Atlasvaardigheden T-excellent. Udens College. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Vergelijkbare documenten
KWT opdracht Atlas gebruik

Kwt opdracht atlas gebruik

Atlasgebruik 53e hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Atlasvaardigheden basisbosatlas

Atlas. Mens en Maatschappij GG. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Atlasgebruik 53e hv123

Module atlasvaardigheden en kaartlezen Klas 1VHBO en KGT

Module atlasvaardigheden en kaartlezen Klas 1 BK

Atlasgebruik 53e vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Atlasvaardigheden. banner. Sjaak van der Lee. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Zon, aarde en maan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Atlasgebruik 53e vmbo12

Atlasvaardigheden. Sjaak van der Lee. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Module atlasvaardigheden en kaartlezen Klas 1 BK

Vaardigheden - Atlasgebruik. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Positie en koers in de kaart zetten.

Eenheden lengtematen. Miranda de Haan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Reis door Europa vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Lijn, lijnstuk en punt vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Voetafdruk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Europa - Reis door Europa. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Draaiend Huis Hasseltrotonde Tilburg

Olympisch stadion vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Oppervlakte ruimtelijke figuren

Oppervlakte vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ten noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond.

Europa - Europese Unie. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Oppervlakte cirkel vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Webkwestie Turkije. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Klimaatzones - HV 2 - kopie 1

Reizen en vakantie - Toerisme. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Een logo voor de OS vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Rebus maken. Marjolijn Feddema. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Oppervlakte. Esther van Meurs. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Word 2010 Les 1. CSV 21st century skills. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Olympisch stadion vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Dagtoerisme vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Fictie - Songteksten vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Oppervlakte ruimtelijke figuren

Europese Unie vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Afrika weer vrij. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Olympische Spelen - Olympische sporter

Voetafdruk vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Arm en rijk in China vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Een logo voor de OS vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Eenheden lengtematen. Miranda de Haan. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Lezen - Moeilijke woorden in de krant vmbo-kgt34

Handel met het buitenland vmbo-b34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wonen - Eerste steden Middeleeuwen. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Extreme woonplekken vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ruimte voor de rivier vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Reizen en Vakantie - Highlights. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Fictie - Strips vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Grafieken aflezen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Arm en rijk in China hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Les bij artikel Pro-krant: Meteorieten stenen uit de ruimte

Opgaven Beeld- en staafdiagram

Euro en andere valuta vmbo-b34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

De Nijl overstroomt vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Dichtheid. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Drinkwater - Mavo 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Haring in de Noordzee hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verzet in de oorlog vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Breuken som en verschil

Rekenen met procenten - VMBO TL 1

Europa - Polen in Nederland. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Kenmerken ontwikkelingslanden vmbo-b34

Verhoudingen. Sabine Sijpkes. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Meten. Kirsten Nederpel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Buurtvoorzieningen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Digitale kaarten vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Word 2010 Les 2. CSV 21st century skills. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Kwadratisch verband vmbo-kgt34

De grachtengordel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Wereldplaats hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Geloven - Griekse en Romeinse godenrijk

Woorden, woorden en nog eens woorden. Wat kun je ermee?

Opdracht Hoofdstuk 3 Energie in Brazilië

Godenrijk hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Reizen door Europa. Ed van den Heuvel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Cirkels vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Literatuur - Boekverslag2 vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Wonen - Extreme woonplekken. VO-content StudioVO. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verschillen in leefomgeving vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Paragraaf 3: Godenrijk - TL 1

Aardbevingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Reizen en Vakantie - Vakantie vroeger en nu

Luisteren en kijken - Lichaamstaal vmbo-kgt34

Rivieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Verzet tegen kinderarbeid hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Normen en waarden vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Thema: Omtrek en oppervlakte vmbo-kgt12

Verval en verhang van een rivier. Matthijs Admiraal. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Hunebedden vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Het atoom. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Opdracht Aardrijkskunde Atlasopdracht

