Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte

Transcriptie

1 Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Dia 2 Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte Anitskov 1913 Dia 3

2 Dia 4 Dia 5 Dia 6

3 Dia 7 Atherosclerose bij DM Dia 8 Dia 9 Het Hartinfarct

4 Dia 10 Het herseninfarct (CVA) Dia 11 Etalagebenen (claudicatio) Dia 12 De behandeling van atherosclerose 1. Gezonde leefstijl 2. Medicijnen Bij onvoldoende effect: 3. Ballondilatatie ( Dotter of PTCA) of Stentbehandeling 4. Een bypass- of omleidingsoperatie van de kransslagaders of CABG

5 Dia 13 Catheterisatie en dotterprocedure Dia 14 Dia 15 Risicofactoren voor hart- en vaatziekten (niet beïnvloedbaar) Leeftijd Erfelijkheid

6 Dia 16 Risicofactoren voor hart- en vaatziekten (beïnvloedbaar) ROKEN Dia 17 Risicofactoren voor hart- en vaatziekten (beïnvloedbaar) OVERGEWICHT Dia 18

7 Dia 19 bloeddruk Dia 20 cholesterol Dia 21 LDL=slecht HDL= goed

8 Dia 22 Dia 23 LDL cholesterol Sterk geassocieerd met atherosclerose en HVZ events 10% toename LDL-c resulteert in een 20% toename in HVZ risico Andere risicofactoren Roken Hypertensie Diabetes Dia 24 Triglyceriden Geassocieerd met verhoogd risico HVZ events Link met verhoogd HVZ risico is complex wellicht gerelateerd aan laag HDL en zeer atherogene vormen van LDL cholesterol Normaal triglyceriden niveau < 2.3 mmol/l??? Zeer hoog triglyceriden > 11.3 mmol/l toename pancreatitis risico Spiegel afh. van maaltijd/vochtinname/koffie

9 Dia 25 HDL cholesterol HDL cholesterol heeft een protectief effect voor risico op atherosclerose en HVZ Hoe lager het HDL cholesterol, hoe groter het risico op atherosclerose en HVZ < 0.9 mmol/l toename risico HDL cholesterol neigt lager te zijn wanneer triglyceriden hoog zijn HDL cholesterol wordt verlaagd door roken, obesitas en fysieke inactiviteit Dia 26 Familiaire Hypercholesterolemie Dia 27 Risicofactoren voor hart- en vaatziekten (beïnvloedbaar) DIABETES

10 Dia 28 Diabetes vormt een ernstig risico voor hart en vaten Bij diabetes mellitus type 2: mortaliteit 1,5-4x cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit 2-4x bij mannen cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit 4-6x bij vrouwen dit geldt voor coronair, cerebraal en perifeer vaatlijden Dia 29 complicaties bij diabetes Neurologisch 6 % Ophthal. 4 % Anders 4 % Renaal 9 % 72 % Cardiovasculair Dia 30 DM en cardiovasculaire sterfte Jaarlijkse cardiovasculaire sterfte per 1000 personen DM+ DM - Framingham studie; Kannel et al, JAMA 241: mannen vrouwen

11 Dia 31 risico factoren voor atherosclerose niet beinvloedbaar leeftijd geslacht familie anamnese beinvloedbaar dyslipidemia primair secundair diabetes hypertensie roken abdominale obesitas inactiviteit diet Dia 32 Risicotabel NHG CV risico management Primaire preventie Dia 33 Risicotabel CVRM primaire preventie 2011 Multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement (herziening 2011), CBO

12 Dia 34 lipiden metabolisme triglyceriden = brandstof cholesterol = bouwstof - celwanden - galzuren - (steroid)hormonen Dia 35 Dia 36

13 Dia 37 lipidentransport : lipoproteïnen vetten zijn onoplosbaar in water dus ook onoplosbaar in bloed daarom verpakt met fosfolipiden en een eiwit: lipoproteïne apolipoproteïne (eiwit) triglyceride cholesterol fosfolipide Dia 38 lipidentransport exogeen endogeen reverse, omgekeerd Dia 39 exogeen lipidentransport dieett C, TG lever E darm C E chylomicron chylomicron remnant E C B48 lipoproteine lipase (LPL) B48 triglyceriden spier- en vetweefsel

14 Dia 40 endogeen lipidentransport VLDL LPL triglyceriden lever B, E IDL atherogenese LDL B100 LPL, HTGL triglyceriden (perifere weefsels, lever) lever E Dia 41 omgekeerd cholesterol transport lever chylomicron nascent HDL surface remnant darm cholesterol matuur HDL Dia 42 lipidentransport VLDL darm CM triglyceriden LPL CM-remnant lever LPL triglyceriden IDL HDL LCAT B100 LDL LPL, HTGL triglyceriden cholesterol

15 Dia 43 Dia 44 Dia 45 DM & super atherogeen LDL Door hoog glucose wordt LDL geglycosyleerd. LDL-glyc is makkelijker te oxideren dan gewoon LDL Geoxideerd LDL wordt opgenomen in de macrofaag in de plaque. Dus: LDL wordt atherogener door hoog glucose Door hoog TG-gehalte ontstaat small dense LDL :

16 Dia 46 LDL- samenstelling bij DM II Geen diabetes LDL deeltjes Diabetes LDL deeltjes Normaal LDL-cholesterol Normaal LDL-cholesterol Small-dense LDL-c Laag Risico Hoog Dia 47 LDL diameter (nm) R= Plasma TG (mmol/l) Scheffer et al; Clin Chem 1997;43: Dia 48 Oorzaken verhoogd CV-risico DMII hypercholesterolemie 50 % hoog triglyceriden 40% laag HDL-c 40 % hypertensie 40 % overgewicht (BMI > 30) 30 % roken 30 %

17 Dia 49 Obesitas en risico op DM BMI Knowler WC, et al. Am J Epidemiol 1981;113: Dia 50 Rol voeding; wat is de evidence Iedere procent reductie in LDL cholesterol verlaagt het cardiovasculaire risico met 2% Vezels Plantensterolen Rode gistrijst Soya eiwitten Noten Dia 51 Geen effect op het LDL cholesterol Policosanolen Knoflook guggul

18 Dia 52 Dia 53 Dia 54 Back up slides

19 Dia 55 Insulineresistentie Dyslipidemie Hypertensie Microalbuminurie PCOS INSULINE Centrale Obesitas RESISTENTIE Atherosclerose Gestoorde Fibrinolyse DeFronzo. Diabetes Care 1991;14(3): Type 2 diabetes Hyperinsulinemie Dia 56