Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven"

Transcriptie

1 Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven

2 Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million million 438 million International Danaei et al. Diabetes Lancet 2011;378: Federation IDF Diabetes Atlas. Fourth Edition. 2010

3 Global rise in diabetes mirrors increases in obesity and physical inactivity Global obesity forecast World population (billions) Overweight Obese Ageing population 2.3 billion 1.6 billion Urbanisation Dietary changes 700 million million Reduced physical activity 2015 World Health Organization

4

5 Wat is Diabetes Mellitus? Glucose = brandstof. Glucose insuline energie -cellen van de pancreas produceren insuline.

6 Sleutel-Slot: Geen Diabetes.

7 Sleutel-Slot: Diabetes.

8 Sleutel-Slot: Behandeling.

9 Classificatie Diabetes (1). 1. Type 1 Diabetes Mellitus (jeugddiabetes).. Plots optreden symptomen.. Vaak <40 jaar. Definitieve vernietiging ßcellen.. Insuline afhankelijk.. Normaal gewicht % van de diabetespatiënten.. 3/1000 Belgen.

10 Classificatie Diabetes (2). 2. Type 2 Diabetes Mellitus.. Traag verloop.. >40 jaar.. Onvoldoende vrijzetting insuline en/of insulineresistent.. Overgewicht % van alle diabetespatiënten.. 2/100 Belgen.

11 Classificatie Diabetes (3). 3. Specifieke Typen Diabetes. o.a.. t.g.v. geneesmiddelen (cortisone, ). erfelijke syndromen (Down syndroom). aandoeningen van de pancreas. infecties (vb. rubella in baarmoeder opgelopen) 4. Zwangerschapsdiabetes. 2011

12 Zwangerschapsdiabetes: Risico op Latere DM Type 22. O'Sullivan et al. 1975

13 Behandeling diabetes Behandeling van diabetes mellitus (ongeacht type) bestaat uit: 1. Glycemiecontrole. 2. Dieet ( eventueel vermagering) en/of medicatie en/of insuline injecties 3. Educatie 4. Lichaamsbeweging 5. Follow up. Behandeling = individueel

14 Behandeling diabetes Behandeling van diabetes mellitus (ongeacht type) bestaat uit: 1. Glycemiecontrole. 2. Dieet ( eventueel vermagering) en/of medicatie en/of insuline injecties 3. Educatie 4. Lichaamsbeweging 5. Follow up. Behandeling = individueel

15 Glycemiecontrole Goede glycemische controle om LT complicaties te voorkomen, uit te stellen of de progressie ervan af te remmen. Glycemie < 60 mg/dl = hypoglycemie Glycemie mg/dl = optimaal Glycemie mg/dl = matig Glycemie >250 mg/dl = hyperglycemie

16 Glycemiecontrole Noodzakelijk ter evaluatie van de behandeling. Bij voorkeur glycemiedagprofielen ( u) Hemoglobine A1c = evaluatie instrument. Gemiddelde glycemische regeling van de laatste 2 maanden. Streefwaarde: 7% 7.5%

17 Bij iedere 1% daling in HbA1c: Sterfgeval tgv diabetes: 21% Hartinfarct: 14% Micro-vasculaire complicaties: 37% Perifeer vasculair lijden : 43% ( ogen en nieren)

18 Behandeling Diabetes Behandeling van diabetes mellitus (ongeacht type) bestaat uit: 1. Glycemiecontrole. 2. Dieet ( eventueel vermagering) en/of medicatie en/of insuline injecties 3. Educatie 4. Lichaamsbeweging 5. Follow up. Behandeling = individueel

19 Voeding Doel: Type 1: klemtoon op evenwichtige verdeling/gezonde voeding. Type 2: optimaliseren van metabole controle preventie van complicaties verkrijgen van een aanvaardbaar lichaamsgewicht vaak nadruk op vermageren

20 Behandeling Diabetes Behandeling van diabetes mellitus (ongeacht type) bestaat uit: 1. Glycemiecontrole. 2. Dieet ( eventueel vermagering) en/of medicatie en/of insuline injecties 3. Educatie 4. Lichaamsbeweging 5. Follow up. Behandeling = individueel

21 Lichaamsbeweging Gezondheidseffecten regelmatige beweging: goed voor hart- en bloedvaten (gunstig effect op cholesterol, bloeddruk) maakt het lichaam gevoeliger aan insuline lagere bloedsuikers Calorieverbruik Fitheid : spierkracht, flexibiliteit, gunstig psychologisch effect Levenskwaliteit!!!

