Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie

Transcriptie

1 Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie Algemene vergadering Voka - 6 mei 213 Jan Smets Directeur, Nationale Bank van België DS

2 Plan van de presentatie I. Internationale vooruitzichten II. Beleidsreactie in het eurogebied III. Conjuncturele ontwikkelingen in België IV. Structurele uitdagingen V. Conclusie 2

3 Overzicht IMF-vooruitzichten voor wereldeconomie (reëel bbp, jaar-op-jaar veranderingspercentage) 3,4 3,8 1,9 3, VS 1,1 -,3 Eurogebied Rusland 8, 8,2 1,6 1,4 Japan China 5,7 6,2 India 3, 4, Brazilië 3,3 4, Wereld Europa hinkt achterop! 3

4 Overzicht vooruitzichten Europese Commissie (reëel bbp, jaar-op-jaar veranderingspercentage) Sterke fragmentatie binnen eurogebied! 1,2 -,4 Eurogebied ,1 2,2,9,6 1,7 -,8 Ierland Nederland Verenigd Koninkrijk,4 1,8, 1,2 Duitsland België 1,1 -,1,6 Frankijk,9,7-1,3-2,3-1,5 Italië Portugal Spanje 1,4 -,1 Europese Unie,6-3,9-4,2-8,7 Griekenland Cyprus

5 Werkloosheidsgraden sinds het ontstaan van de crisis (in % van de overeenstemmende beroepsbevolking, jarigen) Duitsland Eurogebied Frankrijk Griekenland Italië Nederland Spanje België Bron: EC (EAK) 5

6 Opleving in Duitsland en het eurogebied van korte duur of tijdelijke pauze in het herstel? 3 Producenten-indicatoren voor Duitsland (antwoordenbalans) 3 Producentenenquête-indicatoren voor het eurogebied (antwoordenbalans) IFO ondernemingsklimaat - Duitsland Vertrouwen in de verwerkende nijverheid (EC) PMI - Duitsland PMI voor de verwerkende nijverheid (Markit) Conjunctuurenquête producenten - Duitsland 6

7 Plan van de presentatie I. Internationale vooruitzichten II. Beleidsreactie in het eurogebied III. Conjuncturele ontwikkelingen in België IV. Structurele uitdagingen V. Conclusie 7

8 De reactie van het monetair beleid: rente-instrument 6 Beleidsrente Eurosysteem en daggeldrente (procenten) Centrale beleidsrente Eonia Bronnen: Datastream, ECB. Daggegevens tot 2 mei voor Eonia. De door de ECB op 2 mei 213 naar 5 basispunten verlaagde centrale beleidsrente is pas van toepassing vanaf 8 mei. 8

9 De reactie van het monetair beleid: liquiditeitsverschaffing (miljard EUR) jan/8 jul/8 jan/9 jul/9 jan/1 jul/1 jan/11 jul/11 jan/12 jul/12 jan/13 1 week 1 maand 3 maanden 6 maanden 12 maanden 3 jaren Bron: ECB. Daggegevens tot 3 april

10 2 Kredietverloop en -kost in landen van het eurogebied Krediet aan ondernemingen 1 (Jaarlijkse veranderingspercentages) 7 Rente op nieuwe leningen aan niet-financiële vennootschappen (in %, leningen met een looptijd van minder dan één jaar 2 ) Eurogebied Nederland Frankrijk Duitsland België Spanje Bronnen: ECB, NBB. 1 Kredietverlening door ingezeten banken aan ingezetenen. Data inclusief geëffectiseerde kredieten. 2 Voor leningen met een bedrag tot en met 1 miljoen. 3 Een hogere variatiecoëfficiënt duidt op een grotere heterogeniteit tussen alle landen van het eurogebied op een bepaald tijdstip. De variatiecoëfficiënt werd vermenigvuldigd met een factor 1. Italië Variatiecoëfficiënt 3

11 Begrotingssaldi in het eurogebied (in % bbp) 2,, -2, 3% bbp -4, -6, -8, -1, -12, -14, -16, -18, EL IE ES PT SK FR EA Sl CY NL BE IT AT MT DE FI EE LU ¹ 213² 11 Bron: EC. 1 Eerste notificatie van Eurostat (april 213). 2 EC Spring 213 forecast.

