Geïntegreerde contracten hulpmiddel voor decentrale overheden en maatschappelijke ondernemingen Jean-Paul Schaaij, PPSsupport Bijeenkomst TU Delft 03-10-2012
PPSsupport Kennis van pps binnen Rijk beschikbaar stellen aan decentrale overheden en maatschappelijke ondernemingen (onderwijs, zorg, woco s) Sectoren: droge infra, natte infra en maatschappelijk vastgoed Doel: in staat stellen om goede afweging te maken tussen pps en andere realisatiewijzen en om pps goed toe te passen Ondersteuning: advies, info-verschaffing, kennisontwikkeling, makelaar Scope: geïntegreerde contracten o.b.v. levensduurbenadering en outputsturing (DBM, DBMO, DBFM, DBFMO, BOT, Esco s etc.) Samenwerking met PPS Netwerk, PIANOo, Vernieuwing Bouw etc.
PPS normaal bij Rijk, maar niet decentraal Toepassing pps (infra, huisvesting) bij Rijk: meerwaarde gemiddeld 16% PPS decentraal, is dat niet eerder geprobeerd te stimuleren? Hoe kan het beter? ontwikkelingen: voor welke problemen biedt pps een oplossing? inventariseren van belemmeringen wat is het meest kansrijk? (prioriteiten) strategie: welke acties en hoe? Discussie vandaag: hoe kunnen we elkaar helpen?
Ontwikkelingen Financiële positie decentrale overheden en maatschappelijke instellingen wordt krapper, risico s nemen toe, maar opgave wordt niet minder Behoefte aan meer efficiency (meer doen met minder); PPS/GC kunnen hieraan bijdragen (RWS en RGD gemiddeld 16%) Behoefte aan risicobeheersing en zekerheid over lange termijn uitgaven, andere risicoverdeling met markt; PPS/GC kunnen hieraan bijdragen Behoefte aan duurzaamheid; PPS/GC kunnen hieraan bijdragen (lifecycle optimalisatie en outputsturing verhoogt duurzaamheid + Esco)
Ontwikkelingen (2) Behoefte aan innovatie; uitvragen op output (PPS/GC) biedt hiervoor ruimte Borging van kwaliteit van publieke voorzieningen in huidige situatie kan niet meer op de traditionele wijze, vraagt om andere aanpak Focus op core business en outsourcen van overige activiteiten; PPS/GC faciliteren verandering in rol en ontzorgen Vermijden van verlies van investeringsvrijheid en problemen met Wet Hof voor decentrale overheden; PPS/GC kunnen hieraan bijdragen (spreiding betalingen over levensduur)
Belemmeringen voor toepassen pps Nieuwe werkwijze: organisatie, kennis en competenties mensen niet hierop afgestemd. Grote stap naar bewust en bekwaam = weerstand Negatieve beelden: rapporten uit het VK + verlies vertrouwen in markt en NPM verlies aan flexibiliteit / zeggenschap private financiering maakt het duurder dan publieke financiering doorkruist optimalisatie door bundelen onderhoud e.d. kan alleen bij grote (Rijks)projecten werkt niet in deze sector, want (meer partijen) (dichter bij burger) etc. Veel one timers, meer behoefte aan maatwerk, groter verschil tussen publieke en private financiering, privaat geld droogt op
Conclusie Verdieping en verbreding van kennis nodig, en betere verspreiding Echter: introductie pps is geen technische exercitie, maar paradigma-wijziging. Uitleggen is niet genoeg (GC verkopen niet zichzelf). Steun op bestuurlijk niveau noodzakelijk ( right tone at the top ) Dit betekent dat pps/gc alleen worden toegepast als er een concreet probleem is waar pps/gc een oplossing voor bieden. Aanpak moet zijn: vraagsturing + geen theorie, maar praktijk: pilotprojecten! ( seeing is believing ) Gewijzigde omstandigheden gebruiken als motor
Strategie: van push naar pull 1. Samenwerking: vergroten slagkracht door samenwerking met stakeholders (driehoek overheid markt kennisinstellingen) 2. Positionering: belangrijkste assets zijn onafhankelijkheid (publiek) en deskundigheid (pps-experts van ministeries) 3. Succesvolle voorbeeldprojecten en ambassadeurs uit praktijk om het verhaal te vertellen (peer learning & peer pressure) 4. Focus: prioriteiten stellen o.b.v. analyse kansrijkheid van sector en richten op meest kansrijke soort projecten en spelers (innovators) 5. Van losse projecten naar programma s Conclusie: samen sterk!
