ALGEMENE INHOUD. Lijst van vaak gebruikte afkortingen ALGEMENE INLEIDING 1

Lijst van vaak gebruikte afkortingen ALGEMENE INLEIDING 1 V DEEL I EIGENDOM 5 HOOFDSTUK 1 DE EIGENDOM VAN EEN WONING 7 reglementering 7 2. Bibliografie 7 3. Principe en doelstellingen 8 4. Wat is eigendomsrecht? 8 5. Beperkingen van het eigendomsrecht 8 5.1. De overheidsmaatregelen 8 5.2. De rechten van particulieren 8 5.3. De rechten van de omwonenden 9 6. De natrekking 9 7. De onteigening 10 7.1. De basisprincipes 10 7.2. De procedure 10 7.2.1. Het vaststellen van de provisionele vergoeding, de eigendomsoverdracht en de inbezitstelling 11 7.2.2. De vaststelling van de voorlopige vergoeding 11 7.2.3. De vordering tot herziening 12 8. De publiciteit die wordt verleend aan eigendom van onroerende goederen 12 8.1. Het hypotheekkantoor 12 8.1.1. De overschrijving op het hypotheekkantoor 12 8.1.2. De inschrijving op het hypotheekkantoor 13 8.1.3. De kantmelding op het hypotheekkantoor 14 8.2. Het kadaster 14 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 1

HOOFDSTUK 2 DE MEDE-EIGENDOM 15 reglementering 15 2. Bibliografie 15 3. Principe en doelstellingen 16 4. Het begrip 17 5. De soorten mede-eigendom 17 6. De mede-eigendom en appartementsgebouwen 17 6.1. De wettelijke regeling van de gedwongen mede-eigendom 18 6.1.1. De wettelijke regeling van de gedwongen mede-eigendom in het algemeen 18 6.1.2. De wettelijke regeling van de gedwongen mede-eigendom van gebouwen of groepen van gebouwen 19 6.2. De statuten van het gebouw 19 6.3. De rechtspersoonlijkheid van de vereniging van eigenaars 22 6.3.1. Principe 22 6.3.2. Deelverenigingen 22 6.3.3. Organen van de vereniging van mede-eigenaars 23 6.3.4. B.T.W.-statuut van de vereniging van mede-eigenaars en haar organen 25 6.4. Dwingend karakter - mogelijkheid tot conventionele regeling 27 7. De multi-eigendom 27 HOOFDSTUK 3 DE BETWISTINGEN 29 DEEL II UITOEFENING VAN HET EIGENDOMSRECHT 31 HOOFDSTUK 1 HET VRUCHTGEBRUIK 33 reglementering 33 2. Bibliografie 33 3. Principe en doelstellingen 33 4. De begripsbepaling en de kenmerken 33 Inhoud 2 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5. De vestiging van het vruchtgebruik 34 6. De rechten en de plichten van de vruchtgebruiker 34 7. De rechten en de plichten van de naakte eigenaar 36 8. Het einde van het vruchtgebruik 36 9. Het recht van bewoning 37 HOOFDSTUK 2 DE ERFDIENSTBAARHEDEN 39 reglementering 39 2. Bibliografie 39 3. Principe en doelstellingen 39 4. Wat is een erfdienstbaarheid? 40 5. De soorten erfdienstbaarheden 40 5.1. De erfdienstbaarheden die ontstaan uit de ligging van de erven 40 5.2. De erfdienstbaarheden die door de wet gevestigd zijn 40 5.2.1. De wettelijke erfdienstbaarheden tot algemeen nut 40 5.2.2. De wettelijke erfdienstbaarheden gevestigd ten voordele van particulieren 40 5.3. De erfdienstbaarheden gevestigd door de mens 41 6. Het belang van de erfdienstbaarheden voor de koper 42 HOOFDSTUK 3 DE SCHEIDING TUSSEN ERVEN 43 reglementering 43 2. Principe en doelstellingen 43 3. De gemene muur 43 3.1. De definitie 43 3.2. Het ontstaan van de gemene muur 43 3.3. Het bewijs van de gemeenheid van een muur 44 3.4. De rechten van de mede-eigenaars 44 3.5. De plichten van de mede-eigenaars 45 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 3

3.6. Het einde van de mandeligheid 45 4. De gemene afsluitingsmuren in de steden en voorsteden 45 5. De gemene hagen 46 6. De gemene sloten 46 HOOFDSTUK 4 DE ERFPACHT 47 reglementering 47 2. Bibliografie 47 3. Principe en doelstellingen 47 4. Definitie en algemeenheden 47 5. De duur van de erfpacht 48 6. De rechten en de plichten van de erfpachter 48 7. De rechten en de plichten van de eigenaar 49 HOOFDSTUK 5 HET RECHT VAN OPSTAL 51 reglementering 51 2. Bibliografie 51 3. Principe en doelstellingen 51 4. Definitie en enkele algemeenheden 51 5. De duur van het opstalrecht 52 6. De rechten en de plichten van de opstalhouder 52 7. De rechten en de plichten van de grondeigenaar 52 HOOFDSTUK 6 DE VOORRECHTEN EN DE HYPOTHEKEN 55 reglementering 55 2. Bibliografie 55 3. Principe en doelstellingen 55 Inhoud 4 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

4. De voorrechten 56 5. De hypotheken 56 HOOFDSTUK 7 DE BETWISTINGEN 57 DEEL III KOPEN EN VERKOPEN 59 HOOFDSTUK 1 DE GEWONE KOOP-VERKOOP 61 reglementering 61 2. Bibliografie 61 3. Principe en doelstellingen 62 4. Wat is een gewone verkoop? 62 5. De typische kenmerken 62 6. Wat is een verkoopbelofte? Wat is een koopoptie? 62 7. De koop met commandverklaring 63 8. De inhoudelijke geldigheidsvereisten van de verkoop 64 8.1. De toestemming 64 8.1.1. Principe 64 8.1.2. De wilsgebreken 65 8.1.3. Bijzondere informatieplicht van de verkoper 66 8.2. De bekwaamheid 68 8.3. Het voorwerp van de verkoop 69 8.4. De oorzaak van de verkoop 69 9. De formele geldigheidsvereisten van de koop. De formaliteiten en het bewijs 69 10. Het recht van voorkoop 71 11. De kosten van de verkoop 71 12. De verplichtingen van de verkoper 72 12.1. De levering 72 12.2. De vrijwaringsplicht 73 12.2.1. De vrijwaring voor eigen daden en voor daden van derden 73 12.2.2. De vrijwaring voor verborgen gebreken 74 13. De verplichtingen van de koper 75 13.1. De zaak in ontvangst nemen 75 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 5

