Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen"

Transcriptie

1 Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen

2 Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming

3 Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank Instituut voor de Rijksverrekening Concurrentie met andere banken Volledige bankvergunning Eén na veiligste bank ter wereld (Global Finance) BNG Bank 100 jaar Gemeenten mogen uitsluitend bij BNG lang lenen Handelsnaam wordt BNG Bank Staat 50% aandeelhouder, naam wordt Bank voor Nederlandsche Gemeenten AAA-ratings van S&P, Moody s en Fitch 3 financieringsoplossingen duurzame ambities

4 Woningcorporaties Financiering Jaarlijkse kredietvraag en omvang leningportefeuille (*EUR miljard) Circa 2,4 miljoen woningen (totaal: 7,1 mln) Schuld/woning: EUR Rol overheid bij financiering: garanties Jaarlijkse kredietvraag Omvang leningportefeuille Jaarlijkse investeringen EUR 8 10 miljard Nieuwbouw: 25 a Grootschalige renovatie: Verkoop: 15 a financieringsoplossingen duurzame ambities 4

5 Financiers van de corporatie sector 5 financieringsoplossingen duurzame ambities

6 Woningcorporaties Financierings- en garantiestelsel Collectiviteit- en solidariteitsbeginsel Voordelen tweeledig o Prijsvoordeel: circa EUR 30 per maand/woning o Beschikbaarheid van kapitaal DEAB en niet-deab (commerciële activiteiten): 94% - 6% Leningportefeuille:99% geborgd; 1% ongeborgd 6 financieringsoplossingen duurzame ambities

7 Woningcorporaties Sectorontwikkelingen Hervormingsagenda huurwoningmarkt / Aedes-akkoord: Huurprijsbeleid Splitsing DEAB en niet-daeb; Stijging aandeel niet-deab o 1/3 nieuwbouw is niet-deab o Overschrijding liberaliseringsgrens o Extra overheveling DEAB naar niet-deab (tbv levensvatbaarheid ) 7 financieringsoplossingen duurzame ambities

8 Woningcorporaties Gevolgen voor financiering Investeringsambities (m.n. op korte termijn) teruggebracht: o Financiële mogelijkheden beperkt o Onzekerheden Veelal herfinanciering Strategische heroriëntatie 8 financieringsoplossingen duurzame ambities

9 Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming

10 Valkuilen bij verduurzaming Focus op GPR score problemen met houten hoofddraagconstructie Focus op Energie label zonnepanelen met of zonder dakisolatie 10 financieringsoplossingen duurzame ambities

11 Valkuilen bij verduurzaming (2): Sedum op het dak scoort voor GPR score, maar veel minder in educatief opzicht Zonnepanelen scoort voor Energielabel, maar doet niets aan gedrag 11 financieringsoplossingen duurzame ambities

12 Valkuilen bij verduurzaming (3): Rendement op investering in zonnepanelen aanbod lijkt an offer you cannot refuse 12 financieringsoplossingen duurzame ambities

13 Energiebesparing & duurzaamheid Doel van investeringen in energiebesparing en duurzaamheid + beter milieu; + waardeontwikkeling woningen; + vergroten wooncomfort; + verlaging van de woonlasten; + voldoen aan afspraken; + goed voor imago. 13 financieringsoplossingen duurzame ambities

14 Energiequote (gas en elektra) naar inkomen, financieringsoplossingen duurzame ambities

15 Energetische kwaliteit woningen naar eigendom, financieringsoplossingen duurzame ambities

16 stroomversnelling 16 financieringsoplossingen duurzame ambities

17 Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming

18 Model 1 - Financiering door corporatie (1) Model 1 - Financiering investeringen in duurzame wijken cq woningen Wijk van de zon Heerhugowaard Woonwaard 5 experimenten Deventer Ieder1 Bos en Lommer Amsterdam Ymere, Eigen Haard Kroeven Roosendaal Allee Wonen 18 financieringsoplossingen duurzame ambities

19 Financiering door corporatie (2) Financiering door corporatie WSW geborgd en/of uit vrije kasstroom Corporatie wordt eigenaar Risico s voor corporatie, bijv: Systeemrisico Degeneratierisico Klimatologisch risico Leegstandrisico Risico wanbetaling Kredietwaardigheid leverancier 19 financieringsoplossingen duurzame ambities

