Auteur VO-content Laatst gewijzigd 09 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63726 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Vooraf Leerdoelen Eindproduct-Beoordeling Werkwijze Aan de slag Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 www.lvoorl.nl Over dit lesmateriaal Pagina 1
Vooraf Leerdoelen In een stad vind je veel verschillende typen woningen. Hoewel elke stad uniek is, zijn er tussen steden veel overeenkomsten in de opbouw van deze verschillende woningtypen. Hoe dat zit, daarover gaat deze opdracht. Aan het eind van deze opdracht kun je: uitleggen dat een stad is opgebouwd uit verschillende woningtypen die aansluiten bij de verschillende woonwensen van mensen. voorbeelden geven van typen woningen die je in een stad tegenkomt. uitleggen wat de redenen zijn voor het bouwen van bepaalde typen woningen in een bepaalde periode. jouw ideale woontoekomst omschrijven. Eindproduct-Beoordeling Pagina 2
Eindproduct Beschrijf in een kort opstel (max.1/2 A4-tje) jouw ideale woontoekomst in een stad. Zou je later in een karakteristiek pand in het centrum van de stad willen wonen of met meer ruimte en groen aan de rand van de stad? Of eerst als student op kamers in een oude arbeiderswijk en later in een appartement in een woontoren dicht bij het station? Zijn er momenten waarop je wilt verhuizen binnen de stad? Maak duidelijk waarom je de keuzes maakt die je maakt. Beoordeling Het eindproduct laten jullie beoordelen door jullie docent. Bij de beoordeling let jullie docent op: de inhoud: het opstel laat zien dat je inzicht hebt in verschillende woningtypen in een stad. de vorm: je hebt het opstel met zorg geschreven. taalfouten: Je opstel bevat niet teveel taalfouten. Werkwijze Activiteiten Stap Pagina 3 Groepsgrootte Activiteit
Stap 1 Alleen Video bekijken en de vraag over de groei van Utrecht beantwoorden. Stap 2 Alleen Video bekijken en de vraag over Betondorp beantwoorden. Stap 3 Alleen Video 'Hoe is de Bijlmer ontstaan?' bekijken. Stap 4 Alleen Video's bekijken en de vraag over vinex-woningen beantwoorden. Stap 5 Alleen Opstel over jouw ideale woontoekomst in een stad schrijven. Benodigdheden Geen bijzonderheden. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 uur nodig. Pagina 4
Aan de slag Stap 1 Wonen in het centrum Het centrum van veel Nederlandse steden is vaak al heel oud. Je vindt hier en daar nog gebouwen die uit de middeleeuwen stammen. Denk bijvoorbeeld aan kerken. Steden met een karakteristieke historische binnenstad zijn Utrecht, Amsterdam of Leiden, om er een paar te noemen. De stad werd vroeger meestal omringd door een stadwal en een gracht. Zo kon de vijand op afstand worden gehouden. Sporen van dit verleden tref je in oude steden nog aan. Soms zijn delen van een stadsmuur of gracht nog te zien. Soms vertellen straatnamen als Walstraat, Walsteeg of Molenpoort iets over hoe de situatie vroeger was. De woningen in het historisch centrum van een oude stad zijn doorgaans klein en staan dicht op elkaar. Dit zie je terug in een stad als Utrecht. Het aantal personen per huishouden is meestal klein. Verder is het aandeel van woningen in de particuliere huursector en het aantal eigen woningen hoog. Vraag Waarom was het ruim 100 jaar geleden hard nodig dat Utrecht kon groeien? Stap 2 Pagina 5
Tuindorpen Rond de jaren 30 van de vorige eeuw komt er meer aandacht voor de woonomstandigheden waarin mensen leven. Veel arbeiderswoningen in de grote steden verpauperen. De tuindorpen moeten daaraan tegenwicht bieden. Ze worden soms opgezet door sociaal voelende ondernemers. Andere tuindorpen zijn gebouwd door woningcorporaties of gemeenten. De tuindorpen kenmerken zich door lage eengezinswoningen met voor- en achtertuin en een omgeving met veel groen. Er is niet veel te doen. Je vindt er geen kroegen of bioscopen. De gezinswoningen vormen de kern van de wijk. Zo wordt geprobeerd om de wijk een fatsoenlijk en burgerlijk karakter te geven. Een voorbeeld is het tuindorp Watergraafsmeer in het oosten van Amsterdam. Doordat voor het eerst veel beton werd toegepast bij de bouw ging dit tuindorp in de volksmond betondorp heten. Vraag Welke bekende Nederlander is opgegroeid in Betondorp? Stap 3 Pagina 6
