DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009

Transcriptie

1 Directoraat-generaal voorlichting Afdeling Analyse van de publieke opinie Brussel, 13 november 2012 DESKRESEARCH EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Onthouding en stemgedrag bij de Europese verkiezingen van 2009 BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN Deze synthese is gebaseerd op deskresearch naar onthouding en stemgedrag in juni Het is de eerste fase van de sociale marketingstrategie van DG voorlichting met het oog op de Europese verkiezingen van De gegevens zijn afkomstig van de Eurobarometer-enquête die na de verkiezingen van 2009 werd uitgevoerd door TNS Opinion. Het veldwerk vond plaats tussen 12 juni en 6 juli 2009, en kiesgerechtigde Europese burgers (ouder dan 18 jaar, of ouder dan 16 jaar in Oostenrijk) namen aan de enquête deel. I. OPKOMST BIJ DE EUROPESE VERKIEZINGEN : Evolutie van de opkomst bij de Europese verkiezingen : Evolutie van de opkomst per groep lidstaten : Opkomst bij de Europese verkiezingen per lidstaat Verschil tussen de opkomst bij de Europese verkiezingen van 2009 en de nationale parlementsverkiezingen...4 II. SOCIAALDEMOGRAFISCH PROFIEL VAN STEMMERS EN NIET-STEMMERS...6 III. STEMMERS EN NIET-STEMMERS BIJ DE EUROPESE VERKIEZINGEN VAN 2009: INVLOED VAN SOCIAALDEMOGRAFISCHE FACTOREN OP HET STEMGEDRAG Gedrag van stemmers (43%) Gedrag van niet-stemmers (57%)...8 IV. STEMMERSPROFIEL Categorieën stemmers Redenen om te stemmen Redenen om te stemmen: naar leeftijd en beroep...10 V. NIET-STEMMERSPROFIEL Categorieën niet-stemmers Redenen voor onthouding Redenen voor onthouding: naar leeftijd en beroep...12 Tabel 1: Gedetailleerd profiel van de vier categorieën niet-stemmers...13 Tabel 2: Redenen voor onthouding per categorie niet-stemmers...14 VI. BIJLAGEN...15

2 I. OPKOMST BIJ DE EUROPESE VERKIEZINGEN : Evolutie van de opkomst bij de Europese verkiezingen Op 30 jaar tijd is de opkomst bij de Europese verkiezingen met bijna 19 procent gedaald, van 61,99% in 1979 tot 43% in Het percentage niet-stemmers nam met bijna 27 procent toe, van 30,08% in 1979 tot 57% in : Evolutie van de opkomst per groep lidstaten De evolutie van de opkomst in de 27 lidstaten kan in vier niveaus worden ingedeeld: Duidelijk hogere opkomst in 8 lidstaten Stabiele opkomst in 8 lidstaten Daling van de opkomst met minder dan 4% in 7 lidstaten Daling van de opkomst met 6 tot 27% in 4 lidstaten Estland +17,07 Finland +0,87 VK -3,82 Litouwen -27,40 Letland +12,36 Duitsland +0,30 Malta -3,60 Cyprus -13,10 Denemarken +11,65 Ierland +0,06 Nederland -2,51 Griekenland -10,61 Bulgarije +9,77 Luxemburg -0,59 Hongarije -2,19 Italië -6,67 Zweden +7,68 België -0,42 Frankrijk -2,13 Polen +3,66 Spanje -0,27 Portugal -1,82 Oostenrijk +3,54 Tsjechië -0,10 Roemenië -1,80 Slowakije +2,67 Slovenië -0,02 2

