De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties
|
|
- Erna Willemsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties Finance Ideas 24 november 2011
2 Nieuwe financiële realiteit voor woningcorporaties Woningcorporaties maken zich klaar voor een nieuwe realiteit omtrent de financiering van commerciële activiteiten, de zogenoemde niet-daeb activiteiten. Door de EU-beschikking kan de WSW-geborgde financiering immers enkel nog voor DAEB activiteiten worden ingezet. Corporaties zullen naar verwachting dus ook gebruik gaan maken van ongeborgde financiering, financiering zonder achtervang van het Rijk. Hierbij staan de kredietwaardigheid van de organisatie en de projectspecifieke kenmerken centraal. Uit de recentelijk verkregen kredietwaardigheidsbeoordeling ('rating') van de woningcorporatie Stadgenoot blijkt dat daarnaast tevens de solide structuur van de Nederlandse (sociale) woningsector invloed heeft op de beoordeling van ongeborgde kredietaanvragen en daarmee ook op de extra rentelasten ten opzichte van geborgde financiering. Om inzicht te krijgen binnen welke bandbreedte deze extra rentekosten liggen, is geanalyseerd wat de relatie is tussen een rating en de financieringskosten die hiermee gemoeid zijn. De uitkomst van dit onderzoek laat zien dat de kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties met een AA-rating, afhankelijk van de looptijd van de lening, 0,5% tot 1,0% hoger liggen dan voor geborgde financiering. Voor corporaties die er financieel iets minder voor staan of waarvan het onderpand van mindere kwaliteit is, zullen de extra rentekosten dichter bij 1,5% liggen. Dit komt grotendeels overeen met verwachtingen in de corporatiesector. Zoals gebleken uit de Corporatie Survey van Finance Ideas wordt het renteverschil tussen geborgde en ongeborgde financiering door 34% van de ondervraagden geschat tussen 0,5% en 1,0% en door 43% van de respondenten tussen 10,% en 1,5%. In het vervolg van dit onderzoek wordt de analyse toegelicht en wordt ingegaan op de verschillende kredietbeoordelingen en de invloed hiervan op de kosten van financiering. Een AA-rating voor Stadgenoot Op 12 oktober 2011 heeft Stadgenoot als eerste woningcorporatie in Nederland een rating ontvangen. Het ratingbureau Standard & Poor's ('S&P') acht Stadgenoot in staat het huidige resultaat in de toekomst te behouden waardoor aan de verplichtingen van huidige schuldenlast ruim voldaan kan worden. Dit is beloond met een AA-rating en een stabiel vooruitzicht. Dat is niet veel lager dan de hoogste rating, een AAA-rating, die is toegewezen aan het WSW. Factoren meegenomen in de beoordeling zijn: Positief Een stabiel vooruitzicht van de institutionele structuur bestaande uit ondersteuning van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het WSW Een geringe kans dat de Nederlandse overheid moet bijspringen Grote vraag voor sociale huisvesting in Amsterdam Ervaren managementteam en goed bestuur Relatief sterk financieel resultaat en flexibiliteit betreffende het beheersen van inkomsten en uitgaven Competitiebescherming door een centraal toewijzingssysteem van huurders Negatief Een hoge schuldenratio van 73% van de bedrijfswaarde Lage kasreserves Potentiële kostendruk vanuit de woningcorporatie Far West (deelname in Joint-Venture van 32%) Kernpunten in S&P's beoordeling van Stadgenoot (Standard & Poor's, 2011) 2
3 S&P noemt de institutionele structuur van de sociale woningbouwsector "extreem stabiel en ondersteunend". Dit oordeel is gebaseerd op de goedkope financiering via het WSW en het financieel toezicht in combinatie met de mogelijkheid tot sanerings- en projectsteun van het CFV. Dit komt dus niet alleen ten goede aan Stadgenoot, maar heeft ook een positieve invloed op de kredietwaardigheid van alle woningcorporaties. Rating in perspectief Er zijn drie grote ratingbureaus, te weten Standard & Poor's, Moody's en Fitch. Zij hanteren een soortgelijk systeem betreffende het definiëren van de kredietwaardigheid. De ratings kunnen worden ingedeeld in twee hoofdgroepen, te weten de 'investment grade' (investeringswaardige beleggingsgraad) en de 'speculative grade' (speculatieve beleggingsgraad). Deze hoofdgroepen worden onderverdeeld in categorieën aangegeven door letters, waarbij de orde van kredietwaardigheid afneemt met de orde van het alfabet. Verdere precisie wordt aangebracht door middel van een +/- of de cijfers 1, 2, 3. Hiermee wordt de relatieve positie binnen de groepen aangegeven. Hieronder volgt een korte beschrijving van elke kredietwaardigheidscategorie zoals die gehanteerd worden door S&P. Investment grade AAA Extreem sterke capaciteit om aan financiële verplichtingen te voldoen. Dit is de hoogste rating AA Zeer sterke capaciteit om financiële verplichtingen na