Portiekflats en galerijflats Na de Tweede wereldoorlog neemt de bevolkingsgroei in Nederland snel toe. De behoefte aan nieuwe woningen is dan ook groot. Ook een stad als Utrecht heeft in die jaren te maken met woningnood. Om die op te lossen wordt een aantal grote nieuwe wijken gebouwd. Een voorbeeld van zo'n wijk is Kanaleneiland. Dat werd een ruim opgezette wijk met veel groenvoorzieningen en hoogbouw. Kenmerkend voor Kanaleneiland zijn de portiekflats met vier woonlagen. Ook in Amsterdam worden in die jaren veel flats gebouwd. De bekendste zijn de galerijflats in de Bijlmer. Deze flats hebben tien verdiepingen. In die tijd hebben de architecten vooruitstrevende ideeën over de inrichting van een stad. Ze werken volgens een idee dat "Het Nieuwe Bouwen" wordt genoemd. Daarbij wordt gestreefd naar een strikte scheiding tussen wonen werken en recreëren. Er wordt door mensen verschillend gedacht over de wijken die gebouwd zijn volgens het concept van het Nieuwe Bouwen. Aan de ene kant zijn de wijken geliefd vanwege de fantastische speelruimte voor jonge kinderen. Ook het vele mooie groen en de rangschikking van de woonblokken wordt bewonderd. Aan de andere kant vinden mensen dat de wijken ver van het stadscentrum liggen. Ze worden soms ervaren als saaie 'slaapsteden' waar niets te doen is. Je vrienden komen er niet voor hun plezier naar toe. Pagina 7
Woonerven Tegen het eind van de jaren '60 kwam er een omslag in de massale en grootschalige woningbouw. Mensen wilden een gevarieerdere woonomgeving en wilden daarover ook meepraten. Er werd gezocht naar nieuwe woonvormen die geen massaal en grootschalig karakter hadden. Intimiteit, gezelligheid en de menselijke maat moesten centraal staan in het ontwerp. Zo zou de ontmoeting en communicatie tussen de bewoners worden bevorderd. Er werd gebroken met het principe van de functiescheiding die centraal stond in de moderne stedenbouw. Kronkelige straten en kleinschalige bouwvormen moesten het gevoel van veiligheid, overzichtelijkheid en saamhorigheid verder versterken. Zo ontstonden de woonerfwijken. Ze worden ook wel bloemkoolwijken genoemd. Die naam verwijst naar de stedenbouwkundige structuur van deze wijken. De woonwijken zijn als bloemkoolroosjes aan een hoofdstructuur ofwel de bloemkoolstronk gehaakt. De woningen in woonerfwijken zijn geliefd bij jonge gezinnen en mensen die graag een woning met een tuin willen. Stap 4 Pagina 8
Vinex-wijken Om de verdere bevolkingsgroei van Nederland in goede banen te leiden wordt steeds nieuw beleid ontwikkeld. Tussen 1995 en 2005 ontstaan de Vinex locaties. In het filmpje wordt kort uitgelegd wat dat zijn. Woonwensen en woonmilieus Mensen hebben verschillende woonwensen. Voor een alleenstaande zijn die anders dan voor een gezin. Een bejaarde wil wat anders dan een student. Wil je huren of kopen, een appartement, een vrijstaand huis of een rijtjeshuis? Wil je dicht bij het centrum wonen of liever in een rustige buurt waar niet veel gebeurt? De overheid werkt bij het maken van haar beleid vaak met woonmilieus. In het Woning Behoefte Onderzoek 1999 van het ministerie van VROM (tegenwoordig Ministerie van infrastructuur en milieu) wordt een onderscheid gemaakt tussen vijf typen woonmilieus. Drie daarvan hebben betrekking op wonen in de stad: centrum stedelijk woonmilieu: (historische) binnensteden, nieuwe stedelijke centra, centra van nieuwe steden kenmerkend: grootschalig en afwisselend voorbeelden: Nieuwmarkt Amsterdam, Kop van Zuid Rotterdam, Almere Centrum stedelijk buiten centrum woonmilieu: vooroorlogse etage, vooroorlogs grondgebonden, vooroorlogse herenhuizen, vooroorlogse tuindorpen, naoorlogse etage, naoorlogs grondgebonden kenmerkend: de stadswijk voorbeelden: Berlagebuurt Amsterdam, Wittevrouwensingel Utrecht, Statenkwartier Den Haag, Betondorp Amsterdam, Nieuwedam Noord, Tongelre Eindhoven groen stedelijk woonmilieu: uitbreiding aan de stad, groeikernen, actuele uitleg kenmerkend: huis met een tuin voorbeelden: Rijnsweert Utrecht, Nieuwegein, Prinsenland Rotterdam Omdat mensen tegenwoordig in een groot gebied kijken naar een nieuwe woning moeten steden hun best doen om mensen te trekken. In het filmpje zie je een voorbeeld van een promotiefilmpje voor Pagina 9
een nieuwe wijk in Spijkenisse. Stap 5 Eindproduct Als eindproduct bij deze opdracht schrijf je een opstel over jouw ideale woontoekomst in een stad. Verwerk zoveel mogelijk begrippen uit deze opdracht. Klaar? Laat het eindproduct beoordelen door jullie docent. www.lvoorl.nl Leerlingen voor leerlingen Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Pagina 10
Hieronder drie video's die goed passen bij deze opdracht. Bekijk de video's. Stad vs platteland De stad Wonen Pagina 11
Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 09 May 2016 om 15:16 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 3; VWO 3; Leerinhoud en Wonen [vervallen na 2014]; Een situatiebeschrijving van wonen in Nederland; doelen Aardrijkskunde; Bevolking en ruimte; Ruimtelijke ontwikkeling; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 12