Beantwoording vragen inzake Dossier Wisseveld Vragen VPGrave tbv het raadsdebat over Wisseveld op 17 november 2015 de presentatie zoals voorbereid voor de vergadering van 29 september kan als toelichting worden beschouwd. 1. Kunt u de stelling volgen dat wanneer er 600.000,- minder kosten gemaakt zijn voor de aanleg van de infrastructuur rondom Catharinahof er, in de vergelijking tussen 2011 en 2015, in 2011 met een bedrag van slechts 9,3 miljoen gerekend moet worden in plaats van met 9,9 miljoen? Nee, want de 9,9 miljoen die het college als uitgangspunt heeft genomen (2015), komt voort uit het raadbesluit in 2013. Dit was nadat eind 2012 onderhandelingen gestaakt werden en besloten werd weer te handelen op basis van de SOK 2005. Daarbij komt dat, zoals bij de presentatie in maart 2015 ook gemeld, beide onderhandelingsmomenten (2011 en 2015) niet vergelijkbaar zijn, omdat op basis van andere uitgangspunten onderhandeld is (doelen, rol gemeente, etc.). Er is in maart 2015 slechts een nominaal vergelijk (zonder invloed van rente en inflatie of actualisatie van eerdere begrotingen) gemaakt op het niveau van een aantal (sub)posten en het totaalresultaat (tussenstand onderhandelingen 2011 / eindresultaat onderhandelingen 2015). De onderhandelingen zijn altijd gedaan op basis van ramingen. De infrastructuurkosten zijn slechts een onderdeel van het totaal. 2. Kunt u vervolgens de stelling volgen dat wanneer van de openbare ruimte van deelgebied 5 infrastructuur in de toekomst nog 45% door de gemeente moet worden aangelegd, deze kosten bovenop de gepresenteerde totale kosten van 9,7 miljoen in 2015 komen? Het is de vraag of, welke en wanneer maatregelen worden getroffen aan betreffende infrastructuur. Dat leidt dan inderdaad tot meerkosten, echter dient u ook andere plussen en minnen van het huidige contract mee te nemen: Grondexploitatie; van 50/50 naar 0/100 gemeente/gbb. Dat betekent dus dat GBB verantwoordelijk is voor alle kosten, opbrengsten en risico s van planontwikkeling naar bouw- en woonrijp maken, van zowel de woongebieden zelf als de direct aangrenzende openbare ruimte / ontsluiting van betreffende deelgebieden. Alle lusten en lasten zijn voor GBB, waaronder ook: planschade, kosten voor BP/ Exploitatieplannen voor de deelgebieden. Daarnaast is er een aantal extra posten voor GBB t.o.v. 2005: GBB betaalt onder andere herinrichting openbare ruimte bestaand Oranjebastion, draagt bij aan de realisatie van de rotonde, maakt van EMAB een steviger ontwikkeling (icm de haven en de relatie naar de binnenstad/uiterwaarden). De gemeente heeft 1,0 miljoen budget voor 10 jaar faciliteren (naast reguliere leges). 3. Op basis van de raming van 2011 is 45% van de kosten voor de aanleg van de openbare ruimte in deelgebied 5 infrastructuur een bedrag van 900.000,-. Wat is volgens uw huidige inzichten de raming voor de nog te maken kosten voor de infrastructuur voor deelgebied 5 infrastructuur? Die inschatting is nu niet te maken omdat er (nog) geen keuze gemaakt is wat er met betreffende deelgebied zal gebeuren. GBB stelt de visie op en werkt het in plannen verder uit. De gemeente toetst dit, waarna dit (mogelijk) overgenomen wordt in het te actualiseren bestemmingsplan. Hier kunt u als raad ook invloed op uitoefenen.
