Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen

Transcriptie

1 Nederland importland Landgebruik en emissies van grondstofstromen

2 Vraagstelling en invulling Welke materiaalstromen naar en via Nederland veroorzaken wereldwijd de grootste milieudruk? Klimaat, toxische emissies : over de hele keten consumptieniveau Vertaling naar finished materialen: niet aardolie maar transportbrandstof, niet ijskasten maar staal, aluminium, etc Landgebruik & impact : begin keten importniveau Oppervlakte ook binnenlandse landbouw en veeteelt Korte beoordeling secundair landgebruik abiotische materialen Gegevens over import, export en binnenlandse extractie van goederen (±400 categorieen) van CBS (R. Delahaye) 2

3 Import van hectares, gewogen naar effect Ruwe materialen Verwerkte/embodied materialen Netto 'consumptie' van emissies over keten Import + productie - export 3

4 Effectgewogen landgebruik Ordegrootte op basis van ReCiPe en Millennium Ecosystem Assessment Expert inschatting, geen exacte wetenschap Vis toegevoegd HERKOMST GEWAS FACTOR (PER HA) EU Noten en fruit 1 buiten EU Noten en fruit 1 EU Aardappel 2 buiten EU Aardappel 2 BRA Soja 200 USA Soja 30 PAR Soja 100 overig Soja 100 COTE D'IVOIRE Cacao 67 (1) GHANA Cacao 101 (2) (1) areaal vergeleken met 1990 = 150% (2) areaal vergeleken met 1990 = 209% 4

5 Resultaat : klimaat Klimaat, schijnbare consumptie 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 5 transportbrandstof Staal Elektriciteit Vlees Zuivel Organische chemie Aluminium Anorganische Alcoholische drank Granen Plastics, embodied Aardappel Overig fossiel Lederwaren Wol Noten en fruit Plantaardige olie Zetmeel Glas Groenten

6 Resultaat: toxische impact Toxisch effect (hum), schijnbare consumptie Toxisch effect, schijnbare consumptie 120% Humane tox Ecotox (bodem) 100% 80% 60% 40% 20% 0% 6 Staal Koper Staal transportbrandstof Koper transportbrandstof Aluminium Aluminium Alcoholische drank Alcoholische drank Anorganische Anorganische Elektriciteit Elektriciteit Granen (cons) Granen Organische Organische chemie Overig fossiel Overig fossiel Zetmeel Vaste brandstof, Zetmeel Vaste Aardappel brandstof, Metaal overig Aardappel Zuivel Metaal overig Noten en fruit Dierlijk materiaal Zuivel Noten Groenten fruit Glas Groenten Suikers Aluminium Metaal overig embodied KatoenGlas Vis Aluminium Vlees 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0%

7 Resultaat: landoppervlak Landgebruik (ha), import Olie en oliehoudende zaden Papier, pulp Vlees, rund Hout(producten) Soja Chocola (ruw) Tarwe Zuivel Katoen Mais Chocola (product) Noten en fruit Bewerkt vlees /ov.producten Vlees, overig (lam) Gerst Vlees, varken/pluimvee Bosbouwproducten Peulvruchten ed. Koffiebonen Alcohol 7

8 Resultaat: gewogen landgebruik Effectgewogen landgebruik, import Olie en oliehoudende zaden Vlees, rund Soja Chocola (ruw) Chocola (product) Vis Bewerkt vlees /ov.producten Hout(producten) Papier, pulp Katoen Mais Vlees, varken/pluimvee Tarwe Koffiebonen Eieren Gerst Koffie en thee (product) Rijst Tabak Zuivel 8

9 Aandachtcategorieën Klimaat Toxiciteit Land impact Schijnbare consumptie Schijnbare consumptie Import Transportbrandstof Staal Olie en oliehoudende zaden Staal Koper Vlees, rund Elektriciteit (huishoudelijk) Transportbrandstof Soja Vlees Aluminium Chocola (ruw, product) Zuivel Anorganische chemie Papier, pulp Organische chemie Elektriciteit (huishoudelijk) Hout(producten) Aluminium Granen Bewerkt vlees/ov. producten Anorganische chemie Katoen Granen Zink Maïs Alcoholische drank Vlees, varken/pluimvee Landbouwchemicaliën Vlees, katoen, aardappelen Tarwe Landbouwchemicaliën Vis 9

10 Discussie Veel overlap met grondstoffen/sectoren in : Beleidsprogramma Biodiversiteit, Initiatief Duurzame Handel; Ketengericht Afvalbeleid; Meerjaren Afspraken Energie-efficiëntie. Keuze bestaande prioriteiten sluit grotendeels aan bij analyse Toxiciteit in keten alleen gedekt voor aluminium (ketengericht afvalbeleid) Emissies die gezondheid aantasten (humane toxiciteit) ontstaan voornamelijk in winningfase. In veel ketens blijken winning van steenkolen, bruinkool, metalen dominant. Dit geldt ook voor agrarische grondstoffen. Evenals voor biodiversiteit kan certificering hier een rol spelen. 10

11 Discussie (2) Granen alleen gedekt als onderdeel van voedsel (ketengericht afvalbeleid) Belangrijke categorie op alle drie de milieuthema s (maar) Nederland is geen groot handelsland voor granen Oliegewassen: aandacht voor oliepalm en soja, maar bij verschuiving naar andere gewassen gevaar van indirecte effecten Vis, hout: meer inzicht in effect van specifieke soorten? Cacao, soja, palmolie: meer inzicht in bijdrage certificering aan milieu? 11

12 Aangrijpingspunten voor materialenbeleid Verlagen impact per kg Meeste lopende beleid is hierop gericht Hierin zo goed mogelijk landimpacts kwantificeren Verlagen van gebruik (consumptie) Deels eindconsumptie, maar deels ook uitval in keten Verhogen van recycling Met name voor metalen, maar ook textiel Direct link met schaarste en uitputting Vervangen door materialen met lagere impact (substitutie) Zeer goed kijken naar alle indirecte effecten 12

13 Ter afsluiting Diverse aandachtcategorieën komen op meer dan één lijst naar voren (en ook schaarste) : synergie zoeken Diverse aandachtcategorieën krijgen reeds speciale aandacht in beleidsprogramma s : check op milieu-effecten met name toxiciteit Nederland als importland is belangrijke schakel in de keten, er treedt materiaalreductie op. Handelsbalans is sterk negatief voor landgebruik. Land en biodiversiteit in toenemende mate schaarse hulpbron: risico s voor sectoren (volgende presentaties) 13