te komen A BBB BBB- Sterke capaciteit om aan financiële verplichtingen te voldoen, maar enigszins gevoelig voor ongunstige economische omstandigheden Voldoende capaciteit om financiële verplichtingen na te komen, maar meer onderhevig aan ongunstige economische omstandigheden Beschouwd als laagste investment grade door marktdeelnemers Speculative grade BB+ Beschouwd als de hoogste speculative grade door marktdeelnemers BB B CCC CC C D Definities van ratings zoals gehanteerd door S&P (Standard & Poor's, 2011) Minder kwetsbaar op de korte termijn, maar staat voor grote lopende onzekerheden gerelateerd aan ongunstige zakelijke, financiële en/of economische omstandigheden Kwetsbaarder voor negatieve bedrijfsontwikkeling en economische omstandigheden, maar heeft op dit moment de capaciteit om te voldoen aan financiële verplichtingen Op dit moment kwetsbaar en afhankelijk van een gunstig ondernemingsklimaat en economische omstandigheden om te voldoen aan financiële verplichtingen Zeer kwetsbaar Een faillissement is aangevraagd of een soortgelijke actie is ondernomen, maar de betalingen van de financiële verplichtingen worden voortgezet Faillissement op financiële verplichtingen De kans dat niet voldaan kan worden aan betalingsverplichtingen op de leningportefeuille, heeft een belangrijke invloed op de toewijzing van een bepaalde rating aan een organisatie. Een hogere kans leidt hierbij logischerwijs tot een daling van de kredietwaardigheid en daarmee de geïmpliceerde rating. Het historische percentage van wanbetalingen is kleiner voor overheidsinstanties (zoals 3
4 gemeenten) dan voor bedrijven (zie tabel). Het percentage verschilt per sector, maar ook tussen de verschillende ratingbureaus. Rating Categorie Moody's S&P Gemeenten Ondernemingen Gemeenten Ondernemingen Aaa/AAA 0,00 0,52 0,00 0,60 Aa/AA 0,06 0,52 0,00 1,50 A/A 0,03 1,29 0,23 2,91 Baa/BBB 0,13 4,64 0,32 10,29 Ba/BB 2,65 19,12 1,74 29,93 B/B 11,86 43,34 8,48 53,72 Caa-C/CCC-C 16,58 69,18 44,81 69,19 Investment Grade 0,07 2,09 0,20 4,14 Speculative Grade 4,29 31,37 7,37 42,35 Totaal 0,10 9,70 0,29 12,98 Historisch cumulatief percentage van wanbetalingen (U.S. Municipal Bond Fairness Act, 2008) Een extra 0,5% tot 1,0% voor ongeborgde financiering met een AA-rating De kapitaalmarkt vraagt een vergoeding voor de kans dat de lening niet wordt afbetaald in de vorm van een risicopremie. Deze komt bovenop de risicovrije rente en verklaart waarom bedrijven gemiddeld meer rente op leningen betalen dan overheden. Doordat er echter geen historische gegevens beschikbaar zijn van de kans dat financiële verplichtingen binnen de corporatiesector niet worden nagekomen, kan de risicopremie voor deze sector echter niet direct worden ingeschat. De risico-opslag kan daarnaast ook niet worden afgeleid van de rating van corporaties, aangezien alleen Stadgenoot tot nu toe een rating heeft. Om toch een prognose te maken van de rentekosten voor ongeborgde financiering, dient de risico-opslag voor de corporatiesector benaderd te worden. De vergoeding op vreemd vermogen wordt berekend door de risicovrije rente te vermeerderen met een opslag voor het kredietrisico 1. Als risicovrije rente is gekozen voor de swaprente (IRS). Deze wordt ook gebruikt door de Nederlandsche Bank en is de lange termijn vaste rente die financiële partijen aanbieden om renterisico af te dekken. De risicopremie wordt gelijkgesteld aan premies die worden betaald voor het overdragen voor het kredietrisico aan een andere partij (een soort verzekering). In de markt worden deze verzekeringen credit default swaps ('CDS' 2 ) genoemd. Gemiddelden van deze CDS premies zijn beschikbaar voor meerdere industrieën, looptijden van leningen en ratings. Dit is echter nog niet het geval voor de sociale woningsector, waardoor hier een benadering gekozen dient te worden op basis van een aantal andere sectoren tezamen. De rating van het WSW is gelijkgesteld met die op de Staat van Nederland (AAA/Stabiel), in lijn met de visie van S&P van een 'bijna zekere' kans dat de overheid op tijd en voldoende steun zou geven aan het WSW in het geval van financiële nood. Ten aanzien van het WSW kan derhalve de risicopremie voor AAA-overheden worden gehanteerd voor het berekenen van de kosten op geborgd vreemd vermogen. Commerciële activiteiten kunnen echter niet worden gefinancierd met deze achtervang, waardoor de risicopremie hier groter is. Ter benadering is gekozen voor het gemiddelde 1 Deze berekening is een benadering van de werkelijke kosten op vreemd vermogen, gebaseerd op een theoretisch verband. Er zijn andere factoren van mogelijke invloed waarmee geen rekening is gehouden. 2 Een financieel product gerelateerd aan obligaties uitgegeven door ondernemingen of landen. De eigenaar wordt gecompenseerd door de uitgever van de CDS in het geval financiële verplichtingen op de obligaties niet meer na worden gekomen. In ruil hiervoor betaalt de eigenaar een periodiek percentage op de hoogte van de obligaties, de zogenaamde CDS premie. 4
