Landgebruik in Gelderland. Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Landgebruik in Gelderland. Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s"

Nora Verbeek
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Landgebruik in Gelderland Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s

2 Overzicht Emissies uit landgebruik Veeteelt, akkerbouw, bosbouw, bioeconomy Gelderland, NL, EU en Wereld Reductie opties synergiën / knelpunten 2

3 Emissies landgebruik Emissies en opname koolstof / CO 2 CO 2 opname, vastlegging en afgifte Groene vegetatie hout/bodem oogst/bodem Snel langzaam snel (afh doel) ~20 tco 2 /ha/jr 10% langdurig beleid bodem & bossen 3

4 Emissies landgebruik Emissies methaan / CH 4 Pens fermentatie (afh dier en voederkwaliteit) Mest opslag (vergisting: natuurlijk of gestimuleerd) Sterk BKG, maar korte levensduur GWP~25 Beleid mbt omvang / productiviteit veestapel (+ technisch) 4

5 Emissies landgebruik Emissies lachgas / N 2 O Bemesting (gier & kunst) Gift opname = te veel NH 3 / NO 3 N 2 O Sterk BKG, en lange levensduur GWP~300 Beleid mbt bemesting (precisie landbouw + toedieningsvorm) 5

6 Landgebruik en BKG emissies: mondiaal Veeteelt 60% van landbouw emissies of 14.5% van totale menselijke BKG emissies 41% Rundvlees 20% Zuivel 9% Varkens 8% Kippen 44% CH 4 29% N 2 O 27% CO 2 6

7 Landbouw en BKG emissies: nationaal

8 Landbouw en BKG emissies: nationaal Veeteelt 88% van landbouw emissies of 8.1% van totale Nederlandse BKG emissies %Rundvlees & Zuivel 13% Varkens 5% Kippen & rest

9 Veeteelt en BKG emissies: nationaal CH N 2 O

10 Veeteelt en BKG emissies: nationaal CH N 2 O

11 Landbouw en BKG emissies: nationaal

12 Landbouw en BKG emissies: Gelderland Lesschen et al Nulmeting BKG Gelderse land en tuinbouw Alterra rapport

13 Landbouw en BKG emissies: Gelderland 2005 Lesschen et al

14 Landbouw en BKG emissies: Gelderland 2005 Lesschen et al

15 Lesschen et al Landbouw en BKG emissies: Gelderland 2005 KAN Postcode 4 nivo 15

andere functies) Grondbeheer Biomassa gebruik

16 Emissies reductie opties landgebruik Vastlegging koolstof / CO 2 Uitbreiding bos areaal Bosbeheer (vs andere functies) Grondbeheer Biomassa gebruik duurzame producten Biomassa gebruik energie (vermijden fossiel) 16

17 Lesschen et al Emissies reductie opties landgebruik Vastlegging koolstof / CO 2 Grondbeheer 17

18 kg CO2-eq. per kg FPCM Emissies reductie opties landgebruik Emissies methaan / CH 4 Reductie veestapel Intensivering Aanpassing veestapel (leeftijdsopbouw, genetica) Aanpassing voederkwaliteit (max 10%) Mestopslag (gesloten, koelen/aanzuren) Vergisting Output per cow, kg FPCM per year

19 Emissies reductie opties landgebruik Emissies methaan / CH 4 Reductie veestapel Intensivering Aanpassing veestapel (leeftijdsopbouw, genetica) Aanpassing voederkwaliteit Betere mestopslag Vergisting 19

Emissies reductie opties landgebruik Emissies lachgas / N 2 O Beperken bemesting / precisie landbouw Timing (tov (be-)regenen) Nitrificatieremmers, drijfmest ipv vaste mest Lachgasemissiefactoren, %

20 Emissies reductie opties landgebruik Emissies lachgas / N 2 O Beperken bemesting / precisie landbouw Timing (tov (be-)regenen) Nitrificatieremmers, drijfmest ipv vaste mest Lachgasemissiefactoren, % van toegediende N Grasland Bouwland Gemiddeld IPCC Minerale gronden Veengronden NL default Kunstmest Dierlijke mest emissie-arm bovengronds Beweiding

21 Emissies reductie opties landgebruik Rol biomassa (biobased economy) 1 e, 2 e naar 3 e generatie biomassa Residuen ipv primair (voedsel-) gewas! Potentiele winst verminderd door Emissies N 2 O bij bemesting Gebruik FF in transport/conversies (BKG kosten landgebruik veranderingen) 1.5 graden doelstelling alleen haalbaar bij grootschalige inzet bio-energie en CCS 21

Emissies reductie opties landgebruik Rol biomassa (biobased economy) 1 e, 2 e naar 3 e generatie biomassa Potentiele winst verminderd door BKG kosten

22 Emissies reductie opties landgebruik Rol biomassa (biobased economy) 1 e, 2 e naar 3 e generatie biomassa Potentiele winst verminderd door BKG kosten landgebruikveranderingen Emissies N 2 O bij bemesting Gebruik FF in transport/conversies IPCC graden doelstelling alleen haalbaar bij grootschalige inzet bio-energie en CCS 22

