Den Bosch, april 2014 V1000034

Rapport van het inspectiebezoek op 23 januari 2014 aan Smart-Coach, locatie Amundsenstraat 70 s Hertogenbosch en op 24 januari 2014 aan locatie Leharstraat 102 Tilburg. locatie of team te plaats Den Bosch, april 2014 V1000034

Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding en belang 3 1.2 Doelstelling 3 1.3 Methode 3 1.4 Toetsingskader 4 1.5 Beschrijving locaties 4 2 Samenvatting bevindingen, beschouwing en conclusies 6 2.1 Overzicht van de resultaten 6 2.2 Smart-Coach streeft cliëntgerichtheid na 6 2.3 Kwaliteit en veiligheid wordt door Smart-Coach (nog) niet voortdurend geanalyseerd en verbeterd 7 2.4 Ondersteuningsplan onvoldoende concreet 7 2.5 De deskundigheid van het personeel en de verschillende verantwoordelijkheden van (externe) medewerkers/behandelaren vraagt aandacht 7 2.6 Verantwoord medicatiebeleid ontbreekt 7 2.7 Vrijheidsbeperking door middel van sancties in huisregels is niet acceptabel 8 2.8 Eindconclusie 8 3 Handhaving 9 3.1 Door de zorgaanbieder te treffen maatregelen 9 3.2 Resultaatsverslag 10 3.3 Beoordeling van overige locaties 10 3.4 Vervolgacties inspectie 10 4 Resultaten inspectiebezoek 11 4.1 Sturen op kwaliteit en veiligheid 11 4.2 Cliëntdossier 12 4.3 Deskundigheid en inzet personeel 14 4.4 Medicatieveiligheid 15 4.5 Vrijheidsbeperking 17 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten 20 Pagina 2 van 20

1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 23 januari 2014 een aangekondigd bezoek gebracht aan Smart-Coach, locatie Amundsenstraat 70 s Hertogenbosch en op 24 januari 2014 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Smart-Coach, locatie Leharstraat 102 Tilburg. In dit rapport wordt eerst het kader uiteengezet waarin de inspectie het bezoek bracht. Vervolgens worden in de volgende hoofdstukken achtereenvolgens beschreven de conclusies, de handhaving (met daarin de te nemen maatregelen) en de resultaten. 1.1 Aanleiding en belang De inspectie heeft als doel de risico s op gezondheidsschade bij cliënten te beperken door naleving te bevorderen van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij ondertoezichtstaanden. De inspectie kiest daarbij prioriteiten op basis van mogelijke risico s op gezondheidsschade voor de cliënt. Hierbij gaat extra aandacht uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg een groot aantal aangekondigde en onaangekondigde bezoeken. 1.2 Doelstelling Doel van het inspectiebezoek aan Smart-Coach was te beoordelen in hoeverre Smart-Coach voldoet aan relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden die risico s op gezondheidsschade voor de cliënt beperken. 1.3 Methode De inspectie gebruikte een bezoekinstrument waarin de te toetsen onderwerpen en de normen zijn vastgelegd. De volgende onderwerpen kwamen aan bod: Sturen op kwaliteit en veiligheid; Cliëntdossier; Deskundigheid en inzet personeel; Medicatieveiligheid; Vrijheidsbeperking. De normen zijn gebaseerd op relevante wet en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden (zie volgende paragraaf). Om tot een oordeel te komen heeft de inspectie: Gesprekken gevoerd met cliënten en cliëntvertegenwoordigers op de locatie te s Hertogenbosch. Op de locatie te Tilburg heeft de inspectie twee cliënten ontmoet; Gesprekken gevoerd met uitvoerend medewerkers en het management(team) te s Hertogenbosch, een gesprek gevoerd met een medewerker van de locatie te Tilburg; Cliëntdossiers ingezien; Documenten ingezien, genoemd in bijlage 1; Een rondgang gemaakt door de locaties. De inspectie heeft van het aangekondigde en onaangekondigde bezoek één rapportage gemaakt omdat de waarnemingen en bevindingen met betrekking tot de getoetste normen op beide locaties nagenoeg hetzelfde waren. Daar waar de bevindingen op de locaties van elkaar afweken, is dat in de rapportage weergegeven. Pagina 3 van 20

