Inspiratiedag Ouderbetrokkenheid: Betrokken (groot)ouders, sterke school Workshop 8 De leerkracht als medeopvoeder Sven Bussens - Fmw, Vbjk, Stop4-7 13 maart 2014
INHOUD: Referentiekaders 6 x G (RET) Oplossingsgericht begeleiden: - Uitgangspunten - Flowchart
Zoemsessie - praktijksituaties Deel 1: Individueel 3 Wat denk ik/voel ik/doe ik? (eerste gedachte, gevoel) Deel 2: Kleine groep 5 Vergelijk Deel 3: Plenaire reflectie
Gebeurtenis Gedachten Gevoelens Gewaarwordingen Gedrag Gevolg
Referentiekader geheel van waarden, normen, overtuigingen en gedragingen dat men zich eigen heeft gemaakt alle regels, normen en waarden die, vaak onbewust, bepalen hoe je iets beoordeelt vanzelfsprekendheden, op grond waarvan de leden van die groep oordelen en handelen. Een referentiekader geeft houvast bij de manier waarop mensen zich in de wereld willen gedragen. Het is iets dat hen met elkaar bindt of van elkaar onderscheidt.
Eigen referentiekader: goed opvoeden? Toepassing. Wat vind ik belangrijk in opvoeding? Wat is voor mij goed opvoeden? 2 kernwoorden
Eigen referentiekader = uitgangspunt Ook voor de ander Automatische reactie: defensief, verstard, weerstand, frustratie (beide actoren), bemoeinissen en inzichten zijn ongewenst Welke strategie kan wel werkzaam zijn? Samenwerken?
Oplossingsgerichte gespreksvoering
Aannamen over ouders Trots op hun kind willen zijn Een positieve invloed op hun kind willen hebben Goed nieuws over hun kind willen horen en willen weten waar hun kind goed in is Hun kind een goede opleiding en kans op succes willen geven Willen zien dat de toekomst voor hun kind beter is dan die van hen zelf Een goede relatie met hun kind willen hebben Het beste hopen voor hun kind
Enkele uitgangspunten Weerstand (2 toep) Samenwerking Verandering is onvermijdelijk (SFFP) Kleine verandering volstaat Hulpbronnen
ROLLENSPEL leerkracht1 Gericht op Confronteren leerkracht2 Gericht op Samenwerken Beschuldigen Eigen mening voortdurend geven Beargumenteren van de eigen mening Ouder overtuigen van eigen gelijk Tegenargumenteren op alles wat de ouder zegt Zeggen wat de ouder moet doen Actief luisteren Interesse tonen Allerlei mogelijke luistervaardigheden inzetten Complimenteren van de ouder Begrip tonen Een niet-wetende houding 13
Uitgangspunten Probleem = niet succesvolle poging Samen met de ouder zoeken naar een realistisch doel o.a.: hertaal zijn naar doen Probleem niet uitdiepen 14
ROLLENSPEL Probleemgericht Wanneer ontstond het probleem? Wat liep er fout? Wat ging er niet? Waarom lukt het niet? Hoe werd het erger? Oplossingsgericht Zijn er momenten dat het probleem minder voorkomt? Wanneer verbeterde of stopte het? Hoe houdt het op? Wat doe je dan anders? Wat helpt er? Wie? Waaraan zie je dat iets beter gaat? En je vrienden? 16
Uitgangspunten De observator bepaalt de werkelijkheid Verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken, alle juist 17
Enkele stellingen De klasse van de problemen behoort niet tot de klasse van de oplossingen De ouder is de expert Wat niet stuk is moet je niet maken Als iets werkt: ga er mee door Als iets niet werkt: doe iets anders Oog hebben voor de uitzonderingen
De samenwerkingsrelatie Relatiebevorderende interventies: JOINEN Voorbeelden? Toepassing: Rondje 21
Verhouding inhoud - relatie inhoud TIJD relatie
Het belang van de relatie! placebo 15% specifieke behandel techniek 15% 30% therapeutische relatie 40% cliënt gebonden factoren
De samenwerkingsrelatie Tempo van de cliënt Doel: Samenwerkingsrelatie Mandaat (weerstand)? 24
Een interventieschema: FLOWCHART
Moeilijkheden Beperking Probleem hulpvraag nee Vrijblijvende relatie ja Is het werkbaar? nee Zoekende relatie ja Passende resources? nee consulterende relatie ja Experten relatie
Moeilijkheden Beperking Probleem hulpvraag nee Vrijblijvende relatie ja Is het werkbaar? nee Zoekende relatie ja Passende resources? nee Consulterende relatie ja Experten relatie 27
Moeilijkheden Beperking Probleem hulpvraag nee Vrijblijvende relatie
Vrijblijvende relatie: wie? Er is geen probleem maar iemand anders vindt (kennelijk) van wel Er is wel een probleem,maar daar is onze hulp niet bij nodig
Vrijblijvende relatie: wie? Specifieke doelgroep praten over opvoeden? Eigen ervaren tekorten «herstellen» Probleemhiërarchie (materiële- vs opvoedingsproblemen) Gekwetstheid, negatieve ervaringen met de buitenwereld, weinig geloof in eigen invloed (alles al geprobeerd, niets lukt), defensief en gesloten, niet geloven in oplossingen, niet geloven in het kunnen veranderen Verwachting: veroordeling voor eigen levenswijze Inmenging = bedreigend, falen Geen hulpvraag, toch behoefte aan hulp Adviezen en opdrachten zijn niet nuttig
Vrijblijvende relatie: wat doen? Een context creëren waarin een hulpvraag mogelijk wordt Herformuleren op een positieve manier (2 toep) Alternatieve scenario s schetsen waaruit blijkt dat de gemaakte keuze nog niet zo slecht is Positieve connotaties over afwezige leden Joinen en complimenteren Indien dit niet lukt, toch zo weinig mogelijk weerstand. BREED POSITIEF CONNOTEREN
Toepassing: herformuleren op een positieve manier Vader slaat zijn kind in het bijzijn van de leerkracht Oudere broer kaffert jongere broer uit en zegt dat dit mag van zijn ouders omdat hij de oudste is Vader maakt zich boos tegen de leerkracht omdat hij vindt dat de leerkracht onvoldoende investeert in zijn kind
Moeilijkheden Beperking Probleem hulpvraag nee Vrijblijvende relatie ja Is het werkbaar? nee Zoekende relatie ja Passende resources? nee Consulterende relatie ja Experten relatie 33
Bruikbare taalvaardigheden Duidelijk taalgebruik De kracht van stiltes Het elegant alternatief EN, tegelijkertijd Hoe in plaats van waarom Stel Goede redenen Tentatieve taal Wat nog meer?
POST-it
Aanbod Opties Pedagogische studiedag: oplossingsgericht werken A. Leerlingen B. Leerkrachten C. Ouders D. Algemene inleiding Sven.bussens@hogent.be Traject op maat A. Implementeren oplossingsgericht werken op school B. Coaching
Bronnen Corry Wolters, Oplossingsgericht aan het werk met kinderen en jongeren Myriam Le Fevere e.a., Survivalkit voor leerkrachten Insoo Kim Berg en Peter Szabó, Oplossingsgericht coachen Noëlle Pameijer e.a., Handelingsgericht werken op school Fredrike Bannink, Oplossingsgerichte vragen