5 van de CDS premies op AA-overheden en AA-financiële instellingen ('AA-Samengesteld'). Dit houdt rekening met de dekking van het kredietrisico van de banken zelf 3 en de relatie van woningcorporaties met de overheid. De resultaten zijn afgebeeld in onderstaande figuur voor leningen tot en met 30 jaar. 7% 6% 5% 4% 3% 2% AA - Samengesteld AAA - WSW IRS 1% 0% 1Y 30Y Financieringskosten per Rating-Classificatie (Finance Ideas, 2011) Uit de grafiek blijkt dat het verschil tussen AA-Samengesteld en AAA-WSW 0,5% tot 1,0% bedraagt. Woningcorporaties met een AA-rating krijgen op basis van de analyse dan te maken met een risicoopslag tussen 0,5% en 1,0% op ongeborgde financiering. In de Corporatie Survey van Finance Ideas wordt het renteverschil tussen geborgde en ongeborgde financiering door 77% van de respondenten geschat in de bandbreedte van 0,5% tot 1,5%. Dit komt grotendeels overheen met de uitkomsten van de analyse. 3 Banken moeten zelf ook kapitaal aantrekken om deze vervolgens weer te kunnen uitlenen tegen een hoger rentepercentage. De rente die zij betalen wordt beïnvloed door het kredietrisico van de bank zelf en dit wordt uiteindelijk doorberekend in de vergoeding op vreemd vermogen die de woningcorporatie moet betalen. 5
Collegevoorstel. De achtervangovereenkomst voor de bestaande lening van De Alliantie met BNG-leningnummer FRL.332.01 aan te gaan.
Collegevoorstel Sector : SOB Reg.nr. : 4515624 Opsteller : A. Sleeuwenhoek Telefoon : (033) 469 44 59 User-id : SLE1 Onderwerp Achtervangovereenkomst renteherziening De Alliantie Voorstel: De achtervangovereenkomst
Nadere informatieWerkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld RvT
4.1 Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld RvT Financiën nvt 15 december 2010 4.1 Treasurystatuut Financiën/Treasurystatuut Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1. Verantwoording 3 2. Doelstelling
Nadere informatieA billion here, a billion there, and pretty soon you're talking about real money.!!!! Everitt Dirksen (US Senator)
!! A billion here, a billion there, and pretty soon you're talking about real money.!!!! Everitt Dirksen (US Senator) FINANCIERING VAN WONINGCORPORATIES Een verkenning & modelmatige doorrekening Rik van
Nadere informatieObligaties een financieringsinstrument en een beleggingscategorie
Obligaties een financieringsinstrument en een beleggingscategorie Mr A. van Dijk RBA 1 Inleiding Wat zijn obligaties? Kenmerken Rendement Risico Obligatiesoorten 2 Kenmerken van Obligaties Vordering Vaste
Nadere informatieRisicobeheersing en achtervang September / oktober 2014. Erik Terheggen
Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014 Erik Terheggen 1. WSW in cijfers 1983 Borginstituut opgericht in 1983 De WSW-borging geldt voor nieuwbouw en renovatie van sociale woningen en maatschappelijk
Nadere informatieAddendum bij het Prospectus van Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen
Addendum bij het Prospectus van Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen Betreft: I. Wijziging Hoofdstuk 1, Algemeen, paragraaf 1.9 Afgifte, terugname en overdracht van participaties en prijsvorming
Nadere informatieTREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij
TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij Versie 2015-06 1. Inleiding Een groot deel van de kosten bij een wooncorporatie bestaat uit rente. Richtlijnen ten aanzien van financieren en beleggen zijn
Nadere informatieHoe realiseren we samen optimale financiering?
Hoe realiseren we samen optimale financiering? Welke hobbels met betrekking tot financiering komen jullie tegen? Visie op financiering januari/februari 2015 2 De thema s van vandaag Waarom optimale financiering
Nadere informatieIn deze nieuwsbrief willen wij u graag informeren over onze visie op obligaties en dan in het bijzonder op bedrijfsobligaties.
Nieuwsbrief Vooruitzichten obligaties In deze nieuwsbrief willen wij u graag informeren over onze visie op obligaties en dan in het bijzonder op bedrijfsobligaties. Sinds begin dit jaar zijn obligaties
Nadere informatieOnderwerp Achtervangovereenkomst Woonzorg Nederland verzorgingshuis St Jozeph
Collegevoorstel Sector : SOB Reg.nr. : 4504014 Opsteller : A. Sleeuwenhoek Telefoon : (033) 469 44 59 User-id : SLE1 Onderwerp Achtervangovereenkomst Woonzorg Nederland verzorgingshuis St Jozeph Voorstel:
Nadere informatieIn het statuut worden afspraken over onderwerpen als beheersing van rentekosten en -risico's, financierings- en beleggingsvraagstukken vastgelegd.