22 Diabetesbehandelingen Anno (type 2) Voeding en leefstijladviezen Orale monotherapie Orale combinatietherapie Incretine Mimetica Insuline behandeling

23 O.A.D Sulfonylurea Minidiab, Diamicron, Euglucon, Daonil, insulinesecretie Type 2 DM ½ uur voor hoofdmaaltijd Nuchter: geen medicatie (hypogevaar) Biguaniden Glucophage en Metformax. insulineresitentie Obesitas Tijdens of na hoofdmaaltijd Geen risico op hypo s

24 O.A.D Gliniden Novonorm Type 2 DM insulinesecretie Net voor de maaltijd Niet eten=geen tablet nemen (hypogevaar) Gliptines Januvia, Galvus, Onglyza insulinesecretie verzadigingsgevoel glucagonproduktie Type 2 DM Met of zonder voedsel Geen hypogevaar

25

26 Effecten van GLP-1 effect op bloedglucose verbetering van de insulineafgifte* remming van de glucagon-afgifte* * beide glucose-afhankelijk pancreas remming glucoseproductie door de lever lever brein effect op gewicht beperking van voedselinname roept verzadigingsgevoel op in de hersenen vertraagt de motiliteit (maagontlediging) maagdarmstelsel Bij diabetes type 2 is er een tekort aan GLP-1 6,7

27 BYETTA VICTOZA 2xdaags injectie, start 1 maand 2 x/d 5 ug daarna 2 x/d 10 ug. Start 1 week 1 x 0.6 mg/d Daarna 1x 1.2 mg/d Pennen van 5 en 10 ug/injectie 6 mg/ml in een voorgevulde pen

Update Diabetes voor verpleging 2010

Update Diabetes voor verpleging 2010 Update Diabetes voor verpleging 2010 Update Diabetes voor verpleging 2010 Dr Eeckhout: : diabetes algemeen Lief Breekelmans: : Insuline (soorten, pennen, ) Annick Kempen: Hypoglycemie Christine, firma

Nadere informatie

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent Wat iedere zorgverlener moet weten Recent nieuws uit de diabeteswereld Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZGent 13 Diabetessymposium Gent, 9.11.2010 AHS / NVKVV Diagnosecriteria 1 Criteria voor

Nadere informatie

Behandeling van diabetes type 2

Behandeling van diabetes type 2 Behandeling van diabetes type 2 Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer negentig procent van de mensen heeft diabetes type 2. Hierbij is vaak sprake van een combinatie van factoren.

Nadere informatie

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.

Nadere informatie

Spelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN

Spelen met insuline. Dr. Frank NOBELS. Dr. Stefanie VINKEN Spelen met insuline Dr. Frank NOBELS Dr. Stefanie VINKEN scenario soorten insuline type 1 type 2 diabetes spelen met insuline bij type 2 diabetes: opstarten dosissen aanpassen acute problemen oplossen

Nadere informatie

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk glycemie medicatie aanpassen in de praktijk Prof. Dr. Frank Nobels Endocrinologie-Diabetologie OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Mogen educatoren dat? Neen, maar... in een team kunnen daar afspraken over

Nadere informatie

Medicatie Stappenplan

Medicatie Stappenplan In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan

Nadere informatie

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011 Orale antidiabetica bij ouderen Katrien Benhalima UZ Leuven 01-10-2011 Diagnose Diabetes normaal Gestoorde glucose tolerantie diabetes nuchter

Nadere informatie

Nieuwigheden bij de diabetische medicatie

Nieuwigheden bij de diabetische medicatie Nieuwigheden bij de diabetische medicatie Prof. em. dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog Ugent Ere-voorzitter Diabetes Liga NVKVV Oostende, 17 maart 2016 Type 1 diabetes Geen insuline productie I Stijging

