Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij
Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies via: Mondiaal gebruik landbouwgronden (80%) Emissies van stikstof (nitraat en ammoniak), fosfaat etc 2
Veehouderij EU: tweederde agrarisch landgebruik Bron: Lesschen et al., 2011; Westhoek et al., 2011 3
Stikstof: grote verliezen in veehouderij Lage stikstofefficiëntie (NUE) als gevolg van: Conversie / welhaast inherente verliezen Concentratie van veehouderij in bepaalde regio s gebieden met mestoverschot (en met mineralentekort) Gevolgen: vermesting van ecosystemen, zowel op land als in zoet en zoutwater Niet alleen Nederlands probleem 4
Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies via: mondiaal gebruik landbouwgronden (80%) Emissies van stikstof (nitraat en ammoniak), fosfaat etc Klimaatverandering 12-15% Directe emissies (dieren, mest) Landgebruik, kunstmestproductie 5
Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% mondiaal verlies via: mondiaal gebruik landbouwgronden (80%) Emissies van stikstof (nitraat en ammoniak), fosfaat etc Klimaatverandering 12-15% Directe emissies (dieren, mest) Landgebruik, kunstmestproductie Menselijke gezondheid Voeding: voedingsstoffen verzadigde vetten Zoönosen, antibiotica 6
Consumptie verzadigd vet 40% hoger dan maximaal aanbevolen Bron: Westhoek et al., 2011 7
Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies via: mondiaal gebruik landbouwgronden (80%) Emissies van stikstof (nitraat en ammoniak), fosfaat etc Klimaatverandering 12-15% Directe emissies (dieren, mest) Landgebruik, kunstmestproductie Menselijke gezondheid Voeding: voedingsstoffen verzadigde vetten Zoönosen, antibiotica Dierenwelzijn Grondstoffen Lokale issues 8
Uitdagingen voor de toekomst Ruim 9 miljard mensen in 2050 Toenemende welvaart, vooral in Azië en Latijns-America 3 miljard mensen in middle class erbij in 2050 Meer voedsel (vooral dierlijke producten?), meer grondstoffen, meer energiegebruik? Sterke vermindering van het aantal ondervoede mensen (nu nog bij 1 miljard) Behoud van biodiversiteit Vermindering tempo klimaatverandering 9
Bron: Roads from Rio+2- PBL et al., 2012 10
11 Bron: Westhoek et al., 2011
Wegen om groeiende wereldbevolking te voeden Minder vlees, vis, zuivel consumeren, minder voedsel verspillen; Wat zijn krachten achter toenemende consumptie? Analyse van food systems Meer produceren: discussie efficiënt, biologisch, plus -segment Voedsel beter verdelen / vermindering armoede Grote rol smallholders in voedselproductie, welke pro-poor strategie? 12
13 Bron: Westhoek et al., 2011
Vermindering consumptie dierlijke eiwitten In politiek / beleid geen populair concept Bij reductie met 50% in Europa nog steeds volledige benutting extensieve graslanden en reststromen Inkomensverlies voor Europese agrarische sector? Wellicht deels op te vangen door minder bulkproductie en omslag naar meer peulvruchten, groenten en fruit; En door betaling voor publieke diensten Minder vlees eten: maatschappelijke ontwikkelingen gaan snel 14
Waarom kiezen tussen heel intensief en biologisch? Smart intensification en smart extensification Ontwikkelen van innovatieve systemen Hoe efficiënt en robuust is de plofkip? Willen we één systeem of pluriformiteit? Welke prikkels zijn er nu wel / niet? Hoe kunnen we externe effecten en maatschappelijke preferenties meenemen keuze systeem volgt 15
Beter dierenwelzijn: meestal meer voer nodig Extra voerbehoefte ten opzichte van gangbaar 1* 2** 3*** Varkens 0% + 11% + 21% Leghennen + 15% + 17% + 30% Vleeskuikens + 25% + 50% Oplosbaar via vermindering consumptie / verspilling en via innovatie Bronnen: Varkens: DLV, 2012 LEI, 2013, Oenema et al., 2010 Leghennen: S.E.M. Dekker et al, 2011 Vleeskuikens: Oenema et al., 2010 16
Conclusies Huidige mondiale veehouderij leidt al tot forse milieu- en gezondheidsproblemen; door groei verdere toename Grotere mondiale landbouwproductie is geen garantie voor minder ondervoeding: gaat om toegang, prijzen, armoede In Westers dieet: beperking consumptie van dierlijke producten leidt tot winst voor gezondheid én milieu Halvering Nederlandse ecologische voetafdruk is niet haalbaar zonder aanpassing consumptie Discussie in Nederland: plofkip of bio: is dat wel de goede vraag: pluriformiteit, sturing, gelijk speelveld? Maatschappelijke ontwikkelingen leiden tot andere waarden t.a.v. voedsel: vertaling via markt, overheid, eigen verantwoordelijkheid sector 17