Ketensamenwerking en LEAN bouwen Workshop LEAN plannen Pioneering Hengelo, 24 maart 2011 GSM: (06) 5152 0829 Tel: (071) 522 6453 Fax: (071) 522 6453 Email: ksc@live.nl Rabobank 14 39 45 637 te Leiden KvK: 27320374 BTW-nr.: NL170192118B01
De bouwketen (en waarom bouwen nog niet zo makkelijk is) klant * Lastig om klantwensen boven tafel te krijgen * Wijzigingen in klantwensen * Moeilijke en lange overlegprocedures ontwerp * Verkeerde/foute documenten * Wijzigingen in het ontwerp * Lange wachttijden voordat architect akkoord geeft op wijzigingen constructie inkoop & werkvoorbereiding * Verkeerde informatie * Informatiebehoefte niet vervuld * Onderhandelingen over prijs * Tussentijdse veranderingen * Verkeerde informatie * Constructietekeningen onbruikbaar voor aannemer bouwspecialisten * Foute, onvolledige leveringen * Levering van kapotte onderdelen * Grote zendingen leveranciers * Werk wordt niet opgeleverd * volgens afspraak (kwaliteit, tijd, kosten) bouw * Opleverproblemen door kwaliteitsproblemen opleveren Ruben Vrijhoef (1998) * Onopgeloste kwaliteitsproblemen * Te late ingebruikstelling en gebruik gebruik 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 2
De actualiteit 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 3
De actualiteit 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 4
De actualiteit 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 5
De actualiteit 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 6
Maar ook 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 7
en 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 8
en 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 9
en 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 10
Hoe te veranderen Verbetering binnen de bouwprojecten Uitvoering (bijvoorbeeld gezamenlijk plannen) Calculatie en voorbereiding (design&build) Projectoverstijgend verbeteren Ketensamenwerking & co-makership Standaardisatie 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 11
LEAN Bouwen 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 12
5 principes van Lean WAARDE (value) - Bedenk wat klanten echt willen (en waar ze voor willen betalen). WAARDESTROOM (value stream) - Zoek uit welke stappen er allemaal nodig zijn om tot het eindresultaat te komen. FLOW-PRODUCTIE (flow) - Zorg er voor dat de stroom kan doorstromen. KLANTVRAAG (pull) - Maak alleen dat wat door de klanten is gevraagd. PERFECTIE (perfection) - Streef naar perfectie. 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 13
Flow productie in de bouw informatie materiaal informatie materiaal informatie materiaal e eit voorgaande (bouw)activiteit huidige (bouw)activiteit navolgende (bouw)activiteit na (bou personeel materieel personeel materieel personeel materieel 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 14
Flowproductie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% tijdsbuffers (ca. 60%-70%) niet-waarde toevoegend (ca. 10%-15%) waarde toevoegend (ca. 20%-25%) 10% 0% 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 15
Het creëren van Flowproductie met vaste teams rondom gelijksoortige werkstromen die elkaar blindelings weten te vinden Gezamenlijk beantwoorden van twee vragen: Hoe doen we het nu en waar zitten de verspillingen Hoe maken we het gedroomde renovatieproces zonder verspillingen 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 16
Gezamenlijk plannen 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 17
Appartementencomplex Vierlaags: 6 appartementen (1-6) 1 penthouse (7) 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 18
weeknummer taakomschrijving Flowproductie Single-piece-flow 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z Installatie ruwbouw 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 7 Cementdekvloeren 1 2 3 4 5 6 7 7 Stucadoor 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 Tegelzetter 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Aftimmeren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 Schilderen 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 7 7 Installatie afmonteren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 Opleveren 1 2 3 4 5 6 7 1 appartement 1 2 appartement 2 3 appartement 3 4 appartement 4 5 appartement 5 6 appartement 6 7 penthouse 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 19
Financiële voordelen Weinig onderhanden werk (hier 3 appartementen) Geen bank van lening, cashflow Snelle oplevering eerste appartement Snel factureren, cashflow Stabiele opleverdata (hier wekelijks) Betrouwbaar en snel factureren, cashflow Etc. 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 20
Voordelen in de uitvoering Verhoging opleverbetrouwbaarheid Verlaging van aantal opleverpunten Verlaging van aantal te herstellen bouwfouten Verhoging klanttevredenheid Verhoging werkplezier bouwplaatsmedewerkers 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 21
Blessing in disguise Problemen komen direct aan de oppervlakte Taiichi Ohno (Toyota): Een probleem is een cadeau, een kans om zowel het proces als onszelf te verbeteren 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 22
Maar dan de praktijk Cementdekvloeren Ik kom niet voor één appartement, mijn calculatie is gebaseerd op minimaal 1.000m 2 per dag 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 23
Nog meer praktijk De schilder Ik heb vanaf week 8 weer schilders beschikbaar. Conform de planning ben ik in week 12 gereed 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 24
Nog meer praktijk De timmerman Mijn werk is relatief onafhankelijk uit te voeren van de overige disciplines. Ik doe al mijn werkzaamheden zo snel mogelijk 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 25