Nadere informatie

GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES

GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES Therapietrouw en Goed gebruik Welke vragen heeft u over diabetes en uw geneesmiddelen? Wij zijn er voor u en helpen u graag

Nadere informatie

Hoofdstuk 5C Diabetes mellitus type 2

Hoofdstuk 5C Diabetes mellitus type 2 Hoofdstuk 5C Diabetes mellitus type 2 Duur 55 minuten Leerdoelen deelnemers De deelnemers Weten dat glucose dient als brandstof voor cellen Weten hoe glucose in het lichaam wordt gebruikt Weten wat er

Nadere informatie

Practische aspecten insuline en OAD voor verpleging

Practische aspecten insuline en OAD voor verpleging Practische aspecten en OAD voor verpleging Practische aspecten en OAD voor verpleging Inhoudstafel: Patienten behandeld met 1 injectie 2 injecties humaan meng 4 injecties humane s 4 injecties analoge s

Nadere informatie

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 1: Mei 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie

Nadere informatie

Tamimount Ameziane Diabeteseducator ZNA Middelheim. Diabetessymposium Gent 8 november 2010. Ramadan

Tamimount Ameziane Diabeteseducator ZNA Middelheim. Diabetessymposium Gent 8 november 2010. Ramadan Tamimount Ameziane Diabeteseducator ZNA Middelheim Diabetessymposium Gent 8 november 2010 Ramadan diabetes heeft een hoge prevalentie onder de moslims in de Westerse samenleving jaarlijkse vastenmaand

Nadere informatie

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed

RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN. Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed RICHTLIJNEN VOOR DIABETESBELEID IN RUSTHUIZEN Door diabetescentrum AZ Sint-Blasius en de coördinerende en raadgevende artsen Vehamed Versie 2: September 2014 INHOUD 1. Algemeen 3 2. Onderscheid zorgtraject/conventie

Nadere informatie

Behandeling type 2 diabetes in 2011

Behandeling type 2 diabetes in 2011 mul$disciplinair symposium 1/10/2011 Behandeling type 2 diabetes in 2011 Dr. Katrin Mortelmans Casus man 54 jaar Ø Medische voorgeschiedenis: diabetes type 2 sinds 2006, arteriële hypertensie, maagulcera

Nadere informatie

rationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based

rationeel Diabetes type 2: rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen 5/04/2012 OAD: effect op glycemie evidence based Diabetes type 2: rationeel rationeel gebruik van glycemieverlagende middelen evidence based rekening houdend met praktische haalbaarheid Dr. Frank NOBELS rekening houdend met kostprijs endocrinologie O.L.V.

Nadere informatie

Praktische gids diabetes: type 2

Praktische gids diabetes: type 2 Praktische gids diabetes: type 2 i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Praktische gids diabetes: type 2 2 Praktische gids diabetes 3 Inleiding 5 Wat is diabetes mellitus? 6 Soorten diabetes 7 Behandeling

Nadere informatie

1. Wat is diabetes mellitus? 2. Insulinewerking bij mensen zonder diabetes. 3. Types diabetes

1. Wat is diabetes mellitus? 2. Insulinewerking bij mensen zonder diabetes. 3. Types diabetes Diabetes 1 1. Wat is diabetes mellitus? Diabetes is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door relatief onvoldoende of afwezige productie van insuline. Door dit tekort aan insuline kan de suiker

Nadere informatie

Dienst endocrinologie Diabetes mellitus. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst endocrinologie Diabetes mellitus. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst endocrinologie Diabetes mellitus Informatiebrochure voor de patiënt en de familie 2017 copyright AZ SINT-ELISABETH ZOTTEGEM www.sezz.be ref. BRO/555//v1.0 WAT IS DIABETES MELLITUS? Tijdens je hospitalisatie

Nadere informatie

Medisch Centrum Huisartsen

Medisch Centrum Huisartsen DIABETESMEDICATIE: Wat is nieuw? En wat met de nier? Dr. Defoer Francine diabetoloog Dr. Smets Liesbeth nefroloog Ontmoetingsavond MCH 4/4/2019 Medisch Centrum Huisartsen Casus 1: vrouw 56 jaar - Voorgeschiedenis:

