooral, aanvullen. Dus vaarwel marktonderzoek. Marktvinden is wat wij doen!