13.2. De prijs betalen 76 14. De beëindiging van de koopovereenkomst 76 14.1. De nietigverklaring 76 14.2. De vernietiging op grond van benadeling 77 14.3. De ontbinding wegens wanprestatie 78 14.4. De ontbinding wegens omstandigheden onafhankelijk van de wil (schuldloze niet-nakoming) 78 14.5. Het beding van wederinkoop 79 HOOFDSTUK 2 DE OPENBARE VERKOOP 81 reglementering 81 2. Principe en doelstellingen 81 3. Algemeen 81 4. De veiling 82 5. De openbare verkopingen op rechterlijk gezag 83 6. De vrijwillige openbare verkoping 83 HOOFDSTUK 3 DE KOOP OP LIJFRENTE 85 reglementering 85 2. Principe en doelstellingen 85 3. Wat is een verkoop op lijfrente? 85 4. Wie kan bij een verkoop op lijfrente betrokken zijn? 86 5. De geldigheidsvoorwaarden van de verkoop van een onroerend goed tegen lijfrente 86 5.1. De inhoudelijke geldigheidsvereisten 86 5.2. De formele geldigheidsvereisten 87 6. Tegen welke rente wordt verkocht? 87 7. De rechten en plichten van de verkoper 88 8. De rechten en plichten van de koper 88 9. Het kostencontract 89 Inhoud 6 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

HOOFDSTUK 4 DE KOOP OP PLAN 91 reglementering 91 2. Bibliografie 91 3. Principe en doelstellingen 91 4. Wat is een koop op plan? 92 HOOFDSTUK 5 DE VERKOOP VAN APPARTEMENTEN 93 reglementering 93 2. Principe en doelstellingen 93 3. De algemene regeling 93 HOOFDSTUK 6 TONTINE EN BEDING VAN AANWAS 95 1. Toepasselijke wetgeving 95 2. Bibliografie 95 3. Tontine begripsomschrijving 95 4. Voordeel op fiscaal en erfrechtelijk vlak 95 5. Beding van aanwas. Begripsomschrijving 96 6. Voordeel op fiscaal en erfrechtelijk vlak 96 HOOFDSTUK 7 DE KOOP VAN EEN SOCIALE EN MIDDELGROTE KOOPWONING EN SOCIALE EN MIDDELGROTE KAVEL IN HET VLAAMSE GEWEST 97 reglementering 97 2. Principe en doelstellingen 97 3. De voorwaarden, verbintenissen, modaliteiten en vormen m.b.t. De verkoop van sociale koopwoningen en sociale kavels en middelgrote koopwoningen of kavels 98 3.1. De voorwaarden 98 3.2. De verschillende verkoopreglementen 102 HOOFDSTUK 8 DE FISCALE ASPECTEN VAN DE KOOP-VERKOOP 105 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 7

HOOFDSTUK 9 DE FINANCIERING VAN DE KOOP-VERKOOP 107 HOOFDSTUK 10 DE TEGEMOETKOMINGEN BIJ DE AANKOOP VAN EEN WONING 109 reglementering 109 2. Principe en doelstellingen 109 3. Het Vlaamse Gewest 109 4. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 112 HOOFDSTUK 11 DE SANERINGS- EN VERKOOP- ACTIVITEITEN VAN HET WONINGFONDS 113 HOOFDSTUK 12 DE TEGEMOETKOMINGEN VANWEGE DE PROVINCIES EN DE GEMEENTEN 115 HOOFDSTUK 13 VASTGOED EN BODEMSANERING 117 1. Inleiding 117 2. Definities en doelstellingen 117 2.1. Definitie van grond en overdracht 117 2.2. Andere definities 118 3. Inventarisatie van de bodemkwaliteit 119 3.1. Grondeninformatieregister 119 3.2. Bodemattest 120 3.3. Gemeentelijke inventaris 120 3.4. Aard van de bodemverontreiniging 121 4. Saneringsplicht en -aansprakelijkheid 122 4.1. Saneringscriterium 122 4.2. Saneringsplicht volgens een getrapt systeem 122 4.3. Vrijstelling van saneringsplicht 123 4.4. Saneringsfinanciering 125 4.5. Voorbeeld van de nieuwe regeling saneringsplicht 126 4.6. Saneringsaansprakelijkheid 127 5. Overdracht van gronden 128 5.1. Algemene overdrachtsverplichtingen 129 5.2. Bijzondere overdrachtsverplichtingen 130 5.3. Verplichtingen bij de overdracht van mede-eigendommen 131 Inhoud 8 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5.4. Geldigheidsduur van het oriënterend bodemonderzoek 132 5.5. Mogelijkheid tot overdracht 132 5.6. Versnelde overdracht 133 5.7. Nietigheid en tegenstelbaarheid 134 5.8. Overdracht met schikking door de Vlaamse regering 134 5.9. Overdracht van delen van percelen 135 6. Risicobeheer 135 7. Brownfieldconvenanten 136 HOOFDSTUK 14 DE BETWISTINGEN 139 BIJLAGE 141 DEEL IV SCHENKEN EN KRIJGEN 149 HOOFDSTUK 1 DE ERFENIS VAN WONINGEN 151 reglementering 151 2. Bibliografie 151 3. Principe en doelstellingen 151 4. Het openvallen van de erfenis 152 5. De voorwaarden om te mogen erven 152 6. Wie krijgt wat? 153 6.1. Enkele basisbegrippen 153 6.2. De basisregels die de verdeling van de nalatenschap beheersen 154 6.2.1. Het eerste principe 154 6.2.2. Het tweede principe 154 6.2.3. Het derde principe 155 6.2.4. De eerste uitzondering: de plaatsvervulling 155 6.2.5. De tweede uitzondering: de kloving 155 6.3. Wat indien echtgenoten erven? 156 6.3.1. Het erven van derden 156 6.3.2. Het erven van de mede-echtgenoot 156 7. Het erfrecht van de langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende 157 7.1. Rekening houden met het huwelijksvermogensrecht 157 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 9

