DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY

Transcriptie

1 DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY

2 DIABETES EN LEEFSTIJL 1. Hoe vaak komt het voor 2. Wat is diabetes 3. Welke vormen 4. Complicaties 5. Leefstijl 1. voeding 2. Roken 3. Bewegen 6. Overgewicht 7. Maagoperatie

3

4

5

6 WAT IS DIABETES MELLITUS

7 WAT IS DIABETES

8

9 WANNEER HEEFT IEMAND DIABETES?

10 De diagnose diabetes wordt gesteld aan de hand van de volgende getallen: capillair bloed(vingerprik) veneus plasma (uit ader; in lab) diabetes nuchter > 6 mmol/l > 6.9 mmol/l óf 2 uur na maaltijd > 11 mmol/l > 11 mmol/l normaal nuchter < 5.6 mmol/l < 6.1 mmol/l én 2 uur na maaltijd < 7.8 mmol/l < 7.8 mmol/l nuchter is: na 8 uur vasten; > betekent: hoger of groter dan; < betekent: lager of kleiner dan

11 WANNEER HEEFT IEMAND DIABETES? HbA1c mmol/mol Nuchtere glucose mmol/l Niet nuchtere glucose DM >47 DM > 7,0 DM > 11,1 Pre-DM Pre-DM 5,6-7,0 Pre-DM 7,8-11,1 Normaal < 37 Normaal <5,6 Normaal < 7,8

12 DIABETES VORMEN DM type 1 LADA: latent auto-immune diabetes of the adult (Type 1,5) Dm type 2

13 ANDERE VORMEN VAN DM RELATIE B CEL MODY maturity-onset diabetes of the Young MIDD: maternal inherited diabetes and deafness Wolfram-syndroom Neonatale diabetes

14 ANDERE VORMEN VAN DM Diabetes door onderliggende lijden (vd pancreas) Endocriene stoornissen Door medicatie: Prednisolon Genetische syndromen: Down, Klinefelter, Prader-Willi

15 Begin Type 1 Type 2 Vooral op jongere leeftijd; meestal vrij acuut met flink ziek zijn Vaak boven de 40 jaar: meestal heel geleidelijk met weinig klachten Vóórkomen Ongeveer 10% van alle mensen met diabetes in Nederland Ongeveer 90% van alle mensen met diabetes in Nederland Wijze van ontstaan Ontsteking eilandjes van Langerhans in de alvleesklier; ze maken daardoor steeds minder insuline Onvoldoende werking van insuline door ongevoeligheid voor insuline Oorzakelijke factoren Erfelijke aanleg plus ontstekinguitlokkende factor Sterk erfelijk bepaalde vatbaarheid; ongevoeligheid voor insuline bij overgewicht en weinig beweging Behandeling Vanaf diagnose insuline via injecties of pompje Afvallen en meer lichaamsbeweging; verschillende soorten tabletten en injecties, waaronder zonodig insuline

16

17

18

19 DM COMPLICATIES

20

21

22

23

24

25 RETINOPATHIE

26

27 RETINALE PIGMENTATIE

28 DIABETES EN VOETEN

29

30

31

32

33

34

35

36 LEEFSTIJL

37 LEEFSTIJL Voeding Roken Beweging Drinken

38 ETEN het bereiken en handhaven van een aanvaardbaar gewicht het gebruik van voedingsvetten die gunstig zijn voor het vetgehalte in het bloed de balans tussen koolhydraten, lichaamsbeweging en glucose verlagende medicijnen zoutgebruik bij hoge bloeddruk

39 KOOLHYDRATEN Glycemische index (Gi): maat voor de snelheid waarmee glucose uit koolhydraatbevattende voedingsmiddelen in het bloed komt. Hoe hoger de glycemische index, hoe sneller de bloedglucose stijgt. Druivensuiker Gi: 100 Vruchtensuiker Gi: voedsel met een lage glycemische index de bloedglucose langzaam doet stijgen. Dit geeft een stabieler glucoseverloop.

