Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52670 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Schrijven - Toon en publiek Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Extra: lvoorl Extra: oefen Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1
Schrijven - Toon en publiek Vooraf In deze schrijfopdracht staan toon en publiek centraal. Leerdoelen Na deze opdracht: kun je uitleggen hoe de toon van een tekst bepaald wordt. kun je de toon van je tekst aanpassen aan het publiek. kun je het publiek waarvoor een tekst is geschreven herkennen. Eindproduct Als eindopdracht maak je drie verschillende ontwerpen voor een poster tegen roken: voor jongeren, voor volwassenen en voor ouderen. Beoordeling Jullie laten de ontwerpen voor de posters beoordelen door jullie docent. Hij bekijkt jullie ontwerpen aan de hand van de volgende vragen: Werkwijze Activiteiten Geven de ontwerpen van de posters de juiste informatie over de gevaren van roken? Zijn de teksten overtuigend geschreven? Hebben de teksten de juiste toon voor de doelgroep? Zijn de teksten aangepast aan de leefwereld van de doelgroep? Zijn de teksten goed en foutloos geschreven? Zijn de ontwerpen van de posters goed uitgevoerd? Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Bestudeer het Kennisbankitem 'Toon en publiek'. Stap 2 Alleen + samen Welke tekstdoelen heeft en tekst?. Pagina 2
Stap 3 Alleen + samen Wat voor publiek heb je? Stap 4 Alleen + samen Pas de tekst aan op je publiek. Stap 5 Alleen + samen Je sluit de opdracht af met het maken van een poster. Benodigdheden Materiaal voor het maken van een poster: papier (A4), pen, potlood, stiften, schaar, lijm, etc. Tijd Voor deze opdracht hebben jullie ongeveer twee lesuren nodig. Stap 1 Bestudeer uit de Kennisbank Nederlands de volgende onderwerpen: KB: Schrijven: Tekstdoel en tekstsoort KB: Schrijven: Toon en publiek Maak nu de volgende oefening: Toon en publiek kn.nu/ldp72 1 van 8 Voor wie wordt een recept doorgaans geschreven? Wat is de doelgroep? a. Jongeren b. Volwasssenen Pagina 3
2 van 8 Wat is het tekstdoel van een reclameposter voor een dansfeest? a. Amuseren b. Aansporen tot actie 3 van 8 Op wie richt een reclameposter voor een disco zich doorgaans? Wat is de doelgroep? a. Jongeren b. Volwassenen 4 van 8 Wat is het tekstdoel van een spotje over vuurwerkgevaar? a. Informeren b. Amuseren 5 van 8 Wat is de doelgroep van een spotje over vuurwerkgevaar? a. Jongeren b. Volwassenen 6 van 8 Wat is het tekstdoel van een recept? a. Amuseren b. Informeren 7 van 8 Wat is het tekstdoel van een oproep om geld te geven voor armoedebestrijding? a. Overtuigen b. Aansporen tot actie 8 van 8 Wat is de doelgroep van de oproep om geld te geven voor armoedebestrijding? a. Jongeren b. Volwassenen Stap 2 Pagina 4
Meer dan één tekstdoel Lees de tekst. Kip eet het oerwoud op door Jenny op 01 04 09 Ja, die kip die rondwandelde voor zij op je bord terecht kwam heeft hele erge honger. Die goedkope kiloknallerkip eet het oerwoud op. Supermarkten bepalen voor een groot deel wat er op ons bord komt. En ze bepalen hoe ons vlees gemaakt wordt. Daarom heeft de allergrootste supermarkt van Nederland een extra verantwoordelijkheid. Nederlandse varkens en kippen krijgen soja om snel te groeien. Maar veevoer hoeft niet uit soja te bestaan, er zijn genoeg andere alternatieven. De oproep aan supermarkten: 'Zorg voor beter veevoer, voor verantwoord vlees en meer vleesvervangers in de schappen van jullie winkels.' Maak geen gehakt van het oerwoud. Teken daarom de petitie op www.stopfoutveevoer.nl bron: timetoturn.nl Welke tekstdoelen heeft deze tekst? Welke tekstdoelen heeft deze tekst? Meerdere antwoorden mogelijk. Amuseren Overtuigen Informeren Tot actie aansporen Vergelijk jouw antwoord met het antwoord van een klasgenoot. Stap 3 Pagina 5
