Uitwerkingen hoofdstuk 9 9. Testen van meetresultaten. Testen van het uit de steekproef geschatte gemiddelde t.o.v. a x = 24,5 kg en n-1 = 0,9 kg n

Vergelijkbare documenten
9. Testen van meetresultaten.

Uitwerkingen hoofdstuk 9 9. Testen van meetresultaten. Testen van het uit de steekproef geschatte gemiddelde t.o.v. a x = 24,5 kg en s = 1,0 kg b

Exact competentiegericht Statistiek voor het laboratorium Uitwerkingen versie juli-2016

INLEIDING FYSISCH-EXPERIMENTELE VAARDIGHEDEN (3A560) , ANTWOORDEN. en y m.b.v. y = n

Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n. 10 ( x ) ,16

Les 7-8: Parameter- en Vergelijkingstoetsen

Help! Statistiek! Overzicht. Voorbeeld: bloeddruk. Interpretatie van het 95%-BI. Interpretatie van 95%-BI (2) Meest voorkomende vorm van het BI

Statistiek Voor studenten Bouwkunde College 7

Opgave 1 Zij θ R, n 1 en X 1, X 2,..., X n onafhankelijk, identiek verdeelde stochasten met kansdichtheidsfunctie. f θ (x) =

Examen HAVO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 19 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Statistiek = leuk + zinvol

wiskunde A pilot vwo 2017-II

Periodiciteit bij breuken

7.1 Recursieve formules [1]

wiskunde A pilot vwo 2016-I

De standaardafwijking die deze verdeling bepaalt is gegeven door

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Inleiding Experimentele Fysica (3NA10 of 3AA10) Tentamen OGO Fysisch Experimenteren voor minor AP (3MN10)

Antwoorden bij Inleiding in de Statistiek

Opgeloste Oefeningen Hoofdstuk 5: Wet van de grote aantallen en Centrale limietstelling

p(1 p) 0,16(1 0,16) 0,0164 n Het gevraagde 95%-betrouwbaarheidsinterval is: [ p 2, p 2 ] [0,16 2 0,0164;0,16 2 0,0164] [0,1272;0,1928]

beheersorganisme voor de controle van de betonproducten Tel. (02) Fax (02) RN 001 REGLEMENTAIRE NOTA

Praktische opdracht: Complexe getallen en de Julia-verzameling

n -wet Wisnet-hbo update mei. 2008

2de bach TEW. Statistiek 2. Van Driessen. uickprinter Koningstraat Antwerpen ,00

HOOFDSTUK III. SCHATTEN VAN PARAMETERS Schatters en Betrouwbaarheidsintervallen. Theorie Statistiek Les 6

Gemengde opgaven. 10 Mathematische statistiek. w 2,50 2,50 47,50 997, ,50. P(W = w) 0,95 0,049 0,0007 0,0002 0,0001

De Approximatiestelling van Weierstraß

Hoofdstuk 1 Rijen en webgrafieken

χ 2 -toets voor homogeniteit χ 2 -toets voor goodness-of-fit ten slotte

Eindexamen wiskunde A vwo I

G0N34a Statistiek: Examen 7 juni 2010 (review)

Een toelichting op het belang en het berekenen van de steekproefomvang in marktonderzoek.

Uitwerkingen toets 11 juni 2011

d 25, 35, 47 of27, 43, 69 b 2, 27, 10240, 100, e = 287 u( n) = 243 ( ) n

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 1 woensdag 16 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

2 Meetwaarden verschillen. Hoe komt dat? 3 Spreiding van data (meetresultaten)

Examen VWO. wiskunde B1. tijdvak 1 woensdag 16 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Reductietechnieken. Spenderen de stedelijke huisgezinnen meer geld voor boeken dan de landelijke huisgezinnen? Maten van centrale tendentie.

Naam Formule R-code Extra Populatieparameters toetsen

Hogeschool Utrecht Enquete studenten op ROC Midden Nederland. Faculteit Educatie Online Evaluatie Instrument IO: Gitta.