12 Externe onevenwichtigheden: op weg naar een "rebalancing"? Lopend saldo (procenten bbp, tenzij anders vermeld) EL EE (verandering in procentpunten) ES PT CY SI 1 IE SK 5 MT IT NL AT FR DE 1 BE LU -5 FI 28 (in % bbp) -1 Bron: EC. 12

13 Recente evoluties inzake EU Economic Governance Macro-economisch toezicht: 13 lidstaten kregen een IDR (naast de programmalanden CY, GR, IR, PT) 2 lidstaten met buitensporige onevenwichtigheden: Slovenië en Spanje Begrotingstoezicht : Two Pack: akkoord Trialoog maart 213 Toepassing nieuwe begrotingsregels Bankenunie: Single Supervisory Mechanism Single Resolution Mechanism (gaat samen met SSM) : nog niet van kracht Common Deposit Guarantee Scheme: later? 13

14 Plan van de presentatie I. Internationale vooruitzichten II. Beleidsreactie in het eurogebied III. Conjuncturele ontwikkelingen in België IV. Structurele uitdagingen V. Conclusie 14

15 Economische vooruitzichten voor België (reële bbp-groei) vorige prognose huidige prognose 213 publicatiedatum publicatiedatum Federaal Planbureau 1 sep 212,7 feb 213,2 Consensus Economics nov 212,4 april 213,1 1,1 Belgian Prime News sep 212,6 april 213,3 1,2 IMF okt 212,3 april 213,2 1,2 Europese Commissie nov 212,7 mei 213, 1,2 NBB dec 212, juni 213?? ruimere consensus rond scenario van traag herstel: (geen of) slechts licht positieve groei dit jaar gematigde opleving van de groei in 214 (tussen 1, en 1,5 %) inmiddels: ook groei in 212 licht neerwaarts herzien door INR (-,3 %) 1 Economisch budget. 15

16 Ondernemersvertrouwen: nog geen herstel 1 Producentenenquête-indicatoren voor België (antwoordenbalans) Afgevlakte reeksen Brutoreeksen Bron: NBB. 16

17 Consumentenvertrouwen blijft laag en volatiel 1 Consumentenvertrouwenindicator (antwoordenbalans) Bron: NBB. 17

18 2 15 Tragere kredietgroei en restrictievere kredietvoorwaarden Krediet aan ondernemingen 1 (Jaarlijkse veranderingspercentages) 25 Kredietvoorwaarden voor ondernmeningen: veranderingen (Nettopercentages) 2 Versoepeling 3 2 Algemene kredietvoorwaarden voor ondernemingen (Nettopercentages) 3 Gunstig Gunstig Ongunstig -5 Verstrakking IV 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV Zeer groot Groot Middelgroot Klein Bronnen: ECB, NBB. 1 Kredietverlening door ingezeten banken aan ingezetenen. Data inclusief geëffectiseerde kredieten. 2 Bank Lending Survey: gewogen nettopercentages van de banken die aangeven of de criteria voor het verlenen van kredieten versoepeld (+) of verstrakt (-) werden ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Verwachtingen van de banken voor het tweede kwartaal van Trimestriële Enquête over de Kredietvoorwaarden: in het geval van de algemene voorwaarden is het nettopercentage berekend als het verschil tussen het percentage ondernemingen dat deze als gunstig (+) en ongunstig (-) beoordeelt. 18

19 Plan van de presentatie I. Internationale vooruitzichten II. Beleidsreactie in het eurogebied III. Conjuncturele ontwikkelingen in België IV. Structurele uitdagingen V. Conclusie 19

20 Groeipotentieel in België (bijdragen aan de potentiële groei, in procentpunt) 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -, r 215 r 217 r Totale factorproductiviteit Kapitaal Arbeid Potentiele groei (in %) Bron: EC. 2