20 Model 2 - Financiering via derden (1) Model 2 Financiering via derden = Projectfinanciering Ontzorgen corporaties en overdracht risico s Niet belasten schaarse borgingsruimte / kapitaal Handig met oog op huurgrens en fiscale voordelen Vermijden verborgen kosten Voorbeelden: oa. Amsterdam en Rotterdam. 20 financieringsoplossingen duurzame ambities

21 Hoe werkt een ESCo: Het faciliteren van woningcorporaties totaalconcept incl. financiering 21 financieringsoplossingen duurzame ambities

22 Randvoorwaarden Corporatie staat centraal Zeggenschap bij corporatie Gezonde business case met buffer en marge Zorgvuldige beheersing en allocatie van risico s Tenminste 20% eigen vermogen Standaardisatie contracten en allocatie risico s Flexibiliteit ten aanzien van techniek en prijs 22 financieringsoplossingen duurzame ambities

23 Model 3 - Financiering via publiek bedrijf Zonnepanelen Haarlemmermeer BV o verduurzamen bebouwde omgeving o beheersen energierekening alle bewoners Verduurzamen corporatiewoningen Financiering obv marktconforme voorwaarden 23 financieringsoplossingen duurzame ambities

24 Toekomst 1. Strategische heroriëntatie corporatie sector 2. Vele motieven om te verduurzamen; haalbare business case met valkuilen 3. Financiering veelal via corporatie balans (primaire rol) 4. Daarnaast ook projectfinanciering mogelijk 5. BNG ook betrokken bij tussenvormen 6. Toekomstbeeld: - Standaardisatie van de structuur - Schaalgrootte clusteren en reductie van overhead - Flexibiliteit in contracten (met oog op innovaties) Caspar Boendermaker bngadvies.nl 24 financieringsoplossingen duurzame ambities

25 financieringsoplossingen duurzame ambities 25

Slim aanbesteden en financiering

Slim aanbesteden en financiering Caspar Boendermaker BNG Advies, oktober 2013 Onderwerpen: BNG en duurzaamheid Valkuilen bij verduurzaming Financiering verduurzaming corporatiewoningen; 2 Onze missie: Lage financieringskosten voor maatschappelijke

Nadere informatie

Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie

Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie Financieren van duurzaamheid Peter Borghstijn BNG Bank Hans Hörter Servicepunt Duurzame Energie Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis 1914 Instituut voor de Rijksverrekening

Nadere informatie

Woningcorporaties en energieakkoord

Woningcorporaties en energieakkoord Woningcorporaties en energieakkoord Den Haag, Werkconferentie financiering Energieakkoord 28 mei 2015 Maarten Georgius / Aedes; Pieter de Jong / Ymere; Jan Willem van de Groep / Stroomversnelling; Caspar

Nadere informatie

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN ENERGIEAKKOORD Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN 2 - Wie zijn wij? - Visie Ekwadraat - Beleid - Doelstellingen - Middelen - Financiering Inhoud - Conclusies en aanbevelingen 3 INLEIDING

Nadere informatie

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren Caspar Boendermaker & Peter van Dommele BNG Bank & Cablean Opbouw Onze ervaring met ESCo s ESCo+ Made In, By & For Business concept past in heel Nederland

Nadere informatie

Betrokken partner voor een duurzamer Nederland

Betrokken partner voor een duurzamer Nederland Olivier Labe VNG 1 december 2017 Missie BNG Bank is de bank voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank is betrokken partner voor een duurzamer Nederland en heeft als missie:

Nadere informatie

Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel. 4 maart 2013

Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel. 4 maart 2013 Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel 4 maart 2013 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit wordt erkend: Convenant Energiebesparing

Nadere informatie

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.

Nadere informatie

Financiering van de corporatiesector na de novelle. René Goorden

Financiering van de corporatiesector na de novelle. René Goorden René Goorden Oktober 2014 Novelle? een prozaverhaal dat wat de omvang betreft tussen de roman en het korte verhaal geplaatst wordt. De lengte is typisch tussen de 50 en 100 pagina's, maar hierover bestaat

Nadere informatie

Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis

Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Oktober 2014 Thema 1 Goed wonen en een goede dienstverlening We vinden het in Nederland normaal dat iedereen goed kan wonen. Maar niet iedereen

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO. Voorbeeld Haarlem in 20 min.

Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO. Voorbeeld Haarlem in 20 min. Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO Voorbeeld Haarlem in 20 min. De aanleiding & vraag Een gemeente maakt prestatieafspraken met alle betrokken partijen over de te realiseren energiebesparings-

Nadere informatie

Een solide belegging AAA-borgstelling

Een solide belegging AAA-borgstelling Een solide belegging AAA-borgstelling Onze bijdrage aan de samenleving Het WSW stelt als onafhankelijk instituut woningcorporaties in staat optimale financiering te verkrijgen voor vastgoed in de publieke

Nadere informatie

Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014. Erik Terheggen

Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014. Erik Terheggen Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014 Erik Terheggen 1. WSW in cijfers 1983 Borginstituut opgericht in 1983 De WSW-borging geldt voor nieuwbouw en renovatie van sociale woningen en maatschappelijk

Nadere informatie

BETAALBARE ENERGIETRANSITIE

BETAALBARE ENERGIETRANSITIE BETAALBARE ENERGIETRANSITIE De praktijk (van Alwel) Seminar Aenergie, 20 September 2018 DE PRAKTIJK VAN ALWEL Alwel Karo van Dongen Succes - Moerwijkzicht Worsteling - Deelplan 5 - Pilot Baai En hoe verder?

Nadere informatie

De Energie BV. 4 maart 2013

De Energie BV. 4 maart 2013 De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit

Nadere informatie

Samenvatting Novelle Blok

Samenvatting Novelle Blok Samenvatting Novelle Blok Woningbouwcorporaties moeten weer dienstbaar worden aan het publieke belang in hun werkgebied. Hun taak brengen we terug tot het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen

Nadere informatie

Voor een duurzame publieke sector

Voor een duurzame publieke sector Olivier Labe 30 november 2016 Geschiedenis 1914 Gemeentelijke Credietbank Instituut voor de Rijksverrekening Concurrentie met andere banken Volledige bankvergunning Eén na veiligste bank ter wereld (Global

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

SEMINAR Zonne-energie voor woningbouwcorporaties

SEMINAR Zonne-energie voor woningbouwcorporaties SEMINAR Zonne-energie voor woningbouwcorporaties Gastheer: Bart Jansen, Atrivé i.s.m. Aedes vereniging van woningcorporaties Programma: 15.30-15.45 Energietrends voor corporaties Bart Jansen, Atrivé 15.45-16.00

Nadere informatie

Van hypotheeklasten naar woonlasten

Van hypotheeklasten naar woonlasten Van hypotheeklasten naar woonlasten SEH Lustrumcongres Jonathan Parr - 18 april 2018 We gaan stemmen Internet 1 Ga naar rabovote.nl 2 Log in met rabobank574 Deze presentatie is geladen zonder de RaboVote

Nadere informatie

CORPORATIES: ZONNESTROOM EN

CORPORATIES: ZONNESTROOM EN CORPORATIES: ZONNESTROOM EN -- FINANCIERING Solar Solutions International, 22 maart 2017 Bart Jansen Atrivé WIE IS ATRIVÉ? Adviesbureau op het gebied van Wonen Woningcorporaties & gemeente/overheid Duurzaamheid:

Nadere informatie

Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb. Bram Klouwen en Bert van t Land Companen

Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb. Bram Klouwen en Bert van t Land Companen Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb Bram Klouwen en Bert van t Land Companen Agenda Inleiding Achtergrond scheiden / splitsen Juridische verankering Plan maken Strategische afweging portfolio

Nadere informatie

Financiering van maatschappelijk vastgoed

Financiering van maatschappelijk vastgoed van maatschappelijk vastgoed Naar nieuwe vormen van financiering? Arie van Oord KMVG Congres, 19 april 2011 BNG en maatschappelijk vastgoed Klantgroepen Gemeenten Woningcorporaties Zorginstellingen Onderwijsinstellingen

Nadere informatie

Verduurzaming van de sector. Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017

Verduurzaming van de sector. Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017 Verduurzaming van de sector Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017 Nadenken over energie hoort erbij 2 3 Verduurzaming van het zorgvastgoed heeft grote impact 4 De gebouwde

Nadere informatie

Gebieden Energie Neutraal

Gebieden Energie Neutraal Gebieden Energie Neutraal Kennismaken met het programma GEN Liesbeth Schipper 27 september 2012 Inhoud Achtergrond Opzet GEN programma GEN Nieuwbouw Energieconcept Ontwikkel en businessmodel Omgeving GEN

Nadere informatie

Resultaatgericht samenwerken bij investeren en Onderhoud

Resultaatgericht samenwerken bij investeren en Onderhoud Resultaatgericht samenwerken bij investeren en Onderhoud BouwLokalen 1 oktober 2015 Klantgericht bouwen door gericht vakmanschap Thomas Chaulet Introductie Missie Smits Vastgoedzorg richt zich op het voorspelbaar

