Aan de gemeenteraad Agendapunt: 6.2/25062014 Documentnr.: RV14.0423 Roden, 18 juni 2014 Onderwerp Uitvoering Participatiewet en Werkgeversbenadering Onderdeel programmabegroting: Nee Voorstel In te stemmen met de werkwijze ten aanzien van de Participatiewet, zoals verwoord in dit voorstel Overwegingen In de afgelopen jaren bent u diverse keren door ons geïnformeerd over de ontwikkelingen omtrent de Participatiewet. Laatstelijk was dit begin december, waarin wij u per brief informeerden over een adviesaanvraag aan VNG-ambassadeur Sint. In dit raadsvoorstel geven wij de laatste stand van zaken omtrent de implementatie van de Participatiewet en de daarmee gepaard gaande om- en afbouw van Novatec en Novawork. Verder doen wij u een aantal voorstellen voor het vervolg van deze implementatie. Deze voorstellen wijken (deels) af van hetgeen in de notitie Werken naar vermogen is opgenomen, welke begin 2013 door uw raad is vastgesteld. Voordat wij op deze voorstellen nader ingaan, blikken we eerst terug op de ontwikkelingen van de afgelopen tijd. Voorgeschiedenis Binnen het Westerkwartier en Noordenveld wordt op verschillende wijze invulling gegeven aan de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand. De gemeenten Grootegast en Zuidhorn voeren tot nu toe deze werkzaamheden zelf uit, terwijl de gemeenten Leek, Marum en Noordenveld de werkzaamheden in de Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordenkwartier (ISD) hebben ondergebracht. Daarnaast participeren de vijf gemeenten gezamenlijk in de Gemeenschappelijke Regeling Novatec, met de BV Novawork als dochteronderneming. RV14.0423 *RV14.0423*
In 2011 is de komst van de Participatiewet aangekondigd. Deze wet, die ten tijde van de Commissie van Bekkum nog de Wet Werken naar Vermogen heette, voegt de bestaande Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong samen. Daarmee ontstaat er één wet voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Eveneens in 2011 is de Commissie van Bekkum in het leven geroepen. Deze commissie heeft in 2012 voorstellen gedaan voor een toekomstbestendige invoering van deze wet. De advisering betrof onder meer het organiseren van één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt en een gezamenlijke integrale werkgeversbenadering. In datzelfde jaar heeft uw raad ingestemd met de adviezen van de commissie. De uitvoering daarvan is in handen gelegd van de Stuurgroep Werken naar Vermogen. De Stuurgroep heeft zich in de afgelopen periode met twee aspecten beziggehouden. Het invulling geven aan een integrale werkgeversbenadering. De invoering van de Participatiewet en de om- en afbouw van Novawork en Novatec. Eind 2012 is door de Stuurgroep, in lijn met de advisering van Van Bekkum, een plan gemaakt dat met zich meebracht dat er een Dienst Werk en Inkomen zou worden gevormd waarin de huidige activiteiten van Novatec, Novawork en de ISD Noordenkwartier zouden worden ondergebracht. De gemeenten Grootegast en Zuidhorn zouden op basis van dienstverleningsovereenkomsten met de nieuwe Dienst samenwerken. De vorming van een nieuwe Dienst zou parallel lopen met de om- en afbouw van Novatec en Novawork. Daarnaast is gewerkt aan het verder intensiveren van de integrale werkgeversdienstverlening door middel van Matchpunt, een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Grootegast, Leek, Marum, Noordenveld, Zuidhorn, Novawork en UWV WERKbedrijf. Matchpunt is opgericht voor een gezamenlijke werkgeversbenadering en het delen van vacatures en bestaat uit participanten van deze organisaties. In totaal telt Matchpunt negen medewerkers. Doelgroep zijn mensen met een Bijstands- of een WW-uitkering of mensen die in dienst zijn bij Novatec. Het betreft een samenwerkingsverband zonder juridische entiteit, die vooral op de uitvoering is gericht. Matchpunt verbindt werkzoekenden en werkgevers met elkaar, meer uitgaande van competenties en vaardigheden van werkzoekenden en minder vanuit de door werkzoekenden behaalde kwalificaties. Toekomst Bestuurlijke Organisatie Provincie Groningen Begin 2013 bracht de commissie Jansen het rapport Grenzeloos Gunnen uit. In dit rapport werd geadviseerd tot het aangaan van een grootschalige herindeling in de provincie Groningen, waarbij de Westerkwartiergemeenten samen zouden gaan. In mei van 2013 hebben de gemeenteraden in het Westerkwartier de intentie uitgesproken om deze