Meest kansrijk Provincies: provinciale wegen + duurzame straatverlichting + versnellen van uitbreiding van Rijkswegen. Bij provincies met groot investeringsprogramma en ruime budgetten Gemeenten: renovatie en nieuwbouw van (multifunctioneel) maatschappelijk vastgoed + verduurzaming bestaande voorraad (brede en diepe markt: ca. 110 mln m2) + duurzame straatverlichting. Bij G20. Vereist: programmavorming Waterschappen: waterkeringen i.k.v. veiligheid (HWBP) + renovatie en nieuwbouw van afvalwaterzuiveringsinstallaties. Vereist: onderzoek en programmavorming (veiligheid) + bijstellen negatieve beeld (AWZI s) Onderwijs: renovatie en nieuwbouw van (brede) scholen in PO en VO. Vereist: programmavorming
Strategische discussie 1. Eens met analyse en met daarop gebaseerde strategie en prioriteiten? 2. Hoe kunnen we elkaar hierbij helpen? - Kennisontwikkeling, kennisdeling, kennisverspreiding: o.a. analyse van afgeronde projecten (besluitvormingsproces, contract, aanbestedingsproces, beheer etc.) - Netwerken delen & ambassadeurs - Pilotprojecten (kennisontwikkeling vanuit praktijk)
Bedankt Contact: info@ppssupport.nl of jeanpaul.schaaij@ppssupport.nl 070-4568777 of direct: 06-31753085
Ontwikkelingen maatschappelijk vastgoed Van nieuwbouw naar renovatie/herbestemming; veel vervangingsinvesteringen Duurzaamheid: verduurzamen bestaande voorraad, maar onvoldoende budget Behoefte aan multifunctionele accommadaties (MFA; onderwijs, sport, kinderopvang, zorg, cultuur). Maatschappelijke problemen vragen om betere samenwerking tussen dienstverleners + nodig om plannen haalbaar te maken Organisaties of vastgoedportefeuilles vaak te klein om expertise vastgoedmanagement op te bouwen Risico s nemen toe (overheid trekt zich terug), kapitaalbeslag is hoog (grootste post op balans), financiering wordt lastiger: behoefte aan zekerheid van uitgaven, aan risicobeheersing en herverdeling met markt behoefte aan efficiency behoefte aan ontzorging behoefte aan off balance financiering NB: veel problemen bij mij. ondernemingen gaan over vastgoed (Amarantis, Philadelphia, Rochdale, Servatius)
Voorbeelden bij DO s en mij. instellingen Zwembaden en sportfaciliteiten: DBMO (zwembaden Ronde Venen, Bemmel en kunstijsbaan Enschede): risico-overdracht Esco (Rotterdam) bij gemeenten: budgetneutraal verduurzamen Huisvesting: DBFMO bij gemeente (Stadhuis Den Helder?), provincie (provinciehuis Gelderland?) en politie/veiligheidsregio (Noord Holland Noord?): besparing, ontzorging en lange termijn zekerheid over uitgaven Onderwijs: DBMO en DBFMO bij PO en VO (Montaigne Lyceum Voorburg, Alkmaar, Heerhugowaard, Lochem, Zeeburgereiland A dam, internat. School Eindhoven + Zutphen en Joure in aanbesteding + Dalton college R dam?) DBFMO bij beroepsonderwijs (Zorgacademie Parkstad) Besparing, ontzorging, zekerheid over kwaliteit
Voorbeelden bij DO s en mij. instellingen Weginfrastructuur: DBFM bij provincie (A59 Noord Brabant + A58 en N279 Noord Brabant?): versnellen projecten DBM/DBfM bij provincie (N210 en N479 Zuid Holland + N421 Utrecht?) DBfM bij Vliegveld Eelde EBM bij gemeente (R damse baan?) Light rail en exploitatie: DBFMO bij Regiotram Groningen (in aanbesteding) Waterzuivering: DBFMO bij waterschap (Delfland) Waterkeringen: DBM bij kustversterking Petten (prov. Noord Holland en RWS)?
Energy Service Company (Esco) Esco: uitbesteding duurzame investeringen (aanschaf, installatie, onderhoud, beheer en voorfinanciering) aan private partij (Esco) o.b.v. levenscyclusbenadering en outputsturing (beschikbaarheid en kwaliteit). Bv. verduurzamen bestaande voorraad vastgoed, duurzame openbare verlichting Budgetneutrale investering: vaste periodieke beschikbaarheidsvergoeding van opdrachtgever aan Esco wordt betaald uit bestaand exploitatiebudget (terugbetaling investering uit besparing op energiekosten) Prestatie-afspraken met Esco (bv. beschikbaarheid, kwaliteit en 30% lagere energierekening), risico-overdracht aan Esco Investering off balance (niet activeren op balans, geen afschrijvingen maar exploitatiekosten) Looptijd: 6-12 jaar Flexibiliteit ingebouwd om bv. nieuwe technologie in te kunnen passen
Voorbeelden projecten RWS en RGD RWS: Gegund: N31, A59, A12 Lunetten-Veenendaal, A15 Maasvlakte-Vaanplein, 2 e Coentunnel In aanbesteding of in voorbereiding: RGD: Weginfra: N33 Assen-Zuidhoek, Schiphol-Amsterdam-Almere, A12 Ede- Grijsoord, ViA15 Arnhem-Nijmegen, N18 Varsseveld-Enschede Natte infrastructuur: sluis Limmel (Maastricht), Kolk Beatrixsluis (Lekkanaal), sluis Eefde, zeesluis IJmuiden Gegund: Belastingkantoor Doetinchem, Detentiecentrum Rotterdam, KV7, DUO/Belastingdienst Groningen, Defensiemuseum en Justitieel Complex Schiphol In aanbesteding: Hoge Raad, Vernieuwing Rijnstraat, PI Zaanstad, RIVM, Bezuidenhoutseweg 30 + in voorbereiding: Rijkskantoor locatie Knoopkazerne, Rechterlijke organisatie Amsterdam, Gerechtsgebouw Breda)
Wat kan PPSsupport inbrengen? Afweging of pps tot meerwaarde leidt Advies over technisch-inhoudelijke vragen over outputspecificatie, contract, aanbestedingsdocumenten en -proces, competitive dialogue Advies over inrichting organisatie en besluitvormingsproces Leerervaringen van vergelijkbare projecten Makelaar: in contact brengen met peers met hands-on ervaring Opleidingen