Voorstel aan de gemeenteraad datum: portefeuillehouder: Burgemeester Pelzer en wethouder Roefs Datum vergadering: agendanummer: onderwerp: Ophalen zienswijzen geharmoniseerde programma 2017 en jaarrekening 2015 van de Veiligheidsregio Limburg-Noord Aan de raad, Inleiding Door de Veiligheidsregio Limburg-Noord wordt de jaarrekening 2015 en de geharmoniseerde 2017 aangeboden. Gelet op het bepaalde in de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Limburg-Noord en de Wet Gemeenschappelijke Regelingen stellen zij u in de gelegenheid om uw zienswijze over deze documenten kenbaar te maken. De Veiligheidsregio biedt de ontwerp jaarrekening 2015 en de ontwerp 2017 ter vaststelling aan in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 8 juli 2016. De zienswijze van uw raad zal tegelijkertijd worden aangeboden, zodat uw zienswijze bij de besluitvorming kan worden betrokken. Deze zienswijze dient voor 18 juni 2016 bij de Veiligheidsregio te zijn ingediend. Relatie met /coalitieprogramma/speerpunten In de 2017 van de gemeente Bergen wordt rekening gehouden met de uitgaven van de vastgestelde geharmoniseerde 2017 van de Veiligheidsregio Limburg-Noord. Jaarrekening 2015 In de Programma 2015 verwachtte de VRLN nog een financieel nadeel van 1.844.000 over 2015. 2015 is afgesloten met een negatief resultaat van ongeveer 849.000,--. Op basis van het door het Algemeen Bestuur in haar vergadering van 8 juli 2016 te nemen besluit zal bedrag worden onttrokken aan de Algemene Reserve. Hieronder de cijfermatige weergave: (bedragen in duizenden euro s) Verwacht resultaat Nieuwe Programma 2015-1.844 Positief resultaat 1 e halfjaar 723 Verwachte onttrekking BERAP -1.121 Positief resultaat 2 e half jaar 922 Resultaat bij ongewijzigd beleid -199 Onttrekking cao verplichting -650 Onttrekking reserves -849 Door een aantal structurele en incidentele maatregelen zijn de budgetten naar beneden bijgesteld en zijn de totale kosten en daarmee ook het negatieve resultaat teruggebracht. In de BERAP werd reeds een lager tekort gemeld van 1,1 miljoen. Hierbij werd nog rekening gehouden met de genoemde verhoging als onderdeel van de gemeentelijke bijdragen. In het tweede halfjaar is het resultaat verder verbeterd zodat de omvang van de onttrekking aan de reserves hetzelfde kan blijven zonder dat de gemeenten een aanvulling op de bijdragen hoeven te voldoen. Deze combinatie van structurele en incidentele maatregelen die zijn oorsprong vinden in een aantal generieke interne bezuiningingsacties voor aanvang het jaar bedroegen circa 735.000. In de loop van 2015 zijn daar aanvullende maatregelen en ombuigingen ten bedrage van circa 1.4000.000 aan toegevoegd waardoor het eindresultaat na verwerking van de cao kosten op 850.000 negatief is uitgekomen. 99-3
Met de onttrekking aan de reserves en de omzetting van reserves naar voorzieningen neemt het eigen vermogen af tot 2.666.000. Op grond van de notitie Risicomanagement en Reserves is een ondergrens aangegeven van 1,2 miljoen voor de hoogte van het weerstandsvermogen. Met een totale vrije reservepositie van 2.098.000 ultimo 2015 wordt aan deze voorwaarde voldaan. Vanaf 2017 dient een structureel evenwicht als uitgangspunt voor de te worden gehanteerd. Zienswijze jaarrekening 2015 Instemmen met de jaarrekening 2015 van de Veiligheidsregio Limburg-Noord en onttrekking van tekort van 849.000,-- aan de algemene reserve. Geharmoniseerde 2017 Er is een geharmoniseerde 2017 opgesteld. Hiermee is tegemoet gekomen aan de behoefte om beter inzicht te krijgen in de taken, werkzaamheden en kosten. Het model van deze nieuwe is ambtelijk afgestemd met gemeenten. Afgelopen jaren is de omslag gemaakt naar een programma. De Veiligheidsregio kent de volgende programma s: Gezondheid (GGD) Centraal Meld- en Actiepunt (CMA) Veiligheid-risicobeheersing Veiligheid-incidentbestrijding Meldkamer Bedrijfsvoering Binnen de programma s Veiligheid-risicobeheersing en Veiligheid-incidentbestrijding ligt focus op de verdere implementatie