iris consulting Kazernestraat 45 1000 Brussel Tel:02/289.16.00 Fax:02/289.16.99 E-mail:info@irisconsulting.be Website:www.irisconsulting.be Colofon Opdrachtgever Opdrachthouder Projectmanagement Projectleiding Projectmedewerkers Mobiliteitscel iris consulting Valère Ceyssens Valère Ceyssens Leen Schaerlaekens Stef Broodcoorens Datum Juni 2005 Status document Eindrapport definitieve versie Projectnummer R0223 iris consulting
Inhoud I. Inleiding 4 II. Probleemverkenning 5 1. Quick-scan planningscontext 5 1.1. Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen 5 1.2. Mobiliteitsplan Antwerpen algemeen deel 5 1.3. Deelmobiliteitsplan Kernstad 6 1.4. Deelmobiliteitsplan Oostrand 7 1.5. Deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord 9 1.6. Nota Stad Antwerpen i.v.m. parkeren Sportpaleis 11 1.7. Masterplan Antwerpen 11 1.8. Strategisch ontwikkelingsplan Deurne Noord 12 1.9. Onderzoek mobiliteitsanalyse door uitbaters Sportpaleis 12 1.10. Synthese beleidscontext 13 2. Gesprekken bevoorrechte getuigen 14 2.1. Jan Verhaert, kabinet Burgemeester Patrick Janssens 14 2.2. Schepen Ludo van Campenhout 15 2.3. Parkeerbedrijf Antwerpen 16 2.4. De Lijn 17 2.5. AWV-Antwerpen 18 2.6. Beheerders Sportpaleis 18 2.7. Politie 20 2.8. Buurtcomité t Schijntje (wijk ten Eeckhove) 22 2.9. Synthese gesprekken bevoorrechte getuigen 24 3. Toekomstige projecten 24 3.1. Lobroekdok 25 3.2. Topsporthallen 26 4. Analyse aanbodzijde activiteiten 26 5. Analyse bestaande communicatie 28 5.1. Wegbeschrijving 28 5.2. P&R 29 5.3. Carpool 29 5.4. Verkeer & files 29 5.5. Parkings 29 5.6. Parkeerplaatsen gehandicapten 29 5.7. De buurt 30 III. Parkeeronderzoek 31 1. Onderzoeksopzet 31 1.1. Doelstelling en beperkingen onderzoek 31 1.2. Selectie evenementen 31 1.3. Afbakening studiegebied 32 1.4. Onderscheid woonstraat versus straat met extra verkeersfunctie 33 iris consulting
1.5. Methodologie 33 2. Inventarisatie bestaande toestand 35 2.1. Wijk 1: Omgeving Slachthuislaan + Noordersingel 35 2.2. Wijk 2 : Ten Eekhove 35 2.3. Wijk 3 : Kronenburgwijk 36 2.4. Wijk 4 : Wijk ten noorden van de Vaart 36 2.5. Parkings directe omgeving Sportpaleis 36 2.6. Opmerking parkings winkels en bedrijven 36 3. Parkeertellingen 36 3.1. Normale parkeerbezetting 37 3.2. Parkeerbezetting bij evenementen 39 3.3. Besluit tellingen 49 IV. Bevraging bezoekers 51 1. Herkomst bezoekers 51 2. Frequentie aantal bezoeken aan het Sportpaleis 53 3. Verdeling aangewend vervoermiddel 55 4. Bezettingsgraad auto 57 5. Locatie van de geparkeerde auto s 58 6. Zoektijden parkeerplaats 60 V. Besluit 61 VI. Bijlage 63 1. Activiteiten Sportpaleis 63 2. Telresultaten parkeeronderzoek: zie bijlage tabellen 65 2.1. Afkortingen (tabellen) 65 2.2. Algemene opmerkingen bij tabellen 65 2.3. Opmerkingen i.v.m. verwerking gegevens en specifieke situaties tijdens de tellingen66 3. Logboek van tellingen en enquête 68 3.1. Logboek tellingen 68 3.2. Logboek enquête 71 4. Enquêteformulier bevraging bezoekers 72 Lijst van kaarten Kaart 1a: Afbakening studiegebied...32 Kaart 1b: Afbakening studiegebied. 32 Kaart 2: Categorisering wegen...33 Kaart 3: Capaciteit...35 Kaart 4 Referentietelling namiddag...37 Kaart 5: Referentietelling avond...38 Kaart 6: Referentietelling nacht...38 Kaart 7: Telling sportevenement namiddag Proximus diamond games (zondagnamiddag)39 iris consulting
Inleiding Kaart 8: Verschilplot (sportevenement namiddag Proximus diamond games referentietelling namiddag)...39 Kaart 9: Telling familie-evenement namiddag K3 (zaterdagnamiddag)...41 Kaart 10: Verschilplot (familie-evenement namiddag K3 referentietelling namiddag)...41 Kaart 11: Telling muziekevenement avond REM (maandagavond)...43 Kaart 12: Verschilplot (muziekevenement avond REM referentietelling avond)...43 Kaart 13: Telling muziekevenement avond Nekkanacht (vrijdagavond)...46 Kaart 14: Verschilplot (muziekevenement avond Nekkanacht referentietelling avond)...46 Kaart 15: Telling nachtevent Cherry Moon Invasion (vrijdagnacht)...48 Kaart 16: Verschilplot (nachtevent Cherry Moon Invasion referentietelling nacht)...48 Kaart 17: Herkomst bezoekers Sportpaleis...52 Kaart 18: Verdeling van aangewende vervoermiddelen per provincie/stad Antwerpen...55 Kaart 19 Verdeling van aangewende vervoermiddelen per gemeente in de omgeving van het Sportpaleis...56 Kaart 