Nadere informatie

Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen

Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen 1 Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen Nu u weet dat u aan diabetes lijdt, moet u zich plots geen grote zorgen maken. Waarschijnlijk lijdt u al gedurende lange tijd aan diabetes, mogelijks gedurende

Nadere informatie

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes Marc Christiaens Linda Van Himme Workshop diabetes HbA1c= hemoglobine A1c Gemiddelde van de bloedsuiker Casus 1 : Mia 1. 51 jaar, actief verenigingsleven oa fietsclub met wekelijkse activiteit (outdoor/indoor)

Nadere informatie

FoodSteps - diabetes in beweging 28/10/2013

FoodSteps - diabetes in beweging 28/10/2013 FoodSteps - diabetes in beweging Wat is diabetes Symptomen Gevolgen Behandeling 5% van de bevolking heeft diabetes (= 1 op 20) Zuid West-Vlaanderen: 15 000 Verwachting komende jaar: x 2 (= 1 op 10) Pancreas

Nadere informatie

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)

5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage) Hoofdstuk 5 Medicatie Diabetes mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet of niet goed

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Medicatie

Hoofdstuk 5 Medicatie Hoofdstuk 5 Medicatie 5.1 Inleiding Diabetes Mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet

Nadere informatie

Nieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018

Nieuwe trends in diabetesbehandeling. 20 maart 2018 Nieuwe trends in diabetesbehandeling 20 maart 2018 Diabetes Hoofdoorzaak van nierfalen VERMIJDBARE oorzaak van nierfalen 2 Programma Achtergrond wat loopt fout bij diabetes Aangrijpingspunten van behandeling

Nadere informatie

Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013

Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013 Hoe de persoon met diabetes benaderen en reguleren bij multipathologie? Dr. Katrien Benhalima Dienst endocrinologie UZ Leuven 22-03-2013 Diabetologia. 2012 Jun;55(6):1577-96. Epub 2012 Apr 20. Diabetologia.

Nadere informatie

DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY

DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY DIABETES EN LEEFSTIJL 7 JUNI 2018 MARTIJN CANOY DIABETES EN LEEFSTIJL 1. Hoe vaak komt het voor 2. Wat is diabetes 3. Welke vormen 4. Complicaties 5. Leefstijl 1. voeding 2. Roken 3. Bewegen 6. Overgewicht

Nadere informatie

Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid

Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid Diabetes type 2: praktisch glycemiebeleid Dr. Frank NOBELS endocrinologie OLV Aalst Dr. Stefanie Vinken endocrinologie ASZ Aalst -cell function (% ) Progressive decline of -cell 100 80 60? function in

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Beweging

Diabetes Mellitus en Beweging Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën

Nadere informatie

Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen

Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Kernboodschappen Uitgave januari 2016 www.diabetes.be Diabetes mellitus Iemand met diabetes heeft een verhoogd bloedsuikergehalte omdat men niet voldoende

Nadere informatie

Casus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme

Casus B. Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme Casus B Katrien Benhalima, adjunct-kliniekhoofd Dienst endocrinologie In samenwerking met Yves Devos en Linda Van Himme 14-11-2017 Man van 42 jaar Werkt als vrachtwagenchauffeur Geen bijzondere voorgeschiedenis

Nadere informatie

DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN

DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN DIABETES PERI- OPERATIEF/ONDERZOEKEN Belang van goede glycemieregeling perioperatief Ontregelde diabetes ( hyperglycemie) in een perioperatieve periode gaat samen met een slechte outcome voor de patiënt.

Nadere informatie

Hypoglycemie. < 60 mg/dl = hypo Symptomen: Beven Zweten Duizelig Vlekken zien Honger Hoofdpijn, moeheid Bleek zien Karakterveranderingen.

Hypoglycemie. < 60 mg/dl = hypo Symptomen: Beven Zweten Duizelig Vlekken zien Honger Hoofdpijn, moeheid Bleek zien Karakterveranderingen. Hypoglycemie < 60 mg/dl = hypo Symptomen: Beven Zweten Duizelig Vlekken zien Honger Hoofdpijn, moeheid Bleek zien Karakterveranderingen. Hypoglycemie Behandeling: 1. Bij twijfel glycemiecontrole. 2. Indien

Nadere informatie

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een

Nadere informatie

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur

Nadere informatie

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5

HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% HbA1c 7% - 9% 1x/dag en HbA1c >7,5 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE Metformine DPP4-inhibitor SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden Incretine-mimeticum

Nadere informatie

Diabetes type 2 en hypo's: is voorkomenbeterdangenezen?