7.2. Aan welke voorwaarden moet de langstlevende echtgenoot voldoen om te mogen erven? 158 7.3. Het erfrecht van de langstlevende echtgenoot indien er geen andere erfgenamen zijn 159 7.4. Het erfrecht van de langstlevende echtgenoot indien er wel andere erfgenamen zijn 159 7.4.1. De langstlevende echtgenoot komt op samen met afstammelingen 159 7.4.2. De langstlevende echtgenoot komt op samen met andere erfgenamen van de overledene 160 7.5. De omzetting van het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot 160 7.5.1. Waarin kan het vruchtgebruik worden omgezet? 160 7.5.2. Wie kan de omzetting vragen? 161 7.5.3. Hoe wordt de waarde van het vruchtgebruik begroot? 162 7.6. De langstlevende echtgenoot heeft het bezitrecht 162 7.7. Het erfrecht van de langstlevende wettelijk samenwonende 162 8. De anormale nalatenschap 163 8.1. Het eerste geval: de bloedverwanten in de opgaande lijn 163 8.2. Het tweede geval: adoptie 164 9. De erfrechtelijke reserve 164 9.1. Principe 164 9.2. Het voorbehouden deel van de nauwe bloedverwanten 164 9.3. Het voorbehouden erfdeel van de langstlevende echtgenoot 165 9.4. De langstlevende echtgenoot komt in samenloop met afstammelingen of ascendenten 166 10. De aanvaarding of de verwerping van de nalatenschap 167 10.1. De zuivere aanvaarding 167 10.2. De aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving 167 10.3. De verwerping 168 Inhoud 10 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

11. De kleine nalatenschappen 168 11.1. De verlenging van de onverdeeldheid 168 11.2. Het recht van overname 169 12. De erfregeling bij landbouwbedrijven 170 HOOFDSTUK 2 DE TESTAMENTAIRE SCHENKING VAN WONINGEN 171 reglementering 171 2. Bibliografie 171 3. Principe en doelstellingen 172 4. Wat is een testament? Soorten testamenten 172 5. Wie kan een testament opmaken? Wie kan begunstigde zijn? 172 6. Is een testament herroepbaar? 173 7. De soorten legaten 173 7.1. Het algemeen legaat, het legaat onder algemene titel en het legaat onder bijzondere titel 173 7.2. De regels m.b.t. het legaat van onroerende goederen (huizen, gronden e.d.m.) 174 7.3. De legaten die wel of niet buiten erfdeel zijn 174 8. Het beschikbare gedeelte 174 HOOFDSTUK 3 DE SCHENKING VAN WONINGEN 175 reglementering 175 2. Bibliografie 175 3. Principe en doelstellingen 175 4. Wat is een schenking? De geldigheidsvereisten 176 5. Wie kan schenken? Wie kan krijgen? 176 6. Zijn schenkingen herroepbaar? 177 7. Het beschikbare deel 177 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 11

8. De schenkingen aan en tussen echtgenoten 177 8.1. De schenkingen door derden aan echtgenoten 177 8.2. De schenkingen tussen aanstaande echtgenoten 178 8.3. De schenkingen tussen echtgenoten (tijdens het huwelijk) 178 8.4. De huwelijksvoordelen 178 9. De schenking van woningen door de ouders aan de kinderen 179 9.1. Als voorschot op het erfdeel of buiten het erfdeel? 179 9.2. De vervroegde erfenis, de schenking met behoud van vruchtgebruik of met lijfrente, de schenking met last 180 HOOFDSTUK 4 DE VEREFFENING, VERDELING EN INBEZITSTELLING VAN NALATENSCHAPPEN 181 reglementering 181 2. Bibliografie 181 3. Principe en doelstellingen 181 4. De eerste stap: de samenstelling van de te verdelen massa. De inbreng en inkorting 181 4.1. De samenstelling van de fictieve massa 181 4.2. De inbreng 182 4.3. De inkorting 183 5. De tweede stap: de verdeling van de nalatenschap 184 6. De derde stap: de inbezitstelling 185 HOOFDSTUK 5 DE OUDERLIJKE BOEDELVERDELING 187 1. Bibliografie 187 2. De ouderlijke boedelverdeling 187 HOOFDSTUK 6 ERVEN, KRIJGEN EN DE FISCUS 189 HOOFDSTUK 7 DE BETWISTINGEN 191 BIJLAGEN 193 Inhoud 12 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

DEEL V BOUWEN EN VERBOUWEN 195 HOOFDSTUK 1 HET BOUWEN VAN EEN WONING 197 reglementering 197 2. Principe en doelstellingen 197 3. De stedenbouwkundige aspecten 197 4. De contacten met de dienstverlenende beroepen 197 5. De fiscale aspecten van het bouwen 198 6. De tegemoetkomingen voor het bouwen van een woning 198 6. reglementering 198 6.2. Principe en doelstellingen 198 6.3. Het Vlaamse Gewest 198 6.4. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 198 HOOFDSTUK 2 HET VERBOUWEN VAN EEN WONING 199 reglementering 199 2. Principe en doelstellingen 199 3. De stedenbouwkundige aspecten 199 4. De contacten met dienstverlenende beroepen 199 5. De fiscale aspecten van het verbouwen 199 6. De tegemoetkomingen voor het verbouwen van een woning 200 6. reglementering 200 6.2. Principe en doelstellingen 201 6.3. Het Vlaamse Gewest 201 6.3.1. De voorwaarden inzake de aanvrager 201 6.3.2. De voorwaarden inzake de woning 204 6.3.3. De voorwaarden inzake de werken 204 6.3.4. Het bedrag van de premie 206 6.3.5. De hypothecaire lening 208 6.3.6. De aanvraag 208 6.4. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 210 6.4.1. Algemeen 210 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 13

6.4.2. De voorwaarden inzake de aanvrager 210 6.4.3. De voorwaarden inzake de woning 215 6.4.4. De voorwaarden inzake de werken 216 6.4.5. Het bedrag van de premie 217 6.4.6. De aanvraag 219 DEEL VI LENEN EN TERUGBETALEN 221 HOOFDSTUK 1 ALGEMEEN 223 reglementering 223 2. Bibliografie 223 3. Principe en doelstellingen 224 4. De lening en haar waarborgen 225 4.1. Het financieringsplan 225 4.2. Kredietvormen en toepasselijke wetgeving 225 4.3. Waarborgen 228 5. De meest gebruikelijke hypothecaire leningen 231 5.1. Het aflossingskrediet met constante annuïteiten 232 5.2. De reconstitutie door een gemengde levensverzekering 235 5.3. Reconstitutie door een beleggingshypotheek 236 5.4. Het terugbetalingskrediet 237 6. De keuze van de meest geschikte lening 238 7. Het sluiten van de kredietovereenkomst 239 8. Het te ontlenen bedrag en de verkoopwaarde van de woning 240 9. De rentevoet 241 9.1. Vaste of variabele rentevoet 241 9.2. Lening met variabele looptijd 244 9.3. Voor welke renteformule kiezen? 244 9.4. Berekening van de interesten 245 9.5. Kortingen en ristorno s op de rentevoet 245 9.6. Het vergelijken van rentevoeten 246 10. De vervroegde terugbetaling en de wederbeleggingsvergoeding 247 11. De vervroegde opeisbaarheid van het krediet 248 Inhoud 14 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