1.4 Toetsingskader De normen zijn gebaseerd op de volgende wet- en regelgeving en veldnormen: Wetgeving: Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg; Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ); Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz); Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkcz); Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz); Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG); Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst: Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek (WGBO). Veldnormen: Bekkema N; De Veer AJE, Francke AL: Verantwoord richtlijngebruik in de gehandicaptenzorg. NIVEL, 2010; Handreiking medicatiebeleid gehandicaptenzorg, 2011; Handreiking ondersteuningsplannen, 2013; Hingstman TL; Langelaan M, Wagner C: De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg.nivel, 2012; Kwaliteitsdocument Verpleging, Verzorging en Zorg Thuis, 2012; Visiedocument 2.0, Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, 2013; Veilige principes in de medicatieketen, 2012. Inspectierapporten: Extra maatregelen noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperkende maatregelen in de langdurige zorg, IGZ, 2012; Medicatieveiligheid flink verbeterd in herbeoordeelde instellingen langdurige zorg en zorg thuis, IGZ, 2011. 1.5 Beschrijving locaties De locatie Amundsenstraat te s Hertogenbosch biedt voor 22 cliënten 24-uurs begeleiding en verblijf. Op de bezoekdag verbleven op deze locatie 17 cliënten. De locatie is in september 2013 gestart, voorheen werd het gebouw verhuurd aan een collega-instelling. Het pand bestaat uit 5 aaneengeschakelde woningen. Er zijn drie woongroepen, die een eigen woonkamer en keuken hebben. De locatie heeft een grote tuin. De doelgroep bestaat uit cliënten met een VG-indicatie (van ZZP VG2 tot ZZP VG7 en ZZP LVG) en een GGZ-indicatie (van ZZP GGZ3c tot ZZP GGZ5C). Een van de contra-indicaties is verslavingsproblematiek. Cliënten die uitbehandeld zijn op het gebied van verslaving en al een traject woontraining hebben gehad bij een instelling voor verslavingsproblematiek, behoren echter wel tot de doelgroep van Smart-Coach. Op de locatie Leharstraat 102 te Tilburg wonen 3 cliënten met een ZZP VG3 t/m ZZP VG6. Dit is een locatie met 24-uurszorg. Er is een achterwacht, die altijd te bereiken is. De cliënten hebben ieder hun eigen woon/slaapkamer en maken gebruik van een gezamenlijke keuken, douche en toilet. De locatie is een etage boven een winkel en heeft een groot dakterras. De voordeur en trap naar boven heeft cameratoezicht, zodat begeleiders vanuit het kantoor kunnen zien wie er binnen komen en weggaan. Pagina 4 van 20

De locaties Amundsenstraat 70 te s Hertogenbosch en Leharstraat 102 te Tilburg zijn de enige locaties waar 24-uurs zorg geboden wordt door Smart- Coach. Daarnaast biedt Smart-Coach ambulante zorg. Pagina 5 van 20

2 Samenvatting bevindingen, beschouwing en conclusies Dit hoofdstuk start met een samenvatting van de bevindingen. In hoofdstuk 4 (resultaten) zijn de bevindingen beschreven. Daarna volgen in dit hoofdstuk paragrafen met een beschouwend karakter en de conclusies. Tevens geeft de inspectie haar eindconclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de beoordeelde normen per thema. Thema's Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Sturen op kwaliteit en veiligheid: 6 normen 4 2 0 Cliëntdossier: 10 normen 6 4 0 Deskundigheid en inzet van personeel: 12 normen 9 3 0 Medicatieveiligheid: 9 normen 0 6 3 0 Vrijheidsbeperking: 12 normen 3 6 2 1 Aantal normen 2.2 Smart-Coach streeft cliëntgerichtheid na De medewerkers van Smart-Coach zijn betrokken en enthousiast. Ze hebben bewust gekozen voor deze organisatie vanwege de korte lijnen en flexibele zorgverlening. Cliënten, die de inspectie heeft gesproken, geven aan graag te wonen bij Smart-Coach en hebben het gevoel serieus genomen te worden. Tijdens de gesprekken was er een prettige en relaxte sfeer. Netwerkpartners die de inspectie heeft gesproken en medewerkers van het wijkteam Den Bosch geven aan tevreden te zijn over de samenwerking met Smart-Coach. Bijzonder is dat op de locatie Amundsenstraat cliënten samenwonen met een partner die geen zorgindicatie heeft. Smart-Coach heeft de visie dat uiteindelijke afbouw van begeleiding en de overstap naar ambulante begeleiding de meeste kans van slagen heeft wanneer normale maatschappelijke verhoudingen zoveel mogelijk worden weerspiegeld binnen de woongroep. Vanuit deze visie verklaart de directie ook waarom op de woonlocaties van Smart-Coach cliënten met zowel een verstandelijke als een psychiatrische beperking door en met elkaar in een woongroep wonen. Pagina 6 van 20