Diabetes type 2 en hypo's: is voorkomenbeterdangenezen? Diabetes type 2 en hypo's: is voorkomenbeterdangenezen? EADV symposium 17 maart 211, Nieuwegein Dr. Joop Lefrandt, Internist Vasculair Geneeskundige Diabetescentrum UMCG Programma 1. Inleiding: de hypoglycemie

Nadere informatie

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan

Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Deel 1 Wanneer en hoe opstarten van injecties bij onvoldoende Diabetescontrole Dr.Winne, Dr.Ghillebert, Dr.Terryn 28 mei 2010 AZ Damiaan Hetzorgtrajectdiabetes Inclusiecriteria 1 of 2 injecties insulinetherapie

Nadere informatie

Kent u de cijfers van uw hart?

Kent u de cijfers van uw hart? Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be

Nadere informatie

Wat is een zorgtraject diabetes?

Wat is een zorgtraject diabetes? Zorgtraject Wat is een zorgtraject diabetes? 1.Voorwaarden - U kan in aanmerking komen voor het zorgtraject diabetes indien u diabetes type 2 hebt en - 1 of 2 insulinebehandelingen / dag krijgt - of de

Nadere informatie

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 De flip-over Beter Leven met

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 2154 woorden 1 december keer beoordeeld

6,4. Werkstuk door een scholier 2154 woorden 1 december keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 2154 woorden 1 december 2008 6,4 8 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Suikerziekte of ook wel diabetes mellitus is een langdurige, niet geneesbare aandoening. Het lichaam

Nadere informatie

Overzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES

Overzicht OAD - GLP-1 ANALOGEN - INSULINES METFORMINE Verhoogt de insuline gevoeligheid Vertraagt de opnamesnelheid van glucose Verbetert de opname van glucose ter hoogte van de spiercellen Vertraagt de vrijstelling van glucose uit glycogeen ter

Nadere informatie

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN

Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN Inwendige geneeskunde Nuchter zijn voor operatie, behandeling of onderzoek: TABLETTEN www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW011TXT / Nuchter

Nadere informatie

17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes?

17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? prof dr C. De Block Endocrinologie-diabetologie UZA & UA Secretaris Vlaamse Diabetes Vereniging

Nadere informatie

Diabetes of suikerziekte

Diabetes of suikerziekte Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze

Nadere informatie

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis

Diabetes mellitus. Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis Diabetes mellitus Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis U hebt te horen gekregen dat u diabetes heeft. Uw internist en diabetesverpleegkundige zullen u veel informatie geven over deze aandoening

Nadere informatie

Valérie s. Tips&Tricks #1. Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte

Valérie s. Tips&Tricks #1. Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte Valérie s Tips&Tricks #1 Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte 1. DIAGNOSE VAN SUIKERZIEKTE Suikerziekte wordt vastgesteld op

Nadere informatie

Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk

Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals Dr. Jan-Willem van Dijk Inhoud Introductie type 2 diabetes Meten van bloedglucose Gewichtsverlies en bloedglucose Fysieke

Nadere informatie

H.366823.0415. Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten)

H.366823.0415. Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten) H.366823.0415 Nuchter voor onderzoek of operatie en Diabetes mellitus type 2 (met gebruik van tabletten) 2 Inleiding U heeft Diabetes mellitus type 2 en gebruikt hiervoor tabletten. Binnenkort heeft u

Nadere informatie

Van de ruim één miljoen

Van de ruim één miljoen 34 diabetesmedicatie Nieuwe orale antidiabetica Een groot deel van de patiënten met diabetes mellitus type 2 krijgt tabletten om de bloedglucose te verlagen. De laatste jaren zijn er aardig wat nieuwe

Nadere informatie

Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2

Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2 Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2 Ze vindt hem zo schattig, maar ze weet niet dat m n medicijnen er inzitten Sylvia, 34 jaar Deze medicatiewijzer Diabetes Mellitus is voor mensen met Diabetes Mellitus

