Atlas. Mens en Maatschappij GG. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Mens en Maatschappij GG Laatst gewijzigd 05 October 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Vooraf Inleiding Leerdoelen-Werkwijze Aan de slag Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 (1) Stap 4 (2) Stap 5 Stap 6 (1) Stap 6 (2) Stap 7 Stap 8 Stap 9 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Vooraf Inleiding Kun jij op een landkaart aanwijzen waar je op vakantie bent? Soms hebben mensen geen idee waar het land ligt, waar zij naartoe gaan. In deze opdracht leer je hoe een atlas gebruikt wordt, zodat jij in ieder geval wel kunt aanwijzen op de kaart waar je op vakantie bent geweest. Bekijk de volgende videoclip: Leerdoelen-Werkwijze Na deze opdracht: Pagina 2

4 Weet je wat een atlas is. Weet je dat er verschillende soorten kaarten in een atlas zijn. Weet je hoe een atlas is opgebouwd. Kun je plaatsen, landen en steden opzoeken op een kaart. Je rondt deze opdracht af door twee eindproducten te maken: Je maakt een staafdiagram en een cirkeldiagram in Excel met behulp van gegevens uit de atlas. Je maakt een speurtocht door de atlas. Groepsgrootte Deze opdracht doe je alleen. Je overlegt wel vaak met een klasgenoot. Benodigdheden Een computer met internet en Excel. Een Bosatlas Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Pagina 3

5 Aan de slag Stap 1 De Botlas Een atlas is een boek vol kaarten, afbeeldingen en andere gegevens. Op school wordt vaak de Bosatlas gebruikt. En die gebruik je ook voor deze opdracht... Weet jij waarom de Bosatlas Bosatlas heet? Lees in wikipedia over de Bosatlas en over meneer P.R. Bos. Zoek antwoord op de volgende vragen: Wat was het beroep van P.R. Bos? In welk jaar verscheen de eerste schoolatlas? Bij welke uitgever verschijnt de Bosatlas? Wat is de 'Kleine Bosatlas?' Schrijf de antwoorden op in je werkboek. Stap 2 Pagina 4

6 Opbouw van de atlas De atlas zit vol kaarten. Die kaarten staan niet kris kras door elkaar, maar ze staan in een bepaalde volgorde. Over die volgorde is goed nagedacht. Beantwoord de onderstaande vragen met behulp van de Basis Bosatlas 60ste editie Kaarten in de kn.nu/13a8h Beantwoord de volgende vragen met behulp van de Basis Bosatlas 60ste editie Vragen over de Bosatlas Vul een goed antwoord in De Bosatlas begint met verschillende kaarttypen en (blz. 9 en 11) Vanaf bladzijde 12 komen er dan een aantal kaarten met als kop Na ons land komen er kaarten van (blz. 52 t/m 65). Hierna komen de verschillende Europese landen langs. Vanaf bladzijde 78 gaan de kaarten over het werelddeel. Op bladzijde 89 vind je een kaart van. Kaarten over het werelddeel vind je vanaf bladzijde 90 Daarna staan er in de atlas kaarten over Noord- en Zuid- Na al deze continenten vind je in de atlas een groot aantal verschillende kaarten. Vanaf pagina 129 vind je een aantal pagina s met geschiedenis: van Pagina 5

7 De laatste pagina s van de atlas zijn voor het Stap 3 Soorten kaarten Er zijn verschillende soorten kaarten: overzichtskaarten topografische kaarten thematische kaarten. Maak nu de onderstaande opdrachten Soorten kaarten kn.nu/q95ck Lees de drie omschrijvingen. Welk soort kaarten past bij iedere omschrijving? Lees de drie omschrijvingen. Welk soort kaarten past bij iedere omschrijving? Pagina 6

8 1. Dit zijn kaarten waarop de werkelijkheid zo volledig mogelijk wordt aangegeven, zoals hoogteverschil, rivieren, grondgebruik, dorpen, steden en wegen 2. Deze kaarten zijn zeer nauwkeurig en volledig. Een andere naam is 'stafkaart'. De schaal van deze kaarten is 1: tot 1: Dit zijn kaarten die gaan over een bepaald onderwerp. Denk aan het klimaat, de industrie, bevolkingsspreiding, etc. a. Thematische kaarten b. Topografische kaarten c. Overzichtskaarten Ga nu in de atlas op zoek naar twee voorbeelden van overzichtskaarten, twee voorbeelden van topografische kaarten en twee voorbeelden van thematische kaarten. Maak hiervoor een tabel in Wordonline voorbeeld: Type kaart Kaartnummer Kaartnummer Overzichtskaart Topografische kaart Thematische kaart Stap 4 (1) Hoe zoek je iets op in de atlas? Om iets op te zoeken zijn er verschillende mogelijkheden: de bladwijzer landenregister namenregister zaakregister Pagina 7