Nadere informatie

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN Donderdag 23 april 2015 Programma 13.30 13.40 Opening etc Frank Galesloot FAMO 13.40 14.20 Risicoprofielen en in- en extern toezicht, Jaap Kleijwegt BDO 14.20 15.00

Nadere informatie

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies 18-12-2012 1 Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies Onderwerpen Achtergrond: waarom gebeurt er zo weinig? Wat is

Nadere informatie

Warmtewet als aanjager voor verduurzaming sociaal vastgoed corporaties. Jan-Maarten Elias Unica Ecopower

Warmtewet als aanjager voor verduurzaming sociaal vastgoed corporaties. Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Warmtewet als aanjager voor verduurzaming sociaal vastgoed corporaties Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Over Unica Technische dienstverlener 14 vestigingen door heel Nederland 11 gespecialiseerde bedrijven

Nadere informatie

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Casper Tigchelaar Marijke Menkveld Den Haag, SER 2 oktober 2013 www.ecn.nl Instrumenten gericht op eigenaar-bewoners Bewustwording en informatie

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden van Vliet Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten April 2011 7 april 2009 2 April 2011 - Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden 3 April 2011

Nadere informatie

Woonlastenbeleid als uitweg uit de crisis. 5 juni 2013 Bert Weevers, kennismiddag woonlasten.

Woonlastenbeleid als uitweg uit de crisis. 5 juni 2013 Bert Weevers, kennismiddag woonlasten. Woonlastenbeleid als uitweg uit de crisis. 5 juni 2013 Bert Weevers, kennismiddag woonlasten. Onderwerpen 1. Wat zijn woonlasten? 2. Betaalbaarheid onder druk 3. Oorzaken Na de pauze: 4. Woonlastenbeleid

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31

Nadere informatie

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve

Nadere informatie

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN Donderdag 2 juli 2015 Programma 13.30 uur Opening, Frank Galesloot - FAMO 13.40 uur Risicoprofielen en in- en extern toezicht, Jaap Kleijwegt - BDO 14.20 uur Financiële

Nadere informatie

1. Inwoners stad Groningen

1. Inwoners stad Groningen facts & figures 1. Inwoners stad Groningen Huidige inwoneraantal: 195.676 De stad Groningen is de afgelopenjaren sterk gegroeid. Bovenstaande grafiek laat zien dat de stad in de komende 15 jaar blijft

Nadere informatie

Notitie over het scheidings- en splitsingsvoorstel

Notitie over het scheidings- en splitsingsvoorstel Notitie over het scheidings- en splitsingsvoorstel Scheidings- en splitsingsvoorstel van woningcorporaties Stek (incl. Warmunda) en Vooruitgang In september 2016 is een scheidings- en splitsingsvoorstel

Nadere informatie

Financiering niet-daeb activiteiten. Aedesbijeenkomsten

Financiering niet-daeb activiteiten. Aedesbijeenkomsten Financiering niet-daeb activiteiten Aedesbijeenkomsten December 2010 29 september 2010 Inhoud Beoordeling ongeborgde financieringsaanvraag Enkele voorbeelden Prijsvorming Aanbevelingen 2 December 2010

Nadere informatie

GEN Methodiek kansrijk aanbod. Tools voor energieneutrale gebiedsontwikkeling op gebouwniveau

GEN Methodiek kansrijk aanbod. Tools voor energieneutrale gebiedsontwikkeling op gebouwniveau GEN Methodiek kansrijk aanbod Tools voor energieneutrale gebiedsontwikkeling op gebouwniveau Methodiek kansrijk aanbod (Mka) Centrale begrippen Energieneutraal en laagste woonlasten Grootschalig werken

Nadere informatie

Doelstelling en doelgroep

Doelstelling en doelgroep klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.

Nadere informatie

DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo

DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een ESCo? 3. Wat is de meerwaarde van een ESCo? 4. Organisatie en positionering 5. Belemmeringen en risico s 1.1 DEventer Energieke

Nadere informatie

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / PROJECTCASES 05 / UW BEDRIJVENTERREIN VERDUURZAMEN? ZON OP BEDRIJFSDAKEN Ambitie gemeente Energieneutraal

Nadere informatie

Duurzaamheidsaanpak en de Stroomversnelling. Chris Faro Beleidsadviseur Tiwos

Duurzaamheidsaanpak en de Stroomversnelling. Chris Faro Beleidsadviseur Tiwos Duurzaamheidsaanpak en de Stroomversnelling Chris Faro Beleidsadviseur Tiwos Visie Tiwos: betaalbaarheid centraal! Tiwos staat voor betaalbare woonlasten (huur en energie), comfortkeuze is voor rekening