Eindexamen wiskunde A1 vwo 2008-II

Steekproeftrekking Onderzoekspopulatie Steekproef

We kennen in de wiskunde de volgende getallenverzamelingen:

Mexicaanse griep: A/H1N1 griep

Betrouwbaarheidsintervallen

Levende Statistiek, een module voor VWO wiskunde D

1. Weten dat in het geval van compressoren rekening moet gehouden worden met thermische effecten

Hogeschool Utrecht. Standaard Rapport. Online Rapport. Faculteit Educatie. HBOspiegel.nl

Uitwerkingen opdrachten en opgaven

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

imtech Arbodienst (versie 2.0)

8 want 5,8 2 = 33,64 > 33 5 want 7,5 2 = 56,25 > 56,2 5 want 2,5 2 = 6,25.

Statistiek Voor studenten Bouwkunde College 6

Exact competentiegericht Statistiek voor het laboratorium Uitwerkingen versie juli-2014

OINFOINF I O NFOINFOINFOINFOINFO OINFOINF I O NFOINFOINFOINFOINF

Betrouwbaarheid. Betrouwbaarheidsinterval

Hogeschool Utrecht. Standaard Rapport. Online Rapport. Faculteit Educatie. HBOspiegel.nl

Auteur(s): F. Goudswaard, H. Oonk Titel: De kruk...waar? Jaargang: 3 Jaartal: 1985 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers:

Julian gooit 20 keer met een dobbelsteen. Bereken de kans dat hij precies 5 keer een zes gooit.

VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS. Verklarende statistiek. 9. Toetsen van hypothesen. Werktekst voor de leerling. Prof. dr.

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie Enquete studenten Wellant Houten Instituut Archimedes Online Evaluatie Instrument juni 2014

Oplossingen extra oefeningen: rijen (leerstof RR, leerstof MR)

imtech Arbodienst (versie 2.0) imtech arbodienst

Eindexamen wiskunde B vwo II

De speler die begint mag in zijn eerste beurt niet alle stenen pakken.

Rijen. 6N5p

Examen PC 2 onderdeel 4A

Correctievoorschrift VWO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)

BovenIJ ziekenhuis Postadres : Postbus 37610, 1030 BD Amsterdam Bezoekadres: Statenjachtstraat 1, Amsterdam Telefoon : (020)

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie Enquete studenten CSG Groene Hart Topmavo Instituut Archimedes Online Evaluatie Instrument

Kansrekening en Statistiek

Hogeschool Utrecht. Standaard Rapport. Online Rapport. Faculteit Educatie. HBOspiegel.nl

Statistiek 2 voor TeMa Associaties tussen kwalitatieve variabelen. Statistiek 2 voor TeMa Associaties tussen kwalitatieve variabelen

Correctievoorschrift VWO. wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)

Jaarlijkse huurverhoging - verzoekschrift

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie Enquete studenten Leidsche Rijn College Instituut Archimedes Online Evaluatie Instrument

WISKUNDE 5 PERIODEN DEEL B

Statistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa. Statistiek 2 voor TeMa Inleiding. Studiemateriaal

Evaluatie pilot ipad onder docenten

Rekenen met levensduurkosten

Artikel. Regenboog. Uitgave Auteur.

2. Limiet van een rij : convergentie of divergentie

1. Hebben de volgende rijen een limiet, en zo ja, bepaal die dan: (i) u n = sin(πn) (d) u n = cos(2πn) (l) u n = log n

Appendix A: De rij van Fibonacci

Convergentie, divergentie en limieten van rijen

Formaliteiten bij overlijden Informatie voor nabestaanden

CRM metingen metaalanalyses. Overzicht van de meetresultaten van gecertificeerde referentiematerialen bij de afdeling IMLA-metalen van het RIZA.

VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS. Verklarende statistiek. 6. Proporties. Werktekst voor de leerling. Prof. dr. Herman Callaert

Praktische opdracht Wiskunde Lineaire modellen

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie Enquete studenten CSG Groene Hart Rijnwoude Instituut Archimedes Online Evaluatie Instrument

Buren en overlast. waar je thuis bent...