12. De kosten van de lening 249 12.1. De wettelijke kosten 250 12.1.1. De kosten van de hypotheekvestiging 250 12.1.2. Het ereloon van de notaris 252 12.1.3. De bijkomende kosten 253 12.1.4. De btw op de notariskosten 253 12.2. De schattings- en dossierskosten 254 13. De sociale leningen 255 BIJLAGEN 257 1. Financieringsplan 257 1.1. Bouwen van een woning 257 1.2. Kopen en/of saneren van een woning 259 2. Raming van de kosten van een akte van hypothecaire lening 260 3. Gids voor de hindernissenloop 261 HOOFDSTUK 2 DE LENINGEN VANWEGE DE DOOR DE VLAAMSE REGERING ERKENDE KREDIETVENNOOTSCHAPPEN 265 reglementering 265 HOOFDSTUK 3 DE LENINGEN VANWEGE HET WONINGFONDS VAN DE GROTE GEZINNEN 267 reglementering 267 2. Principe en doelstellingen 268 3. Het Vlaamse Gewest 268 3.1. De hypothecaire leningen 268 3.2. De voorwaarden inzake de aanvrager 268 3.2.1. De personen die recht hebben op de lening 268 3.2.2. De inkomstenbegrenzing 268 3.2.3. De verbintenissen 269 3.2.4. Het onroerend bezit 269 3.3. De voorwaarden inzake de woning 269 3.4. De voorwaarden inzake de lening 270 3.4.1. De waarborgen 270 3.4.2. De terugbetaling van de lening 271 3.4.3. De rentevoet 271 3.4.4. Het bedrag van de lening 272 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 15

3.5. De dossiervergoeding en de kosten van de akte 272 4. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 272 4.1. De hypothecaire leningen 272 4.2. De voorwaarden inzake de aanvrager 273 4.2.1. De personen die recht hebben op de lening 273 4.2.2. De inkomstenbegrenzing 273 4.2.3. De verbintenissen 274 4.2.4. Het onroerend bezit 274 4.3. De voorwaarden inzake de woning 274 4.4. De voorwaarden inzake de lening 274 4.4.1. De rentevoet 274 4.4.2. Het bedrag van de lening 275 4.5. De voorwaarden voor andere leningen 275 4.6. De dossiervergoeding en de kosten van de akte 276 4.7. Het leningstelsel voor aanvragers jonger dan 35 jaar 276 4.8. Renteloze leningen ter voorfinanciering van de huurwaarborg 276 HOOFDSTUK 4 DE LENINGEN VANWEGE DE VLAAMSE MAATSCHAPPIJ VOOR SOCIAAL WONEN 279 reglementering 279 2. Principe en doelstellingen 279 3. De voorwaarden inzake de aanvrager 281 3.1. De personen die recht hebben op de lening 281 3.2. De inkomstenbegrenzing 281 3.3. De verbintenissen 282 3.4. Het onroerend bezit 282 4. De voorwaarden inzake de grond en de woning 282 4.1. Vrij zijn van hypotheek 283 4.2. De verkoopwaarde 283 5. De voorwaarden inzake de lening voor het bouwen, saneren of verbeteren van een huis of voor de aankoop met sanering of verbetering 283 5.1. De waarborgen 283 Inhoud 16 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5.2. De terugbetaling van de lening 283 5.3. De rentevoet 284 5.4. Het bedrag van de lening 284 HOOFDSTUK 5 DE TEGEMOETKOMINGEN VANWEGE DE PROVINCIE EN DE GEMEENTE 287 HOOFDSTUK 6 DE BETWISTINGEN 289 DEEL VII VERKROTTING EN LEEGSTAND BESTRIJDEN 291 WETGEVING EN BIBLIOGRAFIE 293 reglementering 293 2. Literatuur 294 VOORAF 295 HOOFDSTUK 1 DE STRIJD TEGEN DE VERKROTTING EN DE LEEGSTAND: INLEIDING 297 1. Principe en doelstellingen 297 2. Een goede ruimtelijke ordening 298 3. Het gemeentelijk woningpatrimonium 298 4. Een alert woonbeleid 299 5. Een actief woningtoezicht 300 6. Kwaliteits- en veiligheidsnormen voor de verhuring van woningen in het Vlaamse Gewest 301 6.1. Het toepassingsgebied van de Vlaamse Wooncode 302 6.2. De kwaliteitsnormen 303 6.3. Het conformiteitsattest 304 6.4. De sancties in de Vlaamse Wooncode 305 7. Kwaliteits- en veiligheidsnormen voor de verhuring van kamers en gemeubelde woningen 306 7.1. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 306 7.2. Het Vlaamse Gewest 308 7.2.1. Algemeen 308 7.2.2. De algemene normen 309 7.2.3. De specifieke normen voor kamers 310 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 17

7.2.4. De specifieke normen voor studentenkamers 310 7.2.5. De specifieke normen voor seizoenarbeiders 311 7.2.6. De aanvullende gemeentelijke normen 312 7.2.7. Het conformiteitsattest in het Vlaamse kamerdecreet 313 7.2.8. De richtprijzen in het Vlaamse kamerdecreet 315 7.2.9. De sancties en andere maatregelen in het Vlaamse kamerdecreet 316 7.2.10. De bijzondere bevoegdheden in het Vlaamse kamerdecreet 318 7.2.11. De overgangsmaatregelen en de inwerkingtreding 318 HOOFDSTUK 2 DE BEVOEGDHEID VAN DE BURGEMEESTER TOT ONGESCHIKT- OF ONBEWOONBAARVERKLARING 319 1. Principe en doelstellingen 319 2. Toepassing van artikel 135 nieuwe gemeentewet 320 2.1. Een gevaar voor de openbare gezondheid en de openbare veiligheid 320 2.2. Een exclusieve bevoegdheid van de burgemeester 321 2.3. Het uitvaardigen van een onbewoonbaarheidsbesluit 321 2.4. De gevolgen van het onbewoonbaarheidsbesluit 323 2.5. De herhuisvesting naar aanleiding van een onbewoonbaarheidsbesluit 324 2.6. De betwistingen 324 3. Toepassing van de Vlaamse wooncode 325 3.1. De kwalificatie ongeschiktheid/onbewoonbaarheid 325 3.2. Initiatief van de procedure 326 3.3. Het advies van de gewestelijk ambtenaar 327 3.4. Het besluit ongeschiktheid/onbewoonbaarheid 328 3.5. De gevolgen van het besluit 329 Inhoud 18 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