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties Finance Ideas 24 november 2011 Nieuwe financiële realiteit voor woningcorporaties Woningcorporaties maken zich klaar voor een nieuwe realiteit

Nadere informatie

Financiering, zo geregeld. Thomas Dekker - Rabobank

Financiering, zo geregeld. Thomas Dekker - Rabobank Financiering, zo geregeld Thomas Dekker - Rabobank 09-10-2018 Woningmarkt vs. Energielabel Financieringsopties Klimaatakkoord en alternatieve financieringsvormen Om te beginnen Stijging woningwaarde Kans

Nadere informatie

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 BNG BANK: Eigendom - 50% Nederlandse Staat - 50% Nederlandse Gemeenten en Provincies. Missie is betrokken partner voor een duurzamer Nederland.

Nadere informatie

Hoe realiseren we samen optimale financiering?

Hoe realiseren we samen optimale financiering? Hoe realiseren we samen optimale financiering? Welke hobbels met betrekking tot financiering komen jullie tegen? Visie op financiering januari/februari 2015 2 De thema s van vandaag Waarom optimale financiering

Nadere informatie

Woningmarkt en corporatiesector. Johan Conijn

Woningmarkt en corporatiesector. Johan Conijn Woningmarkt en corporatiesector Johan Conijn Ruimteconferentie PBL 21 mei 2013 Inhoud Woningmarktdebat Positie woningcorporatie Regeer- en woonakkoord DrieKamerModel 2 Woningmarkt Overmatige subsidiering

Nadere informatie

Hoeveel duurzaamheid kan de borg aan?

Hoeveel duurzaamheid kan de borg aan? Hoeveel duurzaamheid kan de borg aan? Erik Wilders, bestuurder WSW SOM-seminar 7 december 7 Onderzoek duurzaamheid Achtergrond Politieke ontwikkelingen Doorrekening naar Energieakkoord Parijs gemiddeld

Nadere informatie

De woningcorporatiesector in beeld

De woningcorporatiesector in beeld De Autoriteit woningcorporaties brengt jaarlijks de financiële positie en prestaties van de woningcorporatiesector in beeld. Dit gebeurt op basis van de cijfers die de corporaties aanleverden over verslagjaar

Nadere informatie

IMPLEMENTATIEPLAN HERZIENE WONINGWET (NOVELLE)

IMPLEMENTATIEPLAN HERZIENE WONINGWET (NOVELLE) IMPLEMENTATIEPLAN HERZIENE WONINGWET (NOVELLE) DAEB portefeuille portefeuille HOOFDLIJNEN IMPLEMENTATIE HERZIENE WONINGWET Bepalen strategie 1. Richting kiezen Uitvoeren scheiding 2. Uitwerken administratieve/juridische

Nadere informatie

Spoedcursus corporatiefinanciën. Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015

Spoedcursus corporatiefinanciën. Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015 Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015 BNG Advies ondersteunt haar cliënten bij het maken van afwegingen bij (des)investeringen, financiering, risico s Het resultaat van onze dienstverlening is

Nadere informatie

Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector

Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector Prof. dr. ir. Bastiaan Zoeteman en ir. René Goorden 1 Op 6 juli 2016 heeft BNG Bank haar eerste duurzame Social Bond ten behoeve van de financiering

Nadere informatie

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID donderdag 19 maart 2015 Duurzaamheid Duiding en context Groningen heeft de ambitie om in 2035 een energieneutrale stad te zijn.

Nadere informatie

Middag van het middensegment

Middag van het middensegment Middag van het middensegment Welkom 23 januari 2017 #midseg Gereguleerde huursector en koopsector worden ondersteund met vraagstimulerende overheidsarrangementen. Op de Nederlandse huurwoningmarkt zijn

Nadere informatie

Netwerkevent duurzame gebouwen

Netwerkevent duurzame gebouwen Netwerkevent duurzame gebouwen Wat is Sunburst? Technisch en financieel advies voor nieuwbouw en renovatie duurzame gebouwen Ontwikkelingen - Huurders eisen comfortabele en gezonde gebouwen - Energiezuinige,

Nadere informatie

StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht

StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht Stookjerijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Haarlemse huursector Systematiek energielabels Waar gaat