7. Betrouwbaarheidsintervallen voor proporties

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie

VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS

Wiskundige toepassingen bij Thermodynamica - 1 WISKUNDE. toegepast bij THERMODYNAMICA

Werktekst 1: Een bos beheren

Kwaliteit van de persoonsgegevens. Resultaten Gemeente Alpen aan den Rijn

Hoe los ik het op, samen met Thuisvester? Ik heb een klacht

Hogeschool Utrecht Faculteit Educatie Enquete studenten De Passie Instituut Archimedes Online Evaluatie Instrument juni 2014

Transcriptie:

Uitwerkige hoofdstuk 9 9. Teste a meetresultate. Opgae 9. Opgae 9. Teste a het uit de steekproef geschatte gemiddelde t.o.. a x = 4,5 kg e - = 0,9 kg b t ( x) 5 5 4,5, - 0,9 c,5 % d = = 5 = 4 tabel: t kritisch =,78. e, <,78 f de ulhypothese wordt aageome g Het gewicht oldoet aa de specificatie a 5 kg met ee betrouwbaarheid a 95 % Paracetamol a ia de website: Oe sample t test results P alue ad statistical sigificace: The two-tailed P alue equals 0.0045 By coetioal criteria, this differece is cosidered to be ery statistically sigificat. a b zelf berekee Nulhypothese: Het gewicht oldoet aa de specificatie, de waarde wijkt iet sigificat af a 00 g H 0 : µ = 00 g Het gewicht oldoet iet aa de specificatie, de waarde wijkt sigificat af a 00 g H 0 : µ 00 We teste tweezijdig. Er is gee rede aa te eme dat er teeel of te weiig paracetamol i zit 6 c t ( x) 00 9 4, 90-4 = = 6 = 5 tabel: 95%; tweezijdig, t kritisch =,57 4,90 >,57, dus de ulhypothese wordt erworpe Het gewicht is sigificat lager da 00 g met ee betrouwbaarheid a 95 % d bij ee eezijdige test is de t kritisch =,0; deze afwijkig is og groter, dus de coclusie is hetzelfde uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

Opgae 9.3 Opgae 9.4 Nieuwe machie a Nulhypothese: Het aatal a de ieuwe machie erschilt iet a de oude H 0 : µ = 50 Het aatal a de ieuwe machie is groter da a de oude H : µ > 50 b eezijdig, je wilt bewijze dat hij seller is. 0 c t ( x) 50 65 7, 9-6 = = 0 = 9 tabel: t kritisch =,83 7,9 >,83 dus de ulhypothese wordt afgeweze e de alteratiee dus aageome; de ieuwe machie werkt sigificat seller da de oude. d t kritisch bij -zijdige test is,6, dus de coclusie blijft gelijk. Slootwater a plaatje II past het best b de meetserie a de parter lijkt auwkeuriger c Eige metige Nulhypothese: Het werkelijke gehalte wijkt iet sigificat af: H 0 : µ = 0,40 Het werkelijke gehalte wijkt wel sigificat af: H 0 : µ 0,40 d t ( x) - 0,40 0,38 0,0 3,46 = = = tabel: t kritisch =,0 (gee oorkeur dus tweezijdig teste),0 < 3,46 dus de ulhypothese wordt afgeweze De geode waarde wijkt sigificat af a de werkelijke waarde. Metige parter Het werkelijke gehalte wijkt iet sigificat af: H 0 : µ = 0,40 Het werkelijke gehalte wijkt wel sigificat af: H 0 : µ 0,40 t ( x) - 0,40 0,44 8 0,0,3 tabel: t kritisch =,36 (gee oorkeur dus tweezijdig teste),36 <,3 dus de ulhypothese wordt afgeweze De geode waarde wijkt sigificat af a de werkelijke waarde. Beide meetmethode oldoe iet uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