40 ROKEN Belangrijkste oorzaak van vroegtijdig streven

41 Altijd stoppen! Gewichtstoename minder erg dan stoppen Schadelijk voor mensen om u heen Wilskracht Diep leefstijlcoach nadenken over de mogelijke voor- en nadelen van stoppen plannen maken om het stoppen met roken voor te bereiden kiezen van een stopdatum plannen maken om het niet roken vol te houden op momenten dat het mis dreigt te gaan Huisarts en stoppen met roken poli longartsen

42 LICHAAMSBEWEGING

43

44

45

46

47 Zitten is het nieuwe roken!

48 BEWEGEN Bewegen: verbruik glucose door spieren -> verbranden calorieën -> gewicht omlaag Bewegen, goed voor: Verbetert conditie Lagere bloeddruk Lager cholesterol Versterkt botten Soepelere gewrichten Ontspant brein

49 ALGEMEEN BEWEEG ADVIES Minstens 30 min per dag gezond bewegen Minstens 5 dagen in de week Eventueel verdelen over 2-4 porties op een dag Matig intensieve beweging is voldoende stappen per dag

50 MATIG INTENSIEVE BEWEGING Stevig wandelen Fietsen Zwemmen Tuinieren Dansen Trappen lopen

51 TIPS VOOR BEWEGEN / SPORTEN Tijd vrij voor maken Doel stellen Vast tijdstip Samen met een maatje of een trainer Kracht- en duursport combineren Hou vorderingen bij Beloning Zorg dat het een gewoonte wordt!

52 ZITTEN IS HET NIEUWE ROKEN

53 EEN GEWICHTIG ONDERWERP Overgewicht Hoge bloedruk Hoog cholesterol Hart- en vaatziekten Benauwdheid Pijn in knieën en heupen Minder bewegen Geleidelijk afvallen is beter dan snel afvallen

54 EEN GEWICHTIG ONDERWERP Middelomtrek > 102 cm bij mannen > 88 cm bij vrouwen een ernstig verhoogd risico.

55 ERNSTIG OVERGEWICHT

56 GEWICHTSDALING Streven naar 5-10% dan al gunstig effect op uw glucosewaarden, bloeddruk en cholesterol! Jojo effect Minder calorieën innemen of meer calorieën verbranden, liefst beide! Insuline geeft gewicht toename Advies: minimaal 1 uur per dag matig intensieve inspanning op 5 dagen in de week

57 (EXTREEM) OVERGEWICHT Afvallen door minder calorie-inname en meer calorieverbruik, dit houdt in meer dan een uur matig intensieve lichaamsbeweging per dag. Geleidelijk gewichtsverlies van 5-10% in 6 maanden. BMI > 27 is het vaak moeilijk op het bereikte gewicht te blijven. Wie eenmaal veel te zwaar is geweest houdt ook na afvallen een lagere verbranding van energie.

58 EXTREEM OVERGEWICHT Ideaal gewicht meestal niet haalbaar 5-10% vaker wel haalbaar en geeft na 2 jaar verbetering bloeddruk, vetten en glucosehuishouding Medicatie om af te vallen wordt niet meer geadviseerd BMI > 35 maagoperatie: zeer effectief, maar ook met risico s

59

60 INTENSIEF BEWEGEN EN DM Meer intensief bewegen Pas op: hypo bij medicatie DM => voor sporten: glucose tussen de 8,0-15 mmol/l, wanneer je geen ervaring ermee hebt! Neem druivensuiker mee Eventueel overleg met POH/huisarts of DVK/internist Ga niet flink inspannen wanneer u zich niet lekker voelt, kortademig bent of wanneer u pijn op de borst heeft

61

62

63

64 MAAGOPERATIE GATRIC-BYPASS

65

66

67 DOELSTELLINGEN LEEFSTIJL AAN TE PASSEN! Vragen Wat wil ik veranderen? Waar doe ik het voor? Tegen welke problemen of barrières loop ik aan? Wat of hoeveel is haalbaar? Hoe ga ik dat aanpakken? Voorbeeld U kiest bijvoorbeeld afvallen Bedenk alle voordelen van een beter gewicht en figuur voor de korte termijn en voor later Denk daarbij ook aan de invloed van familie, vrienden, werk en collega s Twintig kilo minder mag wel ideaal zijn, maar het is geen haalbare stap. U kiest voor 3 kilo in de komende maand In overleg met uw diëtist beperkt u uw porties, en gaat u op de fiets naar het werk Vraag concrete steun van uw omgeving, opdat ze niet steeds aandringen, of voor uw neus een zag chips wegwerken

68 LINKS Diabetes Vereniging Nederland (DVN) (voedingsbrochure) (app)

69

70

71 EINDE

72

73 SIMM CLASSIFICATIE Risicoprofiel: Controlefrequentie: 0 Geen neuropathie. 1xper 12 mnd. Geen perifeer vaatlijden. 1 Neuropathie of perifeer vaatlijden. 1xp er 6 mnd. 2 Neuropathie i.c.m. perifeer arterieel 1xper 3 mnd. vaatlijden en/of tekenen van lokaal verhoogde druk. 3 Ulcus of amputatie in de anamnese. 1xper 1-3 mnd