Pagina 2 4. U stelt in de Maasdriehoek van 6 oktober 2015 dat Voor zover op dit moment bekend zijn er geen kosten voor de aanleg van de infrastructuur van Wisseveld, die niet voorzien waren. Kunt u aangeven of de kostenraming van 2011 voor de infrastructuur op Wisseveld ter grootte van 3,9 miljoen in uw optiek voorziene kosten zijn? In 2011 waren deze kosten voorzien op basis van de plannen van dat moment. In de situatie 2015 zijn middelen beschikbaar via beheerplannen (regulier onderhoud) en reconstructiebudgetten (vernieuwing/herprofilering). 5. Heeft u bij de totstandkoming van het nieuwe contract met GBB gesproken over de aanleg van de Boulevard door GBB en dit ook contractueel vastgelegd? Nee. Heeft u de verwachting dat er nog een Boulevard zal worden aangelegd? Dat hangt af van de gebiedsvisie die GBB op stelt. Deze moet voldoen aan / passen binnen de kaders van de structuurvisie. De recreatieve route/verbinding maakt daar onderdeel van uit (zie hoofdstuk 5.2). De gemeente gaat (dus) sturen op realisatie daarvan en het zal haar geen geld kosten, tenzij zij daar aan (in aanvulling op de structuurvisie) nadere eisen stelt. En zo ja, dat GBB deze Boulevard aan zal leggen conform de ideeën die hierover waren in 2011 bij het maken van de raming van 800.000,-? In 2011 lag hiervoor nog geen concreet plan, zelfs nog niet op het niveau van de structuurvisie. Het betrof een globale raming zoals dat in een vroeg stadium voorafgaand aan planvorming gebruikelijk is. 6. Kunt u de stelling volgen dat wanneer er géén Boulevard komt er in de vergelijking tussen 2011 en 2015, er voor 2011 met een bedrag van 800.000,- minder gerekend moet worden in plaats van met de gepresenteerde 9,9 miljoen? Nee, om dezelfde reden als gegeven bij het antwoord op vraag 1. 7. Kunt u de stelling delen, en uw mening onderbouwen, dat ingeval er zaken uit de raming van de kosten van 3,9 miljoen in 2011 voor de infrastructuur op Wisseveld niet of goedkoper worden gerealiseerd zoals: - geen Boulevard à 0,8 miljoen - geen of goedkopere aanpassing infrastructuur deelgebied 5 à 0,9 miljoen - lagere kosten voor omgeving Catharinahof à 0,6 miljoen, deze bedragen in de vergelijking tussen 2011 en 2015 in mindering moeten worden gebracht op het bedrag van 9,9 miljoen voor 2011? Nee, om dezelfde reden als gegeven bij het antwoord op vraag 1. Daarnaast omdat onderhandelingen in 2011 niet tot een (nieuw) contract hebben geleid en de raad in 2013 ingestemd heeft met terugvallen op SOK 2005.
Pagina 3 8. Kunt u de stelling delen, en uw mening onderbouwen, dat ingeval er zaken uit de raming van de kosten van 3,9 miljoen in 2011 voor de infrastructuur op Wisseveld, alsnog na 2015 voor rekening van de gemeente komen zoals: - de Boulevard - 45% van de infrastructuur van deelgebied 5 deze bedragen in de vergelijking tussen 2011 en 2015 opgeteld moeten worden bij het gepresenteerde bedrag van 9,7 miljoen voor 2015? Nee. Zie antwoord 3 & 5 & 7. 9. Van de voorziening inrichting openbare ruimte Wisseveld was in maart 2015 nog 202.500,- over. Kunt u een overzicht geven van de besteding van de overige 3.697.500,- in chronologische volgorde met data en namen van de onderliggende raadsbesluiten en de vindplaats van de besteding van deze bedragen in de jaarrekeningen 2011 t/m 2014? Bijlage 1: Dit overzicht wordt uiterlijk vrijdag 13 november toegestuurd. 10. Kunt u een overzicht geven van het verloop (=inleg en uitname) sinds 1-1-2011 in chronologische volgorde met data en namen van de onderliggende raadsbesluiten én de vindplaats van de besteding van deze bedragen in de jaarrekeningen 2011 t/m 2014 van de volgende voorzieningen, reserves en kredieten, die in de periode 2011 tot en met 2015 door de raad zijn verstrekt voor het Wisseveld: - de voorziening verliesgevende projecten - de voorziening toekomstige ontwikkelingen complex Wisseveld - de Bestemmingsreserve Wisseveld - het krediet voor de regierol Wisseveld - het krediet voor de kostenraming 2013 - het krediet voor de voorfinanciering van het aandeel van GBB in de inrichting van de openbare ruimte rondom Catharinahof Bijlage 2: Dit overzicht wordt uiterlijk vrijdag 13 november toegestuurd. 11. Wat is uw antwoord op de vraag: Klopt de stelling van het college minder verlies in 2015 dan in 2011? Ja, want er is 200.000 teruggestort van algemene reserve en de afsluiting en verevening van de grondexploitatie daarmee binnen de door u in 2013 vastgestelde kaders gebleven. 12. Deelt u de mening dat indien u aan de raad de vergelijking tussen 2011 en 2015 presenteert u dit dient te doen met vergelijkbare, verifieerbare en navolgbare eenheden, feitelijkheden en redenaties? Ja, mits het vergelijkbare grootheden zijn. De twee onderhandelingen zijn met een ander vertrekpunt (rolverdeling) gestart en er is met andere uitgangspunten onderhandeld. Dit maakt dat de twee onderhandelingsresultaten niet zijn te vergelijken. Het was beter geweest om nadrukkelijker te presenteren dat ze niet vergelijkbaar zijn en dat het appels met peren vergelijken is.