Nadere informatie

Worstelen met verduurzamen

Worstelen met verduurzamen Worstelen met verduurzamen De aanpak van Tiwos René Scherpenisse Bestuurder 4 april 2019 Even voorstellen - Tiwos, Tilburgse woonstichting - Middelgrote wooncorporatie, 8000 vhe - Voormalig gemeentelijk

Nadere informatie

Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland

Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland Betrokkenheid o.a.; Projectmanager Energiesprong SWF Projectmanager Blok voor blok Utrecht Label B of meer? Opgave - Focus Financieel

Nadere informatie

Ondernemingsplan 2014 2017. Ambities blijven overeind door scherpe focus op kerntaken

Ondernemingsplan 2014 2017. Ambities blijven overeind door scherpe focus op kerntaken Ondernemingsplan 2014 2017 Ambities blijven overeind door scherpe focus op kerntaken Missie QuaWonen QuaWonen is dé woningcorporatie voor de Krimpenerwaard. Wij bieden goede huisvesting aan mensen die

Nadere informatie

BVR RENOVATIECONCEPT DOORZONWONINGEN. Presentatie 10 febr. 2011 Bouwbeurs Utrecht door mr. ir. A.J.P.M.G. (Ad) Wirken Algemeen directeur BVR Groep

BVR RENOVATIECONCEPT DOORZONWONINGEN. Presentatie 10 febr. 2011 Bouwbeurs Utrecht door mr. ir. A.J.P.M.G. (Ad) Wirken Algemeen directeur BVR Groep BVR RENOVATIECONCEPT DOORZONWONINGEN Presentatie 10 febr. 2011 Bouwbeurs Utrecht door mr. ir. A.J.P.M.G. (Ad) Wirken Algemeen directeur BVR Groep Presentatie Voorstellen BVR Groep Uitleg Concepten 2 BVR

Nadere informatie

Doorgaan met duurzame groei

Doorgaan met duurzame groei Doorgaan met duurzame groei September 20 sloot een groot aantal betrokkenen het Energieakkoord voor duurzame groei. Kernklanten van BNG Bank spelen een belangrijke rol bij het bereiken van de doelstellingen.

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden

Nadere informatie

Het middensegment in de huursector De ontbrekende schakel Johan Conijn, ASRE/UvA, Ortec Finance

Het middensegment in de huursector De ontbrekende schakel Johan Conijn, ASRE/UvA, Ortec Finance Het middensegment in de huursector De ontbrekende schakel Johan Conijn, ASRE/UvA, Ortec Finance Datum 11 mei 2011 Het middensegment Wat verstaan we onder het middensegment in de huursector? - verhuurders:

Nadere informatie

Knelpuntenanalyse Novelle en BTIV 2015

Knelpuntenanalyse Novelle en BTIV 2015 Knelpuntenanalyse Novelle en BTIV 2015 Frank Vermeij Augustus 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Aanpak... 3 3 Juridische scheiding... 3 3.1 Aannames... 3 3.2 Resultaten... 4 4 Administratieve scheiding...

Nadere informatie

BALANSMANAGEMENT EN PIET EICHHOLTZ VASTGOEDFINANCIERING. 17 mei 2017

BALANSMANAGEMENT EN PIET EICHHOLTZ VASTGOEDFINANCIERING. 17 mei 2017 BALANSMANAGEMENT EN VASTGOEDFINANCIERING PIET EICHHOLTZ 17 mei 2017 DE HISTORIE VAN BALANSMANAGEMENT VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN DE SEVENTIES Assets Liabilities BUFFERVERMOGEN Focus op asset management

Nadere informatie

Het Nieuwe Renoveren WELKOM

Het Nieuwe Renoveren WELKOM Het Nieuwe Renoveren WELKOM oktober-november 2011 Verzorgd door Bert Bruns, Bridges2Beyond, bert.bruns@bridges2beyond.nl BouwLokalen? Een initiatief van en Informatieve bijeenkomsten Gaat in op vernieuwingen

Nadere informatie

Energiesprong. @greenspirator. bouwlokalen

Energiesprong. @greenspirator. bouwlokalen Energiesprong @greenspirator bouwlokalen Somewhere in the North of Paris...extreme urban fuel poverty OPWARMING VERGRIJZING 13 miljard ENERGIEVERBRUIK WONINGBOUW Bron: PHI Bij 2000 m3 gasverbruik en

Nadere informatie

COEN Coöperatie U.A. Postcoderoosregeling. Pilotproject INHOUD. Doelstelling Structuur. Praktijkvoorbeeld en business case Communicatie Samenvatting