Opgae 9.5 Vergelijke a twee meetseries Dit atwoord is moeilijk te gee. De gemiddeldes erschille maar door de grootte a de stadaarddeiaties is er toch ee grote oerlap a de iteralle. Opgae 9.6 Opgae 9.7 Opgae 9.8 T-test a gemiddelde uit twee steekproee a Bereke S. S 74 40 74 45 74 74 4,5 x x 300 750 b t 5, 07 S 4,5 75 75 c tabel: schattig t kritisch =,00 5,07 >,00 dus de ulhypothese wordt erworpe d Er is wel ee sigificat erschil tusse de gemiddelde Het gemiddelde gewicht a de behadelde groep is dus groter da die a de cotrolegroep F-test a stadaarddeiaties uit twee steekproee Hier wordt erstadig gekoze oor tweezijdig toetse. A( ) 0,40 a F, 56 0,5 B( ) b tabel: F kritisch = 3,58,56 < 3,58 dus de ulhypothese wordt aageome c De meetseries erschille iet sigificat i precisie. Je kut dus iet zegge dat serie B auwkeuriger is. De erschille zij aa toeal te wijte Als je eezijdig had gekoze da was F kritisch = 4,65,56 < 4,65, dus de ulhypothese wordt da ook aageome. Afalwateroderzoek Gemiddelde Nulhypothese: Er is gee sigificat erschil tusse de gemiddelde: H 0 : µ = 0 Alteratief: H : µ 0 (gee oorkeur oor ee a beide methode), dus tweezijdig teste. S t S x x 4,55 6,37,6 0,7 0,89 0 0,6,6 3 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

tabel: t kritisch =,09,6 >,09 dus de ulhypothese wordt erworpe. Er is ee sigificat (opalled) erschil i de geode gemiddelde Stadaarddeiatie Nulhypothese: De precisie a methode B is iet sigificat beter da de precisie a methode A: H 0 : A = B Alteratief: de precisie a methode B is sigificat slechter da de precisie a methode A H : A < B. Dus tweezijdig teste. F A B,99,7,46 tabel: F kritisch = 3,7,46 < 3,7 dus de ulhypothese wordt aageome. De meetseries zij wel ergelijkbaar wat betreft precisie. Opgae 9.9 Opgae 9.0 T-test a gemiddelde uit twee steekproee met gepaarde waaremige a op het geluidsigaal b ja c ul? x 0 d t, 0 V 34,4 e tabel: t kritisch =,6,0 <,6 dus de ulhypothese wordt aageome. f Er is gee sigificat erschil tusse de gemiddelde reactietijde. Hemoglobiegehalte Nulhypothese Er is gee sigificat erschil tusse de gemiddelde Hb-gehaltes per patiët H 0 : 0 Er is wel ee sigificat erschil tusse de gemiddelde Hb-gehaltes per patiët H : 0 Hb-gehalte (g/dl) patiët A B erschil,5 3, -0,7 3,6 4, -0,5 3 6,3 6,8-0,5 4 5,8 5, 0,6 5 4,6 5,3-0,7 6,3 0,9 0,4 gemiddeld 4,0 4,9-0,3333 0,578504 4 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

x 0,33 6 t 0,99 (eem x 0 ) V 0,5785 tabel: t kritisch =,57 0,99 <,57 dus de ulhypothese wordt aageome. Er is gee sigificat erschil tusse beide meetmethode Opgae 9. Opstelle a hypotheses CASUS a Het gemiddelde gehalte a ee steekproef uit de partij kideroedig. b Nulhypothese Er is gee sigificat erschil tusse het gemiddelde gehalte e de maximale waarde a 0,0 kg H 0 : = 0,0 mg/kg Het gemiddelde gehalte is sigificat lager da de maximale waarde a 0,0 kg H : < 0,0 mg/kg c Wel ee oorkeur dus eezijdig toetse. d De t-test oor ergelijkig a ee gemiddelde a ee steekproef met ee (o)geweste waarde CASUS a Steekproee met methode A e ee met methode B worde ergeleke. De stadaarddeiaties worde ergeleke. b Nulhypothese Er is gee sigificat erschil tusse de stadaarddeiaties a methode A e B H 0 : A = B Alteratief: de precisie a methode B is sigificat beter da de precisie a methode A H : B < A. c Wel ee oorkeur dus eezijdig toetse. d De F-test oor ergelijkig a de stadaarddeiaties a twee steekproee. CASUS 3 a Aa begi e eid a de periode a alle patiëte de bloeddruk mete. Het gemiddelde a de erschille oor e a wordt ergeleke. b Nulhypothese Er is gee sigificat erschil tusse het gemiddelde a de erschille a de bloeddrukwaarde per patiët. H 0 : 0 Het gemiddelde erschil a de erschille a de bloeddrukwaarde per patiët is sigificat lager a de 5 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