herindeling aan te gaan per 1 januari 2018, waarbij sommige raden een aantal voorwaarden aan deze herindeling heeft gesteld. Het voornemen om tot één gemeente te komen heeft vervolgens tot discussie geleid over de wijze waarop de toekomstige gemeente in het Westerkwartier haar taken op het gebied van de Participatiewet denkt uit te voeren en de wijze waarop op dat punt die samenwerking met Noordenveld na 1 januari 2018 vorm en inhoud moet krijgen. De discussie spitst zich op de vraag of de nieuwe gemeente Westerkwartier robuust genoeg is om de taken zelfstandig uit te voeren en of participatie in de ISD op dit moment recht doet aan de opgave die het Westerkwartier bij een nog in te richten nieuwe organisatie heeft (standpunt Grootegast en Zuidhorn) of dat de ISD Noordenkwartier, als goed functionerend samenwerkingsverband, straks voor het gehele Westerkwartier met Noordenveld de Participatiewet zal uitvoeren (standpunt Leek, Marum en Noordenveld). Sociaal Akkoord Op 11 april 2013 bereikte het kabinet met enkele oppositiepartijen een Sociaal Akkoord, waarin ook consequenties voor de Wet Werken naar Vermogen (vanaf nu Participatiewet) waren opgenomen. Voornoemde ontwikkelingen waren halverwege 2013 aanleiding om met de activiteiten van de Stuurgroep Werken naar Vermogen een pas op de plaats te maken. Dit is als zodanig aan u gecommuniceerd. In december 2013 is uw raad opnieuw geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de Participatiewet. De pas op de plaats van voor de zomer van 2013 leek op dat moment niet langer de juiste weg, mede vanwege de tijdsdruk waarmee de Participatiewet ingevoerd zou moeten worden (beoogde ingangsdatum: 1 januari 2015). Dat neemt niet weg, hoewel duidelijk is dat het Westerkwartier en Noordenveld elkaar als preferente samenwerkingspartners (blijven) beschouwen (zie onder meer de communicatie aan de raden van het Westerkwartier aangaande het traject Bestuurlijke Toekomst), er discussie blijft bestaan over de vorm die deze samenwerking zou moeten krijgen. Advies VNG-ambassadeurs Naar aanleiding van deze discussie is een beroep gedaan op de Ambassadeurs van gemeentelijke samenwerking van de VNG voor een extern advies over dit vraagstuk. Dit advies is begin 2014 uitgebracht. Het advies van de ambassadeur Sint, dat bij dit voorstel als bijlage is gevoegd, heeft als uitgangspunt dat de inhoudelijke basis voor samenwerking moet worden gevonden in de sociaal economische verbinding van inwoners.
Daarom adviseert ambassadeur Sint om vanuit het Westerkwartierperspectief de samenwerking op inhoud te onderzoeken met die gemeenten die een gedeelde opgave kennen voor het verzorgingsgebied van de inwoners. Sluit bij de zoektocht naar samenwerkingspartners in het sociaal domein aan bij het gebied waarin de inwoners werken, winkelen en waar de kinderen naar school gaan. Door vanuit de inhoudelijke logica van de inwoners vragen te beantwoorden als Wat moeten we gaan doen? Wat doen we lokaal? Waar zien we door samenwerking meerwaarde? ontstaat een helder beeld van welke taak op welk niveau moet worden uitgevoerd. Daarbij heeft de ambassadeur voorgesteld om als insteek voor het gesprek uit te gaan van de situatie waarin de gemeente Westerkwartier inmiddels is gevormd. Als erfopvolger van de inliggende gemeenten neemt deze herindelingsgemeente de bestaande samenwerkingen met aanliggende gemeenten over, tenzij een bewuste keuze wordt gemaakt die voordat Westerkwartier gevormd wordt, die te ontbinden. De ambassadeur constateert een dominante oriëntatie van het Westerkwartier op de gemeente Noordenveld en andersom. Het advies is verder om een signaal aan de minister uit te doen gaan over de belemmering van de provinciegrens op dit punt. Overigens merken wij op dat de genoemde oriëntatie naar Noordenveld hoofdzakelijk geldt voor de gemeenten Marum en Leek (Zuidelijk Westerkwartier). Het advies van de commissie Sint is besproken in de stuurgroep Werken naar Vermogen. Hier is geconstateerd dat niet alle deelnemers zich hebben herkend in het advies en daarmee niet hebben kunnen instemmen. Commissie Jansen II De commissie Jansen, belast met het opstellen van het rapport Grenzeloos Gunnen, heeft begin 2014 een vervolgrapportage uitgebracht, waarbij de focus vooral lag op de herindelingsadviezen in Oost-Groningen. De commissie refereert hierbij aan het knelpunt van democratische legitimatie bij gemeenschappelijke regelingen en stelt dat de vorming daarvan bij kerntaken zoals de drie decentralisaties moet worden voorkomen. De gemeenten Grootegast en Zuidhorn nemen deze stellingname mee in de discussie over de toekomstige samenwerkingsrelatie met Noordenveld. Laatste wijzigingen Participatiewet In februari 2014 zijn opnieuw wijzigingen in de concept Participatiewet doorgevoerd. Deze wijzigingen zijn in bijgevoegde Kamerbrief van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid inzichtelijk gemaakt. Advies Stuurgroep Werken naar Vermogen Het advies van de commissie Sint is besproken in de stuurgroep Werken naar Vermogen. Hier is geconstateerd dat het advies van de commissie niet een volledig antwoord biedt op de bestaande dilemma s. Het aangaan van dienstverleningsovereenkomsten bijvoorbeeld