21 Saldi van het buitenlandse goederen- en dienstenverkeer (periodegemiddelde, in % bbp) Goederen Diensten Goederen en diensten p.m. Lopend saldo Bron: NBB. 21

22 Belgische uurloonkostenhandicap in de private sector (verschillen in %, gecumuleerd sinds 1996) r Drie belangrijkste buurlanden Duitsland Frankrijk Nederland Bron: CRB. 22

23 Inflatie in België en in de drie belangrijkste buurlanden (procenten) België Drie belangrijkste buurlanden p.m. Eurogebied Bronnen: EC, NBB. 23

24 Indicatoren inzake het niet-prijsconcurrentievermogen: vergelijking tussen België en de drie belangrijkste buurlanden (Verschil in %, gemiddelde , tenzij anders vermeld) Kwaliteit van het menselijk kapitaal % gediplomeerden in het hoger onderwijs bij de bevolking van 3 tot 34 jaar Gediplomeerden hoger onderwijs in een wetenschappelijke of technische richting, op 1. personen van 2 tot 29 jaar¹ % van de bevolking van 25 tot 64 jaar dat deelneemt aan levenslang leren R&D en innovatie Uitgaven voor R&D (in % bbp) p.m. Gefinancierd door de overheid² Prestaties op het vlak van innovatie (score op het Innovation Union Scoreboard) % van de ondernemingen die hun processen innoveren³ % van de omzet van nieuwe producten 4 % van de innoverende ondernemingen voor wie het veroveren van nieuwe markten een belangrijke doelstelling is van de innovatie 4 % van ondernemingen die hun marketing innoveren³ Aantal bij het Europees Octrooibureau ingediende patentaanvragen per miljoen actieve inwoners¹ Ondernemerschap % van de ondervraagde niet-ondernemers die van plan zijn binnen de 3 jaar een onderneming op te richten % van de ondervraagden die een onderneming aan het oprichten zijn of die dat de afgelopen 3,5 jaar hebben gedaan Bronnen: EC, Global Entrepreneurship Monitor. 1 Gegevens voor 28-21; 2 Gegevens voor 27-29; 3 CIS-enquêtegegevens voor 21; 4 CIS-enquêtegegevens voor

25 Werkgelegenheidsgraad 1 in België en het eurogebied (in % van de 2-64-jarige bevolking) 8 Gemiddelde werkgelegenheidsgraad in België Eurogebied Totaal 67,2 68, jarigen 39,5 48, Laaggeschoolden 47,1 52,6 Niet-EU-staatsburgers 38,9 56, Eurogebied² België³ Duitsland Frankrijk Nederland Bronnen: EC, ADSEI. 1 Tot en met 24 gegevens voor het tweede kwartaal, jaargemiddelden vanaf Gegevens inzake de huidige 17 lidstaten van de Eurozone voor de hele periode. 3 Jaargemiddelden sinds 2. 25

26 Overheidsschuld in België en in het eurogebied (in % bbp) ,6 9, Eurogebied België Bronnen: EC, INR, 26

27 Structureel begrotingssaldo van de overheid (in procentpunt bbp) 1,, -1, + 8, -2, -3, -4, Bronnen: HRF, Stabiliteitsprogramma april

28 Structurele primaire ontvangsten en uitgaven 1 van de overheid en trendmatig bbp (gedefleerd aan de hand van de bbp-deflator, indexcijfers 2 = 1) r Uitgaven (excl. rentelasten) Trendmatig bbp Ontvangsten Trendmatig bbp vóór de crisis Bronnen: INR, NBB. 1 Gecorrigeerd voor conjuncturele factoren (volgens de ESCB-methode) en voor niet-recurrente of budgettair neutrale factoren. 28

29 Plan van de presentatie I. Internationale vooruitzichten II. Beleidsreactie in het eurogebied III. Conjuncturele ontwikkelingen in België IV. Structurele uitdagingen V. Conclusie 29