2.3 Kwaliteit en veiligheid wordt door Smart-Coach (nog) niet voortdurend geanalyseerd en verbeterd De locatie Amundsenstraat is nu ongeveer een half jaar operationeel. Om de kwaliteit te waarborgen is het van belang continue te evalueren, reflecteren en (bijna) fouten te analyseren. Dit is noodzakelijk om te leren en te verbeteren. Een gedegen analyse die oorzaken en gevolgen met elkaar in verband brengt waardoor preventieve maatregelen effectief worden ingezet ontbreekt, zowel op individueel cliëntniveau, maar ook op organisatieniveau. 2.4 Ondersteuningsplan onvoldoende concreet In het ondersteuningsplan (i.c. Plan van aanpak & evaluatie ) zijn de specifieke op de individuele cliënt, diens wensen, behoeften,mogelijkheden en beperkingen gebaseerde en gerichte aanpak (begeleiding en/of behandeling) niet voldoende duidelijk beschreven. Op basis van dit persoonbeeld zijn, in specifieke aan de setting en begeleidingswijze verbonden risico s en het daarop gebaseerd preventief en reactief (agogisch) handelen (veelal) eveneens niet voldoende duidelijk beschreven. Begeleidingsdoelen en aanpak zijn vaak onvoldoende concreet (d.w.z. toegespitst op deze cliënt, diens zorgvraag en diens specifieke situatie) en in het ondersteuningsplan treft de inspectie geen aanknopingspunten aan hoe mogelijk escalerend gedrag van deze cliënt te herkennen en op welke wijze de-escalatie te veroorzaken c.q. te stimuleren. 2.5 De deskundigheid van het personeel en de verschillende verantwoordelijkheden van (externe) medewerkers/ behandelaren vraagt aandacht Medewerkers zijn gemotiveerd, maar geven aan dat hun kennis en gevoelde bekwaamheid te kort schiet op het gebied van, bijvoorbeeld, het omgaan met agressie, psychiatrische problematiek en het hanteren van vrijheidsbeperkende maatregelen. Smart-Coach heeft twee orthopedagogen in dienst. Daarnaast hebben sommige cliënten een externe behandelaar, zoals een psycholoog of een psychiater. De rol en de (eind)verantwoordelijkheid van deze gedragskundige, op zowel cliëntniveau als op beleidsniveau, zijn niet duidelijk geregeld 2.6 Verantwoord medicatiebeleid ontbreekt Smart-Coach geeft aan dat zij de cliënt zelf voor de inname van de eigen medicatie verantwoordelijk acht. Afhankelijk van de individuele zorgbehoefte van de cliënt moet ook de farmaceutische zorg voor de cliënt goed geregeld zijn. In het zorg-/begeleidingsplan van de cliënt moet terug te vinden zijn of het verantwoord is of de cliënt zelf zijn/haar medicatie beheert en wat de afspraken hierover zijn. Hoewel Smart-Coach aangeeft geen medicatiebeleid te hebben omdat de cliënten de medicatie in eigen beheer hebben, zijn er tijdens de bezoekdagen drie casussen aan de orde geweest waarbij gebleken is dat medicatieondersteuning door de medewerkers noodzakelijk is. Smart-Coach dient volgens wet- en regelgeving zorg te dragen voor de medicatieveiligheid van de cliënten die de organisatie in zorg heeft. Pagina 7 van 20

2.7 Vrijheidsbeperking door middel van sancties in huisregels is niet acceptabel Cliënten die begeleid wonen op de locaties van Smart-Coach hebben begeleiding/zorg nodig vanwege vaak zeer complexe zorgvragen. De cliënten zijn allen vrijwillig opgenomen. De inspectie gaat ervan uit dat dus de WGBO van toepassing is. Dit betekent dat ook artikel 460 van de WGBO (de hulpverlener kan, behoudens gewichtige redenen, de behandelingsovereenkomst niet opzeggen) van toepassing is. Dit artikel is door de VGN uitgewerkt in de Handreiking niet aangaan/ beëindigen zorg en dienstverleningsovereenkomst. Ook is de Kwaliteitswet zorginstellingen van toepassing. In artikel 2 van deze wet staat dat de zorgaanbieder verantwoorde zorg moet bieden. Hieronder wordt verstaan zorg van een goed niveau, die in ieder geval doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht wordt verleend en die is afgestemd op de reële behoefte van de cliënt. De IGZ hanteert een ruime definitie van vrijheidsbeperking: Alle maatregelen (verbaal of fysiek) die de vrijheden van cliënten beperken. Indien vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast, dan moeten deze voldoen aan de eisen van gezondheidswetgeving. Om de toepasselijke wet- en regelgeving te verduidelijken en te vertalen naar de praktijk, zijn door beroepsverenigingen en belangenorganisaties richtlijnen opgesteld voor het toepassen van vrijheidsbeperking. Huisregels gelden voor alle cliënten op dezelfde manier. Beperkingen die daaruit voortvloeien, mogen evenwel niet verder gaan dan nodig is voor een ordelijke gang van zaken binnen de instelling, woning of groep (Handreiking huisregels VGN). In de huisregels mogen geen vrijheidsbeperkingen, zoals de sancties, worden opgenomen. Noodzakelijke individuele vrijheidsbeperkingen moeten aan kwaliteits- en zorgvuldigheidscriteria voldoen en onder andere met reden en doel in een individueel plan opgenomen worden en hierover moet overeenstemming zijn met de cliënt of - indien sprake mocht zijn van wilsonbekwaamheid - met zijn of haar (wettelijk) vertegenwoordiger. Smart-Coach dient zich aan wet-en regelgeving en veldnormen te houden. 2.8 Eindconclusie Smart-Coach voldoet niet aan alle normen. Dit geeft een risico op niet verantwoorde zorg / gezondheidsschade voor de cliënt. Om de risico s te beperken wordt van Smart-Coach verwacht dat maatregelen worden genomen. In hoofdstuk 3 staan de door Smart-Coach te nemen maatregelen en de vervolgacties van de inspectie. Pagina 8 van 20