3 : Opkomst bij de Europese verkiezingen per lidstaat Lidstaten Verschil België 91.36% 92.09% 90.73% 90.66% 91.05% 90.81% 90.39% Denemarken 47.82% 52.38% 46.17% 52.92% 50.46% 47.89% 59.54% Duitsland 65.73% 56.76% 62.28% 60.02% 45.19% 43.00% 43.30% +0.3 Ierland 63.61% 47.56% 68.28% 43.98% 50.21% 58.58% 58.64% Frankrijk 60.71% 56.72% 48.80% 52.71% 46.76% 42.76% 40.63% Italië 85,65% 82,47% 81,07% 73,60% 69,76% 71,72% 65,05% -6,67 Luxemburg 88,91% 88,79% 87,39% 88,55% 87,27% 91,35% 90,75% -0,6 Nederland 58.12% 50,88% 47,48% 35,69% 30,02% 39,26% 36,75% -2,51 Verenigd Koninkrijk 32,35% 32,57% 36,37% 36,43% 24,00% 38,52% 34,70% -3,82 Griekenland 80,59% 80,03% 73,18% 70,25% 63,22% 52,61% -10,61 Spanje 54,71% 59,14% 63,05% 45,14% 44,90% -0,24 Portugal 51,10% 35,54% 39,93% 38,60% 36,78% -1,82 Zweden 38,84% 37,85% 45,53% +7.,8 Oostenrijk 49,40% 42,43% 45,97% +3,54 Finland 30,14% 39,43% 40,30% +0,87 Tsjechië 28,30% 28,20% -0,1 Estland 26,83% 43,90% +17,07 Cyprus 72,50% 59,40% -13,1 Litouwen 48,38% 20,98% -27,4 Letland 41,34% 53,70% +12,36 Hongarije 38,50% 36,31% -2,19 Malta 82,39% 78,79% -3,6 Polen 20,87% 24,53% +3,66 Slovenië 28,35% 28,33% -0,02 Slowakije 16,97% 19,64% +2,67 Bulgarije 38,99% - Roemenië 27,67% - GEMIDDELD E 61,99% 58,98% 58,41% 56,67% 49,51% 45,47% 43,00% -2,47 Afgezien van de drie landen waar stemplicht bestaat, is de opkomst het hoogst in Malta (78,8%), Italië (65%) en Denemarken (59,5%). Het percentage niet-stemmers is het hoogst in Slowakije (80,4%), Litouwen (79%) en Polen (75,5%). 3

4 4. Verschil tussen de opkomst bij de Europese verkiezingen van 2009 en de nationale parlementsverkiezingen Onderstaande tabel geeft de verschillen in opkomst weer tussen de Europese verkiezingen en de nationale parlementsverkiezingen. Voor elke lidstaat is de opkomst bij de Europese verkiezingen van juni 2009 vergeleken met de opkomst bij de laatste parlementsverkiezingen. De volgende punten vallen op: - Sinds 2009 werden in 23 lidstaten nationale parlementsverkiezingen gehouden. In 20 lidstaten was de opkomst voor de nationale verkiezingen groter dan voor de Europese, met verschillen van 6,80 procent (Letland, september 2011) tot 39,47 procent (Slowakije, maart 2012). - In 4 lidstaten werden sinds 2009 geen nationale verkiezingen gehouden. Daarom werd het verschil berekend op basis van de resultaten van de laatste nationale parlementsverkiezingen vóór de Europese verkiezingen van Ook hier blijkt dat de opkomst voor de nationale verkiezingen groter was dan voor de Europese, met verschillen tot 32,84 procent (Oostenrijk, september 2008). 4