Literatuur - Boekverslag 1 vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Thema 02 a: Meetkunde 1 vmbo-b12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Voetafdruk hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

1. Geef de titels van de kaarten die horen bij de bladzijden van de Grote Bosatlas.

Transcriptie:

Auteur Udens College Laatst gewijzigd 21 June 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73874 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

Inhoudsopgave Vooraf 1. Titel van een kaart 2. Register A. Trefwoordenregister B. Landenregister C. Register van topografische namen Alles door elkaar 3. Algemene inhoud 4. Kaartsoorten A. Overzichtskaarten B. Thematische kaarten C. Topografische kaarten 5. Legenda 6. Bladwijzer 7. Schaal 8. Coördinaten De as Graden Meridianen 9. Statistieken Extra: Puzzel Oefenen? Alle vragen door elkaar Over dit lesmateriaal Pagina 1

Vooraf De atlas is een belangrijke bron van informatie over gebieden of verschijnselen. Op de basisschool heb je al geleerd met de atlas te werken. Via deze website atlas vaardigheden zullen we het gebruik van de atlas verder oefenen. Editie 53 Editie 54 Let op: bij de opdrachten staan soms twee verschillende kaartnummers vermeld. Kijk eerst goed of je zelf de 53e of de 54e druk hebt. het schuingedrukte kaartnummer is van de 53e druk het onderstreepte kaartnummer is van de 54e druk?als je een opgave of meerdere opgaven moet maken dan moet je altijd éérst nog een keer de tekst goed lezen die vóór de opgave staat!!! Pagina 2

1. Titel van een kaart De titel is de naam van de kaart. Aan de titel kun je zien wat de kaartmaker met die kaart heeft willen aangeven. Kijk daar altijd naar, dan weet je waar je mee bezig bent. Als er op een bladzijde meerdere kaarten staan, dan hoort bij de titel ook de naam die bovenaan de bladzijde staat. Bijvoorbeeld: de titel van de kaart 54 A / 49A is niet: maar: bevolkingsdichtheid NEDERLAND bevolking: bevolkingsdichtheid. Welke kaart? kn.nu/w0jsp Titel Wat is de titel van kaart 58a / 53a Titel Wat is de titel van kaart 62c / 67C Pagina 3

Titel Welke kaart van blz. 68 / 57 kun je gebruiken om een dagje naar een dierenpark in Nederland te plannen? Pagina 4

2. Register A. Trefwoordenregister De registers vind je achterin de atlas. Dit is een lijst met allerlei aardrijkskundige namen, in alfabetische volgorde. Er zijn drie soorten registers. A. Trefwoordenregister Het trefwoordenregister gebruik je niet om landen of plaatsen op te zoeken, maar onderwerpen. (of thema s). Deze kaarten gaan over thema s uit een bepaald land, werelddeel of van de hele wereld, waar je informatie over hebben wilt. Wil je meer weten over bijvoorbeeld aardbevingen, dan zie je achter dat trefwoord precies staan op welke kaarten daar iets over te vinden is. Trefwoordenregister kn.nu/bl06r Zoek nu zelf op (en noteer de kaartnummers): Trefwoordenregister Zoek nu zelf op (en noteer de kaartnummers): Nationale Parken: Nederland Trefwoordenregister Zoek nu zelf op (en noteer de kaartnummers): Voedsel (voorziening): Aarde Trefwoordenregister Zoek nu zelf op (en noteer de kaartnummers): Bevolkingsdichtheid: Pagina 5 Turkije

B. Landenregister Hierin staan alle landen van de wereld in alfabetische volgorde vermeld. Achter de naam van het land volgt schuingedrukt het nummer van de bladzijde waar het land wordt afgebeeld in zijn omgeving. Als het land ook nog groter voorkomt op een andere kaart dan volgt er nog een tweede nummer. Dit nummer is niet schuin gedrukt. Landenregister kn.nu/7ahxd Landenregister Op welke bladzijde vindt je het landenregister? Landenregister Zoek in het landenregister Andorra op en noteer de kaartnummers. Landenregister Bekijk de 2 kaarten in je atlas. Welke twee landen zijn buurlanden van Andorra? Klik op de juiste landnamen. Zwitserland, Duitslands, Oostenrijk, Frankrijk, Tsjechië, Hongarije, Spanje Landenregister Pagina 6