Dus het gaat al gauw van weeknummer taakomschrijving 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z Installatie ruwbouw 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 7 Cementdekvloeren 1 2 3 4 5 6 7 7 Stucadoor 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 Tegelzetter 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Aftimmeren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 Schilderen 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 7 7 Installatie afmonteren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 Opleveren 1 2 3 4 5 6 7 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 26
naar weeknummer taakomschrijving 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z Installatie ruwbouw 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 7 Cementdekvloeren 1 2 3 4 5 6 7 7 Stucadoor 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 Tegelzetter 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Aftimmeren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 Schilderen 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 7 7 Installatie afmonteren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 Opleveren 1 2 3 4 5 6 7 weeknummer taakomschrijving 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z Installatie ruwbouw 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 7 Cementdekvloeren 1-7 Stucadoor 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 Tegelzetter 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Aftimmeren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 Schilderen 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 7 7 Installatie afmonteren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 Opleveren 1 2 3 4 5 6 7 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 27
De discipline-georienteerde planning weeknummer taakomschrijving 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z Installatie ruwbouw 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 7 7 Cementdekvloeren 1-7 Stucadoor 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 Tegelzetter 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 5 6 Aftimmeren 1 1 2 2 3 3 4 4 5 Schilderen Installatie afmonteren Opleveren 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 28
Hoe komt dat 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 29
Hoe komt dat? Startdocument ketensamenwerking Woonwaard De bouwsector wordt gekenmerkt door vrij traditioneel ingestelde opdrachtgevers, hoofdaannemers en gespecialiseerde aannemers met ieder voor zich een sterke individuele focus op kosten en techniek. Daardoor is er sprake van een beperkt gezamenlijke inzet voor een optimaal resultaat. Elke partij kan tijdens het bouwproces individueel beslissingen nemen, zonder voldoende oog te hebben voor eventuele negatieve gevolgen voor bijvoorbeeld de kwaliteit van het eindproduct of voor andere betrokken partijen. 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 30
Samenwerken in de keten Binnen projecten: Samenwerken; realiseren van gezamenlijke doelen Oplossen van problemen Afstemmen Projectoverschrijdend: Samen met partners Samen investeren Samen leren Standaardisatie van bouwprocessen/producten 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 31
Stappen GEWOON beginnen Diverse pilot-projecten met opdrachtgevers/ bouwbedrijven, bouwspecialisten en toeleveranciers Trainingsprogramma alle medewerkers Organisatie aanpassen Doel: groeien naar 100% ketensamenwerking 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 32
24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 33
En nu aan het werk GSM: (06) 5152 0829 Tel: (071) 522 6453 Fax: (071) 522 6453 Email: ksc@live.nl Rabobank 14 39 45 637 te Leiden KvK: 27320374 BTW-nr.: NL170192118B01 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 34
Ketensamenwerking gezamenlijk plannen Een project is een aaneenschakeling van activiteiten De verschillende activiteiten worden door de betrokken Bouwspecialisten uitgevoerd. Gezamenlijk plannen betekent feitelijk dat een volgende activiteit wordt uitgevoerd wanneer de voorgaande erom vraagt; niet eerder én niet later. 18 maart 2011 De Jong 't Veld 35
Uitdaging Betrouwbare planning: Opdrachtgever Hoofdaannemer Gespecialiseerde aannemers Toeleveranciers Huurders! 15 december 2010 36
Wat levert het op Betrouwbaarheid Draagvlak Preventief Afspraak is afspraak Samenwerking Creativiteit Vertrouwen 15 december 2010 37
Opdracht: Minimaliseer de overlast voor bewoners 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 38
De betrokken bouwspecialisten 1. Sloper 2. Bouwkundig aannemer 3. Aannemer HSBgevelelement 4. E-installateur 5. W-installateur 6. Kitter 7. CV-installateur 8. Dekvloer 9. Stukadoor 10. Tegelzetter 11. Prefab natte cel 12. Keukenleverancier 13. Schilder 14. Schoonmaker 15. Verhuizer 16. Stoffeerder 17. Norm-teq 24 maart 2011 Pioneering // De Woonplaats // Norm-teq 39
Invullen van de kaartjes Doorlooptijd: de tijd die nodig is (van starttijd tot eindtijd) om een bouwactiviteit uit te voeren in [dagen] met [aantal] mensen: het aantal bouwplaatsmedewerkers die nodig zijn om de bouwactiviteiten binnen de doorlooptijd uit te voeren 15 december 2010 40
Spelregels Zo weinig mogelijk discussiëren over LEAN Zo veel mogelijk discussiëren over de planning zelf Verplaats geen kaartjes van anderen zonder overleg Luister (soms) naar de spelleiding 15 december 2010 41
Let op! Wet van Parkinson: de tijd die gebruikt wordt voor het uitvoeren van een activiteit zal zich altijd aanpassen aan de maximale beschikbare tijd. Studentensyndroom: de meeste mensen (en vooral studenten) beginnen pas aan een taak als het opleverpunt van de taak in zicht is. Wet van Hofstadter: Alles duurt langer dan je denkt, ook al houd je rekening met de wet van Hofstadter. 15 december 2010 42