HOOFDSTUK 3 DE STRAFRECHTELIJKE AANPAK VAN DE VERHURING VAN KROTWONINGEN 333 1. Principe en doelstellingen 333 2. De misdrijven 333 2.1. Artikel 17 kamerdecreet 334 2.2. Artikel 20, 1, eerste lid Vlaamse Wooncode 335 2.3. Artikel 20, 1, tweede lid Vlaamse Wooncode 336 3. Publiciteitsvereisten 337 4. De herstelvordering 337 4.1. De herstelvorderende overheid 338 4.2. Het voorwerp van de herstelvordering 339 4.3. Tegen wie kan een herstelvordering worden ingeleid? 341 4.4. De dwangsom bij gebrek aan vrijwillige uitvoering door de veroordeelde 341 4.5. De mogelijkheid tot ambtshalve uitvoering 342 4.6. Specifieke maatregelen bij overdracht van een onroerend goed met herstelvordering/ veroordeling tot herstel 342 HOOFDSTUK 4 BESTRIJDING VAN DE HUISJESMELKERIJ 345 HOOFDSTUK 5 FISCALE MAATREGELEN OM LEEGSTAND EN VERKROTTING TE BESTRIJDEN 347 reglementering 347 2. Principe en doelstellingen 348 3. Belasting op leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten in het Vlaamse Gewest 349 3.1. Toepassingsgebied 349 3.1.1. Minimale oppervlakte 350 3.1.2. In hoofdzaak gediend voor een economische activiteit 350 3.1.3. Geheel of gedeeltelijk leegstaand 350 3.1.4. Geheel of gedeeltelijk verwaarloosd 351 3.1.5. Gebouwen die niet onder de heffing vallen 351 3.2. Inventarisatie 351 3.2.1. De registratie 351 3.2.2. Betekening aan de eigenaar 352 3.2.3. Beroep van de eigenaar tegen de registratie 352 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 19

3.2.4. Bekendmaking van de registratie en bezwaar van derden tegen een niet-registratie 353 3.2.5. Schrapping uit de inventaris 353 3.3. Taak van de notaris in geval van eigendomsoverdracht van een geregistreerd goed 354 3.4. Fiscale heffing 355 3.4.1. Verschuldigdheid van de heffing 355 3.4.2. Heffingsplichtigen 355 3.4.3. Tarieven en belastbare grondslag 356 3.4.4. Het aanslagbiljet 356 3.4.5. Het bezwaar tegen de heffing 356 3.4.6. Verzoek tot uitstel of spreiding van betaling van de heffing 357 3.4.7. De invordering van de heffing 357 3.4.8. Opschorting van de heffing 359 3.4.9. De gemeentelijke inkomsten 362 3.5. Financiële ondersteuning van de verwerving en de saneringswerkzaamheden in het kader van de vernieuwing voor bepaalde rechtspersonen 363 3.6. Financiële ondersteuning van de saneringswerkzaamheden in het kader van de vernieuwing voor anderen 364 3.7. Onteigening ten algemenen nutte 364 4. Heffing ter bestrijding van verwaarlozing en verkrotting van gebouwen en woningen in het Vlaamse Gewest 364 4.1. Toepassingsgebied 365 4.2. Inventarisatie 366 4.2.1. Algemeen 366 4.2.2. Wijze van opname in de inventaris 367 4.2.3. Schrapping uit de inventaris 368 4.3. Verschuldigdheid van de heffing 369 4.4. Belastingplichtigen 369 4.5. De belastbare grondslag 370 4.6. Tarieven 370 4.7. Vrijstellingen 371 4.8. Opschorting van de heffing 372 4.9. Inning en invordering 373 4.9.1. Heffingstermijn en vestiging van de aanslag 373 4.9.2. Administratief beroep 374 4.9.3. Betaling 374 Inhoud 20 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

4.9.4. Invordering van de heffing 375 4.9.5. De gemeentelijke inkomsten 376 4.9.6. Sancties 376 5. Heffing ter bestrijding van leegstand van gebouwen en woningen in het Vlaamse Gewest 376 5.1. Het leegstandsregister 377 5.2. De leegstandsheffing 379 DEEL VIII EIGENDOM EN BIJZONDERE GROEPEN 381 HOOFDSTUK 1 ANTIDISCRIMINATIE, ANTIRACISME EN HUISJESMELKERIJ 383 reglementering 383 2. Literatuur 383 3. Principe en doelstellingen 384 4. De antidiscriminatiewet 384 4.1. Algemeen 384 4.2. Handhaving van de antidiscriminatiewet 388 4.2.1. Burgerrechtelijk 388 4.2.2. Strafrechtelijk 388 4.2.3. Bewijslast 389 4.3. De rol van het CGKR en de belangenverenigingen 389 5. De antiracismewet 390 5.1. Algemeen 390 5.2. Handhaving van de antiracismewet 392 5.2.1. Burgerrechtelijk 392 5.2.2. Strafrechtelijk 392 5.2.3. Bewijslast 393 5.3. De rol van het CGKR en de belangenverenigingen 393 6. Huisjesmelkerij 394 6.1. Situering 394 6.2. Het misdrijf 394 6.3. De straffen 395 6.4. Strafrechtelijk beslag 396 6.5. Herhuisvesting van de slachtoffers 397 HOOFDSTUK 2 DE STUDENTEN 399 1. Principe en doelstellingen 399 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 21

HOOFDSTUK 3 DE GROTE GEZINNEN 401 reglementering 401 2. Principe en doelstellingen 401 3. De sanerings-, verkoop- en huurhulpactiviteiten van het woningfonds 402 3.1. Algemene situering 402 3.2. Het Vlaamse Gewest 402 3.2.1. Algemeen 402 3.2.2. De voorwaarden t.a.v. de kandidaat-huurders 402 3.2.3. De voorwaarden t.a.v. de woningen 403 3.3. Het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest 404 HOOFDSTUK 4 DE BEJAARDEN 405 reglementering 405 2. Literatuur 405 3. Principe en doelstellingen 405 4. De specifieke toelagen voor bejaarden 406 5. Woningen en voorzieningen voor bejaarden 406 6. Het BEVAK-systeem voor serviceflats 407 7. De provinciale en gemeentelijke tegemoetkomingen 408 HOOFDSTUK 5 DE PERSONEN MET EEN HANDICAP 409 reglementering 409 2. Principe en doelstellingen 409 3. De algemene voordelen en tegemoetkomingen 410 3.1. Premies en voordelen 410 3.2. Het huren van een sociale woning 410 3.3. De specifieke toelagen 410 3.4. De attesten 411 Inhoud 22 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