5 Verschil tussen de opkomst bij de Europese verkiezingen van 2009 en de nationale parlementsverkiezingen Land Nationale verkiezingen 2008 Europese Nationale verkiezingen verkiezingen juni Verschil in opkomst Datum Opkomst Opkomst Datum Opkomst Datum Opkomst Datum Opkomst Datum Opkomst BE 90.39% Juni '10 89,28% +1,11 BG 38.99% Juli '09 60,20% -21,21 CZ 28.22% Mei '10 62,60% -34,38 DK 59.54% Sept '11 87,70% -28,16 DE 43.27% Sept '09 70,80% -27,53 EE 43.90% Maa '11 63,50% -19,60 IE 58.64% Feb '11 69,19% -10,55 EL 52.61% Juni '12 62,47% -9,86 ES 44.87% Nov '11 71,69% -26,82 FR* 40.63% Juni '12 55,41% -14,78 IT Apr '08 80,51% 65.05% -15,46 CY 59.40% Mei '11 78,70% -19,30 LT* 20.98% Okt '12 35,91% -11,39 LV 53.70% Sept '11 60,50% -6,80 LU 90.76% Juni '09 89,15% +1,61 HU* 36.31% Apr '10 64,17% -7,86 MT Maa '08 93,30% 78.79% -14,51 NL 36.75% Juni '10 75,40% -38,65 AT Sept '08 78,81% 45.97% -32,84 PL 24.53% Okt '11 48,90% -24,37 PT 36.77% Juni '11 58,07% -21,30 RO Nov '08 39,20% 27.67% -11,53 SI 28.37% Dec '11 65,60% -37,23 SK 19.64% Maa '12 59,11% -39,47 FI 38.60% Apr '11 70,50% -31,90 SE 45.53% Sept '10 84,63% -39,10 VK 34.70% Mei '10 65,10% -30,40 In FR, LT en HU: opkomst bij de tweede ronde.

6 II. SOCIAALDEMOGRAFISCH PROFIEL VAN STEMMERS EN NIET- STEMMERS Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) GESLACHT Opkomst bij de Europese verkiezingen van 2009 GESTEMD NIET GESTEMD Man 43,9% 56,1% Vrouw 42,1% 57,9% LEEFTIJD jaar 29,1% 70,9% jaar 35,7% 64,3% jaar 43,7% 56,3% 55 jaar of ouder 50,0% 50,0% OPLEIDING (AFGESLOTEN) 15 jaar of jonger 42,6% 57,4% tussen 16 en 19 jaar 39,9% 60,1% 20 jaar of ouder 51,9% 48,1% studeert nog 33,9% 66,1% BEROEP Zelfstandige 51,2% 48,8% Bedrijfsleider 53,5% 46,5% Ander kantoorwerk 44,4% 55,6% Handarbeid 35,9% 64,1% Huisvrouw/-man 41,7% 58,3% Werkloos 28,0% 72,0% Gepensioneerd 49,0% 51,0% Student 33,9% 66,1% WOONPLAATS Plattelandsgemeente 44,1% 55,9% Kleine/middelgrote stad 43,0% 57,0% Grote stad 41,4% 58,6% SOCIALE POSITIE Laag (1-4) 33,2% 66,8% Midden (5-6) 44,3% 55,7% Hoog (7-10) 53,5% 46,5% INTERNETGEBRUIK Dagelijks 44,7% 55,3% Vaak/Soms 44,0% 56,0% Nooit 42,9% 57,1% GEVOEL VERBONDEN MET EUROPA TE ZIJN Ja 49,0% 51,0% Nee 33,5% 66,5% GEVOEL VERBONDEN MET ZIJN LAND TE ZIJN Ja 44,1% 55,9% Nee 33,6% 66,4% GEVOEL BURGER VAN DE UNIE TE ZIJN Ja 49,1% 50,9% Nee 33,0% 67,0%