ligt in het licht van het rapport Janssen niet voor de hand. Het verschil in opvatting tussen de gemeenten is nog immer aanwezig. Om deze discussie een adequate uitvoering van de participatiewet niet te laten doorkruisen, heeft de Stuurgroep de volgende strategische lijn voorgesteld: - De samenwerking tussen de vijf gemeenten wordt tot de herindeling in het Westerkwartier in de huidige vorm voortgezet. Dit brengt met zich mee dat: o Er vooralsnog niet overgegaan wordt tot de vorming van de nieuwe dienst Werk en Inkomen. o Novatec blijft tot 1-1-2018 bestaan. Hetzelfde geldt, om praktische redenen, voor Novawork. o De ISD Noordenkwartier in de huidige vorm blijft bestaan - De werkgeversdienstverlening (Matchpunt) wordt verder geïntensiveerd. - De afbouw van Novatec blijft onverminderd doorgaan. Dit houdt in dat tot 1 januari 2018: o Zoveel mogelijk van de huidige SW-medewerkers bij reguliere bedrijven worden geplaatst. o Novatec als klein bedrijf voor beschut werken overblijft. Voorts is er op het gebied van de bedrijfsvoering een aantal afspraken gemaakt. Deze zien op het beter stroomlijnen van de organisaties van Novatec en Novawork, waarbij een betere financiële balans en een efficiëntere werkwijze tussen beide organisaties wordt nagestreefd, Daarnaast wordt ingezet op een zo effectief en efficiënt mogelijke samenwerking tussen de directies van de ISD Noordenkwartier, Novatec en de gemeenten Grootegast en Zuidhorn. Voorstel Deze voorstellen zijn niet meer in lijn met de door uw raad vastgestelde afspraken. U wordt voorgesteld om de voornoemde strategische lijn te bevestigen en het college in Westerkwartier- en Noordenveld verband de uitvoering hiervan ter hand te laten nemen. Ter inzage liggende stukken 1. Advies gemeentelijke samenwerking, van VNG ambassadeur mevrouw Sint 2. Advies werkgeversbenadering 3. Kamerbrief verschillen tussen Participatiewet en Wet Werken Naar Vermogen Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van de gemeente Noordenveld, J.H. van der Laan, burgemeester J.H. Bakker, secretaris _sign1 sign2
Overleg Raadscommissie Dit voorstel is besproken in de vergadering van de Raadscommissie op 11 juni 2014. De Commissie: - Ervaart dit voorstel als een compromis maar is bezorgd over de toekomstige samenhang en samenwerking - Geeft aan dat de onzekerheid over de samenwerking niet te lang mag blijven bestaan; de cliënten worden daar de dupe van - Dringt aan op het verkennen van alternatieven voor na 2018 - Dringt erop aan van de huidige samenwerkingspartners zo snel mogelijk duidelijkheid te krijgen over de toekomstige samenwerking - Vraagt zich af hoe je in het kader van de werkgeversbenadering het best de verbinding legt tussen het sociale en economische domein. - Verzoekt om extra informatie over onder meer de huidige stand van zaken met betrekking tot de samenwerking en over de ideeën voor de toekomst. De wethouder: - Zie mogelijkheden voor samenwerking na 2018 - Constateert dat een dienst van vijf gemeenten niet mogelijk is en dat daarom tijdelijk wordt teruggegrepen op de bestaande situatie, waarbij de samenwerkingspartners wel gezamenlijk blijven investeren de werkgeversbenadering. Dit ter voorbereiding op de nieuwe participatiewet. - Zegt toe extra informatie te verschaffen en dit te willen koppelen aan de uitvoering van toezegging 16. De voorzitter concludeert dat er onduidelijkheid bestaat omtrent het te nemen besluit en de termijn waarbinnen dit moet worden genomen. De wethouder zal hierover intern overleg voeren en zo snel mogelijk duidelijkheid geven. Dit voorstel wordt als een te bespreken punt geagendeerd voor de raadsvergadering van 25 juni 2014. T.Nieboer, voorzitter W.F.C. Damman, griffier
No: 6.2/25062014 Onderwerp: uitvoering Participatiewet en Werkgeverdienstverlening De Raad van de gemeente Noordenveld, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van: 20 mei 2014; gelet op de bepalingen van de, Gemeentewet; B E S L U I T - In te stemmen met de werkwijze ten aanzien van de Participatiewet, zoals verwoord in dit voorstel Roden, 25 juni 2014 De Raad van de gemeente Noordenveld, Voorzitter, griffier,