Treasurystatuut Dynamiek Scholengroep 1. Verantwoording Scholen/schoolbesturen krijgen jaarlijks een bedrag waaruit alle kosten moeten worden gedekt en waarmee waarborgen voor 'bedrijfsvoering' op langere
Nadere informatieVisie WSW op aflossingsplicht leningen Daeb aan niet-daeb
Visie WSW op aflossingsplicht leningen Daeb aan niet-daeb September 2014 Bij administratieve scheiding gaat het om interne boekhoudkundige leningen. Bij juridische scheiding betreft het leningen van de
Nadere informatieMEDEDELING VAN DE COMMISSIE
NL NL NL MEDEDELING VAN DE COMMISSIE TOT WIJZIGING VAN DE TIJDELIJKE COMMUNAUTAIRE KADERREGELING INZAKE STAATSSTEUN TER STIMULERING VAN DE TOEGANG TOT FINANCIERING IN DE HUIDIGE FINANCIËLE EN ECONOMISCHE
Nadere informatieDe Energie BV. 4 maart 2013
De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit
Nadere informatieVASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG
VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve
Nadere informatieTreasurystatuut - januari 2015
Treasurystatuut - januari 2015 Werkveld: Datum: Vastgesteld: Advies GMR: Eerst volgende toetsing: Gewijzigd: Advies GMR: Financiën Januari 2015 14 januari 2015 nvt 2019 2 1. Inleiding 1.1. Verantwoording
Nadere informatieAddendum bij prospectus 18 december Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen
Addendum bij prospectus 18 december 2017 Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen 18 juni 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Hoofdstuk 8 - Risicofactoren en risicomanagement, paragraaf 8.4.3 Tegenpartijrisico
Nadere informatieDe inschatting van de kans op eventuele wanbetalingen bij toekomstige rente- en aflossingsbetalingen op schuldpapier; Renterisico
Agendapunt 05 Bijlage 08 TREASURYSTATUUT I Begripsbepalingen Artikel 1 In dit statuut wordt verstaan onder: Derivaten Financiële instrumenten die hun bestaan ontlenen aan een bepaalde onderliggende waarde.
Nadere informatieVersie 2013-08. TREASURYSTATUUT Stichting Woontij
Versie 2013-08 TREASURYSTATUUT Stichting Woontij 1. Inleiding Een groot deel van de kosten bij een wooncorporatie bestaat uit rente. Richtlijnen ten aanzien van financieren en beleggen zijn belangrijk.
Nadere informatie4.4 Financiering. 4.4.3 De financiering van de gemeente Spijkenisse
4.4 Financiering 4.4.1 Inleiding De kaders voor het beleid van de gemeente Spijkenisse ten aanzien van de treasuryfunctie liggen wettelijk vast in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido). Deze
Nadere informatieEen solide belegging AAA-borgstelling
Een solide belegging AAA-borgstelling Onze bijdrage aan de samenleving Het WSW stelt als onafhankelijk instituut woningcorporaties in staat optimale financiering te verkrijgen voor vastgoed in de publieke
Nadere informatieDe bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB
De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB Seminar alternatieve financieringsvormen MKB Modulair MBA Nyenrode ism LLTB 1 juli 2014, Breukelen H.A. Rijken Vrije Universiteit
Nadere informatieFinancieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren?
Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren? Ugchelen, Oktober 2013 Agenda 1. Verwachtingen en uitgangspunten 2. Voorbeelden uit de praktijk: a. Project A (240 meergezinswoningen)
Nadere informatieTrendrapportage woningcorporaties 2008-2013: investeringen, kasstromen en financiering
Trendrapportage woningcorporaties 2008-2013: investeringen, kasstromen en financiering Inhoudsopgave Voorwoord 2 Samenvatting 3 Investeringen 4 Realisatie 4 Prognose 5 Invloed van verkopen op investeringen
Nadere informatie1) Toelichting op de componenten waaruit de rentevergoeding bestaat. De gevraagde rentevergoeding op de lening bestaat uit twee componenten.
Bijlage: Beoordelingssysteem ratingcategorie en rentetarief Algemeen Deze bijlage geeft uitleg over de opbouw van de rentevergoeding welke gevraagd wordt over de verstrekte lening. Vervolgens wordt toegelicht
Nadere informatieONTWERP 18.5.2006 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. over de herziening van de methode waarmee de referentiepercentages worden vastgesteld
NL ONTWERP 18.5.2006 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE over de herziening van de methode waarmee de referentiepercentages worden vastgesteld 1. REFERTIE- DISCONTERINGSPERCTAGES In het kader van het toezicht
Nadere informatieHoofdstuk 12. Vreemd vermogen op lange termijn. Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen:
www.jooplengkeek.nl Vreemd vermogen op lange termijn Een lening (schuld) met een looptijd van langer dan een jaar. We bespreken 3 verschillende leningen: 1. Onderhandse lening. 2. Obligatie lening. 3.