Nadere informatie

OMGAAN MET DIABETES MELLITUS OF SUIKERZIEKTE

OMGAAN MET DIABETES MELLITUS OF SUIKERZIEKTE OMGAAN MET DIABETES MELLITUS OF SUIKERZIEKTE Congres Zorgkundigen BEFEZO Ivan Tanghe Docent KTA Brugge DIABETES WERELDWIJD Wereld Het IDF (International Diabetes Federation) schatte het aantal diabetespatiënten

Nadere informatie

DIABETES JAARCONTROLE

DIABETES JAARCONTROLE DIABETES JAARCONTROLE 284 Inleiding U krijgt deze folder omdat voor u afspraken gemaakt zijn voor de diabetes jaarcontrole. Mensen met diabetes type 1 of type 2 kunnen op termijn te maken krijgen met complicaties.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Opstart INSULINE

PATIËNTEN INFORMATIE. Opstart INSULINE PATIËNTEN INFORMATIE Opstart INSULINE Beste mevrouw, mijnheer Er werd recent diabetes vastgesteld of heb je dit al een tijdje en start je nu met insuline? In deze brochure krijg je alle informatie die

Nadere informatie

ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN. Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven

ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN. Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven ZIN EN ONZIN VAN DIABETESBEHANDELING BIJ OUDEREN Ann Mertens, MD, PhD Dienst Endocrinologie Universitaire Ziekenhuizen Leuven Diabetes: eenwereldwijdeziekte Geschatteprevalentievan diabetes wereldwijd

Nadere informatie

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type

Nadere informatie

Praktische gids diabetes: twee insuline-inspuitingen per dag

Praktische gids diabetes: twee insuline-inspuitingen per dag Praktische gids diabetes: twee insuline-inspuitingen per dag i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Praktische gids diabetes: twee insuline-inspuitingen per dag 2 Praktische gids diabetes 3 INLEIDING

Nadere informatie

nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2

nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2 nefrologie - endocrinologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Hoe ontstaat diabetes? 4 3. Wat is type 2 diabetes? 5 4. Opvolging van diabetes 6 5. Andere aandachtspunten

Nadere informatie

CHOLESTEROL EN OVERGEWICHT WAT DOEN ZE MET JE HART?

CHOLESTEROL EN OVERGEWICHT WAT DOEN ZE MET JE HART? CHOLESTEROL EN OVERGEWICHT WAT DOEN ZE MET JE HART? Nr. 073 Overgewicht Overgewicht is in de westerse wereld een groeiend probleem met ernstige gevolgen voor de volksgezondheid. Vanuit die wetenschap is

Nadere informatie

DM-2: nieuwe medicatie, nieuwe pathway. en wat we hieruit leren

DM-2: nieuwe medicatie, nieuwe pathway. en wat we hieruit leren DM-2: nieuwe medicatie, nieuwe pathway en wat we hieruit leren Dr. Frank NOBELS endocrino-diabetologie O.L.V. Aalst Stapsgewijze behandeling van DM-2 SU+GLIT SU MF+SU MF + + + 1 klasse generische naam

Nadere informatie

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga

Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Inhoudsweergave Wie is at risk & Diagnose Prevalentie Klinisch belang van

Nadere informatie

VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING. Diabetes Mellitus. Zeker als u ons nodig heeft

VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING. Diabetes Mellitus. Zeker als u ons nodig heeft VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING Diabetes Mellitus Zeker als u ons nodig heeft THUISZORG De Friese Wouden JEUGDGEZONDHEIDSZORG KRAAMZORG VOEDINGS- EN DIEETVOORLICHTING Diabetes Mellitus In deze folder vindt

Nadere informatie

GLP1-RA in de eerste lijn

GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie december 2018 Auteur: J. Beukema Hogewerf, diabetesverpleegkundige, kwaliteitscoördinator Groninger Huisartsen Coöperatie (GHC). In samenwerking met: K. Hoogenberg,

Nadere informatie

nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2

nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2 nefrologie - endocrinologie - diabetologie informatiebrochure Diabetes mellitus type 2 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Hoe ontstaat diabetes? 4 3. Wat is type 2 diabetes? 5 4. Opvolging van diabetes 6

