Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober
Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële productie 9 8 7 Juni 99 = (Grote Depressie) Maart 8 (Kredietcrisis) 3 9 5 8 7 3 33 3 39 99-93 (Grote Depressie) 7- (Kredietcrisis) 7 3 9 5 8 3 3 37 3 Aantal maanden sinds begin van de daling
Groei wereldeconomie Verschillende snelheden Reële BBP (Q 7 = ) 8 EMU VS Ontluikende markten België Duitsland Probleemlanden (*) 8 98 9 98 9 9 9 3 Probleemlanden = Portugal, Ierland, Italië Griekenland & Spanje
Waarom geen Grote Depressie? Beleidsingrepen - - - -8 - - 8 Overheidstekort (in % van BBP) 7 VS VK EMU 7 Overheidsschuld (in % van BBP) (Nog?) geen wereldwijde protectionistische reactie op de crisis: globalisering blijft overeind Massale kapitaalinjecties in banksector Extreem soepele monetaire politiek Wereldwijd budgettair stimuleringsbeleid Houdbaar?
Sinds de zomer......is pessimisme op financiële markten opnieuw troef Aandelenmarkten 5 Obligatiemarkten (rente -jaar overheidsobligaties in %) 5 EMU VS Ontluikende markten,5 VS Duitsland 3 3,5 9 3 8,5 7 5 Rendement in EUR (MSCI, September 8 = ),5
Vertrouwensindicatoren Plotse versombering Consumentenvertrouwen (Stand. afw. van LT-gemiddelde) Producentenvertrouwen (Stand. afw. van LT-gemiddelde) - - - VS EMU - VS EMU België België -3-3
Zwakke VS-groei Sputterende consumptiemotor... VS Vertrouwensindicatoren Depressieve consumenten VS - Schuldafbouw gezinnen (in % van beschikbaar inkomen) % % Hypothecaire schuld (links) Spaarquote (rechts) 9% 8% 7% 8 % - - Consumenten Producenten 5% % 3% % -3 7 8//
Zwakke VS-groei...door tegenvallende jobgroei en zwakke huizenmarkt VS - Arbeidsmarkt VS - Huizenmarkt 9 8 - - - -8 - Jobcreatie in de privé-sector (in ', links) Werkloosheidsgraad (in %, rechts) 8 7 5 3 75 7 5 55 5 5 35 3 Bestaande woningen (links) Nieuwe woningen (rechts) Case Shiller huisprijsindex (Jan. =) Huizenverkopen (in ) 8 8
VS Publieke financiën Ratingverlaging % VS - Federaal begrotingstekort en overheidsschuld (in % van BBP) % VS - Politieke patstelling moeizaam te doorbreken % % 9% 8% Schuldplafond verhoogd tot 9 USD bn. -% 7% -% -% % 8-8% 5% -% -% Begrotingstekort (links) Schuld (rechts) % 3% Federale overheidsschuld Schuldplafond 9
Waarom geen Grote Depressie? Beleidsingrepen - - - -8 - - 8 Overheidstekort (in % van BBP) 7 VS VK EMU 7 Overheidsschuld (in % van BBP) (Nog?) geen wereldwijde protectionistische reactie op de crisis: globalisering blijft overeind Massale kapitaalinjecties in banksector Extreem soepele monetaire politiek Wereldwijd budgettair stimuleringsbeleid Houdbaar?
EMU Publieke financiën Verloren geloofwaardigheid EMU - Overheidstekorten (in % van BBP) EMU - Overheidsschuld (in % van BBP) 3 7-3 - 8-9 7 - -5
EMU Publieke financiën Verloren geloofwaardigheid -jaars overheidsobligaties renteverschil t.o.v. Duitsland (in %) 8 Greece Belgium Ireland Portugal Italy Spain
Eurocrisis Kern bedreigd Overheidsschuld () Betaalbaar? In bn. In % van BBP In % van EMU schuld In % van EMU BBP Griekenland 38, 5,3,3 3, 8 Renteverschillen tegenover Duitsland (-jaar overheidsobligaties, in bps.) België Ierland 8,,,,8 Portugal, 97,3,, Spanje 85,9 3,9 8, 7,9 Italië 889,,3 3,, België 37,3 97,3,5 3,9 8 Italië Spanje Griekenland Portugal Ierland EMU totaal 8 7,7 8, 8, 3
,, -,3,, EMU conjunctuur Groeivertraging sinds de lente 8 7 EMU - Reële BBP groei (in %, op jaarbasis),5 Producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (standaard afwijking van LT-gemiddelde) 5,5 3,5,,,5-8 Duitsland Frankrijk België -,5 - - - - -8 - - -,, n.b, Q3 Q Q Q Portugal Ierland Griekenland Spanje Italië, -,5 - -,5-3 -3,5 België Duitsland Probleemlanden (*) Probleemlanden = Portugal, Ierland, Italië Griekenland & Spanje