3 Handhaving In dit hoofdstuk staat een overzicht van de normen die door Smart-Coach onvoldoende worden nageleefd. Van de zorgaanbieder wordt verwacht dat er maatregelen genomen worden binnen een daarvoor vastgestelde termijn. De inspectie maakt hierbij onderscheid tussen een termijn van vier weken of een termijn van zes maanden. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren teneinde te voldoen aan de hieronder genoemde normen. 3.1 Door de zorgaanbieder te treffen maatregelen Normen waaraan binnen maximaal vier weken na de bezoekdatum voldaan moet zijn: Het betreft de volgende normen: 4.5 Medewerkers die hulp bieden bij de medicatie beschikken over een actuele medicatieoverzichtlijst en medicatietoedienlijst van de apotheker; 4.11 Medicatiebeleid vorm geeft zoals de omvang, identiteit en opslag van de voorraad geneesmiddelen. 5.1 Er in de huisregels geen algemene vrijheidsbeperkende maatregelen staan. Concreet betekent dit dat Smart-Coach binnen vier weken: -beoordeelt of en in welke mate de cliënt de medicatie zelfstandig kan beheren en gebruiken en dit documenteert in het zorg-begeleidingsplan van de cliënt; -indien na beoordeling blijkt dat de cliënt ondersteuning nodig heeft bij het medicatiegebruik, dat deze ondersteuning plaatsvindt volgens de Handreiking Medicatiebeleid Gehandicaptenzorg; -de sancties uit de huisregels haalt. Indien een vrijheidsbeperkende maatregel noodzakelijk geacht wordt door de verantwoordelijk behandelaar moet dit vanuit diagnostiek en beeldvorming, met doel en concrete afspraken, in afstemming en met toestemming van de cliënt/ cliëntvertegenwoordiger in het zorgbegeleidingsplan beschreven staan. Normen waaraan binnen maximaal zes maanden na de bezoekdatum voldaan moet zijn: 1.2 (Bijna) fouten worden systematisch en structureel gemeld, verzameld, geanalyseerd en gebruikt voor verbeteracties; 1.8 De zorgaanbieder zorgt ervoor dat zinvolle dagbesteding in voldoende mate aanwezig is; 2.2 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij het opstellen van en heeft aantoonbaar ingestemd met het zorg- /ondersteuningsplan; 2.3 De wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt zijn de basis voor de zorg-/ondersteuningsdoelen; 2.4 Risico's voor de cliënt zijn geïnventariseerd door de zorgverlener en de zorg en ondersteuning zijn hierop gebaseerd; Pagina 9 van 20

2.9 In het zorg-/ondersteuningsplan is vastgelegd welke disciplines met welke verantwoordelijkheden zijn betrokken bij de verschillende onderdelen van de zorgverlening; 3.3 Medewerkers hebben voldoende kennis van en vaardigheden voor de doelgroep van cliënten; 3.5 Alleen bevoegde en bekwame medewerkers voeren voorbehouden en risicovolle handelingen uit; 3.10 Medewerkers en management kennen de grenzen van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden en schakelen tijdig vakinhoudelijke specialisten in; 4.1 De arts en de apotheker verrichten jaarlijks een medicatiebeoordeling voor alle cliënten; 4.3 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven en legt de gemaakte afspraken daarover vast in het zorg-/ondersteuningsplan; 4.4 Voor cliënten die niet bekwaam zijn om zelf de medicatie te beheren is een procedure rondom uitzetten, toedienen en registreren beschreven; 4.6 Medewerkers signaleren werking en bijwerking van het toegediende geneesmiddel; 5.1 De zorgaanbieder beschrijft visie en beleid over preventie, besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen; 5.2 Voorafgaand aan de vrijheidsbeperkende maatregel(en) is een (probleem)analyse verricht van het gedrag van de cliënt; 5.4 In dialoog met cliënt vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vrijheidsbeperkende maatregel(en); 5.5 Een arts of een gedragskundige is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot de vrijheidsbeperkende maatregel(en); 5.8 Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregel(en) zorgvuldig toe; 5.10 De zorgaanbieder heeft werkinstructies (protocollen) over het toepassen van alle vrijheidsbeperkende maatregelen. 3.2 Resultaatsverslag De inspectie verwacht een resultaatsverslag waarin per norm staat: - Of binnen de gestelde termijn is voldaan aan de norm; - De aanpak en acties waarmee is bereikt dat aan de norm is voldaan; - De wijze waarop is gemeten dat aan de norm is voldaan. De inspectie verwacht het resultaatsverslag voor de normen waar u binnen vier weken na de bezoekdatum aan moet voldoen uiterlijk 27 maart 2014. De inspectie verwacht het resultaatsverslag voor de normen waar u binnen zes maanden na de bezoekdatum aan moet voldoen uiterlijk voor 27 augustus 2014. 3.3 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat het verantwoordelijk management ook in andere locaties of in ander teams beoordeelt of (indien van toepassing) aan de normen wordt voldaan en zo nodig passende maatregelen neemt. 3.4 Vervolgacties inspectie Gezien de bevindingen en conclusies zal een aangekondigd en/of onaangekondigd hertoetsbezoek plaatsvinden aan Smart-Coach. De resultaatsverslagen zullen gebruikt worden ter voorbereiding voor dit bezoek. Pagina 10 van 20