In welk werelddeel ligt Andorra? (Vul alleen de naam van het werelddeel in). C. Register van topografische namen Het meeste zul je gebruik maken van het register van topografische namen. Je kunt er alleen namen van steden, dorpen, gebieden, bergen, zeeën enz. in opzoeken. Achter elke naam vind je een vakverwijzing (bijv. C4). Deze combinatie verwijst naar de horizontale en verticale lijnen die een atlaskaart in vakken verdelen. Aan de bovenkant van de kaart staan de letters en aan de zijkant staan de nummers (in rood gedrukt). Register van topografische namen kn.nu/s8cu0 Register van topografische namen In welk land ligt Livingstone? (Vul alleen de naam van het land in) Livingstone ligt in Register van topografische namen Aan welk riviertje ligt Bunnik (plaats)? Vul alleen de naam van de rivier in. Bunnik ligt aan de Register van topografische namen Kun je Den Ham (plaats) vinden in het register onder de letter D of onder de letter H? Leg uit! Register van topografische namen Schrijf op in welk vak we deze plaats (Den Ham) kunnen vinden. Pagina 7

Register van topografische namen Op welke bladzijde en in welk vak vinden we het eiland Sri Lanka? Register van topografische namen In welk werelddeel ligt (liggen) de Karpaten? De Karpaten liggen in Register van topografische namen Wat is (zijn) de Karpaten denk je? Onder welke letter? kn.nu/lbj25 Bij het opzoeken van namen zie je dat sommige namen uit meerdere woorden bestaan. Onder welke letter moet je zoeken?? Maak de opdracht. Register Zoek de volgende namen op in het register en beantwoord de volgende vragen. Op welk eiland ligt de Sint Christoffelberg? Bij welk land ligt de Zee van Marmara? Register Pagina 8

Welke grote stad ligt bij het meer van Genève? Alles door elkaar Alles door elkaar kn.nu/s524v Je hebt nu gewerkt met de 3 belangrijkste registers. Geef van de volgende woorden aan in welk register je ze op zou moeten zoeken: Klik steeds op de naam van het juiste register. Soorten registers Je hebt nu gewerkt met de 3 belangrijkste registers. Geef van de volgende woorden aan in welk register je ze op zou moeten zoeken: Klik steeds op de afkorting van het juiste register. Trefw. = trefwoordenregister Landen = landenregister Topogr namen = register van topografische namen Pagina 9

Trefw Landen Topogr namen MAAS Trefw Landen Topogr namen RIO de JANEIRO Trefw Landen Topogr namen BEVOLKINGSDICHTHEID Trefw Landen Topogr namen NEPAL Trefw Landen Topogr namen VERKEER Trefw Landen Topogr namen TOERISME Trefw Landen Topogr namen ITALIAANS Trefw Landen Topogr namen OEGANDA Trefw Landen Topogr namen STEDELIJK GEBIED Trefw Landen Topogr namen MOUNT EVEREST Trefw Landen Topogr namen PROVENCE Pagina 10

3. Algemene inhoud Als je iets snel wilt opzoeken dan kun je ook gebruik maken van de algemene inhoud. Deze vindt je op blz. 4 t/m 11 / 2 t/m 9. In deze algemene inhoud staan alle kaarten van je atlas achter elkaar. Zo kom je er ook achter hoe de atlas is opgebouwd: eerst over je eigen omgeving (niet in de 54e druk), dan over Nederland, dan Europa, vervolgens de andere werelddelen en tenslotte vindt je in de atlas kaarten over de hele wereld. Voor de volgende opdracht gebruik je (natuurlijk) alléén de algemene inhoud! Algemene inhoud kn.nu/i3t0j Let op: de kaartnummers in de algemene inhoud staan vóór de titel! Algemene inhoud Op welke kaart vind ik iets over toerisme in Frankrijk? Algemene inhoud Is er een kaart over neerslag in Europa? Zo ja, noteer het kaartnummer. Pagina 11