van de visie op repressie en het repressief brandweerorganisatieplan. Belangrijke onderdelen zijn de arbeidshygiëne en huisvesting brandweerkazernes. Binnen het programma Gezondheid ligt prioriteit bij de uitwerking en implementatie van de afspraken uit de bestuursconferentie van 2016, waarbij optimale aansluiting op de (toekomstige) behoeften van de gemeenten en partnerorganisaties voorop staat. Ook in 2017 zal de organisatieontwikkeling aandacht vragen. Invoering In 2017 wordt de harmonisering van de gemeentelijke bijdrage systematiek ingevoerd. In verband met het van kracht worden van de nieuwe verdeelsleutels en de effecten hiervan voor de gemeentelijke bijdrage is een ingroeiregeling van 4 jaar afgesproken. Het jaar 2017 geldt als eerste ingroei-jaar en de effecten zijn voor het eerst in dit jaar zichtbaar. De nieuwe is een groeimodel. In de komende jaren wordt de verder verbeterd naar een model waarmee het mogelijk is de resultaten van de veiligheidsregio kwalitatief en/of kwantitatief te toetsen. Huisvesting 2017 is het eerste jaar waarin de lasten van de brandweerkazernes integraal onderdeel uitmaken van de van de VRLN. De verschuiving van lasten van de individuele gemeenten naar de collectieve lasten van de Veiligheidsregio is daarmee een feit. De verdeelsystematiek van deze lasten sluit aan op de verdeelsystematiek van het onderdeel Veiligheid-incidentbestrijding. Nieuw beleid 2017 In de 2017 is het volgende nieuw beleid opgenomen. 1. GGD: extra adolescenten contactmoment. Doel is het ziekteverzuim en de schooluitval van middelbare scholieren terug te dringen door vroeg-signalering en begeleiding. Dit is een extra taak voor de GGD. Substitutie door laten vervallen van andere taken is niet mogelijk. Het extra adolescenten contactmoment is een onderdeel van een landelijk stimuleringsproject van het Rijk. De kosten bedragen 100.000,-- per jaar gedurende de looptijd van het (landelijke) project. 99-4 2/6
2. Arbeidshygiëne brandweer. Momenteel staat dit onderwerp volop in de landelijke publiciteit vanwege de nadelige gezondheidseffecten bij repressief optreden van brandweerpersoneel. Doel is ziekten te voorkomen door huidcontact te vermijden, door verandering van gedrag en procedures tijdens en door extra logistiek (bluspakken en wassen) bij en na de repressieve inzet. Het betreft een structureel bedrag van 376.000,--. per jaar. 3. Brandveilig Leven. Doel is door het bevorderen van bewustwording, door vroegtijdige onderkenning van brandgevaar en door invulling van witte vlekken in de dekking van de brandweer, brand en brandslachtoffers te voorkomen en sneller te alarmeren en te evacueren. Het programma is eveneens gericht op het bevorderen van brandveilig gedrag bij scholieren en ouderen. Bij de uitvoering worden onder andere brandweervrijwilligers ingezet. Bij het bevorderen van brandveilig leven heeft de overheid een belangrijke aanjaagfunctie, met name gericht op de veiligheid van kwetsbare doelgroepen. De kosten van deze taak bedragen jaarlijks 390.000,--. De totale kosten van het nieuwe beleid bedragen 866.000,-- per jaar. Het dagelijks bestuur heeft afgesproken dat kostenontwikkelingen als gevolg van loon - en prijsstijgingen worden meegenomen in de gemeentelijke bijdrage wanneer gemeenten daarvoor door de Rijksoverheid in het gemeentefonds worden gecompenseerd. In dit "trap op trap af"-systeem worden de effecten geneutraliseerd van door de Veiligheidsregio niet beïnvloedbare ontwikkelingen. In het kader van in het verleden gemaakte afspraken is de tijdelijke korting in verband met de terugbetaling van de kosten van het zogenaamde vroegpensioen met ingang van 2017 vervallen. Financiële kaders De vormt een uitwerking van de kadernota zoals die door het Dagelijks Bestuur is vastgesteld. De aanpassingen ten opzichte van de 2016 kan als volgt worden weergegeven: Aantal inwoners Conform het bepaalde in de Wet gemeenschappelijke regeling (Wgr) wordt het aantal inwoners genomen op 1 januari voorafgaande aan het