Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals Dr. Jan-Willem van Dijk
Inhoud Introductie type 2 diabetes Meten van bloedglucose Gewichtsverlies en bloedglucose Fysieke inspanning en bloedglucose Rol van fitness professional bij behandeling type 2 diabetes 3
Prevalentie diabetes, 2015 90% van personen met diabetes heeft type 2 diabetes Bron: IDF
Ontstaan van type 2 diabetes genetische aanleg westerse leefstijl 5
Insulineresistentie insuline glucose insuline glucose INSULINEGEVOELIGE SPIERCEL INSULINERESISTENTE SPIERCEL 6
Verhoging van bloedglucose insuline resistentie insuline afgifte bloedglucose 7
Complicaties van diabetes slechtziendheid beroerte ziekte van hart en bloedvaten nierziekte aandoening van zenuwen 8
Meting bloedglucose nuchtere bloedglucose HbA1c waarde zelfmeting 1 tot 7 glucosemetingen per dag 9
Continue glucosemeting elke 3 tot 5 minuten bloedglucosemeting gedurende dag en nacht 288 tot 480 metingen per 24 uur 10
24-uurs bloedglucose bloedglucose (mmol/l) 14 controle type 2 diabetes 12 10 8 6 4 0 7:00 11:00 15:00 19:00 23:00 3:00 7:00 tijd (uur) 12 van Dijk et al., Diabetes Res Clin Pract, 2011
Type 2 diabetes is een omkeerbare ziekte! EENS ONEENS
Prof. Roy Taylor 8 weken 600 kcal/dag Lim et al., Diabetologia, 2011
Very low calorie diet bij type 2 diabetes Lim et al., Diabetologia, 2011
Diabetes ook omkeerbaar op lange termijn? 8 weken very low calorie diet, daarna gewichtsbehoud
Gewichtsverlies en gewichtsbehoud zijn belangrijke doelen in de behandeling van type 2 diabetes.
Om gewicht te verliezen is fysieke inspanning minstens zo belangrijk als een dieet! EENS ONEENS
Foster-Schubert et al., Obesity, 2012 Gewichtsverlies bij een dieet, fysieke inspanning, of beide controle dieet inspanning dieet + inspanning 12 maanden interventie
Verlies van spiermassa bij afvallen Stiegler, Sports Med, 2006
Krachttraining is belangrijk om het verlies van spiermassa tijdens het afvallen tegen te gaan!
Rol fitness professional bij gewichtsverlies Fysieke inspanning om gewichtsverlies te ondersteunen Fysieke inspanning om verlies aan spiermassa te beperken Fysieke inspanning om gewichtsbehoud te verbeteren VERANTWOORD BEWEGEN Samenwerking zoeken met gekwalificeerde Dieetadvies? diëtist of voedingskundige
Gewichtverlies is noodzakelijk voor een verbetering van de bloedsuikerspiegel! EENS ONEENS
Fysieke inspanning en bloedglucose bloedglucose (mmol/l) 16 14 12 10 8 6 geen fysieke inspanning 0 8:00 12:00 16:00 20:00 0:00 4:00 8:00 tijd (uur) 24 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Fysieke inspanning en bloedglucose bloedglucose (mmol/l) 16 14 12 10 8 6 geen fysieke inspanning dagelijkse activiteiten 0 8:00 12:00 16:00 20:00 0:00 4:00 8:00 tijd (uur) 25 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Fysieke inspanning en bloedglucose bloedglucose (mmol/l) 16 14 12 10 8 6 geen fysieke inspanning dagelijkse activiteiten fietsinspanning 0 8:00 12:00 16:00 20:00 0:00 4:00 8:00 tijd (uur) 26 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Gemiddelde bloedglucose bij dagelijkse activiteiten en fietsinspanning 10 bloedglucose (mmol/l) 9 8 7 * 0 geen dagelijkse fiets- inspanning activiteiten inspanning 27 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Hyperglycemie na maaltijden bloedglucose (mmol/l) 16 14 12 10 8 6 geen fysieke inspanning dagelijkse activiteiten fietsinspanning 0 8:00 12:00 16:00 20:00 0:00 4:00 8:00 tijd (uur) 28 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Hyperglycemie na maaltijden 600 hyperglycemie na maaltijden (mmol/l/10.5h) 500 400 300 200 100 * * 0 geen dagelijkse fiets- inspanning activiteiten inspanning 29 van Dijk et al., Diabetes Care, 2013
Wanneer de nadruk alleen ligt op gewichtsverlies kan dit leiden tot teleurstelling. Inspanning levert directe voordelen voor de bloedsuikerspiegel, ook zonder gewichtsverlies.
Fysieke inspanning in behandeling T2D insulinegevoeligheid (0-80%) oxidatieve capaciteit (VO 2max : 0-15%) cardiovasculair risicoprofiel (LDL, TG, BP) mobiliteit, kracht, functionele capaciteit
De intensiteit van fysieke inspanning ligt bij voorkeur in de vetverbrandingszone. EENS ONEENS
Belangrijk voor bloedglucose en gewichtsverlies inspanningvolume = duur x intensiteit x frequentie 18 km per week 3 x 6 km 6 x 3 km
Aandachtspunten fitness professional bij type 2 diabetes Verhoogd cardiovasculair risico Kans op hypoglycemie bij gebruik insuline Lage inspanningstolerantie VERANTWOORD BEWEGEN Medicatie die inspanningscapaciteit beïnvloed
Take home message! Gewichtsverlies is een belangrijk doel in behandeling type 2 diabetes. Fysieke inspanning ondersteunt gewichtsverlies en gewichtsbehoud.
Take home message! Krachttraining is belangrijk om verlies aan spiermassa te beperken tijdens afvallen. Ook wanneer er geen gewicht wordt verloren heeft inspanning nog steeds grote voordelen voor patienten met type 2 diabetes.
Questions? janwillem.vandijk@han.nl