Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 12 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73603 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Ademhalingsstelsel Kennisbank Toepassingen Ademhaling Longen Astma Je stem Verwerken Examenopgave Antwoorden Toepassingen Over dit lesmateriaal Pagina 1
Ademhalingsstelsel Kennisbank Ademhalingsstelsel De cellen in je lichaam hebben voor de verbranding van voedingsstoffen zuurstof nodig. Bij de verbranding komt koolstofdioxide vrij en dat gaat je lichaam weer uit. Het ademhalingsstelsel zorgt hiervoor. Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel 'Ademhaling'. KB: Ademhaling Test je kennis Beantwoord de volgende vragen over de theorie in de Kennisbank. Ademhalingsstelsel kn.nu/97m1e 1 van 11 Op welke plaats bevindt zich de luchtpijp? Pagina 2
a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 e. 5 2 van 11 Op welke plaats bevindt zich de neusholte? Pagina 3
a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 e. 5 3 van 11 Op welke plaats bevindt zich de strottenhoofd? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 e. 5 4 van 11 Wat is de functies van trilhaartjes in het ademhalingsstelsel? a. Slijm en vuil naar de longen bewegen. b. Slijm en vuil naar de keelholte bewegen. c. Lucht vervoeren naar de longen via de luchtpijp. d. Lucht vervoeren naar de longen via de luchtpijp. 5 van 11 Welke beschrijving past bij de bronchiën? Pagina 4
a. Stevige buizen met kraakbeen. b. Blaasjes gevuld met lucht. c. Veel fijne vertakkingen van de longen. d. Twee vertakkingen van de luchtpijp naar de longen. 6 van 11 Welke woorden passen op de lege plaatsen? De longen zijn gevuld met zeer veel... 1... Rondom de longblaasjes lopen bloedvaten, de... 2... a. 1 longblaasjes, 2 longhaarvaten. b. 1 bronchiën, 2 longhaarvaten. c. 1 longblaasjes, 2 longaders. d. 1 bronchiën, 2 longaders. 7 van 11 Welke woorden passen op de lege plaatsen? De bloedvaatjes rondom de longblaasjes geven... 1... af. De bloedvaatjes nemen... 2... op. a. 1 zuurstof, 2 stikstof. b. 1 zuurstof, 2 koolstofdioxide. c. 1 koolstofdioxide, 2 stikstof. d. 1 koolstofdioxide, 2 zuurstof. 8 van 11 Juist of onjuist? Als je door je neus ademt, wordt de lucht gekoeld. a. juist b. onjuist 9 van 11 Juist of onjuist? Als je door je neus ademt, wordt de lucht bevochtigd. a. juist b. onjuist 10 van 11 In je lichaam vindt verbranding plaats. Wat is de juiste reactievergelijking? Pagina 5
a. Glucose + zuurstof > koolstofdioxide + water + energie b. Glucose + koolstofdioxide > zuurstof + water + energie c. Zuurstof + water + energie > koolstofdioxide + glucose d. Koolstofdioxide + water + energie > zuurstof + glucose 11 van 11 Je staat rustig aan de start van een hardloopwedstrijd. Het startschot klinkt, je mag van start. Wat gebeurt er met je ademhaling en je hartslag als je hardloopt? Ademhaling Hartslag A langzamer lager B langzamer hoger C sneller lager D sneller hoger a. A b. B c. C d. D Pagina 6
Toepassingen Ademhaling In tweetallen. Bekijk drie filmpjes en beantwoord de vragen. Lees voordat je gaat kijken eerst de vragen goed door. Filmpje 1: http://www.schooltv.nl/beeldbank/embedded.jsp?clip=20111117_ademhalen01 De longen zijn onze ademhalingsorganen. Hier wordt zuurstof opgenomen in het lichaam en koolstofdioxide afgegeven. Het wisselen van deze twee stoffen heet gaswisseling. a. Welke weg legt de ingeademde lucht in je lichaam af? Begin bij je mondholte of neusholte. b. Wat zorgt ervoor dat je luchtpijp open blijft staan? c. Welke gassen adem je in? Welk gas is nodig? d. Hoe heet een klein bloedvat rondom een longblaasje? e. Welk gas adem je weer uit? f. Waar verlaat dit gas het bloed? Filmpje 2: Pagina 7