Nadere informatieInvesterings- en financieel statuut
Investerings- en financieel statuut Inleiding Het belang van financiële sturing is in de afgelopen jaren toegenomen. Wijzigingen in de wettelijke regels, waaronder de scheiding van DAEB en niet-daeb activiteiten
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen. Treasury Statuut Nvon
Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen Treasury Statuut Nvon Wijdenes, september 2007 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1.1 Verantwoording 1.2 Indeling Treasury Statuut 2. DOELSTELLING
Nadere informatieWoningcorporaties. Financieren zonder borging
Woningcorporaties Financieren zonder borging 25 oktober 2011 Astrid van Arum, Sectorspecialist Woningcorporaties Erik Steinmaier, Hoofd Research Real Estate Finance Update Criteria: Brussel proof (DAEB,
Nadere informatieWoningcorporaties en gemeenten. Samenwerking in het licht van de Borg April 2014
Woningcorporaties en gemeenten Samenwerking in het licht van de Borg April 2014 WSW en het borgstelsel Statutair: Het doel van de stichting is te bevorderen dat toegelaten instellingen geld kunnen lenen
Nadere informatieDe Nederlandsche Bank. Statistisch Bulletin maart 2009
9 De Nederlandsche Bank Statistisch Bulletin maart 29 Financiering via kapitaalmarkt moeilijker en duurder geworden Nederlandse ingezetenen hadden eind 28 voor het eerst meer dan eur 1. miljard aan schuldpapier
Nadere informatieProductinformatie rentemanagement
Productinformatie rentemanagement 2 Inhoud Uw onderneming en mogelijke renterisico s 3 Renteswap 5 Rentecap 9 Meer informatie De producten in deze brochure zijn rentederivaten. Rentederivaten zijn complexe
Nadere informatieTreasury reglement. 4 juni 2014. 1 van 5
Treasury reglement 4 juni 2014 1 van 5 01. Inleiding In het licht van de Code Goed Bestuur Publieke Dienstverleners heeft Spaarnelanden een Treasuryreglement opgesteld. Dit reglement de stelt de aandeelhouder
Nadere informatieNieuwsbrief. High Yield Obligaties
Nieuwsbrief High Yield Obligaties Een onderdeel binnen de categorie obligaties waar men relatief weinig over hoort, is de high yield obligatie. High yield betekent niets anders dan hoog rendement. Hoewel
Nadere informatieUpdate economische parameters beoordelingskader
Update economische parameters beoordelingskader Update economische parameters beoordelingskader Datum september 2016 Update economische parameters beoordelingskader september 2016 Colofon Uitgegeven
Nadere informatieTREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij
TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij Status: Versie 2017-01 Vastgesteld door bestuur d.d.: 30-08-2017 Goedgekeurd door RvC 1 d.d.: 11-09-2017 1 Raad van Commissarissen Versie 2015-06 1. Inleiding
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 29303 29 oktober 2013 Besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 28 oktober 2013, nr. IENM/BSK-2013/239467,
Nadere informatie28 juni 28 november 2012. Allianz Rendement 2017
28 juni 28 november 2012 Allianz Rendement 2017 Doelstelling van de belegging Een nettorendement halen dat hoger is dan dit van Franse staatsobligaties in euro met einddatum 2017 en een beleggingshorizon
Nadere informatieFinancieel Statuut. Woonstichting SSW
Financieel Statuut Woonstichting SSW Vastgesteld: RvC 21 januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Interne sturing SSW... 3 3 Financiële kaders SSW... 4 4 Vertaling van de financiële kaders naar de
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 58700 25 oktober 2017 Besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 9 oktober 2017, nr. IENM/BSK-2017/216399,
Nadere informatieP r o v i n c i e F l e v o l a n d
P r o v i n c i e F l e v o l a n d S t a t e n v o o r s t e l Aan: Provinciale Staten Onderwerp: Voorstel tot wijziging treasurystatuut Statenvergadering: 3 oktober 2002 Agendapunt: 21 1. Wij stellen
Nadere informatie-TOELICHTING RESULTATEN CORPORATIE SURVEY 2012 EDITIE II-
-TOELICHTING RESULTATEN CORPORATIE SURVEY 2012 EDITIE II- In de tiende Corporatie Survey spreken 180 financieel bestuurders en managers zich uit over de verwachting in de corporatiesector voor de komende
Nadere informatieRaadsvoorstel tot het instemmen met de voorwaarden voor kapitaalstorting en fusie NRE/ObN-NetH
gemeente Eindhoven Control Raadsnummer 09. R/275. OOI Inboeknummer o9bstor8o8 Beslisdatum B%W ts september 2009 Dossiernummer 938 453 Raadsvoorstel tot het instemmen met de voorwaarden voor kapitaalstorting
Nadere informatieFinancieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie
Financieren van duurzaamheid Peter Borghstijn BNG Bank Hans Hörter Servicepunt Duurzame Energie Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis 1914 Instituut voor de Rijksverrekening
Nadere informatieKoop Goedkoop. Maakt een eigen woning betaalbaar! Initiatief van woningcorporaties
Koop Goedkoop Maakt een eigen woning betaalbaar! Initiatief van woningcorporaties Koop Goedkoop Maakt een eigen woning betaalbaar! Een huis kopen met een bescheiden inkomen? Koop Goedkoop maakt het mogelijk.