9 Maak de onderstaande oefening Hoe zoek je iets op in de kn.nu/hs28a Hoe zoek je iets op in de? Hoe zoek je iets op in de Sleep de woorden naar de juiste plek Als je de naam van een land weet, maar je weet niet precies waar het land ligt, gebruik je het De vind je aan de binnenzijde van de voorkant van de atlas. Deze gebruik je als je ongeveer weet waar een land of stad ligt. Je ziet een kader om de landen waar een nummer bij staat. Het nummer is het nummer van de kaart. In het staan allen namen van landen, steden, rivieren en gebergten. Achter de naam staat de juiste kaart en het juiste kaartvak. Moet je een kaart hebben die gaat over een bepaald thema of onderwerp dan kun je het best kijken in het Beschikbare keuzes: zaakregister, bladwijzer, namenregister, landenregister Ga verder op pagina 2. Stap 4 (2) Pagina 8

10 Hoe zoek je iets op in de atlas? Tijd om te oefenen. Ga op zoek naar het antwoord op de volgende vragen. 1. Ga naar de bladwijzer. Welke kaarten zijn samen een overzichtskaart van Zuid-Nederland? Op welke kaart vind je het land Marokko? 2. Ga naar het landenregister. Op welke kaart vind je het land Chili? Op welke kaarten vind je het land Zweden? 3. Ga naar het namenregister. Op welke kaart vind je de stad Alberta? En op welke kaart de Rijn? 4. Ga naar het zaakregister. Op welke kaarten vind je informatie over het Boeddhisme? En op welke kaarten vind je informatie over koloniën aarde historisch? Schrijf je antwoorden op in je werkboek. Stap 5 Pagina 9

11 Vakken op de kaart Als je een plaats opzoekt in het register van topografische namen dan staat er vaak nog iets achter het kaartnummer. Bijvoorbeeld Naarden D is de kaart (bladzijde) die je nodig hebt en D3 geeft aan in welk kaartvak je Naarden vindt. De letters (in dit geval de D) staan horizontaal bovenaan de kaart. De getallen (in dit geval de 3) staan verticaal links en rechts op de kaart. Vak D3 is vak dat in kolom D en in rij 3 ligt. Gebruik kaart (Midden-Nederland) en geef aan ik welk vak de volgende steden liggen? Hoorn Steenwijk Scheveningen Nijmegen Almere Enschede Schrijf je antwoorden op in je werkboek. Stap 6 (1) Pagina 10

12 Legenda Op een kaart zijn vaak verschillende kleuren gebruikt. En op een kaart staan mogelijk verschillende symbolen en tekens. Hoe weet je wat die verschillende kleuren, symbolen en tekens betekenen? Daarvoor gebruik je een legenda. Ga naar kaart 13 (Nederland - provincies). Bekijk de legenda linksboven op de kaart. Gebruik de legenda en de kaart om antwoord te geven op de volgende vragen: 1. Is het inwonersaantal van Rotterdam kleiner of groter dan ? 2. Noem drie plaatsen met minder dan inwoners. 3. Vlak onder de stad Groningen zie je een vliegtuigje. Is daar een 'Vliegveld' of een 'Luchthaven'? 4. Je rijdt via de kortste route van Tilburg naar 's Hertogenbosch. Rijd je over een 'Autosnelweg' of over een 'Hoofdverbindingsweg'? Schrijf je antwoorden op in je werkboek Stap 6 (2) Pagina 11

13 Ga nu naar kaart 12 (Nederland - hoog en laag). Beantwoord de volgende vragen: 1. Op de kaart is gewerkt met verschillende kleuren: van lichtblauw, via paars tot rood. Wat wordt met de kleuren aangegeven? 2. Op de kaart zie je langs de kust een gele strook. Wat wordt met deze strook aangegeven? 3. In welke provincies vind je veel terpen en wierden (woonheuvels)? Schrijf je antwoorden in je werkboek. Stap 7 Je gaat rekenen met schaal. Bekijk eerst onderstaand filmpje voor de uitleg hierover. Daarna ga je naar stap 8 Rekenen met schaal kn.nu/ww.13d9378 (youtu.be) Stap 8 Op schaal Bij iedere kaart in de atlas staat de schaal aangegeven. De schaal geeft aan hoe de verhouding is tussen een afstand op kaart en de werkelijke afstand. Een voorbeeld van een schaal die wordt gebruikt in de atlas is 1 : cm op de kaart is in werkelijkheid cm (= 5 km). Maak de onderstaande oefening. Schaal Pagina 12