http://www.schooltv.nl/beeldbank/embedded.jsp?clip=20021104_ademhaling01 De mens moet ademhalen om het hele lichaam van zuurstof te voorzien. In de lucht zit zuurstof. Als je inademt, komt er lucht met zuurstof in je longen. Als je uitademt, gaat lucht zonder zuurstof je lichaam weer uit. Bij een gewone ademhaling vinden rib- en middenrifademhaling beiden plaats. g. Wat gebeurt er met je ribben als je inademt? En als je uitademt? h. Wat gebeurt er met je middenrif als je inademt? En als je uitademt? Filmpje 3: http://www.schooltv.nl/beeldbank/embedded.jsp?clip=20021104_ademhaling03 Je ademt zuurstof in en koolzuurgas uit. Zuurstof wordt via de longblaasjes afgegeven aan je bloed. Dit noemen we gaswisseling. Als de zuurstof gebruikt is, gaat koolzuurgas vanuit het bloed weer de longblaasjes in. Dit gas adem je weer uit. i. Wat is de functie van het hart? j. Welk bloed bevat het meeste koolstofdioxide (=koolzuurgas)? Bloed dat naar de longblaasjes toestroomt. Bloed dat van de longblaasjes wegstroomt. k. Welk bloed bevat het meeste zuurstof? Bloed dat naar de longblaasjes toestroomt. Bloed dat van de longblaasjes wegstroomt. Longen In de longen bevinden zich vele miljoenen longblaasjes. Pagina 8
Al die longblaasjes samen vormen een heel groot oppervlak. Als je alle longblaasjes uitstrekt, krijg je een oppervlak dat ongeveer even groot is als één speelhelft van een volleybalveld. a. Waarom is het oppervlak van de longblaasjes zo groot? Gassen in de lucht: Ingeademde lucht (%) Uitgeademde lucht (%) stikstof 79 79 zuurstof 20 16 koolstofdioxide 0,04 4 edelgassen 1 1 b. In de tabel zie je welke gassen in de ingeademde lucht zitten. Je ziet ook welk gassen in de uitgeademde lucht zitten. Welke twee verschillen zijn er tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht? c. Neem je bij het ademhalen stikstof op in je lichaam? Leg je antwoord uit. Astma Bekijk het filmpje: http://www.schooltv.nl/beeldbank/embedded.jsp?clip=20111117_astma01 Er zijn verschillende soorten astma en de ene astmapatiënt heeft er meer last van dan de ander. In alle gevallen is er sprake van een ontsteking van de luchtwegen. Wanneer je longen gezond zijn, heb je geen problemen met ademhalen. Maar mensen met astma hebben wel moeite met ademhalen. Ze krijgen veel minder lucht binnen dan iemand zonder astma. a. Wil je weten hoe dat voelt? Adem dan eens door een rietje en houd je neus dicht. Probeer maar eens, wat merk je op? b. Wanneer je verkouden bent haal je adem door je mond. Leg uit dat ademhalen door je mond nadelen heeft. Welke? Pagina 9
Je stem Bekijk het filmpje: http://www.schooltv.nl/beeldbank/embedded.jsp?clip=20130614_stem01 Als je praat, zingt of lacht, knijpen je stembanden zich samen en beginnen je stemplooien te trillen. Hoe werkt jouw stem? Hoe maak je klanken, woorden en zinnen? Je ademhalingsstelsel is hierbij belangrijk. Maak in tweetallen een animatie met GoAnimate.com waarin je dit uitlegt. Deel de animatie met je klasgenoten. Pagina 10
Verwerken Examenopgave Beantwoord ter afsluiting van deze module de volgende examenvragen. VMBO BB 2006-1 Vraag 18 VMBO BB 2006-1 Vraag 19 VMBO BB 2010-1 Vraag 12 Pagina 11
Antwoorden Toepassingen Toepassing: Ademhaling a. Monholte/neusholte-luchtpijp-bronchie-long met longblaasjes. b. Kraakbeenringen houden de luchtpijp open. c. Lucht met stikstof, koolstofdioxide, zuurstof en andere gassen. Zuurstof is het gas dat je nodig hebt. d. Longhaarvat. e. Koolstofdioxide. f. In het longblaasje verlaat koolstofdioxide het longhaarvat. g. Je ribben gaan omhoog en naar voren, je borstkas wordt groter. Als je uitademt gaan je ribben weer omlaag en naar achteren. h. Je middenrif gaat omlaag, je borstkas wordt groter. Als je uitademt gaat het middenrif weer omhoog. i. Het hart pompt bloed door de bloedvaten. j. Bloed dat naar de longblaasjes toestroomt. k. Bloed dat van de longblaasjes wegstroomt. Toepassing: Longen a. Door grote oppervlak kan voldoende gaswisseling plaatsvinden. b. Ingeademde lucht bevat meer zuurstof dan uitgeademde lucht. Ingeademde lucht bevat minder koolstofdioxide dan uitgeademde lucht. c. Nee, zowel ingeademde als uitgeademde lucht bevat 79% stikstof. Pagina 12
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 12 July 2016 om 14:39 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 1 uur en 40 minuten Pagina 13