23 Veeteelt en BKG emissie scenarios: Gelderland 2020 koeien Lesschen et al

24 Veeteelt en BKG emissie scenarios: Gelderland 2020 varkens Lesschen et al

25 BKG emissie scenarios: Gelderland 2020 glastuinbouw Lesschen et al : 618ha 25

26 BKG emissies algemeen Expertise Alterra ook Metingen 26

27 BKG emissies algemeen Expertise Alterra ook Metingen vb. opname 20jr Loobos compenseert 1 jr emissies Arnhem Verificatie reductie claims (onafhankelijk) Compensatie binnen landschap +80 tc/ha/jr -4 tc/ha/jr 27

28 BKG emissies algemeen Expertise Livestock Research ook Veehouderij bedrijfssystemen en milieu management Expertise Agrotechnology and Food science Bioenergie, biobased economy +80 tc/ha/jr -4 tc/ha/jr 28

29 BKG emissies conclusies Parijs doelstellingen Alle zeilen bij! Landbouw relatief aandeel stijgt Veelteelt vs dieet vs dierwelzijn Bemesting niet meer dan nodig Biomassa v reststromen Regionaal beperkt tov andere emissies Andere functies resten (biodiversiteit/bodem) + CO2 opslag 29

30 Dank voor uw aandacht vragen? 30

31 kg CO2 eq / kg dierlijke eiwitten Veelteelt BKG efficiency Rundvlees / melk hoogste emissies per kg eiwit Veel variatie (dus reductie opties) Varkens Kippen Vlees koeien De Vries & De Boer, 2009 Melk Eieren 31

32 Opties versus Erkenning Rapportage: emissie = activiteit x emissiefactor Land/bosbouw: activiteit nauwkeurig, emissiefactor onnauwkeurig bekend Energie etc.: activiteit onnauwkeurig, emissiefactor nauwkeurig bekend Nieuwe opties: eerst emissiefactor vaststellen!!! 32

33 Opties versus Erkenning 33

34 Biomassa inzet Totaal NL NL energie vraag > 3000PJ Spijker et al. 2007

35 Biomassa inzet Totaal NL Onderwerpen Aantal locaties Verbruik van biomassa Totaal Voor verbruik omzetting in elektriciteit / warmte Voor toevoeging aan het aardgasnet Finaal verbruik Energieproductie uit biomassa Bruto elektriciteits productie in kwh Bruto elektriciteits productie in TJ Warmte uit omze Perioden Technieken aantal TJ mln kwh Totaal biomassa = 4% NL vraag (> 3000PJ) Afvalverbrandingsinstallaties Bij- en meestoken biomassa in centrales Totaal biomassaketels bedrijven Biomassaketels bedrijven, elektriciteit Biomassaketels bedrijven, alleen warmte Totaal biomassa huishoudens Houtkachels huishoudens, open haarden Houtkachels huishoudens, inzethaarden Houtkachels huishoudens, vrijstaand Houtskoolverbruik door huishoudens Totaal biogas Biogas uit stortplaatsen Biogas uit rioolwaterzuiveringsinstall. Biogas, co-vergisting van mest Overig biogas Totaal vloeib Biotransportbrandstoffen CBS 2016 Biobenzine Biodiesel Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen TJ

36 Biomassa inzet Berm en natuur maaisel Spijker et al. 2015

Nederlands mestbeleid (vanaf 2006) Realiseren doelstellingen uit Nitraatrichtlijn en KRW Evenwicht mestmarkt Maatregelen uit mestbeleid

37 Nederlands mestbeleid (vanaf 2006) Realiseren doelstellingen uit Nitraatrichtlijn en KRW Evenwicht mestmarkt Maatregelen uit mestbeleid Gebruiksnormen Gebruiksvoorschriften Omvang van de mestproductie Transport en de traceerbaarheid van meststoffen, GPS Verhandelen van meststoffen

38 Gebruiksnormen Stikstof Totaal kunstmest + werkzame stikstof in mest Gewas en grondsoort afhankelijk Fosfaat Totaal kunstmest + dierlijke mest Afhankelijk van fosfaattoestand bodem Grasland en bouwland Dierlijke mest 170 kg N/ha of 230/250 kg N/ha indien derogatie

Overige gebruiksvoorschriften Verplichte opslagcapaciteit: 7 maanden Emissie-arme mestaanwending verplicht Beperkingen aan scheuren van

39 Overige gebruiksvoorschriften Verplichte opslagcapaciteit: 7 maanden Emissie-arme mestaanwending verplicht Beperkingen aan scheuren van grasland Vanggewas na maïs op zand- en lössgrond is verplicht Regels mbt. uitrijden mest op hellingen en op ondergelopen, besneeuwde of bevroren grond

40 ETS en agrofood 59 van 461 bedrijven (3 in Gelderland) 2.5 van 94 MtCO2-equiv (0.16 in Gelderland) NL 2015

Vergelijkbare documenten

Mesdag Zuivelfonds NLTO

Onderwerpen Mesdagfonds Actuele thema s die keuze vragen Onderzoek uitspoeling stikstof (WUR) Onderzoek vastlegging CO2 (AEQUATOR) Conclusie en aanbevelingen Mesdag Zuivelfonds NLTO Ontstaan: fonds kwaliteit