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Smart-Coach op 23 en 24 januari 2014 4 Resultaten inspectiebezoek Dit hoofdstuk start met een overzicht per thema van de scores op de normen. De inspectie geeft in dit hoofdstuk in principe alleen een toelichting als niet aan de norm is voldaan. Niet van toepassing wordt gescoord als de situatie waarop de norm van toepassing is, in deze locatie of binnen het team nooit voorkomt. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop de norm van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De nummering van de normen is niet altijd opeenvolgend. Dit komt omdat de normen uit een groter normenbestand komen en niet alle normen uit dit bestand worden getoetst. 4.1 Sturen op kwaliteit en veiligheid 1.1 De zorgaanbieder verzamelt op structurele wijze kwaliteitsinformatie en gebruikt dit voor kwaliteitsverbetering. 1.2 (bijna) Fouten worden systematisch en structureel gemeld, verzameld, geanalyseerd en gebruikt voor verbeteracties. 1.3 De zorgaanbieder heeft een klachtenregeling conform de wet en maakt deze bekend bij de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger. 1.4 De zorgaanbieder regelt cliëntenmedezeggenschap. 1.7 De zorgaanbieder heeft geborgd beleid over intimiteit, vriendschap, seksualiteit en over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen cliënten. 1.8 De zorgaanbieder zorgt er voor dat zinvolle dagbesteding in voldoende mate aanwezig is. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 1.2 Meldingen van incidenten worden door medewerkers van Smart-Coach gemeld per cliënt. De ingezette acties naar aanleiding van deze meldingen bevatten geen aantoonbare verbetering op basis van een analyse. De (verbeter)actie is een beschrijving van hoe gehandeld is ná het incident en welke vervolgactie er gaat volgen. Er wordt geen aantoonbare analyse verricht waarbij structureel bij alle meldingen gezocht wordt naar patronen en oorzaken. Pagina 11 van 20

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Smart-Coach op 23 en 24 januari 2014 1.8 Op het moment dat de inspectie Smart-Coach bezocht was er een aantal cliënten die nog geen of onvoldoende zinvolle dagbesteding hadden. Het uitgangspunt van negen dagdelen per week wordt niet gehaald. Smart- Coach is bezig met het opzetten van een eigen vorm van dagbesteding in nauwe samenwerking met het wijkteam. Men verwacht in februari/ maart 2014 de dagbestedinglocatie in gebruik te gaan nemen. 4.2 Cliëntdossier 2.1 Iedere cliënt heeft een zorg-/ondersteuningsplan. 2.2 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger is aantoonbaar betrokken bij het opstellen van en heeft aantoonbaar ingestemd met het zorg- /ondersteuningsplan. 2.3 De wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt zijn de basis voor de zorg-/ondersteuningsdoelen. 2.4 Risico's voor de cliënt zijn geïnventariseerd door de zorgverleners en de zorg en ondersteuning zijn hierop gebaseerd. 2.5 De in het zorg-/ondersteuningsplan beschreven zorg-/ondersteuningsproblemen, de doelen, acties, rapportage en evaluaties zijn congruent met elkaar. 2.6 In het cliëntdossier is informatie van betrokken disciplines op een vaste plaats terug te vinden. 2.7 In het cliëntdossier is de dagelijkse rapportage opgenomen. 2.8 In het cliëntdossier zijn samenvattingen opgenomen van zorghistorie. 2.9 In het zorg-/ondersteuningsplan is vastgelegd welke disciplines met welke verantwoordelijkheden zijn betrokken bij de verschillende onderdelen van de zorgverlening. 2.10 De cliënt of de cliëntvertegenwoordiger is betrokken bij de periodieke evaluatie van het zorg-/ondersteuningsplan. Pagina 12 van 20

Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 2.2 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger zijn niet of onvoldoende betrokken bij het opstellen van het zorg-/ondersteuningsplan en herkennen zich niet of onvoldoende in het beschreven beeld en problematiek en de gemaakte afspraken. Uit het cliëntdossier blijkt niet dat de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger ingestemd heeft met het zorg-/ondersteuningsplan. Tijdens het inspectiebezoek werd door een ouder aangegeven dat de afspraken met een cliënt bij de uithuiszetting niet met de ouder waren afgestemd terwijl deze cliënt dan wel naar die ouder ging. 2.3 Bij de beeldvorming over functioneren en ondersteuningsbehoefte van de cliënt zijn de cliënt en zijn netwerk niet of onvoldoende betrokken. Hetzelfde geldt voor de diagnostiek en assessment van professionals, welke niet zijn terug te vinden in het cliëntdossier (het gaat hierbij om de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt en de dialoog tussen cliënt, zijn netwerk en de professional). De cliënten die bij Smart-Coach in zorg zijn, hebben meestal een hele geschiedenis achter zich en vragen om intensieve zorg en begeleiding. In sommige dossiers is de wens van cliënten niet te herleiden uit de ondersteuningsdoelen. De doelen zijn onvoldoende helder en inzichtelijk geformuleerd, zodat deze onvoldoende of niet evalueerbaar zijn. 2.4 Het deel van het dossier van cliënten van Smart-Coach dat gericht is op de wijze van begeleiding is het plan van aanpak. Dit plan van aanpak bevat een ordening met leefgebieden: dagstructuur, stimuleren van contacten met instanties, transfer van vaardigheden, seksualiteit, dagbesteding en administratie en budgetplanning. Binnen deze leefgebieden is het kopje risico s opgenomen. Veelal staat hierin beschreven wat het risico is als bepaalde acties binnen het leefgebied niet worden uitgevoerd. Een risicoinventarisatie vanuit de beeldvorming en diagnostiek, waarin doelen geformuleerd zijn, ontbreekt. Doelen gebaseerd op de risico s vanuit bijvoorbeeld probleemgedrag, agressie, medicatiegebruik en/of verslaving zijn niet aangetroffen in het plan van aanpak. 2.9 Het is niet zichtbaar wie bij cliënten met ZZP's met gedragsregulatie inhoudelijk verantwoordelijk is voor de gedragskundige aanpak. Eveneens is niet vastgelegd wie verantwoordelijk is (contactpersoon en contactgegevens) voor de verschillende onderdelen van de zorgverlening. Pagina 13 van 20