Nadere informatie

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen

(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer

Nadere informatie

Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan

Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Een maaltijd meer of minder? Aanpassingen tijdens de ramadan Wat is ramadan? 5 pijlers van de Islam 1. geloof in Allah 2. rituele gebeden 3. vasten tijdens ramadan 4. geven van aalmoezen 5. bedevaart naar

Nadere informatie

Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016

Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes. Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016 Zorg voor de geriatrische patiënt met diabetes Nele Czech - ASO geriatrie Symposium endocrinologie Ziekenhuis Oost-Limburg 18/03/2016 Epidemiologie De geriatrische patiënt Behandeling en doelstellingen

Nadere informatie

Diabetesregulatie bij operatie. Anesthesie

Diabetesregulatie bij operatie. Anesthesie Diabetesregulatie bij operatie Anesthesie Inhoudsopgave Inleiding 4 Algemene richtlijnen 5 Wat te doen bij hypoglycemie? 5 Bloedglucose controle 5 Voeding en medicatie na de operatie 5 Vragen 6 Bijlagen

Nadere informatie

Wat is diabetes mellitus?

Wat is diabetes mellitus? Hoofdstuk 1 Wat is diabetes mellitus? 1.1 Inleiding Uw arts heeft u verteld dat u diabetes mellitus (suikerziekte) heeft. Ongetwijfeld heeft u veel vragen, zoals: hoe kom ik aan diabetes, wat is er aan

Nadere informatie

Nieuwe insulines, incretines en flash meting

Nieuwe insulines, incretines en flash meting Nieuwe insulines, incretines en flash meting Dhr. Alfons Piessens en Mevr. Jasmien Wille, diabeteseducatoren UZ Brussel Studiedag diabetesverpleegkundigen NVKVV Kursaal Oostende Inhoud 1. Classificatie

Nadere informatie

Pre-diabetes. Vasculair Preventie Centrum

Pre-diabetes. Vasculair Preventie Centrum Pre-diabetes Vasculair Preventie Centrum Wat is pre-diabetes? Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het glucosegehalte in uw bloed (bloedsuiker) is, vooral s ochtends voordat u gegeten

Nadere informatie

GLP1-RA in de eerste lijn

GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Richtlijn GLP1-RA in de eerste lijn Versie juli 2019 (voortbordurend op versie februari 2019) Met dank aan de GHC voor het gebruik van deze richtlijn : Auteur: J. Beukema

Nadere informatie

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l

Nadere informatie

Rijbewijs voor diabetici, voor wie en door wie. Bart Vets Imeldaziekenhuis

Rijbewijs voor diabetici, voor wie en door wie. Bart Vets Imeldaziekenhuis Rijbewijs voor diabetici, voor wie en door wie Bart Vets Imeldaziekenhuis Voor een goed begrip Diagnose diabetes binnen 4 werkdagen Ongeacht vorm van diabetes Ongeacht aard van behandeling Groep 1 = privaat

Nadere informatie

Praktische gids diabetes: insuline analogen

Praktische gids diabetes: insuline analogen Praktische gids diabetes: insuline analogen i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Praktische gids diabetes: insuline analogen 2 Praktische gids diabetes 3 Inleiding 5 Wat is diabetes mellitus?

Nadere informatie

I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n

I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Praktische Gids Diabetes: Vier insuline inspuitingen per dag I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Praktische Gids Diabetes: Vier insuline inspuitingen

Nadere informatie

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.

Opmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt. maart 2015 1 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE METFORMINE DPP4-INHIBITOR SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden

Nadere informatie

PRAKTISCHE GIDS DIABETES

PRAKTISCHE GIDS DIABETES PRAKTISCHE GIDS DIABETES Insuline analogen Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 3290 Diest t 013 35 40 11 f 013 31 34 53 post@azdiest.be www.azdiest.be Inhoudsopgave Inleiding... 5 1 Wat is diabetes

Nadere informatie

Diabetes en lichaamsbeweging

Diabetes en lichaamsbeweging Diabetes en lichaamsbeweging Dr. Frank Nobels endocrino-diabetologie O.L.Vrouwziekenhuis Aalst o l v (fysio)logisch nadenken Winkelen Mia is 75j. Ze is obees. Ze heeft al lang type 2 diabetes. Ze neemt