4. De specifieke maatregelen 413 4.1. Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) 413 4.1.1. Algemeen 413 4.2. De provinciale en gemeentelijke tegemoetkomingen 415 DEEL IX DE PROFESSIONELEN VAN DE VASTGOEDSECTOR 417 HOOFDSTUK 1 DE ARCHITECT EN HET ARCHITECTENCONTRACT 419 reglementering 419 2. Bibliografie 419 3. Principe en doelstellingen 420 4. Het statuut van de architect 420 5. Wanneer is er geen architect nodig? 422 6. De taken van de architect 422 6.1. De taken bij de voorbereiding van het bouwwerk 423 6.1.1. Het opmaken van een voorontwerp 423 6.1.2. Het verlenen van bijstand bij het aanvragen van een bouwvergunning 423 6.1.3. Het opmaken van een (definitief) uitvoeringsontwerp (uitvoeringsplannen), op basis van het door de bouwheer aanvaarde voorlopige ontwerp 423 6.1.4. Het opmaken van het bestek en de algemene voorwaarden (lastenkohier) 424 6.1.5. Het opmaken van gedetailleerde werktekeningen en een nauwkeurige kostenbegroting 424 6.1.6. Het zoeken van de voordeligste aannemer (aanbesteding) en concipiëren van het bouwcontract 424 6.2. De taken tijdens de werken 425 6.2.1. De leiding en het toezicht op de werken 425 6.2.2. Het voeren van de administratie van het werk 426 6.3. De taak van de architect bij de eindoplevering 426 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 23

7. De architectenovereenkomst 426 7.1. Wat is een architectenovereenkomst? 426 7.2. De inhoud van de architectenovereenkomst 426 7.3. De verplichtingen van de architect 427 7.4. De verplichtingen van de bouwheer 428 7.5. De beëindiging van het architectencontract 428 8. Wat kost een architect? 429 8.1. Het ereloon 429 8.2. De kosten 430 8.3. Wanneer moet worden betaald? 430 9. De tienjarige aansprakelijkheid van de architect 430 HOOFDSTUK 2 DE AANNEMER EN HET AANNEMINGSCONTRACT 431 reglementering 431 2. Bibliografie 431 3. Principe en doelstellingen 432 4. De aannemer 432 4.1. Wat is een aannemer? 432 4.2. De registratie van de aannemer 432 4.3. De vestiging van de aannemer 433 5. Het bouwcontract 434 5.1. Wat is een bouwcontract? 434 5.2. De geldigheidsvoorwaarden van het bouwcontract 434 5.3. De soorten bouwcontracten 435 5.3.1. De aanneming tegen onbepaalde prijs 435 5.3.2. De aanneming tegen vaste, forfaitaire prijs 436 5.3.3. De aanneming op bestek (met prijslijsten of eenheidsprijzen) 437 5.4. De verplichtingen van de aannemer 437 5.4.1. Het uitvoeren van de werken 437 5.4.2. De tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer 438 5.4.3. De werken tijdig uitvoeren 441 5.4.4. De oplevering van het bouwwerk 442 Inhoud 24 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5.5. De verbintenissen van de aanbesteder 442 5.5.1. Het werk van de aannemer mogelijk maken 442 5.5.2. De bouwprijs betalen 442 5.5.3. De werken aanvaarden 443 5.6. Het tenietgaan van het bouwwerk (of de materialen) vóór de oplevering 444 5.7. Het voorrecht van de aannemer 444 5.8. De rechtstreekse vordering van de onderaannemers tegen de bouwheer 445 5.9. De onderaanneming en de nevenaanneming 445 5.10. Het einde van de aanneming 445 6. Een speciaal geval: Het bouwen op plan de woningbouwwet 446 6.1. Principe 446 6.2. Waarop is de woningbouwwet van toepassing? 446 6.3. De formele geldigheidsvereisten 447 6.4. De inhoudelijke regeling 448 6.4.1. De eigendomsovergang en het risico 448 6.4.2. De borgstelling 448 6.4.3. De betaling van de prijs 449 6.4.4. De herziening van de prijs 449 6.4.5. Geen beding van wederinkoop 450 6.4.6. De verplichte opleveringen 450 6.4.7. De tienjarige garantie 450 6.4.8. De strafsancties 451 HOOFDSTUK 3 DE NOTARIS 453 reglementering 453 2. Bibliografie 453 3. Principe en doelstellingen 453 4. Het statuut van de notaris 454 5. De taken van de notaris 454 5.1. Het opmaken van authentieke akten en publiciteit op het hypotheekkantoor 454 5.2. De notaris en de openbare verkoop van onroerende goederen 455 5.3. De notaris en de fiscus bij de verkoop van onroerende goederen 456 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 25

5.4. De voorlichtingsplicht van de notaris - de notaris als vertrouwenspersoon 456 5.5. De notaris als bemiddelaar bij de minnelijke of gerechtelijke verkoop van onroerende goederen 457 6. De kosten van de notaris 458 HOOFDSTUK 4 DE VASTGOEDMAKELAAR 463 reglementering 463 2. Bibliografie 463 3. Principe en doelstellingen 464 4. Het statuut en de taak van de makelaar 464 5. Het makelaarscontract 465 5.1. Algemeen 465 5.2. De verplichte vermeldingen in de makelaarsovereenkomst 466 5.3. Onrechtmatige bedingen in makelaarsovereenkomsten 468 5.4. De verplichtingen van de makelaar 469 5.5. De verplichtingen van de opdrachtgever 470 5.5.1. De uitvoering van de opdracht mogelijk maken 470 5.5.2. Het ereloon betalen 470 HOOFDSTUK 5 DE LANDMETER-EXPERT 473 reglementering 473 2. Principe en doelstellingen 473 3. Het statuut en de taken 473 4. De verplichtingen van de landmeter-expert 474 HOOFDSTUK 6 DE INGENIEURS EN DE STUDIEBUREAUS 477 reglementering 477 2. Principe en doelstellingen 477 3. Het statuut en de taken 477 Inhoud 26 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

4. De overeenkomst tussen de ingenieur en de cliënt 477 5. De verhouding tussen de ingenieur en de architect 479 HOOFDSTUK 7 DE BETWISTINGEN I.V.M. DE UITOEFENAARS VAN BEROEPEN IN DE VASTGOEDSECTOR 481 1. De architect 481 2. De aannemer 481 3. De notaris 481 4. De andere beroepen 481 BIJLAGEN 483 1. Schaal van erelonen voor architecten 483 2. Ereloonschaal notaris: Verkoop uit de hand 493 2.1. Verkoop uit de hand - Brussels Gewest 493 2.2. Verkoop uit de hand - Vlaamse Gewest 498 2.3. Verkoop uit de hand - Waals Gewest 503 DEEL X EIGENDOM EN FISCALE ASPECTEN 509 HOOFDSTUK 1 KOPEN EN VERKOPEN 511 reglementering 511 2. Bibliografie 511 3. Principe en doelstellingen 514 4. De aankoop van een huis of een bouwgrond met betaling van registratierechten 517 4.1. Registratieverplichting 517 4.2. Verschuldigde belasting 518 4.3. De waarde waarop het registratierecht berekend wordt 519 4.3.1. Aankoop van volle eigendom 519 4.3.2. Aankoop van vruchtgebruik 549 4.3.3. Aankoop van de blote eigendom 551 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 27