Algemene inhoud Op welke kaart staat iets over godsdiensten op aarde? Pagina 12

4. Kaartsoorten A. Overzichtskaarten Dit zijn atlaskaarten die een algemeen beeld (overzicht) van een gebied geven. Je vindt er de belangrijkste landen, steden, rivieren, wegen enz. op aangegeven. Er zijn twee soorten: Op natuurkundige overzichtskaarten wordt een overzicht gegeven van de voornaamste natuurlijke elementen. De kleuren op deze kaarten vertellen iets over hoogteligging. Op de staatkundige overzichtskaarten staan gegevens over de belangrijkste inrichtingselementen, zoals steden, wegen, spoorlijnen maar vooral ook de landsgrenzen. (elk land / provincie heeft een willekeurige kleur gekregen) Pagina 13

Soorten overzichtskaarten kn.nu/frc76 Soorten overzichtskaarten Wat voor overzichtskaart is: kaart blz. 170-171 / 186-187 a. natuurkundige overzichtskaart b. staatskundige overzichtskaart Soorten overzichtskaarten Wat voor overzichtskaart is: kaart blz. 185 / 203 a. natuurkundige overzichtskaart b. staatskundige overzichtskaart Soorten overzichtskaarten Wat voor overzichtskaart is: kaart blz. 190-191 / 214-215 a. natuurkundige overzichtskaart b. staatskundige overzichtskaart Soorten overzichtskaarten Wat is de naam en de hoogte van het hoogste punt op de natuurkundige kaart van Frankrijk? blz. 98-99 / 104-105 in vak G4? Soorten overzichtskaarten Noem nog 2 natuurlijke elementen die op blz. 98-99 / 104-105 staan. B. Thematische kaarten Pagina 14 Dit zijn kaarten over speciale onderwerpen (thema s), bij voorbeeld

trefwoordenregister C. Topografische kaarten Dit zijn heel precieze kaarten van een vrij klein gebied, waar bijna alles op staat. Dit is dus géén overzichtskaart! Thematische en topografische kaarten kn.nu/jq7ls Thematische en topografische kaarten Wat is de naam van kaart 104 E / 100 F? Wat voor soort kaart is dit? Thematische en topografische kaarten Wat is de naam van kaart 22 E / 35 C? Wat voor soort kaart is dit? Thematische en topografische kaarten Wat is de naam van kaart 142 / 146? Wat voor soort kaart is dit? Pagina 15

5. Legenda Om een kaart goed te kunnen gebruiken, moet je weten wat er met de kleuren en tekens op de kaart wordt bedoeld. De verklaring van kleuren en tekens noemen we een legenda. Bij de meeste kaarten In de atlas vindt je een legenda. Bij natuurkundige kaarten bijvoorbeeld vindt je de verklaring van de kleuren naast de titel van de kaart. Ook bij thematische kaarten vindt je altijd een (extra) legenda. Een algemene legenda die voor meerdere kaarten geldt, is te vinden vóór in de atlas aan de binnenkant van de kaft. Legenda kn.nu/iwjgp Legenda Zoek in de algemene legenda de betekenis van onderstaand symbool: Legenda Zoek in de algemene legenda de betekenis van onderstaand symbool: Pagina 16

Legenda Zoek in de algemene legenda de betekenis van onderstaand symbool: Legenda Wat betekent de groene pijl op kaart 200 B / 230 B? Legenda Wat betekenen de zwarte stipjes op de kaart 91 A / 91A? Pagina 17