COEN Coöperatie U.A. Postcoderoosregeling. Pilotproject INHOUD. Doelstelling Structuur. Praktijkvoorbeeld en business case Communicatie Samenvatting EVEN VOORSTELLEN INHOUD COEN Coöperatie U.A. Doelstelling Structuur Postcoderoosregeling Praktijkvoorbeeld en business case Communicatie Samenvatting Pilotproject Projectbeschrijving Subsidie provincie

Nadere informatie

Gemeentelijk Vastgoed Dag

Gemeentelijk Vastgoed Dag Gemeentelijk Vastgoed Dag OnOnderwerpenderwerpen Stand van zaken op diverse niveau s Doelstelling en uitvoeringsprogamma Breda Welke methodiek: Breaam, EPA-U etc.? Kosteneffectieve Aanpak Businesscase

Nadere informatie

Financiële bijdrage van de huurder bij investeringen in verduurzaming en vergroening

Financiële bijdrage van de huurder bij investeringen in verduurzaming en vergroening O P I N I E S T U K Financiële bijdrage van de huurder bij investeringen in verduurzaming en vergroening Bijna iedereen is het er wel over eens dat een significante vermindering van het energieverbruik

Nadere informatie

Verbetering energetische kwaliteit huurvoorraad in Gelderse steden 2014 en ambities voor 2020

Verbetering energetische kwaliteit huurvoorraad in Gelderse steden 2014 en ambities voor 2020 Verbetering energetische kwaliteit huurvoorraad in Gelderse steden 2014 en ambities voor 2020 Overzicht van de verbetering van de Energie-Index, isolatiegraad en het percentage energiezuinige ketels in

Nadere informatie

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias Technologische invulling energie strategie Sciencepark Jan-Maarten Elias Smartgrid warmte/koude Parkeren Sporthal Matrix IC gebouwen Lab HIER BENT U NU WKO Kantoren FNWI-fac. Kantoren Kassen Datacenter

Nadere informatie

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Duurzaamheidsagenda 2015-2018 Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Welkom Programma Inleiding gemeente Capelle aan den IJssel Toelichting programma naar een duurzame VvE Vragen

Nadere informatie

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid Inleiding Gebiedsenergie Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid bpd ontwikkeling Focus - Woonconcept- en gebiedsontwikkeling - Betrekken klanten en stakeholders - Nieuwe samenwerkingsvormen

Nadere informatie

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming In 2020 moeten de huizen van alle woningcorporaties gemiddeld energielabel B hebben, een belofte van koepelorganisatie Aedes. Vooral in de Randstad liggen

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

VvE Energiebespaarlening Nationaal Energiebespaarfonds

VvE Energiebespaarlening Nationaal Energiebespaarfonds VvE Energiebespaarlening Nationaal Energiebespaarfonds Het Nationaal Energiebespaarfonds Ontstaan: woonakkoord 2013 Doel NEF: het stimuleren van het nemen van energiebesparende maatregelen in bestaande

Nadere informatie

Eljo Vos-Brandjes HVC. Stage raadsleden Dordrecht

Eljo Vos-Brandjes HVC. Stage raadsleden Dordrecht Eljo Vos-Brandjes HVC Stage raadsleden Dordrecht Historie HVC Opgericht (1991) voor verwerken huishoudelijk en bedrijfsafval uit regio Na loslaten beleidsuitgangspunt regionale/provinciale zelfvoorziening

Nadere informatie

Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015. Zwolle

Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015. Zwolle Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015 Zwolle Gabriël de Groot Senior adviseur BNG Advies 17 september 2015 BNG Advies ondersteunt haar cliënten bij het maken van afwegingen bij

Nadere informatie

Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp

Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp JBR Organisatie-adviseurs bv Energiebedrijven kunnen vóór 2020 in 4 mln. woningen 30% energie besparen Energiebedrijven

Nadere informatie

Energiebesparing in de Leidse huursector

Energiebesparing in de Leidse huursector - Leiden - 2014 Rondetafel 26 juni Energiebesparing in de Leidse huursector Bert Bakker StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst do avond 20 november te Utrecht Energieprestaties 2013

Nadere informatie

Een gemengd woningfonds

Een gemengd woningfonds Een gemengd woningfonds Cathelijne van den Berg 1/43 Inhoudsopgave Introductie Opzet onderzoek Literatuurstudie Onderzoeksresultaten Conclusie & aanbevelingen 2/43 Introductie Housing Woningcorporaties