4.4. De vermindering van het registratierecht 551 4.4.1. De aankoop van een kleine landeigendom, een bescheiden woning of van een bouwgrond bestemd voor de bouw van een bescheiden woning 552 4.4.2. De aankoop van een sociale woning met genot van de premie voor aankoop van een woning 567 4.4.3. Aankopen door vastgoedhandelaars 567 4.4.4. De aankoop van Brownfields in het Vlaamse Gewest 569 4.5. Meeneembaarheid van registratierechten in het Vlaamse Gewest 570 4.5.1. Algemeen 570 4.5.2. Voorwaarden voor de meeneembaarheid onder de vorm van verrekening 573 4.5.3. Voorwaarden voor de meeneembaarheid onder de vorm van teruggave 577 4.5.4. Voorwaarden voor het behoud van het voordeel 579 4.5.5. Sancties bij het niet-vervullen of -naleven van de voorwaarden 579 4.5.6. Neutralisering van een aankoop onder het btw-stelsel in een keten van verrichtingen 581 4.5.7. Cumulatieverbod 582 4.5.8. Secundaire wijze waarop voorheen betaalde registratierechten kunnen worden meegenomen 583 4.6. De gedeeltelijke teruggave in geval van spoedige wederverkoop 584 4.7. Bijzondere gevallen 585 4.7.1. Aankoop onder opschortende voorwaarde 585 4.7.2. Aankoop op lijfrente 586 4.7.3. Ruil van onroerende goederen 586 4.8. Beëindiging of ontbinding van de verkoop 587 5. De aankoop van een woning met toepassing van de btw 589 5.1. Registratieverplichting 589 5.2. Verschuldigde belastingen 589 5.3. Toepassingsvoorwaarden 590 5.3.1. Een gebouw 590 5.3.2. Een nieuw gebouw 591 5.3.3. Een bijhorend terrein 593 5.3.4. De verkoper is een btw-plichtige 595 Inhoud 28 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5.4. De waarde waarop de btw berekend wordt 597 5.4.1. Overeengekomen waarde 597 5.4.2. Verkoopwaarde 597 5.4.3. Controle op de aangegeven prijs 598 5.5. Het btw-tarief 598 5.5.1. Gebouwen en woningcomplexen die voor sociale huisvesting zijn bestemd 599 5.5.2. Gebouwen en woningcomplexen die voor de huisvesting van gehandicapten zijn bestemd 601 5.5.3. Levering van privéwoningen in 2009 of 2010 met 6 % btw over een maximummaatstaf van 50 000 EUR 601 5.6. Tijdstip waarop de btw verschuldigd wordt 603 6. De belasting op de meerwaarde op de verkoop van een woning of van een grond 604 6.1. De verkoop van een woning 604 6.2. De verkoop van een stuk grond 607 7. De premies 610 HOOFDSTUK 2 SCHENKEN EN KRIJGEN 611 reglementering 611 2. Literatuur 611 3. Principe en doelstellingen 613 4. Schenkingen 614 4.1. Registratieverplichting 614 4.2. Verschuldigde belasting 614 4.3. Waarde waarop het schenkingsrecht berekend wordt 615 4.4. Tarief van het schenkingsrecht 616 4.4.1. Algemene tariefstructuur 616 4.4.2. Invloed van vroegere schenkingen 624 4.4.3. Vermindering van schenkingsrechten 624 5. Nalatenschappen 626 5.1. Verschuldigde belasting 626 5.2. Aangifte van nalatenschap 627 5.2.1. Personen die tot aangifte verplicht zijn 627 5.2.2. Plaats van indiening 628 5.2.3. Aangiftetermijn 628 5.2.4. Vorm en inhoud 629 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 29

5.3. Belastbare verkrijgingen 630 5.4. Basis waarop de successierechten berekend worden 631 5.4.1. Algemene principes 631 5.4.2. Voorafgaande schatting 635 5.5. Tarief 636 5.5.1. Algemene tariefstructuur 637 5.5.2. Invloed van vroegere schenkingen 644 5.5.3. Vrijstellingen 644 5.5.4. Verminderingen 647 5.5.5. Voorbeeld 650 5.6. Betaling van het successierecht 651 HOOFDSTUK 3 BOUWEN EN VERBOUWEN 653 reglementering 653 2. Literatuur 653 3. Principe en doelstellingen 658 4. De btw bij nieuwbouw 660 4.1. Verschuldigde belastingen 660 4.2. De berekeningsbasis 660 4.3. Controle op de berekeningsbasis 662 4.4. De btw-aangifte van de nieuwbouw 664 4.5. Het btw-tarief 664 4.5.1. Oprichting van gebouwen en woningcomplexen die voor huisvesting in het kader van het sociaal beleid zijn bestemd 665 4.5.2. Oprichting van gebouwen en woningcomplexen die voor de huisvesting van gehandicapten zijn bestemd 667 4.5.3. Oprichting van privéwoningen in 2009 of 2010 met 6 % btw over een maximummaatstaf van 50 000 EUR 668 4.6. Tijdstip waarop de btw verschuldigd wordt 672 4.7. De premies 672 5. De btw bij vernieuwbouw 672 5.1. Het verlaagde tarief van 6 % 672 5.2. De aankoop van bouwmaterialen 681 5.3. De prestaties van architecten, landmeters, immobiliënagentschappen, syndici en ingenieurs 682 Inhoud 30 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

5.4. Werk aan gebouwen en woningcomplexen die voor huisvesting in het kader van het sociaal beleid zijn bestemd 682 5.5. Werk aan gebouwen en woningcomplexen die voor de huisvesting van gehandicapten zijn bestemd 682 5.6. Afbraak en vernieuwing van privéwoningen in achtergestelde stadsgebieden 683 5.7. Tijdstip waarop de btw verschuldigd wordt 687 5.8. De premies 687 5.9. Invloed van verbouwingswerken op het KI van de eigenaar 687 6. De belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven 688 6.1. Algemeen 688 6.2. Bedoelde belastingplichtige 690 6.3. Bedoelde woning 696 6.4. In aanmerking te nemen uitgaven en werken 699 6.4.1. Algemeen 699 6.4.2. Uitgaven die voor de belastingvermindering in aanmerking komen 701 6.5. Te vervullen formaliteiten 711 6.6. Vermeldingen op de factuur 712 6.6.1. Eigenlijke energiebesparende investeringen 713 6.6.2. Energieaudit 714 6.7. Berekening van de vermindering 715 6.8. Spreiding in de tijd 720 6.9. Terugbetaalbaar belastingkrediet 723 6.10. Volgorde aanrekening belastingvermindering energiebesparende investeringen 725 6.11. Vlaamse premie in plaats van belastingvermindering 727 7. De belastingvermindering voor woningrenovatie in probleemwijken 728 7.1. Algemeen 728 7.2. Bedoelde belastingplichtige 729 7.3. Bedoelde woning 731 7.4. In aanmerking te nemen uitgaven en werken 732 7.5. Kostprijs van de werken 734 7.6. Te vervullen formaliteiten 735 7.7. Vermeldingen op de factuur 736 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 31