6. Bladwijzer Op de binnenkant van de achterkaft van de atlas staan alle gebieden waarvan overzichts-kaarten in de atlas staan. Dit noemen we de bladwijzer. Deze bladwijzer is de snelste manier om de kaart van een bepaald gebied, land of werelddeel te vinden. Natuurlijk moet je ongeveer weten hoe dat land of werelddeel eruit ziet of waar het ongeveer ligt want anders heb je hier niks aan en dan moet je toch het register gebruiken. In de kaders staat steeds de titel van de kaart en het bladnummer. Ga dus nooit zomaar bladeren in de hoop dat je per ongeluk bv. Zuid-Amerika tegenkomt. Ga het werelddeel ook nooit opzoeken in het register. (als je tenminste weet waar het ligt op de wereldkaart). Sla gewoon de atlas open en kijk op de laatste twee pagina s dan zie je meteen waar je moet zijn. Bladwijzer kn.nu/0xtka Bladwijzer Pagina 18

Gebruik voor het maken van opdracht 11 alleen de bladwijzer!! Op welke kaart staat Italië het grootst afgebeeld? Bladwijzer Pagina 19

Gebruik voor het maken van opdracht 11 alleen de bladwijzer!! Op welke 2 kaarten kan ik iets vinden over Zwitserland? Bladwijzer Pagina 20

Gebruik voor het maken van opdracht 11 alleen de bladwijzer!! Noem 3 kaarten waarop ik Japan kan vinden? Pagina 21

7. Schaal Een kaart is altijd een afbeelding van een stuk van het aardoppervlak. Die afbeelding is nooit op ware grootte: wat je op de kaart ziet, is altijd kleiner dan de werkelijkheid. Om Europa op een kaart te krijgen moet je dat gebied veel vaker ververkleinen dan bijv. Nederland. De schaal geeft aan hoeveel de kaart verkleind is. Bijvoorbeeld: 1 : 100.000 wil zeggen, dat 1cm op de kaart in werkelijkheid 100.000 cm is. Omgerekend is dat 1 km. (hoe reken je dat om??) Bij sommige kaarten staat onder de schaal ook een schaalstok, een soort meetlat. Met behulp van een liniaal kun je meten hoeveel 1cm in werkelijkheid is. Er zijn dus 2 manieren om de werkelijke afstand meten: met de schaal of met het schaalstokje. Als ze allebei staan vermeld kies dan voor de schaal, deze is meestal het gemakkelijkst. Schaal en schaalstokje kn.nu/lcw85 Schaal en schaalstokje Meet met behulp van de bovenstaande schaal hoeveel 1 cm in werkelijkheid is. Schrijf je berekening op!! Pagina 22

Schaal en schaalstokje Meet met behulp van bovenstaand schaalstokje hoeveel 1 cm in werkelijkheid is. Hoe doe je dat? Schaal en schaalstokje Neem de kaart Zuid-Nederland voor je. (kijk op de bladwijzer!) Bereken de afstand in een rechte lijn (=hemelsbreed) van Uden naar Eindhoven. Schrijf eerst de schaal op en bereken hoeveel centimeters 1 cm in werkelijkheid is. Hoeveel km. Is dit? Meet nu met je liniaal de afstand tussen Uden en Eindhoven op. (centrum tot centrum). Kom je er verder zelf uit? Schrijf je berekeningen ALTIJD op! Schaal en schaalstokje Pak de kaart Europa staatkundig. (gebruik de algemene inhoud) Bereken de afstand tussen Amsterdam en Athene. Schrijf je berekeningen op! Schaal en schaalstokje Je wilt naar je vriend in Sydney, Australië. Welke kaart in de atlas kun je het beste nemen om de afstand te berekenen tussen Schiphol (Amsterdam) en Sydney? Pagina 23