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Smart-Coach op 23 en 24 januari 2014 4.3 Deskundigheid en inzet personeel 3.1 Medewerkers werken cliëntgericht. 3.2 Medewerkers kennen de impact van hun bejegening op het gedrag van de cliënt. 3.3 Medewerkers hebben voldoende kennis van en vaardigheden voor de doelgroep van cliënten. 3.4 Medewerkers werken op een verantwoorde manier met relevante richtlijnen, protocollen en/of werkinstructies. 3.5 Alleen bevoegde en bekwame medewerkers voeren voorbehouden en risicovolle handelingen uit. 3.6 Medewerkers krijgen de benodigde scholing om verantwoord te kunnen werken met de doelgroep en de zorgproblematiek van de cliënten. 3.7 De zorgaanbieder zet op de juiste momenten voldoende deskundige medewerkers in ter uitvoering van de dagelijkse zorg. 3.8 De zorgaanbieder regelt dat vakinhoudelijk specialisten in voldoende mate beschikbaar zijn. 3.9 De zorgaanbieder verzamelt, analyseert en onderneemt zo nodig acties met betrekking tot belangrijke contextuele factoren van inzet van personeel. 3.10 Medewerkers en management kennen de grenzen van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden en schakelen tijdig vakinhoudelijke specialisten in. 3.11 Medewerkers werken volgens relevante gedragscodes. (gedrags-, meld)codes. 3.12 Management toont aan dat de zorg- en dienstverlening aan cliënten wordt uitgevoerd door zo weinig mogelijk verschillende medewerkers. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 3.3 Medewerkers geven aan onvoldoende kennis te hebben van en/of signalen te herkennen bij middelen- en drugsgebruik bij cliënten. Kennis rondom psychiatrische problematiek en verslavingsproblematiek is eveneens onvoldoende aanwezig. Ook ervaren medewerkers in toenemende mate Pagina 14 van 20

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Smart-Coach op 23 en 24 januari 2014 verbale en fysieke agressie bij cliënten. Het management erkent dit probleem. Er zal binnenkort scholing gegeven worden over deze problematiek. 3.5 Er is niet of onvoldoende geborgd dat alleen bekwaam personeel voorbehouden en risicovolle handelingen uitvoert. Er is geen of onvoldoende scholing in risicovolle en voorbehouden handelingen. Er is door Smart-Coach niet vastgelegd welke risicovolle handelingen er plaatsvinden binnen de organisatie en er is geen beleid en geen scholing over de uitvoering van deze risicovolle handelingen. Bij het opleggen van een sanctie kunnen (persoonlijk-) begeleiders zelf bepalen of zij een cliënt al dan niet een sanctie van een uithuiszetting gedurende 4 uren opleggen. Aan deze handeling, waaraan risico s verbonden zijn, zijn door Smart-Coach geen verdere eisen verbonden. 3.10 Er is geen beleid over de behandelverantwoordelijkheid van vakinhoudelijke specialisten bij cliënten met (zeer) ernstige intensieve verzorging en/of gedragsregulering. Zo is het niet duidelijk wat de rol van en verantwoordelijkheid van de (externe) behandelend psycholoog of psychiater is en waar de verantwoordelijkheid begint of eindigt van de orthopedagoog van Smart-Coach. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk wie welke begeleidingslijn uitzet. 4.4 Medicatieveiligheid 4.1 De arts en de apotheker verrichten jaarlijks een medicatiebeoordeling voor alle cliënten. 4.3 De zorgaanbieder bepaalt in dialoog met de cliënt of de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer wordt gegeven en legt de gemaakte afspraken daarover vast in het zorg-/ondersteuningsplan. 4.4 De procedure rondom uitzetten, toedienen en registreren is beschreven in een procedure farmaceutische zorg. 4.5 Medewerkers die hulp bieden bij de medicatie beschikken over een actuele medicatieoverzichtlijst en medicatietoedienlijst van de apotheker. 4.6 Medewerkers signaleren werking en bijwerking van het toegediende geneesmiddel. 4.7 Niet GDS medicatie wordt door een tweede bekwaam persoon gecontroleerd, of er is een afspraak met de apotheek dat het geen risicovolle medicatie betreft Pagina 15 van 20