Nadere informatie

DIABETES IN DE WERELD EEN GROEIENDE WELVAARTSEPIDEMIE

DIABETES IN DE WERELD EEN GROEIENDE WELVAARTSEPIDEMIE DIABETES IN DE WERELD EEN GROEIENDE WELVAARTSEPIDEMIE PROGRAMMA Wat is diabetes Wat doet Diabetesvereniging Nederland Internationale contacten Diabetes in de wereld: hoe verder? stofwisseling Lichaam functioneert

Nadere informatie

PRAKTISCHE GIDS DIABETES

PRAKTISCHE GIDS DIABETES PRAKTISCHE GIDS DIABETES Twee insuline inspuitingen per dag Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 3290 Diest t 013 35 40 11 f 013 31 34 53 post@azdiest.be www.azdiest.be Inhoudsopgave Inleiding...

Nadere informatie

Updating: hoe de persoon met diabetes behandelen?

Updating: hoe de persoon met diabetes behandelen? Updating: hoe de persoon met diabetes behandelen? Marleen De Pover Diabetesverpleegkundige Projectmanager diabetes Arteveldehogeschool Consulent diabetes care NVKVV Diabetes: wat? Diabetes heeft twee gezichten

Nadere informatie

Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus

Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus Afdeling interne geneeskunde Deze informatie is een aanvulling op de folder Jaarcontrole voor mensen met diabetes mellitus, die u heeft

Nadere informatie

Ik heb suikerziekte en word geopereerd

Ik heb suikerziekte en word geopereerd Infobrochure Ik heb suikerziekte en word geopereerd Dienst anesthesie Dienst diabetologie Tel: 011 826 227 Tel: 011 826 110 mensen zorgen voor mensen Binnenkort wordt u opgenomen voor een operatie. Operaties

Nadere informatie

Praktische gids diabetes: insuline analogen

Praktische gids diabetes: insuline analogen Praktische gids diabetes: insuline analogen informatie voor patiënten 2 Praktische gids diabetes: insuline analogen Praktische gids diabetes: insuline analogen 3 INLEIDING 5 Wat is diabetes mellitus? 6

Nadere informatie

Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet?

Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet? Wie zijn ze, wat doen ze? De nieuwste insulines toegelicht, wanneer worden zij ingezet? Els Broeckx stafmedewerker diabeteszorg Wit-Gele Kruis van Antwerpen vzw 28 maart 2019 Wit-Gele kruis van Antwerpen

Nadere informatie

Samen diabetes de baas

Samen diabetes de baas Samen diabetes de baas Samen voor ú Inhoudsopgave Samen diabetes de baas 3 Wat is diabetes 3 Verschil tussen type 2 en type 1 diabetes 4 Samen met u 5 Jaarschema diabeteszorg eerste jaar 8 Leefstijl 8

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

sportmedische voorlichtingsavond

sportmedische voorlichtingsavond sportmedische voorlichtingsavond kun je met diabetes wel een marathon lopen? Christine Oldenburg, internist 25 april 2016 Meander Medisch Centrum Maar eerst Hoe vaak komt diabetes voor? Is bewegen zo

Nadere informatie

Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent

Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2 Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent NVKVV Studiedag diabetesverpleegkundigen & -zorgverleners Oostende,

Nadere informatie

Hypoglycemie bij kinderen en adolescenten met diabetes mellitus

Hypoglycemie bij kinderen en adolescenten met diabetes mellitus Hypoglycemie bij kinderen en adolescenten met diabetes mellitus Dr. G. Massa in samenwerking met de Kinder- en Jeugddiabetesteam Jessa Ziekenhuis Hasselt Hypoglycemie Definitie en voorkomen Oorzaken Symptomen

Nadere informatie

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten

Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten 00 Voorbereiding onderzoek bij diabetes Tabletten Interne geneeskunde Diabetespoli 1 Binnenkort heeft u een afspraak voor een onderzoek, waarvoor u gedurende langere tijd niets mag eten. Omdat u bekend

Nadere informatie

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende

Nadere informatie