Nadere informatieUpdate economische parameters dpi 2017
Update economische parameters dpi 2017 Update economische parameters dpi 2017 Datum 6 september 2017 Update economische parameters dpi 2017 6 september 2017 Colofon Uitgegeven door Inspectie Leefomgeving
Nadere informatieTreasury statuut. Versiebeheer V2, Besluitvormingscyclus 6 Vaststelling RvT Vastgesteld CvB
Versiebeheer V2, 29-3-2018 Gemaakt door W. Kock Besluitvormingscyclus 6 Vaststelling RvT 28-5-2018 Vastgesteld CvB 28-5-2018 Treasury statuut Vastgesteld door het College van Bestuur na goedkeuring door
Nadere informatieKnelpuntenanalyse Novelle en BTIV 2015
Knelpuntenanalyse Novelle en BTIV 2015 Frank Vermeij Augustus 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Aanpak... 3 3 Juridische scheiding... 3 3.1 Aannames... 3 3.2 Resultaten... 4 4 Administratieve scheiding...
Nadere informatieCorporatie Survey Editie III
Corporatie Survey Editie III - 2011 - Utrecht, juni 2011 Auteurs: dr. Mark Schweitzer drs. Victor Burger Agenda Achtergrond Resultaten 1 Beschrijving Corporatie Survey Periodiek doet Finance Ideas een
Nadere informatieWSW richtlijn onderpand
WSW richtlijn onderpand Sectie vrijgave 2/5 Richtlijn onderpand Sectie Vrijgave Onderpand WSW stelt voorwaarden aan de vrijgave van onderpand. Onderpand waar WSW rechten op heeft, doordat de corporatie
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 34546 13 oktober 2015 Besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu, van 12 oktober 2015, nr. IENM/BSK-2015/ 197529,
Nadere informatiebankfinanciering / bedrijfswaardering
bankfinanciering / bedrijfswaardering Masterclass Internationaal ondernemen in de tuinbouw 4 November 2015 H.A.Rijken 1 MKB financiering: bankiersperspectief 1 Relatieve kredietwaardigheid in het MKB 2
Nadere informatieHet verzoek aan de rvc is goedkeuring te verlenen aan dit voorgenomen besluit.
Memo Dorpstraat 48-50 Postbus 35 2390 AA Hazerswoude dorp Telefoon 0172-583111 Fax 0172-583110 e-mail: info@ habekowonen.nl Aan : raad van commissarissen Van : Martin Bogerd Datum : 14-09-2017 Betreft
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%
Nadere informatieMEMO HERZIENING WONINGWET
MEMO HERZIENING WONINGWET Nieuwe corporatiebestel van kracht op 1 juli 2015 Op 17 maart 2015 heeft de Eerste Kamer unaniem ingestemd met de gewijzigde Woningwet 1 die tot doel heeft het functioneren van
Nadere informatieNotitie Rentebeleid 2007
Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening
Nadere informatieFund Oxylife Opportunity 6
- Jaarverslag 31.12.2018-1 / 5 Jaarverslag 31.12.2018 Inhoudsopgave 1. Omschrijving... 2 2. Beleggingsbeleid van... 2 3. Samenstelling van in bedragen en in percentages op 31 december 2018... 3 4. Beheerders...
Nadere informatie- PERSBERICHT - Utrecht, 29 juni 2011 -HEFFING HUURTOESLAG BETAALD DOOR HOGERE HUREN EN LAGERE INVESTERINGEN-
- PERSBERICHT - Utrecht, 29 juni 2011 -HEFFING HUURTOESLAG BETAALD DOOR HOGERE HUREN EN LAGERE INVESTERINGEN- De zevende editie van de Corporatie Survey, gehouden onder 162 corporatiebestuurders, laat
Nadere informatieCorporatie in Perspectief
Samenvatting CFV 2011 Corporatie in Perspectief L0151 Eindhoven Samenvatting Corporatie in Perspectief Ter introductie In Corporatie in Perspectief is te zien hoe de volkshuisvestelijke en financiële
Nadere informatieTreasury Statuut. Status van het beleidsdeel: Hooilaan EM Breda TEL (076) IBAN NL65 RABO
Treasury Statuut Treasury Statuut Status van het beleidsdeel: Status DO MR-en GMR 1 e evaluatie Kwaliteitscyclus I.v.m. nieuwe wetgeving aangepast 12-10-09 2016-06-17 inzake nieuw protocol OCW aangepast
Nadere informatieVerhuurderheffing en effecten investeringsfaciliteit
Verhuurderheffing en effecten investeringsfaciliteit Johan Conijn & Wolter Achterveld 30 mei 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Gevolgen verhuurderheffing... 3 3 Gevolgen nieuwe investeringsfaciliteit,
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Vergadering : 15 maart 2016 Agendapunt : 4. Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen 2017 t/m 2023 Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Informatie bij : H.W.C.