voor deze cliënt. 4.9 De medewerker parafeert de toegediende of aangereikte medicatie op de door de apotheek verstrekte toedienlijst. 4.10 Bij activiteiten buiten de woonvoorziening zoals dagbehandeling krijgt de cliënt de juiste medicatie op het juiste tijdstip. 4.11 Er is geborgd beleid rondom de omvang, identiteit en opslag van de voorraad geneesmiddelen. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 4.1 Smart-Coach heeft geen medicatiebeleid en organiseert geen jaarlijkse medicatiebeoordeling voor alle cliënten. Er is geen speciale aandacht voor polyfarmacie. 4.3 De zorgaanbieder heeft geen procedure om te bepalen of de cliënt de medicatie geheel of gedeeltelijk in eigen beheer kan houden/ wilsbekwaam is ter zake. De zorgaanbieder heeft ook niet in een procedure vastgelegd dat de cliënt actief betrokken wordt bij het maken van afspraken over het (geheel of gedeeltelijk) zelf beheren van medicatie. In het zorgplan zijn over het zelf beheren van medicatie geen duidelijke afspraken opgenomen, die met enige regelmaat geëvalueerd worden. Smart-Coach heeft geen procedure om te beoordelen of een cliënt in staat is al dan niet eigen medicatie in beheer te hebben. Tijdens het bezoek vernam de inspectie dat een cliënt, die door de huisarts tijdelijk slaapmedicatie voorgeschreven had gekregen, een grote dosis slaapmedicatie in wilde nemen teneinde goed te kunnen slapen. De medewerker heeft toen de slaapmedicatie in bewaring genomen en met de cliënt afgesproken dat hij elke avond een slaaptablet op kantoor zou komen halen. Deze handelwijze is niet afgetekend op een medicatielijst. Voor één cliënt wordt de medicatie in een afgesloten lade op kantoor bewaard. Deze medicatie is door de cliënt zelf uit de blisters gehaald en in een doosje gedaan waar de naam van de medicatie opstaat. Onder het toeziend oog van de medewerker neemt de cliënt dagelijks deze medicatie in. Dit gebeurt op eigen verzoek van de cliënt, omdat hij weet dat hij niet medicatietrouw is. 4.4 Er is geen procedure waarin de aspecten rondom uitzetten, toedienen en de wijze van registreren volgens de richtlijn medicatie van de VGN is vastgelegd. 4.5 Voor cliënten, die vanuit een beoordeling dat zij niet (meer) in staat zijn de eigen medicatie te beheren, zijn er geen actuele medicatieoverzichtslijsten en volledige medicatietoedienlijsten van de apotheek. Bij de start van zorg is er niet binnen 24 uur een medicatieoverzichtlijst. 4.6. Medewerkers kunnen niet of onvoldoende aangeven bij welke verschijnselen naar aanleiding van medicatiegebruik zij actie ondernemen. Pagina 16 van 20

Voldoet Voldoet niet Oordeel n.v.t. Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Smart-Coach op 23 en 24 januari 2014 Er is nergens in het cliëntdossier vastgelegd welke medicatie een cliënt gebruikt en welke mogelijke (bij)werkingen voor de desbetreffende cliënt om actie vragen. 4.9 Hoewel in een enkel geval medewerkers wel toezien op inname van medicatie,wordt dit niet aangetekend in het cliëntdossier en wordt er niet per (in aanwezigheid van een medewerker) toegediend middel geparafeerd. 4.11 Smart-Coach gaat met betrekking tot het medicatiebeleid uit van een vorm van ambulante begeleiding, waarbij de cliënt zelf verantwoordelijk is voor de medicatie. Medewerkers reiken geen medicatie uit. Ze helpen soms wel de cliënt aan de medicatie-inname te herinneren. Dit beleid is niet vastgelegd. Er vindt geen beoordeling plaats of medicatie door de cliënt in eigen beheer gehouden kan worden, waarbij ook beoordeeld wordt of de cliënt weet waar hij/zij de medicatie moet bewaren. De afspraken over medicatiebeheer en de bewaarplek worden niet in het zorgdossier vastgelegd. Smart-Coach heeft geen voorraad in een medicijnkast op een kantoor van de locatie. Cliënten hebben hun eigen voorraad op hun kamer. Tijdens de rondleiding op de bezoekdag liet een cliënt zijn medicatievoorraad zien ten behoeve van zijn stemmingstoornis. Er is geen risicoanalyse in het zorgplansystematiek voor eigen medicatiebeheer en/of medicatie-inname. 4.5 Vrijheidsbeperking 5.1 De zorgaanbieder beschrijft visie en beleid over preventie, besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen. 5.2 Voorafgaand aan de vrijheidsbeperkende maatregel(en) is een (probleem)analyse verricht van het gedrag van de cliënt. 5.3 Voorafgaand aan de inzet van de psychofarmaca vindt een psychosociale- of gedragsinterventie plaats. 5.4 In dialoog met cliënt vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vrijheidsbeperkende maatregel(en). 5.5 Een arts of een gedragskundige is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot de vrijheidsbeperkende maatregel(en). 5.6 De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger geeft toestemming voor de vrijheidsbeperkende maatregel(en). Pagina 17 van 20