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst. Overwegingen. Herstructurering

Informatiebijeenkomst. Overwegingen. Herstructurering 19 januari 2016 Informatiebijeenkomst Overwegingen Herstructurering Opdelen van de onderneming in onderdelen is onvermijdelijk Centrales & Trade Levering Retail Multimedia Zelfstandig levensvatbaar Verlieslatend

Nadere informatie

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Energie besparing en woning verbetering voor VvE s sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Onderzoek doen en experimenteren met als doel: Mensen prettig laten wonen, leven en werken Experiment:

Nadere informatie

Bijdrage van woningcorporaties aan leefbare buurten in Amsterdam

Bijdrage van woningcorporaties aan leefbare buurten in Amsterdam Pagina 1 / 6 Bijdrage van woningcorporaties aan leefbare buurten in Amsterdam Veel gehoord en gelezen is dat inzet op leefbaarheid geen verantwoordelijkheid en kerntaak meer is van woningcorporaties. Handen

Nadere informatie

3. Verduurzaming van onze woningen: hoe praktisch aan te pakken?

3. Verduurzaming van onze woningen: hoe praktisch aan te pakken? 3. Verduurzaming van onze woningen: hoe praktisch aan te pakken? JOOST WENTINK, EIZE-JAN BAKKER EN LUC JONKER 15 april 2019 Jaarvergadering Bewonersvereniging Bilthoven-Noord 1 INHOUD 7 STAPPEN ENERGIESCAN,

Nadere informatie

Rotterdam. Stook je rijk 2015. Monitoring Energiebesparing Huursector

Rotterdam. Stook je rijk 2015. Monitoring Energiebesparing Huursector Rotterdam Stook je rijk 2015 Monitoring Energiebesparing Huursector 9-10-2015 Inhoud Nieuwe Woningwet per 1 juli 2015 Doelstellingen landelijke Energieakkoord Stand van Zaken in Nederland Rotterdamse doelstellingen

Nadere informatie

1.1 Inleiding: 1.2 Verduurzaming woningportefeuille: De Woonbundel

1.1 Inleiding: 1.2 Verduurzaming woningportefeuille: De Woonbundel Onderwerp : Verslag bijeenkomst Financiering Energiebesparing Aan : De Futura Platformen Duurzaamheid en Finance & Treasury Van : Thomas Filthaut en Jetske Thielen Kopie : Geïnteresseerden binnen de Futura

Nadere informatie

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen de stijl te bewerken 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Wat doet Invest-NL i.o. Waarom Invest-NL (i.o.)? Belangrijke uitdagingen

Nadere informatie

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Goed en betaalbaar wonen in Smallingerland Onze bijdrage 2018 aan uw woonvisie Gewoon dóen!

Nadere informatie

Vastgoedfinanciering in de cure-sector

Vastgoedfinanciering in de cure-sector Vastgoedfinanciering in de cure-sector Een onderzoek naar de potentie van financieringsconstructies voor investeringen in ziekenhuisvastgoed P4 Presentatie Simone Campman 4 oktober 2013 Inhoudsopgave Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren?

Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren? Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren? Ugchelen, Oktober 2013 Agenda 1. Verwachtingen en uitgangspunten 2. Voorbeelden uit de praktijk: a. Project A (240 meergezinswoningen)

Nadere informatie

Woningcorporaties. Financieren zonder borging

Woningcorporaties. Financieren zonder borging Woningcorporaties Financieren zonder borging 25 oktober 2011 Astrid van Arum, Sectorspecialist Woningcorporaties Erik Steinmaier, Hoofd Research Real Estate Finance Update Criteria: Brussel proof (DAEB,

Nadere informatie

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus

Nadere informatie

STRATEGISCH VASTGOEDBELEID

STRATEGISCH VASTGOEDBELEID STRATEGISCH VASTGOEDBELEID Felix van Baal o Sectordirecteur Gezondheidszorg & Wonen HEVO Achtergrond Felix kent de zorgsector van binnen uit, mede vanuit zijn positie als algemeen directeur huisvesting

Nadere informatie

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014 Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014 Waar staan we? Plan van aanpak 12 november 2013 vastgesteld Vooronderzoeken in volle gang: Vooronderzoek gesprekken Eneco en E.on Technische visie toekomstig

Nadere informatie

01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN

01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN 01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / VOORWAARDEN 05 / VERVOLGSTAPPEN 06 / VRAGEN AANLEIDING Ambitie Capelle aan den IJssel Energieneutraal

Nadere informatie