Pagina 4 Vragen LPG over dossier Wisseveld 1. Wilt u ons een chronologisch overzicht geven van alle college- en raadsbesluiten Wisseveld vanaf 2000 tot heden met daarin een overzicht van alle kosten? Voor het overzicht verwijzen wij naar bijlage 3, 4 en 5. Bijlage 3 is een totaalopsomming van momenten die ook in bijlage 4 en 5 gepresenteerd worden aangevuld met de periode 2012 tot nu. Omwille van de tijd is dit overzicht minder gedetailleerd dan tijdlijnen uit 2008 en 2012. Bijlage 4 is de tijdlijn uit het onderzoek van BBN uit 2008. Bijlage 5 is de tijdlijn uit het onderzoek van BPRO uit 2012 en is een aanvulling op het onderzoek uit 2008. Aanvullende treft u hieronder een overzicht van de portefeuillehouders die verantwoordelijk zijn geweest voor het project: Overzicht portefeillehouders Wisseveld 2000-2002 Leo de Vreede/ Piet Zelissen 2002-2005 G.P.M. Peeters 2005 H.P.M. Opsteegh (waarnemend) mrt 2006- jun 2006 G.P.M. Peeters 2006-2008 J. v. Geest 2009 G.J Bos 2010-2014 E. Daandels 2. Vanaf welke datum weet de gemeente dat er verliezen zouden worden geleden op dit project? Hoe is de gemeenteraad hierover geïnformeerd? Datum Melder mln Opmerkingen sep-03 BNBO -5,9 Eindwaarde 01-01-2015 Gemeente 3,27 Eindwaarde 01-01-2016 jun-06 GBB -21 voorgelezen verklaring tekort (21 a 24 mln) Gemeente 0,77 Melding financiele plus aug-06 Stuurgroep DHV -5 Melding projectleider in stuurgroep nov-06 Regiegroep/DHV -8 Voorwaarde bouwkosten naar 225 i.p.v. 290 / m3 Geen overeenstemming met GBB ( 273/m3) Afspraak: Fase 1 voortrekken Gemeente 0,77 Voortgangsrapportage handhaaft startwaarde 01-01-2005 mei-07 Besluit regiegroep SOK wordt voor onbepaalde tijd verlengd. Haalbaarheid is niet aangetoond nov-07 Besluit Raad Besluit tot kredietverstrekking voor brandweerkazerne en gemeentewerf: Geen consultatie vooraf van de regieogroep. Besluit staat haaks op de SOK Negatief resultaat niet gemeld aan de Raad. jun-08 AM -10 Ander woningbouwprogramma 10 tot 11,5 mln verlies Interne organisatie -10 Vertrouwelijk B&W: Circa mogelijk 10 mln. Advies: nader onderzoek en pas op de plaats dec-09 Gemeente -7,17 Eindwaarde in begrotingsrapportage grondexploitatie 2010 jul-11 Gemeente -8,125 Eindwaarde in herziening grondexploitatie juni 2011 dec-11 Gemeente Besluit over onderhandelingsresultaat nov-12 Gemeente -8,242 Boekwaarde Nota Grondbeleid & grondexploitatie
Pagina 5 3. Voor welke prijs is de grond verkocht t.b.v. de bouw van Catharinahof? Is dit gelijk aan de grondprijs van de overige gronden van Wisseveld. Indien de prijs afwijkend is, graag de redenen waarom dit zo is. Het perceel onder Catharinahof heeft een oppervlakte van 6.600 m² en de koopsom bedroeg 2.850.000,00 in bouwrijpe staat. De grondprijs is gebaseerd op het op het perceel gerealiseerde programma en afgeleid van de waarde van het totale gebouw Catharinahof. Voor een groot gedeelte bestaat het gebouw uit appartementen. Dit leidt tot een hogere grondprijs dan gronden die bestemd zijn voor bedrijven of eengezinswoningen. 4. Kunt u ons de (financiële) voor-/nadelen noemen van de huidige overeenkomst met GBB en de overeenkomst van 2005? Het belangrijkste voordeel voor de gemeente is dat zij ten opzichte van de SOK 2005 afscheid heeft genomen van de financiële risico s door van een ontwikkelende naar een faciliterende rol te verschuiven. Een nadeel is dat er behoudens de publiekrechtelijke rol van de gemeenteraad geen directe invloed uitgeoefend kan worden op de planontwikkeling en het tempo van realisatie. Zie ook beantwoording vraag 2 VPG 5. Zijn er momenten geweest in de afgelopen jaren dat de overeenkomst beëindigd kon worden, waarbij de financiële consequenties beduidend anders zouden zijn geweest? Bijvoorbeeld toen bekend werd in 2006 dat er i.p.v. forse winsten forse verliezen geleden zouden worden? Ja, dat wil zeggen voor iedere verlenging van de SOK (deze zou binnen een jaar worden opgevolgd door een ROK). Alle andere momenten (zie ook vraag 2) zouden hebben geleid tot een onderhandelingstraject om de te komen tot een (eind)afrekening, bijvoorbeeld op het moment van het verzoek van GBB om haar positie in het contract over te dragen aan een derde partij (2x) of de alarmerende brief van GBB met betrekking tot een fors lager grondexploitatieresultaat.
Pagina 6 Vragen CDA omtrent discussie Wisseveld 1. Was het onder het oude contract met GBB gunstig voor de Gemeente Grave om de kosten voor infra structuur hoog te budgetteren? Nee: - onder de SOK 2005 niet, omdat het resultaat voor 50% voor rekening kwam van de gemeenten, maar - bij de onderhandelingen 2011 wel omdat de gemeente realisatie volledig naar zich toe zou trekken en dan aanbestedingsvoordelen ook voor 100% zou kunnen incasseren. Verbeterde daardoor de onderhandelingspositie over de nieuw te sluiten overeenkomst? Ja, bij de onderhandelingspositie 2011 wel: de gemeente trok een groter aandeel in de kosten naar zich toe, welke door GBB via verevening zouden worden gecompenseerd. 2. Als het plangebied in het nieuwe contract in de toekomst zou worden uitgebreid, zoals in het nieuwe contract mogelijk zou kunnen zijn, is hierin dan ook de infrastructuur voor rekening van GBB? Ja. Zoals bij iedere ontwikkeling is de initiatiefnemer verantwoordelijk voor de inrichting van het openbaar gebied en de aanleg van de openbare voorzieningen behorende bij de ontwikkeling en kunnen deze kosten (deels) verhaald worden. Op basis van de huidige overeenkomst kan de gemeente daarvoor ook een Exploitatieplan opstellen. Dus het maakt geen verschil of GBB of een derde de verdere ontwikkeling oppakt. 3. Als de aanbesteding voor Catharinahof ongeveer 30% lager uitvalt, kun je dan zeggen dat de 2 miljoen voor infrastructuur in totaliteit onder de huidige markt omstandigheden voor 600.000 minder uitgevoerd zou kunnen worden? Nee, door met eenzelfde voordeel te rekenen, is de kans groot dat je jezelf rijk rekent. Het hangt af van de (uitwerking van) plannen, het moment van uitvoeringi etc en natuurlijk de marktontwikkelingen. 4. Lagen er al harde plannen voor infrastructuur deelgebied 5 en 9 onder het opgevoerde budget van 3,9 milj.? Nee. Het is gebruikelijk om in een vroeg planstadium te ramen op basis van aannames en visies, globale(re) kengetallen en ruimte te bieden voor uitwerking, gecalculeerd op worst-case scenario. Om een voorbeeld te noemen: destijds speelde tevens het vraagstuk of de volledige Koninginnedijk zou moeten worden opgehoogd. 5. GBB maakt een gebiedsvisie. Is de maasboulevard (deelgebied9) onderdeel van deze visie? Wij hebben onder het huidige contract geen invloed op GBB met betrekking tot de uitwerking van de gebiedsvisie. In de structuurvisie zijn uitgangspunten/kaders opgenomen met betrekking tot een toeristisch recreatieve verbinding met de stad. De plannen van GBB worden hieraan getoetst. 6. Wat is het verschil in financiële risico s tussen de oude overeenkomst en de nieuwe overeenkomst met GBB? Zie antwoord vraag 4 LPG.