Welk publiek? Lees de vijf tekstjes. Vraag je bij ieder tekstje af voor welk publiek de tekst is bedoeld. Kies uit: schoolkinderen, jongeren, middelbare scholieren, volwassenen, bejaarden,... I Verstaat u vaak niet wat er gezegd wordt? Lees dan vooral verder. Tegen gehoorverlies is namelijk heel goed wat te doen. II Een stijlvolle man hoort zijn maten te kennen, maar dan moet hij toch eerst weten hoe ze meet. III Gratis ringtones! Geloof je het zelf? Blijf ff wakker bij dit soort vette aanbiedingen. Achteraf blijk je soms vast te zitten aan een duur ringtone-abonnement. IV Met je profiel kun je vriendinnetjes toevoegen en een echt vriendinnenboekje maken. Daarnaast kun je lekker kletsen in het altijd gezellige forum. V Daar staat een hele grote man Die helemaal niet praten kan Het lijkt wel op een grote reus Maar het is een sneeuwman met een neus Vergelijk je antwoorden met de antwoorden van een klasgenoot. Stap 4 Pagina 6
Een tekst aanpassen Lees de onderstaande tekst. Kies uw zonnebril met zorg De meeste zonnebrillen zien er mooi uit. Maar zijn ze ook geschikt? Tenslotte heeft een zonnebril niet alleen als doel dat u er mooi uitziet. Het zonlicht moet erdoor getemperd worden, zodat uw veiligheid op de weg of op de piste is gegarandeerd. Let dus bij aankoop op de technische eigenschappen van de bril. Een belangrijk kenmerk kan zijn, dat het licht wordt gepolariseerd. Sommige zonnebrillen bezitten deze eigenschap en werken daardoor beter dan andere brillen. Het is dus niet alleen een kwestie van donker glas. Bedenk dat uw ogen een kostbaar bezit zijn! Er mag dus best een behoorlijk prijskaartje hangen aan een goede bril. Modieuze vormgeving kost meestal heel wat meer dan een goede werking, dus informeer u goed, maak uw keus met verstand. Selecteer de tekst en kopieer die naar een tekstdocument. Verander de tekst nu zo dat hij geschikt is voor jongeren van 12 tot 16 jaar. Je mag de tekst inkorten, uitbreiden en veranderen zoveel je wilt, als het onderwerp en de inhoud maar niet veranderen. Laat je aangepaste tekst lezen aan een klasgenoot. Vraag om commentaar. Lees ook de tekst van je klasgenoot. Bespreek de verschillen. Stap 5 Pagina 7
Eindproduct Je weet nu hoe een tekst kan werken voor verschillende doelgroepen. Nu gaan jullie aan de slag met het eindproduct. Jullie gaan een serieus onderwerp behandelen: de gevaren van roken. Ontwerp samen met een klasgenoot drie anti-roken-posters. Iedere poster heeft een andere doelgroep: jongeren, volwassenen en ouderen. Jullie maken voor elke groep een ontwerp, dus 'in het klad'. Alleen de tekst moet in het net! Jullie bedenken niet alleen een tekst, maar ook een ontwerp en de layout. De informatie die jullie in de posters moeten verwerken, kunnen jullie bijvoorbeeld vinden op www.rokenkanechtnietmeer.nl Klaar? Laat de posterontwerpen beoordelen door jullie docent. Extra: lvoorl Leerlingen voor leerlingen Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staat video die goed past bij dit thema. Bekijk de video. Kun je de video goed volgen? Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot. Pagina 8
Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Extra: oefen Extra oefening Opdracht voor twee leerlingen: Bedenk drie reclamespots voor een chocoladereep Stel je voor, jullie zijn tekstschrijvers bij een reclamebureau en krijgen samen een mooie opdracht van een chocoladefabriek. De fabrikanten hebben een lekkere nieuwe reep ontwikkeld die ze in drie verschillende smaken en kleuren willen gaan verkopen. De eerste reep is rood en met pinda's gevuld, deze moet vooral worden verkocht aan tieners. De tweede reep is lichtgroen en met pistachenoten gevuld, deze moet vooral worden verkocht aan volwassen vrouwen. De derde reep is lichtbruin en met room gevuld, deze moet vooral worden verkocht aan ouderen en bejaarden. Bedenk nu voor elke reep een korte radio-reclamespot (8 seconden). Schrijf samen de tekst en bedenk ook bijpassende muziek en/of geluidsffecten. Je tekst en geluid moeten natuurlijk helemaal zijn afgestemd op je publiek! Zorg dat de spot de juiste klanten aanspreekt. Verdeel de taken waar nodig. Neem de spots op en laat ze ter beoordeling horen aan je docent. Verderkijker Pagina 9
Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Toon en publiek is het volgende item geselecteerd. www.youtube.com Uitleg In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 10
Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs VO-content Laatst gewijzigd 19 August 2016 om 15:36 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Schrijven; Nederlands; Schrijfvaardigheid; Begrippenlijst en taalverzorging; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 11