7 III. STEMMERS EN NIET-STEMMERS BIJ DE EUROPESE VERKIEZINGEN VAN 2009: INVLOED VAN SOCIAALDEMOGRAFISCHE FACTOREN OP HET STEMGEDRAG 1. Gedrag van stemmers (43%): 71% besloot op voorhand te stemmen. Wanneer zij te stemmen? - 50% van de stemmers zegt altijd voor dezelfde partij of dezelfde kandidaat te stemmen. 21% nam dit besluit maanden voor de verkiezingen. - Een minderheid van de kiezers nam het besluit weken (13%) of dagen (9%) voor de verkiezingen of op de verkiezingsdag zelf (6%). Het lijkt redelijk om aan te nemen dat de 28% stemmers die hun besluit in de weken of dagen voor de verkiezingen nemen het gevoeligst zijn voor de verkiezingscampagnes en de toenemende verslaggeving in de media in de dagen voor de verkiezingen. GESTEMD Altijd zo gestemd Een paar maanden geleden Een paar weken geleden Een paar dagen voor de verkiezingen Op de dag van de verkiezingen Weet niet LEEFTIJD % 28% 17% 17% 8% % 26% 14% 9% 8% 2% % 22% 13% 9% 8% 1% % 17% 12% 8% 4% 1% BEROEP Zelfstandige 52% 24% 13% 5% 4% 2% Bedrijfsleider 41% 23% 15% 12% 8% 1% Ander kantoorwerk 47% 24% 11% 10% 7% 1% Handarbeid 43% 23% 14% 10% 9% 1% Huisvrouw/- man 57% 17% 14% 6% 4% 2% Werkloos 41% 25% 12% 10% 12% - Gepensioneerd 60% 16% 11% 8% 4% 1% Student 28% 26% 20% 18% 7% 1% Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) 7

8 2. Gedrag van niet-stemmers (57%): 32% besloot op het laatste moment niet te gaan stemmen. Wanneer zij niet te stemmen? - 22% van de niet-stemmers zegt nooit te stemmen. - 32% van de niet-stemmers nam dit besluit verschillende dagen voor de verkiezingen (16%) of op de verkiezingsdag zelf (16%). Het lijkt dus redelijk om aan te nemen dat de groep niet-stemmers tijdens de week voor de verkiezingen beslist, wat betekent dat zij mogelijk kunnen worden overtuigd om te stemmen. NIET GESTEMD Stem nooit Een paar maanden geleden Een paar weken geleden Een paar dagen voor de verkiezingen Op de dag van de verkiezingen Weet niet LEEFTIJD % 11% 8% 17% 14% 17% % 14% 12% 14% 18% 14% % 20% 18% 16% 18% 10% % 23% 18% 18% 13% 12% BEROEP Zelfstandige 18% 19% 14% 18% 20% 11% Bedrijfsleider 9% 15% 15% 18% 28% 15% Ander kantoorwerk 19% 18% 13% 17% 20% 13% Handarbeid 24% 18% 15% 15% 15% 13% Huisvrouw/- man 25% 16% 16% 14% 16% 13% Werkloos 38% 17% 12% 12% 11% 10% Gepensioneerd 15% 23% 18% 18% 13% 13% Student 26% 9% 8% 21% 16% 20% Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) 8

9 IV. STEMMERSPROFIEL Categorieën stemmers Van de 43% stemmers bij de Europese verkiezingen van 2009 zegt 50% altijd hetzelfde te stemmen. Vraag: wanneer heeft u te stemmen? 2. Redenen om te stemmen Vraag: wat zijn voor u de belangrijkste redenen waarom u hebt om uw stem uit te brengen in de Europese verkiezingen? (max. 3 antwoorden) EU27 (43% stemmers) Redenen per categorie Omdat stemmen verplicht is 2% stemplicht Het is uw burgerplicht 47% U stemt altijd 40% Om de politieke partij te steunen waarmee u zich verbonden voelt 24% Om uw regering te steunen 9% Om uw afkeuring uit te drukken 11% Om uw regering te bestraffen 5% Om de EU te bestraffen 2% U kunt de dingen in beweging zetten wanneer u uw stem uitbrengt 19% U bent voor de EU 16% U voelt zich Europeaan / burger van de EU 13% burgerzin steunbetuiging proteststem Europese stem De EU speelt een belangrijke rol in uw leven van elke dag 6% U bent sterk geïnteresseerd in Europese aangelegenheden 5% De informatie die u tijdens de campagne ontving, overtuigde u om te gaan stemmen 5% effect van de campagne Overige (spontaan) 1% Weet niet 1% Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) 9