7.8. Berekening van de vermindering 736 8. De belastingvermindering voor uitgaven gedaan voor vernieuwing van tegen een redelijke huurprijs in huur gegeven woningen 738 8.1. Algemeen 738 8.2. Bedoelde belastingplichtige 738 8.3. Bedoelde woning 739 8.4. In aanmerking te nemen uitgaven en werken 740 8.5. Kostprijs van de werken 742 8.6. Berekening van de vermindering 743 8.7. Te vervullen formaliteiten 744 8.8. Vermeldingen op de factuur 745 9. De belastingvermindering voor de beveiliging tegen inbraak of brand 745 9.1. Algemeen 745 9.2. Bedoelde belastingplichtige 746 9.3. Bedoelde woning 750 9.4. In aanmerking te nemen uitgaven en werken 751 9.5. Berekening van de vermindering 755 9.6. Te vervullen formaliteiten 759 9.7. Vermeldingen op de factuur 760 10. De belastingvermindering voorpassiefhuizen, lage energiewoningen en nulenergiewoningen 761 10.1. Algemeen 761 10.2. Bedoelde belastingplichtige 762 10.3. Bedoelde woning 763 10.4. Berekening van de vermindering 764 10.5. Te vervullen formaliteiten 766 11. Vermindering voor interesten van groene leningen 768 11.1. Algemeen 768 11.2. In aanmerking komende leningen 768 11.3. In aanmerking komende belastingplichtigen 770 11.4. Berekening van de vermindering 771 11.5. Te vervullen formaliteiten 772 12. Belastingvermindering voor oplaadpunt aan woning 773 Inhoud 32 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

13. Belastingvermindering voor renovatieovereenkomst 773 13.1. Algemeen 773 13.2. Bedoelde belastingplichtige 774 13.3. Berekening van de vermindering 774 13.4. Voorwaarden waaronder de belastingvermindering kan worden verleend 775 14. Vermindering voor onderhoud en restauratie van niet-verhuurde beschermde eigendommen 776 15. Bijlage 777 HOOFDSTUK 4 LENEN EN TERUGBETALEN 783 reglementering 783 2. Bibliografie 783 3. Principe en doelstellingen 786 4. Algemeen 786 5. De fiscale aftrekbaarheid van de interesten van leningen 787 5.1. De gewone interestaftrek 787 5.2. De belastingbesparing van de gewone interestaftrek 794 5.3. De bijkomende interestaftrek 794 5.4. De belastingbesparing van de bijkomende interestaftrek 804 6. Belastingverminderingen voorkapitaalaflossingen en premies van individuele levensverzekeringen 804 6.1. Kapitaalaflossingen van hypothecaire leningen 804 6.2. Premies van individuele levensverzekeringen 814 6.3. Gewone belastingvermindering 817 6.3.1. Algemeen 817 6.3.2. Berekeningsgrondslag van de vermindering 818 6.3.3. Voorbeeld aanslagjaar 2013 820 6.4. Verhoogde belastingvermindering voor het bouwsparen 821 6.4.1. Algemeen 821 KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 33

6.4.2. Hypothecaire leningen afgesloten vanaf 1 januari 1993 en vóór 1 januari 2005 821 6.4.3. Hypothecaire leningen afgesloten vóór 1 januari 1993 825 6.4.4. Hypothecaire leningen afgesloten vanaf 1 januari 2005 826 6.5. Samenloop van gewone en verhoogde belastingvermindering 826 6.6. Taxatie van de uitkeringen 827 7. Fiscaal stelsel van vervangingsleningen 827 8. Aftrek voor enige woning 829 8.1. Algemeen 829 8.2. Voorwaarden voor de aftrek enige eigen woning 830 8.2.1. Tijdstip waarop de lening werd aangegaan 830 8.2.2. Hypothecaire lening 832 8.2.3. Doel van de lening 835 8.2.4. Enige woning 838 8.2.5. Eigen woning 842 8.2.6. Individuele levensverzekering 844 8.3. Beperking van het aftrekbaar bedrag 846 HOOFDSTUK 5 FISCALE ASPECTEN I.V.M. HET BEZIT VAN EEN WONING 849 1. Fiscale aspecten i.v.m. het bezit van een woning 849 1. reglementering 849 1.2. Literatuur 849 1.3. Principe en doelstellingen 852 1.4. Het kadastraal inkomen 852 1.4.1. Wat is het kadastraal inkomen? 852 1.4.2. De vaststelling van het kadastraal inkomen 852 1.4.3. De wijziging van het kadastraal inkomen 853 1.4.4. De kennisname en de betwisting van het nieuwe herziene, geschatte of herschatte kadastraal inkomen 857 1.4.5. De verplichtingen van de belastingplichtige inzake het kadastraal inkomen 863 1.4.6. Inwerkingtreding van het geschat of herschat kadastraal inkomen 864 Inhoud 34 VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 KLUWER

1.4.7. De vermindering of de vrijstelling van het kadastraal inkomen voor de berekening van de verschuldigde personenbelasting 865 1.5. De onroerende voorheffing 885 1.5.1. Wat is de onroerende voorheffing? 885 1.5.2. Wie is de onroerende voorheffing verschuldigd? 886 1.5.3. De berekeningsgrondslag en het tarief van de onroerende voorheffing 888 1.5.4. De vrijstelling van onroerende voorheffing 890 1.5.5. De vermindering van onroerende voorheffing 897 1.5.6. Aanslag en betaling van de onroerende voorheffing 919 1.5.7. De bevrijdende onroerende voorheffing 920 1.5.8. De verrekening van de onroerende voorheffing met de personenbelasting 921 1.6. De belasting op het onroerend inkomen 922 1.6.1. De belasting op het inkomen van een woning die door de eigenaar verhuurd wordt 922 1.6.2. De belasting op het inkomen van een woning die door de eigenaar zelf betrokken wordt 937 1.7. Gewestelijke belasting op leegstand en verkrotting 941 1.8. Gemeentebelasting op verhuur van kamers 942 HOOFDSTUK 6 DE BETWISTINGEN 943 Trefwoordenregister KLUWER VASTGOEDZAKBOEKJE 2013 Inhoud 35