20: Tramverbindingen in en rond Antwerpen...56 Kaart bijlage Zone-indeling...65 Lijst van tabellen Tabel 1: Overzicht analyse aanbodzijde...27 Tabel 2 Parkeercapaciteit per wijk, ingedeeld naar woonstraten, straten met extra verkeersfunctie en parkings...35 Tabel 3 Bezetting referentietelling namiddag...37 Tabel 4 Bezetting referentietelling avond...38 Tabel 5 Bezetting referentietelling nacht...39 Tabel 6: Bezetting telling sportevenement namiddag Proximus Diamond Games...40 Tabel 7: Resultaten verschil sportevenement namiddag referentietelling namiddag...41 Tabel 8: Bezetting telling familie-evenement namiddag K3...42 Tabel 9: Resultaten verschil familie-evenement namiddag referentietelling namiddag...43 Tabel 10: Bezetting telling muziekevenement avond REM...44 Tabel 11: Resultaten verschil muziekevenement avond REM - referentietelling avond...45 Tabel 12: Bezetting telling muziekevenement avond Nekkanacht...46 Tabel 13: Resultaten verschil muziekevenement avond Nekkanacht referentie avond...47 Tabel 14: Bezetting telling nachtevent nacht Cherry Moon Invasion...48 Tabel 15: Resultaten verschil nachtevent nacht Cherry Moon Invasion referentie nacht..49 Tabel 16: Vergelijking herkomst bezoekers tussen enquête REM 2005 vs. Ticketverkoop seizoen 2001-2002...53 Tabel 17: Vergelijking vervoermiddel algemeen vs. Stad Antwerpen...56 Tabel 18 Tijd van afname ten opzichte van locatie parkeren...59 Tabel 19 Zoektijden parkeerplaats ten opzichte van plaats parkeren...60 iris consulting 2
Inleiding Lijst van figuren Figuur 1 Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) enquête REM 2005...51 Figuur 2: Spreiding herkomst bezoekers (provincie, land) ticketverkoop 2001-2002...52 Figuur 3 Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis...54 Figuur 4: Frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis naar herkomst...54 Figuur 5 Verdeling aangewend vervoermiddel...55 Figuur 6 Premetrostation en buslijnen in de directe omgeving van het Sportpaleis...56 Figuur 7: Vergelijking aangewend vervoermiddel en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis...57 Figuur 8 Bezettingsgraad van de auto s...58 Figuur 9 Locatie geparkeerde auto s...58 Figuur 10: Vergelijking locatie parkeren en frequentie aantal bezoeken per jaar aan het Sportpaleis...59 Figuur 11 Zoektijden parkeerplaats...60 iris consulting 3
Inleiding I. Inleiding De verschillende evenementen in het Sportpaleis oefenen een belangrijke aantrekkingskracht uit. Het groot aantal bezoekers op deze evenementen, en met name het groot aantal bezoekers dat met de wagen komt, zorgt voor een bijkomende parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis. Het uitwerken van een onderzoeksrapport waarin het objectiveren van de parkeerdruk rond het Sportpaleis te Antwerpen wordt nagestreefd, vormt het opzet van deze studie. Er werd vooreerst een probleemverkennende analyse uitgevoerd waarbij volgende elementen aan bod komen: - een analyse van de planningscontext - gesprekken met bevoorrechte getuigen - een beschrijving van de toekomstige projecten in de omgeving van het Sportpaleis - een analyse van de aanbodzijde en van de bestaande communicatie. Vervolgens kon een grondig en gericht parkeeronderzoek worden opgezet. Om na te gaan of er bij evenementen in de omgeving een overdruk is met betrekking tot parkeren werd een parkeeronderzoek opgezet die de normale situatie (geen evenement) vergelijkt met de evenement -situaties. Deze vergelijking werd voor vier type-evenementen gemaakt, namelijk een sportevenement, muziekevenement, familie-evenement en een nachtevent. Tenslotte werd ook tijdens één evenement de bezoekers bevraagd door middel van een korte enquête waarbij gepolst werd naar de herkomst, de vervoerswijze, zoektijd naar parkeerplaats, en dergelijke. Dit onderzoek geeft een nauwkeurig beeld van de parkeersituatie tijdens evenementen en het verschil in de parkeersituatie tijdens evenementen en de referentiesituatie. Het kaart- en cijfermateriaal geeft duidelijk en in detail de knelpunten in de omgeving van het Sportpaleis inzake parkeren weer. iris consulting 4