sjaar, voor 2017 dus 1 januari 2016. Als basis is gebruikt gemaakt van de CBS opgave van januari 2016. Indexatie algemeen Het dagelijks bestuur heeft afgesproken dat kostenontwikkelingen als gevolg van loon- en prijsstijgingen worden meegenomen in de bijdrage wanneer gemeenten daarvoor door de Rijksoverheid in het gemeentefonds worden gecompenseerd. In dit "trap op trap af" systeem worden de effecten geneutraliseerd van door de veiligheidsregio niet beïnvloedbare ontwikkelingen. Loonstijging Uitgangspunt voor de raming van de looncompensatie zijn de cao-afspraken voor het gemeentelijk personeel. Op 27 januari 2016 hebben de vakbonden en de VNG een principeakkoord bereikt over de nieuwe cao-afspraken voor gemeenteambtenaren. Deze regeling loopt van 1 januari 2016 tot mei 2017. Op basis hiervan zijn de loonbedragen in de verhoogd met 2,53%. Hierin is tevens meegenomen een verwacht effect van de ontwikkeling van de pensioenpremie aan het ABP. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Risicomanagement is een belangrijk onderdeel van de ingezette versterking van de financiële functie, het in control komen van de organisatie en daarmee het bewerkstelligen van financiële stabiliteit. Risicomanagement heeft tot doel om bewust om te gaan met risico s, deze systematisch in beeld te brengen en waar mogelijk beter te beheersen. Daarbij is belangrijk om op een integrale manier te werken. De essentie van risicomanagement is niet zozeer het vermijden van risico s, maar vooral het identificeren en managen van risico s en de gevolgen daarvan die van invloed zijn op de organisatiedoelstellingen. In de Nota Risicomanagement en Reserves en Voorzieningen is een uitwerking gegeven van Risicomanagement binnen de Veiligheidsregio en de doorwerking hiervan in de inrichting van de voorzieningen en de reserves. Het Algemeen Bestuur heeft in zijn vergadering van 17 april 2015 ingestemd met het implementeren van de in de notitie uitgewerkte systematiek ten aanzien van risicomanagement en reserves en voorzieningen 99-4 3/6
binnen de veiligheidsregio. Tevens heeft het AB besloten tot herbestemming van een aantal specifiek benoemde reserves ten behoeve van een algemene risicoreserve (vrij beschikbare reserve), waarbij een norm van 2% (zijnde 1,2 miljoen) van de omvang van de als voorlopige omvang wordt vastgesteld voor de opvang van de financiële gevolgen van risico s. Deze herijking is met terugwerkende kracht per 1 januari 2015 geëffectueerd. Financiële positie Solvabiliteit De solvabiliteit van de organisatie wordt door de wetgever in toenemende mate als onderdeel gezien van de sturings- en verantwoordingsinformatie. Bij een totaalbeoordeling van de solvabiliteit en het weerstandsvermogen in relatie tot deze kan gesteld worden dat een verdere uitholling van de vermogenspositie de uitgangspositie voor wat betreft het weerstandsvermogen aantast. De mate waarin de veiligheidsregio financiële stabiliteit naar de deelnemende gemeenten kan garanderen hangt mede af van de mate waarin risico's op afwijkingen opgevangen kunnen worden binnen het eigen vermogen. De mate waarin dit mogelijk is lijkt aan de magere kant zodat een beroep op gemeenten niet helemaal uitgesloten kan worden. Liquiditeit Alhoewel liquiditeit in termen van de mogelijkheid om de verplichtingen op korte termijn te financieren voor de decentrale overheid geen groot issue is, wordt de relatie met de netto schuld quote wel in het nieuwe BBV (Besluit en verantwoording) regime als een verplicht kengetal gezien. Gezien de inverse rentestructuur van dit moment met de zeer lage korte rente wordt, binnen de kaders van de wet FIDO (financiering decentrale overheden), zoveel als mogelijk een beroep gedaan op de kapitaalmarkt. Investeringen De Veiligheidsregio kent geen investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut. Enkel investeringen met een economisch nut. Op basis van de meerjarige investeringsplanning bedragen de investeringen in 2017 in totaal 3,9 miljoen. Harmonisatie