Schaal en schaalstokje Je hebt al uitgezocht welke kaart in de atlas je het best kunt gebruiken. Bereken de afstand tussen Schiphol en Sidney. Schrijf weer je berekeningen op! Schaal en schaalstokje Een Jumbo 747 vliegt met een gemiddelde snelheid van 1.000 km per uur. Hoe lang duurt de reis van Amsterdam naar Sydney per vliegtuig? Pagina 24

8. Coördinaten De as Als je wilt aanduiden waar op aarde iemand of iets (b.v. een schip) zich bevindt, moet je eerst zijn plaats bepalen. Bij plaatsbepaling ga je altijd uit van een aantal vaste punten. Zoals je weet is de aarde een draaiende bol. Het lijkt wel of er een grote stok door gestoken is en dat de aarde daar omheen draait. We noemen die denkbeeldige stok de as.dankzij die as hebben we een paar vaste punten. OPDRACHT 13: Coördinaten Sleep de woorden naar de juiste plaats. De bovenkant van die as noemen we de, de onderkant de. Trekken we een cirkel precies tussen deze twee polen, dan wordt de aarde in twee helften / halfronden verdeeld. Deze cirkel noemen we de. Het halfrond ten noorden van deze cirkel heet het en ten zuiden het. Beschikbare keuzes: Zuidpool, Noordelijk halfrond, Noordpool, Evenaar, Zuidelijk halfrond Graden De afstand tussen de polen en de evenaar is verdeeld in 90 gelijke stukjes ook wel graden genoemd. Op de kaart zijn dit zwarte lijnen die evenwijdig (= parallel) aan de evenaar lopen. De afstand tussen de evenaar en één van de polen noem men Noorderbreedte (NB) of Zuiderbreedte (ZB). De breedtegraden staan links en rechts van een kaart (in zwart) vermeldt. Pagina 25

Graden kn.nu/knlmw Graden Gebruik de kaart: Aarde staatkundig. Zoek een plaats die precies op de evenaar ligt en noteer deze in je schrift. Graden Gebruik de kaart: Aarde staatkundig. Op hoeveel graden noorderbreedte ligt Oslo? Graden Gebruik de kaart: Aarde staatkundig. Ligt Angola op het Noordelijk- of het Zuidelijk halfrond? a. Noordelijk halfrond b. Zuidelijk halfrond Meridianen Als 2de vaste punt om een plaats op aarde te bepalen gebruiken we een meridiaan. Een meridiaan is een denkbeeldige lijn/halve cirkel die van de Noord- naar de Zuidpool loopt. De lijn/meridiaan waar vandaan we gaan meten is de nul-meridiaan, deze loopt over Londen. (Greenwich) Deze meridiaan verdeelt de aarde in een oostelijk- en een westelijk halfrond. De afstand naar het oosten of het westen vanaf de nul-meridiaan noemen we de lengte. Daarom spreken we van Oosterlengte (OL) en Westerlengte (WL). De meridianen zijn genummerd. Als we vanuit de nul-meridiaan naar het oosten nummeren krijg je 1,2,3 en zo verder tot 180. dit noemen we Oosterlengte. Een halve cirkel is dus 180 graden. Vanuit de nul-meridiaan naar het westen heet Westerlengte. De lengtegraden staan aan de bovenkant en aan de onderkant van de kaart (ook in zwart) vermeldt. Pagina 26

Meridianen kn.nu/5f9mw Meridianen Gebruik de kaart: Aarde staatkundig. Ligt Nederland ten oosten of ten westen van de nul-meridiaan? Ten Nederland ligt dus op het halfrond, Welke plaats in Japan ligt op 140 graden Oosterlengte? Op hoeveel graden Westerlengte ligt New York? Op ongeveer graden WL (westerlengte) Welke stad ligt op 20 graden Noorderbreedte en 105 graden Oosterlengte? Meridianen Gebruik de kaart: Europa natuurkundig Welke stad ligt op 60 graden Noorderbreedte en 30 graden Oosterlengte? Pagina 27