c d behadelig. Met adere woorde: het erschil tusse beide waarde is positief. H : > 0 (gereked met oor a) Wel ee oorkeur dus eezijdig toetse. De gepaarde t-test oor ergelijkig a de steekproee CASUS 4 a De stadaarddeiaties a de metige a de twee aaliste worde ergeleke. b Nulhypothese Er is gee sigificat erschil tusse de stadaarddeiaties a aalist A e aalist B H 0 : A = B Er is ee sigificat erschil tusse de stadaarddeiaties a aalist A e aalist B. H : B A. c Gee oorkeur dus tweezijdig toetse. d De F-test oor ergelijkig a de stadaarddeiaties a twee steekproee. Opgae 9. Grafische ergelijkig a meetmethode a c R = 0,93 dus R = 0,93 = 0,867 de greswaarde is 0,8, dus er is aatoobare,maar zwakke correlatie d hellig = e asafsijdig = 0 e op het oog lijke deze methode iet goed ergelijkbaar, de afwijkige t.o.. de ideale waarde is redelijk groot 6 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

M9 methode B Opgae 9.3 Grafische ergelijkig a meetmethode - Valkuile a alle waarde met methode B zij groter da dezelfde a A b y =,06x +,0096 Vergelijkig Hb meetmethode R = 0,9 0 8 6 4 0 8 6 4 0 0 4 6 8 0 4 6 8 0 methode A ze kome oeree alle de waarde bij B zij gemiddeld,3 hoger da die a A c Ee a de methodes ertoot ee systematische afwijkig. Dat ka zowel A als B zij d het zo iet ast te stelle welke methode afwijkt, je zou de kalibratielije per methode moete bekijke e i het hogere meetgebied wijkt ee a de twee methode af (iet te zegge welke) Opgae 9.4 Vergelijkig a meetmethode olges Passig e Bablok a het erschil zit allee i de ozekerheid a hellig e sijput met de y-as, de formules zij gelijk b de ideale waarde ( e 0) ligge bie de betrouwbaarheidsiteralle, dus de methode zij ergelijkbaar c 000 Method compariso 900 800 700 600 500 400 300 00 00 0 0 00 400 600 800 M8 de methodes zij ergelijkbaar 7 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke

Opgae 9.5 Vergelijkig a meetmethode olges Demig demig ormaal hellig 0,97476 hellig,03349 sijput 0,38369 sijput -0,4653 correlatie 0,984639 correlatie 0,993386 wat opalt is dat de Demigregressie ee kleiere correlatie geeft e ee duidelijk afwijked sijput met de y-as Opgae 9.6 De aalyse olges Blad e Altma a oderste gres = 4,4 4, = 5,6 boeste gres = 4,4 + 4, = 43,8 b gemiddeld erschil = 4,4 c 4,4 L/mi d Bij de ee serie 4,4 optelle of bij de adere 4,4 eraf hale e ee f = 0 = 9 t =,6 gres betrouwbaarheiditeral = 4, t,6 7, odergres 4,4 7, =,6 boegres 4,4 + 7, =,8 dus,6 < afwijkig <,8 0 3 3 4, g SE = = 3, 0-95,8 < oderste gres < 39,4 30,6 < boeste gres < 57,0 h De afwijkige lijke toch behoorlijk groot 8 uitwerkige hoofdstuk 9 statistiek 06 Veroort Boeke