10 3. Redenen om te stemmen: naar leeftijd en beroep Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) LEEFTIJD BEROEP EU Zelfstandige Ander kantoorwerk Bedrijfsleider Handarbeid Huisvrouw/- man Werkloos Gepensioneerd Student Het is uw burgerplicht 47% 46% 42% 48% 49% 40% 50% 48% 46% 45% 47% 50% 44% U stemt altijd 40% 28% 39% 39% 43% 37% 43% 37% 43% 40% 30% 43% 27% Om de politieke partij te steunen waarmee u zich verbonden voelt U kunt de dingen in beweging zetten wanneer u uw stem uitbrengt 24% 23% 24% 24% 25% 22% 21% 25% 24% 23% 25% 26% 25% 19% 22% 20% 21% 17% 24% 23% 20% 20% 19% 18% 15% 23% U bent voor de EU 16% 16% 16% 18% 16% 18% 22% 16% 15% 15% 11% 15% 18% U voelt zich Europeaan / burger van de EU Om uw afkeuring uit te drukken Om uw regering te steunen De EU speelt een belangrijke rol in uw leven van elke dag Om uw regering te bestraffen U bent sterk geïnteresseerd in Europese aangelegenheden De informatie die u tijdens de campagne ontving, overtuigde u om te gaan stemmen 13% 18% 15% 13% 12% 9% 21% 13% 15% 10% 9% 11% 23% 11% 12% 12% 12% 9% 11% 10% 11% 14% 7% 12% 10% 12% 9% 9% 9% 8% 9% 9% 8% 8% 9% 11% 7% 9% 10% 6% 8% 8% 7% 5% 6% 11% 10% 5% 5% 5% 4% 8% 5% 6% 5% 7% 5% 7% 4% 6% 6% 5% 9% 5% 5% 5% 3% 8% 5% 5% 5% 7% 6% 6% 3% 4% 5% 7% 5% 7% 5% 4% 4% 5% 2% 5% 5% 6% 5% 4% 8% Om de EU te bestraffen 2% 2% 2% 3% 2% 3% 3% 2% 3% 1% 3% 2% 1% Omdat stemmen verplicht is 2% 3% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 3% 2% 4% 2% 3% Overige (spontaan) 1% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% Weet niet 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 0%

11 V. NIET-STEMMERSPROFIEL Categorieën niet-stemmers Onder de 57% niet-stemmers bij de Europese verkiezingen van 2009 kunnen vier categorieën worden onderscheiden. Vraag: wanneer heeft u niet te stemmen? 2. Redenen voor onthouding In 2009 hielden de redenen om niet te stemmen vooral verband met politiek in het algemeen. Vraag: wat waren de belangrijkste redenen waarom u bij de laatste verkiezingen voor het Europees Parlement NIET bent gaan stemmen? Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion)