Nadere informatieBIJLAGE B BIJ X-FACTORBESLUIT
Nederlandse Mededingingsautoriteit BIJLAGE B BIJ X-FACTORBESLUIT Nummer: 101847-69 Betreft: Bijlage B bij het besluit tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering ingevolge
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 36912 29 december 2014 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 18 december 2014, CZW/S&B
Nadere informatieWSW trendanalyse woningcorporaties 2013-2017
WSW trendanalyse woningcorporaties 2013-2017 Risico s voor borgstelsel nemen toe Corporaties nemen maatregelen om de financiële conti - nuïteit te waarborgen. Dit is het gevolg van de overheidsmaatregelen
Nadere informatieRabobank (leden)certificaten
Rabobank (leden)certificaten Investment case Jaap Koelewijn De Rabobank verhoogt haar kapitaalbuffers door voor nominaal 1,5 miljard nieuwe certificaten Rabobank uit te geven. Niet geheel toevallig valt
Nadere informatieCorporatie in Perspectief
Samenvatting CFV 2010 Corporatie in Perspectief L0278 Zaanstad Samenvatting Corporatie in Perspectief Ter introductie In Corporatie in Perspectief is te zien hoe de volkshuisvestelijke en financiële kengetallen
Nadere informatieS&V Reflector. Buy Low - Sell High. Praktische handvatten voor het beleggingsplan
S&V Reflector Buy Low - Sell High Praktische handvatten voor het beleggingsplan Oktober 2015 Opmerkingen vooraf In deze reflector bespreken wij hoe een pensioenfonds de aantrekkelijkheid van beleggingscategorieën
Nadere informatieFund Life Opportunity Selection 5 Dynamic
Fund Life Opportunity Selection 5 - jaarverslag 31.12.2017-1 / 6 Jaarverslag 31.12.2017 Fund Life Opportunity Selection 5 Inhoudsopgave 1. Omschrijving... 2 2. Beleggingsbeleid van Fund Life Opportunity
Nadere informatieFinancieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen
Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank
Nadere informatie2.4 Paragraaf 4 Financiering en beleggingen
2.4 Paragraaf 4 Financiering en beleggingen Deze paragraaf gaat over het beheer van de financiële middelen (treasury). De kaders voor het op een verantwoorde manier beheren van de financiële middelen worden
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN
Commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken 23 februari 2016 VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN Vergadering : 1 maart 2016 Agendapunt : Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen
Nadere informatieKort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux
Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Beleggingen Het totaal rendement over het afgelopen boekjaar 2010 is uitgekomen op 15,6%. Als we naar de onderverdeling kijken zien we het
Nadere informatieONDERWERP: MAXIMALE GEMEENTELIJKE ACHTERVANG PER CORPORATIE (100% WOZ)
Vragen en antwoorden over het schuld/woz-overzicht Algemene vragen Vragen over de peildatum WOZ-waarde Vragen over de maximale gemeentelijke achtervang per corporatie (100% WOZ) Vragen over de maximale
Nadere informatieTreasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam (OSVS)
Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam (OSVS) Treasurystatuut Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam vs. 1.2 28 november 2013 pagina 1 van13 Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieRenteswap. omruilen voor vaste swaprente. Hoe werkt een variabele Euribor-rente? Wat is een renteswap? Zo werkt de renteruil
variabele Euriborrente omruilen voor vaste swaprente In dit productinformatieblad leest u in het kort wat een renteswap is, hoe het werkt en wat de voordelen en risico s zijn. De renteswap is een complex
Nadere informatieUtrecht, september 2010
Corporatie Survey - 2010 - Utrecht, september 2010 Auteurs: dr. Mark Schweitzer drs. Victor Burger Agenda Achtergrond Resultaten 1 Beschrijving Corporatie Survey Periodiek doet Finance Ideas een kort onderzoek
Nadere informatieWSW visie op scheiding en/of splitsing van DAEB en niet-daeb
WSW visie op scheiding en/of splitsing van DAEB en niet-daeb 2/6 Inleiding Met de inwerkingtreding van de Woningwet moeten corporaties hun niet-daeb-vastgoed en niet-daebactiviteiten scheiden van het DAEB-vastgoed
Nadere informatieDeutsche Bank. De obligaties stap voor stap
Deutsche Bank De obligaties stap voor stap De obligaties stap voor stap Definitie P. 3 Belangrijkste kenmerken P. 3-4 Waarom beleggen in obligaties? P. 4-5 De verhouding tussen risico en rendement P. 5
Nadere informatieLeidraad economische parameters dpi 2018
Leidraad economische parameters dpi 2018 Leidraad economische parameters dpi 2018 Datum 23 Juli 2018 Leidraad economische parameters dpi 2018 23 juli 2018 Colofon Uitgegeven door Inspectie Leefomgeving