9. Statistieken In de atlas zit ook een statistiek. Hierin kun je gegevens opzoeken over Nederland, Europa en de Wereld. Statistiek geven met cijfers een duidelijk beeld van een (een deel van) een land. Het aflezen van de tabellen is vooral een kwestie van nauwkeurigheid en goed kijken waar de tabel over gaat. - Welk gebied - Welk onderwerp - Welke periode Vaak kun je de gegevens ergens anders in de atlas in een kaart weer terugvinden. Het kaartnummer staat dan bovenaan de tabel vermeld. Statistieken kn.nu/txfy0 Statistieken Gebruik de statistiek Nederland. Hoe hoog is de bevolkingsdichtheid in de volgende gemeenten: - Almere - Utrecht - Terschelling Statistieken Gebruik de statistiek Europa. Wat is het percentage werkeloosheid van Letland? Statistieken Gebruik de statistiek Wereld. Hoe groot is het verschil in jaren levensverwachting tussen Japan en Mozambique? Pagina 28

Statistieken Gebruik de statistieken. Hoe groot is het verschil in sterfte cijfer tussen Colombia en Nederland Statistieken Gebruik de statistieken. Welk land verbouwt het meeste mais? Pagina 29

Extra: Puzzel Extra puzzel kn.nu/tq0fu Extra Puzzel Maak met behulp van de atlas de puzzel hieronder. Als je klaar bent met alle opdrachten en je snapt hoe de atlas werkt dan staat hieronder een puzzel die je mag proberen op te lossen. Hieronder staan omschrijvingen van aardrijkskundige namen van plaatsen, rivieren en landstreken. Achter elke omschrijving staat een bladzijde, nummer en een kaartvak. Zoek de bladzijde op en kijk in het kaartvak. Daar moet een woord te vinden zijn die met de e omschrijving te maken heeft. Voorbeeld: iets wat er vies is, is 26-27 G4 (54 druk), 40-41 G4 e e (53 druk) / 36-37 G4 (52 druk) antwoord Goor. e e Omschrijving Kaart 54 druk Kaart 53 druk 1. Een dik stuk hout 24-25 D4 38-39 D4 2. Werelddeel 28-29 F4 42-43 F4 3. Hij maakt je soms wakker 96-97 B1 96-97 B1 4. Plaats om uit te gaan 186-187 O2 170-171 O2 5. Knop op een toetsenbord 26-27 G3 40-41 G3 6. Een vogelsoort 26-27 F5 40-41 F5 26-27 E2 40-41 E2 7. Hier stroomt, na een regenbui, water door 8. Drank met bubbels 104-105 F2 98-99 F2 9. Meisjes naam 96-97 B1 96-97 D2 10. Beesten 26-27 F4 40-41 F4 11. Mensen die iemand redden zijn.. 28-29 F4-G4 42-43 F4-G4 12. Niet vast maar steeds. 26-27 H3 40-41 H3 13. Naar beneden 28-29 F4 42-43 F4 Pagina 30

14. Water om weilanden heen 24-25 D4 38-39 D4 15. Buurt waar het koud is 26-27 G5 40-41 G5 16 Land van water 28-29 F3 42-43 F3 17. Chique man 28-29 F6 42-43 F6 18. Ze wonen naast je 24-25 D2 38-39 D2 Vul de juiste antwoorden hieronder in. Let op de nummers! 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11 12. 13 14. 15. 16. 17 18. Pagina 31

Oefenen? Alle vragen door elkaar Alle oefeningen door elkaar kn.nu/xlfou Je krijgt steeds 10 vragen uit de totale vragen die in deze les zijn gesteld. De volgende keer dat je oefent krijg je wéér 10 vragen, maar niet dezelfde. Je kunt dus vaker oefenen. Sommige vragen worden door de computer nagekeken, bij andere vragen moet je dat zelf doen. Succes. Trefwoordenregister Zoek nu zelf op (en noteer de kaartnummers): Voedsel (voorziening): Aarde Landenregister Zoek in het landenregister Andorra op en noteer de kaartnummers. Register van topografische namen Schrijf op in welk vak we deze plaats (Den Ham) kunnen vinden. Register van topografische namen Op welke bladzijde en in welk vak vinden we het eiland Sri Lanka? Pagina 32