14 Juist of onjuist? Klik op het antwoord Je hebt een kaart met een schaal van 1 : centimeter op de kaart is 2,5 kilometer in werkelijkheid. --> Juist / Onjuist Je hebt een kaart met een schaal van 1 : centimeter op de kaart is 1 km in werkelijkheid. --> Juist / Onjuist Op een kaart geldt dat 1 cm op de kaart in werkelijkheid 5 km is. De schaal is 1 : > Juist / Onjuist 1: is een grotere schaal dan 1 : Bij een grotere schaal wordt het af te beelden gebied groter weergegeven dan op een kleine schaal.--> Juist / Onjuist Op een kaart met een grote schaal kunnen meer gegevens en meer details worden weergegeven dan op een kaart met een kleinere schaal.--> Juist / Onjuist Stap 9 Eindproduct: Een speurtocht door de atlas Als eindproduct van deze opdracht maak je een 'speurtocht door de atlas'. Bedenk tien vragen over informatie die in de atlas staat. Probeer allerlei verschillende vragen te bedenken. Gebruik het landenregister, de bladwijzer, het namenreister en het zaakregister. Je kunt bij een kaart ook een vraag stellen over de legenda of over het kaartvak. De tien vragen zet in je in Worddocument. De antwoorden op de vragen zet je eronder. Lever deze opdracht in via Office 365 bij je docent Succes Pagina 13

15 Antwoorden Antwoorden: Kaarten in de Vragen over de Bosatlas Vul een goed antwoord in De Bosatlas begint met verschillende kaarttypen en (blz. 9 en 11) Vanaf bladzijde 12 komen er dan een aantal kaarten met als kop Na ons land komen er kaarten van (blz. 52 t/m 65). Hierna komen de verschillende Europese landen langs. Vanaf bladzijde 78 gaan de kaarten over het werelddeel. Op bladzijde 89 vind je een kaart van. Kaarten over het werelddeel vind je vanaf bladzijde 90 Daarna staan er in de atlas kaarten over Noord- en Zuid- Na al deze continenten vind je in de atlas een groot aantal verschillende kaarten. Vanaf pagina 129 vind je een aantal pagina s met geschiedenis: van De laatste pagina s van de atlas zijn voor het Juist antwoord: Vul een goed antwoord in De Bosatlas begint met verschillende kaarttypen en wereldbeelden (blz. 9 en 11) Vanaf bladzijde 12 komen er dan een aantal kaarten met als kop Nederland Na ons land komen er kaarten van Europa (blz. 52 t/m 65). Hierna komen de verschillende Europese landen langs. Vanaf bladzijde 78 gaan de kaarten over het werelddeel Azië (alternatieven: azie). Op bladzijde 89 vind je een kaart van Australië (alternatieven: australie). Kaarten over het werelddeel Afrika vind je vanaf bladzijde 90 Daarna staan er in de atlas kaarten over Noord- en Zuid- Amerika Na al deze continenten vind je in de atlas een groot aantal verschillende wereld kaarten. Vanaf pagina 129 vind je een aantal pagina s met geschiedenis: Canon van Nederland De laatste pagina s van de atlas zijn voor het register Aantal punten juist antwoord: 10 Pagina 14

16 Antwoorden: Soorten kaarten Lees de drie omschrijvingen. Welk soort kaarten past bij iedere omschrijving? 1. c 2. b 3. a Aantal punten juist antwoord: 1 Antwoorden: Hoe zoek je iets op in de Hoe zoek je iets op in de Sleep de woorden naar de juiste plek Als je de naam van een land weet, maar je weet niet precies waar het land ligt, gebruik je het landenregister De bladwijzer vind je aan de binnenzijde van de voorkant van de atlas. Deze gebruik je als je ongeveer weet waar een land of stad ligt. Je ziet een kader om de landen waar een nummer bij staat. Het nummer is het nummer van de kaart. In het namenregister staan allen namen van landen, steden, rivieren en gebergten. Achter de naam staat de juiste kaart en het juiste kaartvak. Moet je een kaart hebben die gaat over een bepaald thema of onderwerp dan kun je het best kijken in het zaakregister Aantal punten juist antwoord: 4 Schaal Juist of onjuist? Klik op het antwoord Je hebt een kaart met een schaal van 1 : centimeter op de kaart is 2,5 kilometer in werkelijkheid. --> Juist / Onjuist Je hebt een kaart met een schaal van 1 : centimeter op de kaart is 1 km in werkelijkheid. --> Juist / Onjuist Op een kaart geldt dat 1 cm op de kaart in werkelijkheid 5 km is. De schaal is 1 : > Juist / Onjuist 1: is een grotere schaal dan 1 : Bij een grotere schaal wordt het af te beelden gebied groter weergegeven dan op een kleine schaal.--> Juist / Onjuist Op een kaart met een grote schaal kunnen meer gegevens en meer details worden weergegeven Pagina 15

17 dan op een kaart met een kleinere schaal.--> Juist / Onjuist Pagina 16

18 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Mens en Maatschappij GG Laatst gewijzigd 05 October 2015 om 12:17 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; Leerinhoud en Aardrijkskunde; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Type Rekenen met schaal Link Pagina 17