Europese banken Kwetsbaar % Uitstaande bankvorderingen op GIPS-landen (in % van BBP) Netto buitenlandse vermogenspositie (9, in % van BBP) % % 8% Spanje Portugal Ierland Griekenland - % % % - - -8 - % - 5
Europese banken Blijven onder stress... CDS-premies banken (5 year, in bps.) 5 Kredietrisicopremie bedrijfsobligaties (EMU, in bps.) 5 3 VS Europa Non-financials Financials 3. 3.5 3..5..5..5. Spread interbankleningen vs. beleidsrente (in %)
Europese banken...wat weegt op de kredietverlening CDS-premies banken (5 year, in bps.) Kredietvoorwaarden (enquêtes centrale banken) (*) 5 3 VS Europa 8 EMU VS. 3.5 Spread interbankleningen vs. Beleidsrente (in %) 3..5..5 -..5. - (*) Verschil tussen banken die kredietvoorwaarden verstrengen en banken die versoepelen (in %) 7
België - Investeringen en uitvoer...terugval in het verschiet Bestellingen kapitaalgoederen (j.o.j-verandering in %) Buitenlandse bestellingen (stand. afw. van LT-gemiddelde) 3 - - - -3 - EMU België Duitsland - EMU België Duitsland -5-3 8
België - Arbeidsmarkt Werkgelegenheidsgroei vertraagt Werkgelegenheidsvooruitzichten (NBB-enquête, stand. afw. van LT-gemiddelde) Openstaande vacatures (j.o.j.-verandering, Vlaanderen, links) Index uitzendarbeid (Federgon, rechts) 3,5,5 8 5 5 -,5 -,5 8 5-5 - -,5 Verwerkende nijverheid Diensten - - - -8-5 - -5-3,5 - -3
China Groeimatiging in het verschiet 8 Reële bbp-groei (jaarwijziging in %, links) OESO voorlopende indicator (jaarwijziging in %, rechts) 3 5 5 5 58 5 5 5 5 8 Industriële productie (jaarwijziging, 3mma, rechts in %) PMI Manufacturing (CLSA, links) 5 3 9 8 7
Ontluikende markten Ontkoppeling? Aandeel China in totale uitvoer % % % Opkomend Azië Latijns-Amerika 3 5 5 Handelsbalans China Handelsbalans China met Azië Handelsbalans China met EU Handelsbalans China met VS 8% % 5 % % % In % van totale uitvoer, -jaars voortschrijdend gemiddelde -5 - -5 In miljard USD, -jaars voortschrijdend gemiddelde
Olie- en grondstoffenprijzen...zullen bijdragen tot inflatie-afkoeling 35 Olie 3 5 5 5 Grondstofprijzen (in USD, januari 5 = ) Industriële metalen Landbouw & voeding 7 5 3 - - -3 5 3 Algemeen Kerninflatie Consumptieprijsinflatie (j.o.j.-stijging, in %) VS EMU België
Monetaire vooruitzichten Rentes blijven nog lange tijd zeer laag... Beleidsrente centrale banken (in %) Rente -jaar overheidsobligaties (in %) 5,5 5 5,5 3,5 3 3,5 ECB Fed,5 VS Duitsland
Monetaire vooruitzichten... wat met Belgische rentespread tegenover Duitsland? België Begrotingsdoelstellingen (in % van BBP) 5 België Langetermijnrente 3 5-3 - 9 8 7-3 - 5 3 - - -5 3 5 -jaar overheidsrente België (in %, links) Renteverschil t.o.v. Duitsland (in bps., rechts) -3 - Begrotingstekort bij ongewijzigde beleid¹ Doelstelling stabiliteitsprogramma (april ) Bronnen: HRF, NBB. Zoals geraamd door het Federaal Planbureau in mei.
Monetaire vooruitzichten... wat met de Amerikaanse dollar? Beleidsrente centrale banken (in %), USD per EUR 5,5, 3,3 ECB Fed,,
Verlaagde groeivooruitzichten 9 8 7 5 3 - - -3 - Reële BBP groei (in %) Wereld Ontwikkelde landen Ontluikende landen Reële BBP groei (in%) Vooruitzichten in juni Huidige vooruitzichten VS..9.. EMU.9.9.5.5 China 9.5 9. 9. 8.5 België.... Inflatie (in%) VS.9.8 3.. EMU.8...3
Wat op de lange termijn? Wereld met verschillende snelheden Overheidsschuld (in % van BBP) Verloop van de bevolking van 5 tot jaar ( = ) 9 Ontwikkelde landen Ontluikende landen 5 8 7 5 3 Ontwikkelde landen Ontluikende landen 3 9 8 7 7 8// 7
Wat op de lange termijn? Inflatie of deflatie? VS Japan Consumptieprijsinflatie (in %, links) Consumptieprijzen (Q 99 =, links) % Overheidsschuld (in % van BBP, rechts) 5 % Nominaal BBP (Q 99 =, links) Overheidsschuld (in % van BBP, rechts) 3 % % 9% 9 % 8% 5 7 8% % % % % -% 7% % 5% % 5 5 3 9 7 -% 3% 95 5