12 3. Redenen voor onthouding: naar leeftijd en beroep Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) LEEFTIJD BEROEP EU Zelfstandige Bedrijfsleider Ander kantoorwerk Handarbeid Huisvrouw/- man Werkloos Gepensioneerd Student Gebrek aan vertrouwen in of ontevreden over politiek in het algemeen 28% 19% 26% 32% 31% 26% 25% 28% 31% 29% 30% 29% 16% Niet geïnteresseerd in politiek 17% 20% 17% 15% 15% 13% 9% 16% 19% 17% 25% 15% 12% Stemmen heeft geen nut of stemmen verandert niets 17% 12% 17% 17% 18% 12% 10% 14% 18% 16% 24% 18% 7% Op vakantie / weg van huis 10% 11% 11% 10% 9% 13% 19% 11% 9% 12% 7% 9% 14% Te druk / geen tijd / werk 10% 16% 14% 11% 5% 17% 16% 14% 15% 6% 5% 3% 19% Weet niet veel over EU, EP of verkiezingen voor het EP 10% 9% 12% 8% 12% 7% 6% 8% 13% 13% 9% 12% 10% Stemt zelden of nooit 10% 14% 12% 9% 6% 8% 4% 11% 11% 10% 17% 5% 9% Niet geïnteresseerd in Europese aangelegenheden Niet erg tevreden met het EP als instituut Ziekte of gezondheidsproblemen op dat moment Gebrek aan een publiek debat of gebrek aan een verkiezingscampagne Bezig met gezinsactiviteit/vrije tijd 9% 7% 7% 10% 9% 4% 3% 6% 9% 10% 12% 11% 4% 8% 5% 7% 9% 10% 6% 12% 7% 9% 8% 7% 10% 4% 7% 2% 4% 5% 14% 3% 3% 2% 3% 11% 4% 18% 2% 6% 5% 5% 6% 6% 6% 7% 5% 6% 5% 6% 6% 4% 5% 5% 7% 5% 5% 8% 7% 7% 6% 7% 4% 3% 6% Is tegen de Europese Unie 4% 2% 2% 6% 5% 3% 2% 4% 4% 4% 3% 5% 2% Problemen met registratie of oproepkaart Wist niet dat er verkiezingen waren 3% 5% 4% 3% 2% 4% 7% 2% 3% 2% 6% 2% 4% 2% 3% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 1% 2% 1% 2% Overige (spontaan) 6% 9% 5% 6% 6% 5% 9% 8% 6% 3% 4% 7% 12% Weet niet 3% 5% 3% 2% 3% 4% 2% 2% 2% 3% 3% 4% 7%

13 Tabel 1: Gedetailleerd profiel van de vier categorieën niet-stemmers IMPULSIEVE NIET-STEMMERS 26% Definitie - Besloten een paar dagen voor de verkiezingen of op de dag van de verkiezingen om niet te stemmen Sociaaldemografische kenmerken - Vooral vrouwen - Iets jonger (3% meer in de categorie dan het totale percentage niet-stemmers) - Hogere opleiding - Vooral uit de actieve bevolking, iets minder werklozen en gepensioneerden, hoogopgeleide beroepen goed vertegenwoordigd, met name managers - Iets vaker afkomstig uit plattelandsgebieden (3% meer uit plattelandsgemeenten dan het totale percentage nietstemmers) - Grootste internetgebruikers: twee derde gebruikt het, 44% bijna dagelijks. - 68% heeft gestemd bij de laatste nationale verkiezingen ONBEPAALDE NIET-STEMMERS 30% Definitie - Hebben geen antwoord gegeven op de vraag wanneer zij om niet te stemmen. Sociaaldemografische kenmerken - Iets meer mannen - Iets ouder (6% meer in de categorie 55+ dan het totale percentage niet-stemmers) - Lager percentage opleiding afgerond tussen 16 en 19 jaar - Iets meer gepensioneerden - Minder werklozen en handarbeiders - Iets vaker afkomstig uit stedelijke gebieden (3% meer uit kleine en middelgrote steden dan het totale percentage niet-stemmers) - Internetgebruik vergelijkbaar met het totale percentage niet-stemmers - 73% heeft gestemd bij de laatste nationale verkiezingen Redenen voor onthouding Politieke redenen in algemene zin (53% van alle niet-stemmers) Persoonlijke redenen (34% van alle nietstemmers) Redenen die rechtstreeks verband houden met de EU (30% van alle niet-stemmers) WELOVERWOGEN NIET-STEMMERS 26% Definitie - Besloten weken of maanden voor de verkiezingen om niet te stemmen. Sociaaldemografische kenmerken - Iets meer mannen - De oudste categorie (9% meer in de categorie 40+ dan het totale percentage niet-stemmers) - Weinig verschil qua opleiding, hoewel iets meer opleiding afgerond voor 20 jaar - Meer gepensioneerden - Iets vaker afkomstig uit plattelandsgebieden (3% meer uit plattelandsgemeenten dan het totale percentage nietstemmers) - Laagste internetgebruik - 58% heeft gestemd bij de laatste nationale verkiezingen Redenen voor onthouding 38% Politieke redenen in algemene zin (53% van alle niet-stemmers) Persoonlijke redenen (34% van alle nietstemmers) 53% Redenen die rechtstreeks verband 27% houden met de EU (30% van alle nietstemmers) 25% 50% 12% ONVOORWAARDELIJKE NIET- STEMMERS 18% Definitie - Stemmen nooit. Sociaaldemografische kenmerken - Vooral mannen - De jongste categorie (17% meer in de categorie dan het totale percentage niet-stemmers) - Lagere opleiding - Meer handarbeiders, en vooral meer werklozen - Het vaakst afkomstig uit stedelijke gebieden (6 procent meer uit kleine, middelgrote of grote steden dan het totale percentage niet-stemmers) - Internetgebruik net boven het gemiddelde (opvallend voor een jonge groep) - 14% heeft gestemd bij de laatste nationale verkiezingen Redenen voor onthouding Redenen voor onthouding Politieke redenen in algemene zin (53% van alle niet-stemmers) Persoonlijke redenen (34% van alle nietstemmers) Redenen die rechtstreeks verband houden met de EU (30% van alle niet-stemmers) 64% 23% 41% Politieke redenen in algemene zin (53% van alle niet-stemmers) Persoonlijke redenen (34% van alle nietstemmers) Redenen die rechtstreeks verband houden met de EU (30% van alle nietstemmers) Bron: Postelectorale Eurobarometer/EP EU27 - Veldwerk: 12 juni - 6 juli 2009 (TNS Opinion) 74% 14% 29%