Nadere informatieCorporatie Survey Editie IV
Corporatie Survey Editie IV - 2010 - Utrecht, oktober 2010 Auteurs: dr. Mark Schweitzer drs. Victor Burger Agenda Achtergrond Resultaten 1 Beschrijving Corporatie Survey Periodiek doet Finance Ideas een
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
Nadere informatieKwartaalbericht 4e kwartaal 2008
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008 Dekkingsgraad 92% Belegd vermogen daalt naar 71,5 miljard Geen indexering in 2009 In het vierde kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een verlies op beleggingen
Nadere informatiePresentatie Treasury FEO. 11 juli 2005
Presentatie Treasury FEO 11 juli 2005 2 Treasury Het proces van plannen, bewaken en sturen van (toekomstige) geldstromen met als doel: Tijdige beschikbaarheid van middelen Optimaliseren van kosten en opbrengsten
Nadere informatieSamenvatting Economie Risico en rendement
Samenvatting Economie Risico en rendement Samenvatting door Marise 1524 woorden 6 maart 2017 6,2 13 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie Risico en rendement Hoofdstuk 1 1.1
Nadere informatieTreasurystatuut Stichting voor Bijzonder Voortgezet Onderwijs Bilthoven
Treasurystatuut Stichting voor Bijzonder Voortgezet Onderwijs Bilthoven Inhoudsopgave 1. INLEIDING 3 1.1. Verantwoording 3 1.2 Indeling Treasury Statuut 3 2. DOELSTELLING TREASURYFUNCTIE 4 2.1 Liquiditeit
Nadere informatieSamenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs regio IJssel-Vecht
samenwerkingsverband vo IJSSISL VEC' IT T reasurystatuut Stichting VO2305 Handelsnaam: Samenwerkingsverband VO 23.05 regio IJssel-Vecht Ossenkamp 8 8024 AE ZWOLLE Inschrijfnummer DUO: 21639 Datum: 30 maart
Nadere informatieWoningcorporaties & Renterisicomanagement
Aedes Corporatiedag 2012 Woningcorporaties & Renterisicomanagement Rotterdam, World Trade Center 31 mei 2012 Arjan van der Linden Tim Monten Agenda Introductie 5 minuten Renterisico en derivaten 15 minuten
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 6.9
Aan de raad AGENDAPUNT 6.9 Treasurystatuut 2010 Voorstel: het Treasurystatuut 2010 vaststellen. Inleiding In februari 2009 hebben wij u geïnformeerd over de treasury bij onze gemeente. Aanleiding hiervoor
Nadere informatieRaadsvoorstel. Raadsvergadering : 11 april 2017 Voorstel : Agendapunt :
Raadsvoorstel Raadsvergadering : 11 april 2017 Voorstel : 2017-019 Agendapunt : Zaaknummer : 1894/2016/867941 Documentnummer : 1894/2017/903129 Datum collegebesluit : 20 februari 2017 Onderwerp aangaan
Nadere informatieHerstructurering van swaps Hoe bereik je een Win/Win? 17 mei 2017
Herstructurering van swaps Hoe bereik je een Win/Win? 17 mei 2017 Swapcontracten 1 Typische kenmerken o.a: - geen onderpand - break clausules Gelijkwaardigheid? Bank is calculation agent Cross default
Nadere informatieVoorbereiding voor het gesprek met uw bank over de herbeoordeling van uw rentederivaat
Voorbereiding voor het gesprek met uw bank over de herbeoordeling van uw rentederivaat De banken zijn op dit moment bezig met het uitvoeren van herbeoordelingen van alle lopende rentederivaten bij het
Nadere informatieIn het statuut worden afspraken over onderwerpen als beheersing van rentekosten en -risico's, financierings- en beleggingsvraagstukken vastgelegd.
Vastgesteld in de bestuursvergadering van de Ds. Pierson Stichting voor VO op 20 december 2004 en herzien op 15 december 2008 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1.1 Verantwoording 1.2 Indeling Treasury Statuut
Nadere informatieARCHIEF * * Corsa-nr Datum 15 april 2013 Onderwerp Bijlage 2 behorend bij DB-voorstel Project
ARCHIEF *2013.09657* Corsa-nr. 2013.09657 Datum 15 april 2013 Onderwerp Bijlage 2 behorend bij DB-voorstel 2013.9655 Project Bijlage 2 Voorstel aantrekken langlopende lening Vormen te lenen bedrag Drie
Nadere informatieFund Life Opportunity Selection 5 Dynamic
- Halfjaarverslag 30.06.2018-1 / 5 Halfjaarverslag 30.06.2018 Inhoudsopgave 1. Omschrijving... 2 2. Beleggingsbeleid van... 2 3. Samenstelling van AXA Life Opportunity Selection 5 in bedragen en in percentages
Nadere informatieCITROËN FINANCIAL SERVICES. Prijswijzer CITROËN DE BESTE DEALS OP EEN RIJTJE
CITROËN Prijswijzer DE BESTE DEALS OP EEN RIJTJE Om een lening voor uw nieuwe of gebruikte Citroën te krijgen, hoeft u niet naar uw bank. U regelt het gewoon in de showroom, want uw eigen Citroën-dealer
Nadere informatieNood aan kalmte? Zet koers naar de Variable Secured Notes
Nood aan kalmte? Zet koers naar de Variable Secured Notes Een uitgifte met de beste rating 5% gewaarborgd gedurende 2 jaar En daarna uitzicht op hoge coupons Een belegging recht door zee Welke kant zal
Nadere informatie