5.7 Alle vrijheidsbeperkende maatregelen zijn opgenomen in het cliëntdossier. 5.8 Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregel(en) zorgvuldig toe. 5.9 De zorgaanbieder zorgt voor toetsing van besluitvorming en uitvoering, door een niet bij de behandeling betrokken deskundige, als fixatie met onrustband, afzonderen in een daarvoor bestemde ruimte of separatie worden toegepast. 5.10 De zorgaanbieder heeft werkinstructies (protocollen) over het toepassen van alle vrijheidsbeperkende maatregelen. 5.11 De zorgaanbieder heeft een registratie van vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau. 5.12 De afzonderingsruimten en de separeerruimten voldoen aan de eisen. Toelichting per norm waaraan niet wordt voldaan: 5.1 Smart-Coach hanteert voor wat betreft het niet naleven van de huisregels een sanctiebeleid. Dit sanctiebeleid staat in elk plan van aanpak van de cliënten vermeld onder het kopje vrijheidsbeperkingen. Smart-Coach heeft geen beleid beschreven over de preventie of het verminderen van vrijheidsbeperkende maatregelen. In de huisregels is het sanctiebeleid opgenomen, waarbij voor iedereen mogelijke sancties gelden die in het uiterste geval leiden tot 24 uur uithuisplaatsing. In de huisregels staan meerdere vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals een alcoholverbod, een kamercontrole op de aanwezigheid van niet toegestane goederen, de mogelijkheid van het krijgen van een sanctie (na een officiële waarschuwing) met als uiterste mogelijkheid het ontbinden van de huurovereenkomst en/of zorgovereenkomst. 5.2 De vrijheidsbeperkingen zijn niet gebaseerd op een analyse, waarbij bijvoorbeeld relevante andere disciplines betrokken zijn, zoals de huisarts, de orthopedagoog, de psycholoog of de psychiater. Er is geen enkele (probleem)analyse terug te vinden in de cliëntdossiers waarbij naar voren komt welk gedrag de cliënt vertoonde voordat de vrijheidsbeperkende maatregel(en) werd (werden) toegepast. Er is geen analyse waaruit blijkt dat bij de vrijheidsbeperkende maatregel(en) de subsidiariteit, proportionaliteit en doelmatigheid bekeken zijn. De sancties gelden voor elke cliënt, ongeacht de omstandigheid dat het niet naleven van de huisregels voort kan komen uit de mate van (verstandelijke) beperking(en) van de individuele cliënt en ongeacht de reden waarom de cliënt zich afzet tegen de oplegde regel(s). Het sanctiebeleid is opgesteld en tot stand gekomen vanuit de directie en het managementteam. Niet alle relevante disciplines, zoals de orthopedagogen, waren betrokken bij de totstandkoming van het beleid. De orthopedagogen worden wel betrokken bij de uitvoering van dit beleid. Op de locatie Leharstraat is het sanctiebeleid meer in detail uitgeschreven. Hierin wordt gesproken over consequenties, die volgen als een cliënt zich niet houdt aan de regels. Zo wordt er bij het niet uitvoeren van taken door Pagina 18 van 20

de cliënt door de leidinggevende en de persoonlijk begeleider een consequentie bepaald. Het niet naleven van een bepaalde consequentie kan leiden tot een officiële waarschuwing wat uiteindelijk weer tot een uithuisplaatsing en ontbinding van de huur en/of zorgovereenkomst kan leiden. Tijdens een uithuisplaatsing krijgt de cliënt een opdracht mee waardoor hij/zij moet nadenken over datgene wat niet goed is gedaan teneinde een lerend effect te krijgen. Er is geen analyse in het plan van aanpak waardoor de doelmatigheid van deze sanctie/ de vrijheidsbeperkende maatregel zichtbaar wordt gemaakt. 5.4 Bij het niet naleven van de regels volgt een sanctie. Minder ingrijpende alternatieven worden niet of onvoldoende overwogen of uitgeprobeerd. 5.5 Wie de sancties kunnen geven staat vastgesteld in het sanctiebeleid. Uitzetting van 4 uren kan worden bepaald door enkel de persoonlijk begeleider en niet in overleg met de orthopedagoog. Uitzetting van 8 uren wordt bepaald door de persoonlijk begeleider in overleg met de zorgmanager en uitzetting van 24 uur door de persoonlijk begeleider, de zorgmanager en de orthopedagoog. Het besluit tot uitzetting en de verantwoordelijke discipline voor het besluit worden niet specifiek beschreven in het individuele cliëntdossier. 5.8 In het cliëntdossier staat niet volgens welk geïndividualiseerd protocol en/of geïndividualiseerde wijze de vrijheidsbeperking wordt toegepast. De voorwaarde waarop de uitzetting plaatsvindt, is algemeen bepaald en is niet op individuele basis in het plan van aanpak beschreven. 5.10 Er is geen risicoanalyse beschreven van de vrijheidsbeperkende maatregel. Medewerkers informeren voorafgaande aan de uitzetting of de cliënt terecht kan bij zijn of haar ouders, bij vrienden of eventueel bij de daklozenopvang. Het is uiteindelijk de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt of hij/zij daadwerkelijk gebruik maakt van deze opvangmogelijkheid. In het plan van aanpak/ het cliëntdossier is geen risicoanalyse opgenomen van de eventuele consequenties bij de uitzetting uit de woning. Pagina 19 van 20

Bijlage 1 Geraadpleegde documenten De onderstaande documenten zijn door de inspectie gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. - Overzicht van de Mic-meldingen, vanaf 28 augustus 2013; - Notulen overleg MIC commissie, 26-11-2013; - Overzicht van vrijheidsbeperkende maatregelen vanaf 2013; - Ziekteverzuim medewerkers vanaf 2013; - Opleidingsniveau medewerkers, november 2013; - Kwaliteitsbeleid van Smart Coach, 23 oktober 2013; - Sanctiebeleid Smart-Coach, december 2013; - Uitvoerend sanctiebeleid, januari 2014; - Huisreglementen woongroepen, januari 2014; - Actueel overzicht van cliënten en de ZZP op de woonlocaties, 18 november 2013; - Onderzoek beeldvorming Smart-Coach clienten en medewerkers, oktober 2012; - Evaluatie hulpverlening SmartCoach, juni 2013 (bij 37 cliënten); - Overzicht vrijheidsbeperkende maatregelen Amundsentraat 70 en Leharstraat 102, 2013/2014; - Boekjes uit de Smart-box. Pagina 20 van 20