14 Tabel 2: Redenen voor onthouding per categorie niet-stemmers TOTAAL niet-stemmers EU27 Impulsieve nietstemmers Weloverwogen niet-stemmers Onvoorwaardelij ke niet-stemmers Onbepaalde niet-stemmers Algemene redenen 100% 26% 26% 18% 30% Politieke redenen in algemene zin 53% 38% 64% 74% 25% Redenen die rechtstreeks verband houden met de Europese Unie ** 30% 27% 41% 29% 12% Persoonlijke redenen*** 34% 53% 23% 14% 50% Precieze redenen Gebrek aan vertrouwen in of ontevreden over politiek in het algemeen* 28% 23% 43% 23% 12% Stemmen heeft geen nut of stemmen verandert niets* 17% 13% 23% 18% 6% Niet geïnteresseerd in politiek* 17% 11% 17% 29% 9% Weet niet veel over EU, EP of verkiezingen voor het EP** 10% 10% 13% 11% 6% Te druk / geen tijd / werk*** 10% 18% 6% 5% 12% Op vakantie / weg van huis*** 10% 15% 8% 2% 20% Stemt zelden of nooit* 9% 3% 4% 31% 4% Niet geïnteresseerd in Europese aangelegenheden** 9% 6% 11% 12% 4% Niet erg tevreden met het EP als instituut** 8% 7% 14% 5% 1% Ziekte of gezondheidsproblemen op dat moment*** 7% 11% 6% 3% 7% Gebrek aan een publiek debat of gebrek aan een verkiezingscampagne** 6% 8% 7% 2% 3% Bezig met gezinsactiviteit/vrije tijd*** 5% 11% 3% 1% 4% Is tegen de Europese Unie** 4% 2% 7% 3% 1% Problemen met registratie of oproepkaart*** 3% 3% 1% 3% 10% Wist niet dat er verkiezingen waren 2% 1% 1% 2% 6% Overige (spontaan) 6% 6% 5% 4% 13% Weet niet 3% 1% 2% 3% 11% Afdeling Analyse van de publieke opinie

15 VI. BIJLAGEN 1) 27 factsheets "Onthouding" 2) 27 factsheets "Kiezersprofiel" Afdeling Analyse van de publieke opinie Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu