De Drieslag, een streep er door. en verder gaan

Transcriptie

1 2012 De Drieslag, een streep er door. en verder gaan College van B&W Gemeente Ommen

2 Inhoud Leeswijzer...2 Hoofdstuk 1 Wat was het doel...2 Hoofdstuk 2 Wat is er bereikt...2 Hoofdstuk 3 Wat is het probleem...3 Hoofdstuk 4 Streep door de Drieslag en verder...3 Hoofdstuk 5 het verlies voor Ommen...4 Hoofdstuk 6 Gevolgen voor de toekomst...4 1

3 Leeswijzer In deze notitie vindt u informatie over de ontwikkelingen rondom het project de Drieslag. Allereerst wordt in hoofdstuk 1 vermeld wat het oorspronkelijke doel van dit project is geweest. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 weergegeven welke resultaten inmiddels bereikt zijn. Hoofdstuk 3 gaat in op de probleemstelling, waarna in hoofdstuk 4 de bereikte conclusie wordt aangegeven. De consequenties ervan, het verlies voor Ommen is uitgewerkt in hoofdstuk 5, waarna in hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de gevolgen voor de toekomst. Hoofdstuk 1 Wat was het doel Circa 15 jaar geleden was duidelijk dat Ommen een grote behoefte had aan een nieuw bedrijventerrein. Als gevolg van de stedelijke groei in de afgelopen eeuw was daarnaast het huidige industrieterrein omsloten door woningbouw, waardoor hier ook geen ontwikkelingen meer mogelijk waren. Ook de accommodaties op het sportterrein de Rotbrink waren sterk verouderd en toe aan nieuwbouw. Door de gemeenteraad is opdracht gegeven om te onderzoeken welke groeiopties ten aanzien van wonen en werken er voor Ommen mogelijk waren. Dit heeft uiteindelijk in 2003 geresulteerd tot de start van het project de Drieslag. De naam Drieslag verwijst naar de drie slagen ten aanzien van wonen, werken en sporten die er in Ommen gemaakt worden. Als eerste slag is er een nieuw sportpark op een locatie aan de oostkant van Ommen gerealiseerd onder de naam Westbroek. Het oude sportpark is in de tweede slag geschikt gemaakt als modern bedrijventerrein onder de naam de Rotbrink. Als derde slag zou het oude industriegebied (het Havengebied) geschikt gemaakt worden voor woningbouw. Als tijdspad voor het project is uitgegaan van 10 jaar, dus afronding in Omdat de gemeente geen ervaring had met dergelijke complexe projecten, is samenwerking gezocht in de planvorming, voorbereiding en uitvoering met een private partij, de Bank Nederlandse Gemeenten Gebiedsontwikkeling (verder genoemd BNG GO). Dit bedrijf is opgericht in 1997 eertijds onder de naam Ontwikkelings- en Participatiebedrijf Publieke sector (OPP) - als 100% dochter van Bank Nederlandse Gemeenten voor gemeenten die deskundige en neutrale ondersteuning zochten bij de realisatie van hun plannen. Voor de projectrealisatie is samen met de BNG GO door de gemeente de Ontwikkelingsmaatschappij de Drieslag (verder genoemd OMD) opgericht. De OMD is een zelfstandig rechtspersoon (BV/CV) waarin zowel de gemeente als de BNG GO een aandeel heeft. De OMD is dus in feite een bedrijf (projectontwikkelaar). Doel van de OMD was om snel en zakelijk te kunnen handelen. Daarnaast konden eigendommen, winst en verlies ondergebracht worden in een bedrijf. Hoofdstuk 2 Wat is er bereikt Slag 1: Sportpark Westbroek In maart 2006 heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan voor het sportpark vastgesteld. In 2007 is met de bouw gestart en in 2009 zijn de werkzaamheden afgerond. Naar aanleiding van een aantal klachten van gebruikers zijn er nog een aantal aanpassingen gedaan. Hiermee is de eerste slag vrijwel geheel afgerond. Het sportpark heeft veel meer gekost dan was voorzien. De oorspronkelijke kosten waren geraamd op 8 miljoen, maar uiteindelijk heeft het sportpark bijna 16 miljoen gekost. De belangrijkste oorzaken van deze overschrijding waren de bouw- en sporttechnische voorzieningen. 2

4 Slag 2: Bedrijventerrein de Rotbrink In april 2007 is het bestemmingsplan voor het bedrijventerrein vastgesteld en is begonnen met bouwrijp maken. In de zomer van 2009 is het terrein bouwrijp opgeleverd en is gestart met het verkopen van de eerste kavels. De gronden op de Rotbrink zijn in eigendom van de OMD en worden zonder gemeentelijke tussenkomst verkocht. Op dit moment zijn enkele gronden verkocht aan bedrijven en op sommige gronden ligt een optie. De positieve opbrengsten van de Rotbrink zijn geraamd op ruim 11 miljoen euro en bedoeld als dekking voor de kosten van het sportpark. Slag 3: Wonen op het Havengebied De doelstelling Wonen in het Havengebied is niet bereikt en realisatie van de oorspronkelijke plannen moet als onhaalbaar worden geacht, zowel in omvang, qua kosten als in oorspronkelijk beeldkwaliteit. In de oorspronkelijke besluitvorming was voorzien in een door de gemeente te nemen verlies, de zogenaamde onrendabele top. Deze onrendabele top is uiteindelijk vastgesteld op een bedrag van maximaal 7.8 miljoen. Begin 2007 is de door de gemeenteraad het bestemmingsplan vastgesteld. Door een aantal partijen werd daar tegen beroep ingesteld bij de Raad van State. In januari 2009 heeft de Raad van State het bestemmingsplan vernietigd. Ondertussen was er al wel gestart met het verwerven van eigendommen in het Havengebied en de sloop van een aantal gebouwen. Overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst is dit gerealiseerd door de gemeente. De gemeente heeft de grondaankopen gefinancierd, inclusief overnamekosten en de kosten van slopen van een aantal panden. Toen duidelijk werd dat de kosten vele malen hoger zouden worden dan de oorspronkelijke raming, heeft het college besloten om de ontwikkeling van het havengebied binnen de OMD stop te zetten. Als dit niet was gebeurd had het verlies voor Ommen op kunnen lopen tot circa 28 miljoen. Hoofdstuk 3 Wat is het probleem Ondanks dat De Drieslag ook positieve resultaten heeft opgeleverd, zoals hoogwaardige voorzieningen in het sportpark, is er een stevig financieel probleem en een negatief imago, die een negatieve impact heeft op andere ontwikkelingen in Ommen, naast de effecten van de recessie die ook Ommen treffen. Het vertrouwen van burgers en ondernemers in het gemeentelijk handelen is hierdoor beschadigd. Naast het oplossen van het financieel probleem dat de Drieslag met zich meebrengt is dan ook het herstel van vertrouwen van inwoners en ondernemers in de gemeente Ommen van groot belang. Hoofdstuk 4 Streep door de Drieslag en verder Door het college van B&W en Raad van Bestuur van de BNG zijn gesprekken gevoerd om te komen tot een passende oplossing over de ontstane situatie. Gemeente en de BNG kwamen overeen om zich maximaal in te zetten voor een minnelijke oplossing. Op 2 maart 2012 zijn college en BNG tot een akkoord gekomen onder voorbehoud van goedkeuring van de gemeenteraad. 1) De samenwerking in het project de Drieslag wordt beëindigd. De OMD wordt Rotbrink BV, die belast wordt met de verdere ontwikkeling van het bedrijventerrein de Rotbrink. Rotbrink BV komt in handen van de gemeente. De BNG GO draagt haar aandelen met een waarde van 3.6 miljoen over voor 1,-- aan de gemeente. Er wordt door twee commissarissen toezicht gehouden op het bedrijf, waarvan één commissaris door de BNG wordt geleverd. Een eventueel positief bedrijfsresultaat wordt 50/50 verdeeld tussen de BNG en gemeente. 3

5 2) Van de 7.8 miljoen die bedoeld was voor de ontwikkeling van het Havengebied en die door de gemeente eerder is gestort in het bedrijf de Drieslag wordt 6.3 miljoen teruggestort naar de gemeente. De resterende 1.5 miljoen wordt in de Rotbrink BV als eigen vermogen aangemerkt. 3) Er vindt herfinanciering plaats van de lening portefeuille van Ommen onder gunstige condities. Hierdoor kan Ommen de komende jaren noodzakelijke ontwikkelingen realiseren. Hoofdstuk 5 Het verlies voor Ommen Met de BNG is onderhandeld over de verdeling van de kosten c.q. verliezen die een gevolg zijn van het project de Drieslag. Het uiteindelijke verlies voor Ommen, na onderhandeling met de BNG, bedraagt maximaal 5,6 miljoen. Dit wordt gevormd door noodzakelijke extra afwaardering van gronden in het Havengebied en de het te verwachten verlies van het eigen vermogen van de gemeente in de OMD. Hiermee is de Rotbrink wel levensvatbaar geworden, aangezien de schulden zijn weggewerkt. Hoofdstuk 6 Gevolgen voor de toekomst Doorontwikkeling bedrijventerrein de Rotbrink De exploitatie op de Rotbrink heeft nadelige effecten ondervonden van de discussie omtrent het dossier de Drieslag. De wisselingen in de bedrijfsvoering en directie alsmede de onzekerheid van de exploitatie hebben bedrijventerrein de Rotbrink geen goed gedaan. Vanaf nu komt de bedrijfsvoering volledig bij de gemeente. De gemeente draagt zorg voor een directeur en contactpersonen voor en naar de huidige en nieuwe bedrijven. De BNG levert, net als de gemeente, een commissaris. Ontwikkeling Havengebied Door de afwaardering is er een nieuw perspectief voor ontwikkeling in het Havengebied. Hiermee is de basis gelegd voor een sobere invulling van dit gebied. Overige ontwikkelingen in Ommen Met de afhechting van de Drieslag zijn financiële consequenties in beeld gebracht en verantwoord. Hierdoor ontstaat ook zicht op een duidelijk en degelijk meerjarenperspectief. Door het beschikbaar komen van investeringsruimte kunnen nieuwe ontwikkelingen (bijvoorbeeld ten behoeve van het onderwijs) in gang worden gezet. Herstel van vertrouwen Het dossier de Drieslag heeft een zware wissel getrokken op het vertrouwen van de inwoners van Ommen in de lokale overheid. De successen van de Drieslag (kwalitatief hoogwaardig sportpark en bedrijventerrein) zijn overschaduwd door de financiële perikelen en het volledig onderschatten van de problematiek op het Havengebied. Met het afsluiten en publieke verantwoording geven kan een streep door de Drieslag worden gezet en een nieuwe start worden gemaakt op bedrijventerrein de Rotbrink en het Havengebied. 4