De natinale rekeningen: statistiek tussen ecnmisch beleid en wetenschap Erik Buyst Centrum vr Ecnmische Studiën KU Leuven Inleiding Zwat 50 jaar geleden verschenen de eerste fficiële natinale rekeningen van België Ontstaan en ntwikkeling van natinale bekhuding in kaart brengen Interactie met ecnmisch beleid Eerste deel: internatinale cntext Tweede deel: België Waarm verliep het prces hier z meizaam? 2 1
Een instrument van wetenschappers He ecnmische prestaties van een land meten? Sir William Petty en Gregry King (17 de eeuw) Beleidsdimensie Internatinale vergelijkingen Idee verspreidt zich langzaam ver de Westerse wereld Individuele ecnmen / statistici 3 Een instrument van wetenschappers Naweeën Eerste Wereldrlg Schaalvergrting beleidsgericht academisch nderzek Bv. Natinal Bureau f Ecnmic Research (NBER) Kwaliteit natinale bekhuding verbetert Langere tijdsperiden Grte Depressie van de jaren 1930 Nd aan snelle beschikbaarheid van cijfers VS: fficiële natinale rekeningen i.s.m. NBER (Simn Kuznets) beleidstepassingen 4 2
Naar fficiële natinale rekeningen Jhn M. Keynes, General Thery Integratie begrippen natinale rekeningen in ecnmische therievrming Tweede Wereldrlg Optimalisering rlgsprductie Grt-Brittannië: fficiële natinale rekeningen Knelpunten pspren Inflatire spanningen vrkmen 5 Naar fficiële natinale rekeningen Ok in vredestijd nuttig beleidsinstrument Keynesianisme: verheid sturende rl in ecnmie Krt na WO II: pmaak van fficiële natinale rekeningen kent snelle pgang 6 3
Prbleem van internatinale cördinatie Elk land eigen cncepten en methden Nd aan cördinatie van rlgsinspanningen tussen geallieerden Na WO II: Verenigde Naties (1947), Richard Stne Nieuwe start met Marshallplan A Simplified System f Natinal Accunts (1950) Inspiratiebrn vr Verenigde Naties 7 Prbleem van internatinale cördinatie Belangrijke updates in 1968 en 1993 Eurstat (1970) 8 4
De fficiële Belgische natinale rekeningen Parallellen met buitenland, maar k verschillen Fernand Baudhuin (UCL) Weinig aandacht vr cncepten en methdlgie Nminale cijfers en enkel inkmensbenadering Tweede Wereldrlg geen scharnierpunt Belgische verheid geen belangstelling Snelle wederpbuw Inflatiebestrijding centraal, Gutt-peratie Keynesianisme schiet geen wrtel 9 De fficiële Belgische natinale rekeningen Marshallplan Cmmissie van het Natinaal Inkmen pgericht (1949) Maar geen bijkmende middelen vr NIS Redenen? België weinig Marshallhulp Inflatiebestrijding blijft centraal staan in verheidsbeleid 10 5
De fficiële Belgische natinale rekeningen Etienne Sadi Kirschen (ULB) reageert Grupe d Études de la Cmptabilité Natinale (1951) Twee jaar later BNP vlgens drie benaderingen Ruwe BNP-deflatr Beleidscnclusie: Belgische investeringsqute pvallend laag Bevestigt analyse critici van verheidsbeleid Regering-Van Acker (1954-1958): penbare werken Maar: geen extra middelen vr NIS 11 De fficiële Belgische natinale rekeningen Einde 1955: Cmmissie van het Natinaal Inkmen levert eindrapprt p Enkel vrlpige cijfers van het nminaal natinaal inkmen Krtm, na zes jaar studiewerk geen fficiële natinale rekeningen beschikbaar 12 6
Een nieuwe start Nieuwe Cmmissie pgericht, maar financiering blijft prblematisch Regering Eyskens (1958-1961) Aanmedigen van private investeringen Oprichting Bureau vr Ecnmische Prgrammatie Samenhangend ecnmisch beleidskader vr verheid Ok nuttig vr bedrijfsleven 13 Een nieuwe start In die visie natinale rekeningen wel belangrijk instrument Ecnmische prgrammatie nd aan data NIS krijgt eindelijk meer middelen 1963: publicatie van eerste fficiële natinale rekeningen 14 7
Epilg Jaren 1980: prbleem van nderfinanciering NIS steekt weer de kp p Methdlgie natinale rekeningen verudert Vertragingen 1994: Instituut vr Natinale Rekeningen pgericht Grndige mdernisering methdlgie 15 Epilg Bedreiging: chrnische nderfinanciering van Belgisch statistisch apparaat Betruwbare statistieken essentieel m brede maatschappelijk debat te bjectiveren 16 8