Soorten overzichtskaarten Wat is de naam en de hoogte van het hoogste punt op de natuurkundige kaart van Frankrijk? blz. 98-99 / 104-105 in vak G4? Schaal en schaalstokje Een Jumbo 747 vliegt met een gemiddelde snelheid van 1.000 km per uur. Hoe lang duurt de reis van Amsterdam naar Sydney per vliegtuig? Legenda Zoek in de algemene legenda de betekenis van onderstaand symbool: Legenda Wat betekent de groene pijl op kaart 200 B / 230 B? Extra Puzzel Maak met behulp van de atlas de puzzel hieronder. Pagina 33

Als je klaar bent met alle opdrachten en je snapt hoe de atlas werkt dan staat hieronder een puzzel die je mag proberen op te lossen. Hieronder staan omschrijvingen van aardrijkskundige namen van plaatsen, rivieren en landstreken. Achter elke omschrijving staat een bladzijde, nummer en een kaartvak. Zoek de bladzijde op en kijk in het kaartvak. Daar moet een woord te vinden zijn die met de e omschrijving te maken heeft. Voorbeeld: iets wat er vies is, is 26-27 G4 (54 druk), 40-41 G4 e e (53 druk) / 36-37 G4 (52 druk) antwoord Goor. e e Omschrijving Kaart 54 druk Kaart 53 druk 1. Een dik stuk hout 24-25 D4 38-39 D4 2. Werelddeel 28-29 F4 42-43 F4 3. Hij maakt je soms wakker 96-97 B1 96-97 B1 4. Plaats om uit te gaan 186-187 O2 170-171 O2 5. Knop op een toetsenbord 26-27 G3 40-41 G3 6. Een vogelsoort 26-27 F5 40-41 F5 26-27 E2 40-41 E2 7. Hier stroomt, na een regenbui, water door 8. Drank met bubbels 104-105 F2 98-99 F2 9. Meisjes naam 96-97 B1 96-97 D2 10. Beesten 26-27 F4 40-41 F4 11. Mensen die iemand redden zijn.. 28-29 F4-G4 42-43 F4-G4 12. Niet vast maar steeds. 26-27 H3 40-41 H3 13. Naar beneden 28-29 F4 42-43 F4 14. Water om weilanden heen 24-25 D4 38-39 D4 15. Buurt waar het koud is 26-27 G5 40-41 G5 16 Land van water 28-29 F3 42-43 F3 17. Chique man 28-29 F6 42-43 F6 18. Ze wonen naast je 24-25 D2 38-39 D2 Vul de juiste antwoorden hieronder in. Let op de nummers! Pagina 34

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Thematische en topografische kaarten Wat is de naam van kaart 142 / 146? Wat voor soort kaart is dit? Pagina 35

Antwoorden OPDRACHT 13: Coördinaten Sleep de woorden naar de juiste plaats. De bovenkant van die as noemen we de Noordpool, de onderkant de Zuidpool. Trekken we een cirkel precies tussen deze twee polen, dan wordt de aarde in twee helften / halfronden verdeeld. Deze cirkel noemen we de Evenaar. Het halfrond ten noorden van deze cirkel heet het Noordelijk halfrond en ten zuiden het Zuidelijk halfrond. Pagina 36

Over dit lesmateriaal Colofon Dit materiaal is ontwikkeld door Janine van den Elsen en Jean-Louis van Veen. Auteur Udens College Laatst gewijzigd 21 June 2016 om 07:52 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO theoretische leerweg, 1; HAVO 1; Leerinhoud en doelen Aardrijkskunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Trefwoorden atlasgebruik, bosatlas, udens college, vaardigheid, vakvaardigheden Pagina 37