Voorgesteld wordt om voor het programma veiligheid de bijdrage te baseren op de systematiek voor de berekening van de Algemene Uitkering, cluster brandweer en rampenbestrijding. Voor de huisvesting brandweer wordt eenzelfde verdeelsystematiek voorgesteld, met dien verstande dat eventueel achterstallig onderhoud en tekortkomingen op het gebied van de Arbo door gemeenten zelf en op eigen kosten worden weggewerkt, op basis van het principe schoon door de poort. Voor het programma gezondheid wordt uitgegaan van een verdeling op basis van inwoneraantallen met uitzondering van de Inspecties in het kader van de Wet Kinderopvang(facturering werkelijke kosten) en de programma onderdelen Standaardzorg Jeugd en Risicozorg Jeugd. Voor deze laatste twee onderdelen zal een systematiek worden gehanteerd waarbij het aantal kinderen in de leeftijd van 0 18 jaar in combinatie met een score op basis van de sociaal economische status (de SES score) van een gebied een rol speelt. Deze verdeelsystematieken sluiten beter aan bij de situatie per gemeente. De uitkering van het Rijk is gebaseerd op het actuele risicoprofiel van de deelnemende gemeenten en doet daarmee recht aan de mogelijke inzet van de verschillende onderdelen van de Veiligheidsregio (VRLN) in die gemeenten. De invoering van de geharmoniseerde bijdragesystematiek vindt, na discussie, via een vierjarig ingroeimodel plaats vanaf 2017. Dit is gunstiger voor de nadeelgemeenten en past bij het solidariteitsprincipe. 99-4 4/6
Voor de gemeente Bergen betekent dit een besparing: Gemeente Bergen basis 2016 Verdeling Verdeling Voordeel oud nieuw Veiligheid 791.279 792.139-860 Huisvesting 74.791 78.527-3.736 Gezondheid 457.651 405.278 52.373 Totaal 1.323.721 1.261.769 47.777 Zienswijze geharmoniseerde 2017 We willen uw raad de volgende zienswijzen meegeven ter besluitvorming: 1. De extra kosten voor de arbeidshygiëne van de brandweer wordt door ons onderschreven. 2. Wij stemmen in met het continueren van Brandveilig Leven. 3. Wanneer in het kader van het personeelsbeleid nieuwe CAO afspraken worden gemaakt, moeten deze worden opgevangen binnen de eigen bedrijfsvoering en niet leiden tot een extra bijdrage van de gemeenten. 4. Een vacaturestop invoeren en proberen de niet direct geplaatste medewerkers als gevolg van de doorgevoerde organisatieontwikkeling in 2015 op vacatures in te zetten. 5. Wij zijn van mening dat het investeringsprogramma en vooral ook het programma van vervangingsinvesteringen kritisch tegen het licht gehouden moet worden. 6. De aanvulling van de vrije bestemmingsreserves om te komen tot het benodigde weerstandsvermogen zal moeten gebeuren uit eigen middelen en geen bijdragen van gemeenten. Communicatie Aan dit advies zijn geen communicatie-activiteiten verbonden. Na behandeling wordt de conceptreactie omgezet naar een definitieve reactie en verzonden aan de veiligheidsregio Limburg-Noord. Juridische aspecten Zoals bepaald in de gemeenschappelijke regeling kunnen de raden van de gemeenten voor 18 juni 2016 omtrent de jaarrekening 2015 en de ontwerp 2017 aan het dagelijks bestuur hun zienswijze laten blijken. Financiën De gemeente Bergen gaat de het onderstaande bijdragen: 2015 2016 Jaarrekening Geharmoniseerde 2017 Geharmoniseerde 2018 Geharmoniseerde 2019 Geharmoniseerde Veiligheid 914.797 Huisvestingslasten 78.527 Gezondheid 341.345 Huisvestingslasten 78.527 Totaal 1.334.639 1.321.000 1.308.000 1.295.000 Vergoeding huisvestingslasten brandweer -/-78.527 -/-78.527 -/-78.527 -/-78.527 Totaal 1.256.112 1.242.473 1.229.473 1.216.473 Aantal inwoners 1-1-2016 13.093 inwoners 99-4 5/6
Voorstel Wij stellen voor om de zienswijze vast te stellen en deze kenbaar te maken aan de Veiligheidsregio Limburg-Noord. Burgemeester en wethouders van Bergen, de secretaris, de burgemeester, Drs. C.G.W. Jansen M.H.E. Pelzer Bijlage(n) 1. Concept zienswijze op de jaarrekening 2015 en de geharmoniseerde 2017; 2. De geharmoniseerde 2017 van VRLN; 3. De jaarrekening 2015 van VRLN. 99-4 6/6