Probleemverkenning II. Probleemverkenning 1. Quick-scan planningscontext 1 1.1. Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen In het RSP Antwerpen (voorontwerp tweede draft) wordt Deurne-Noord omschreven als één van de meest problematische buurten van Antwerpen omwille van de hoge bebouwingsdichtheid en het gebrek aan ruimtelijke kwaliteit. De uitbouw van een sterk buurtcentrum, dat een directe band heeft met het park, moet de algemene kwaliteit van de buurt sterk doen toenemen. Betreffende de kanaalzone moet de kwaliteit van de gebieden langs beide oevers verbeterd worden, gebruikmakend van, en inspelend op, de werken die moeten worden uitgevoerd voor de verbreding van het kanaal. Het doel is het herstructureren van de zone langs Merksem Dokske als een leefbare ruimte en het mengen van verschillende functies langs voormalige industriële randen. In het programma zijn opgenomen: een herstructurering van de ruimten rond het Sportpaleis en een voetpad langs de oevers van het Albertkanaal. 1.2. Mobiliteitsplan Antwerpen algemeen deel 2 Het algemeen deel van het mobiliteitsplan Antwerpen (beleidsplan) geeft de krachtlijnen en verantwoordelijkheden aan voor een geïntegreerd programma van acties voor de korte, middellange en lange termijn. Een aantal werkdomeinen worden onderscheiden. - Werkdomein A: De gewenste ruimtelijke structuur en de weerslag op mobiliteit. Dit domein omvat de beschrijving van de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen die een sturend karakter hebben op de mobiliteit. - Werkdomein B: De gewenste ontwikkeling van het verkeersnet per modus. Dit domein maakt per verkeersnetwerk de vergelijking tussen de huidige en de gewenste toestand. Hieruit wordt een pakket aan maatregelen afgeleid. - Werkdomein C: De flankerende maatregelen. Het derde domein betreft een programma aan maatregelen die een mentaliteitswijziging (voorlichting, educatie, ) bij alle participanten in het verkeer teweeg moet brengen. Deze maatregelen bevatten dus geen ruimtelijke ingrepen. - Werkdomein D: De gewenste samenhang tussen de modules A, B en C. Het vierde werkdomein zoekt naar samenhang tussen de verschillende hoger beschreven werkdomeinen. De besproken werkdomeinen ontwikkelen een globale visie voor de stad Antwerpen als geheel en behandelen niet de verschillende deelwijken van de stad. Die worden behandeld in de deelmobilteitsplannen. Het Sportpaleis ligt op de grens tussen drie deelgebieden: Kernstad, Oostrand en Merksem/Deurne Noord. De Bisschoppenhoflaan is de grens tussen Oostrand en Merksem/Deurne Noord. De Ring is de grens tussen Kernstad en de andere twee deelgebieden. Er zijn geen elementen die specifiek handelen over de omgeving van het Sportpaleis. 1 De planningscontext werd opgemaakt in februari 2005. Wegens de voortdurende ontwikkelingen in en rond het studiegebied zullen de toen geldende plannen en visies soms niet langer geldig zijn. 2 Tekst gebaseerd op het mobiliteitsplan Antwerpen (algemeen deel en deelgebieden), definitieve versie februari 2005, zoals ons bezorgd door de stad Antwerpen. iris consulting 5
Probleemverkenning 1.3. Deelmobiliteitsplan Kernstad Doelstellingen Onderstaande doelstellingen zijn specifiek voor het deelmobiliteitsplan Kernstad. - Er dient ruimte gemaakt te worden voor fiets en openbaar vervoer, zelfs wanneer de ruimte beperkt is - Bewoners hebben recht op een goede parkeerplaats. - Fietsers hebben recht op een veilige en comfortabele fietsenstallingen. Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het sportpaleis: - De Schijnpoort is een brugpoort. De brugpoorten vormen de steunpunten van de Kernstad. Hier komen verschillende stedelijke functies samen tot een attractief geheel. Alle stromen van buitenaf komen in deze punten van geconcentreerde activiteit toe. Deze multifunctionele bakens structuren de grootstedelijke ontwikkelingen. Ontspanningsmogelijkheden, winkels en kinderopvang vinden er een plaats. Tussen deze brugpoorten vormt de Singel (R10) een multifunctionele bevoorradingsring voor een wal van activiteiten. Kantoren en allerlei representatieve bedrijven vormen een attractieve wal rond de stad. Ook culturele en recreatieve functies worden gebundeld ter hoogte van Singel. Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen samengevat volgende elementen worden gesommeerd: - De brugpoort te hoogte van de Schijnpoort wordt gecategoriseerd als B-locatie. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Aan de schijnpoort wordt een coördinatiepunt voorzien waar een uitwisseling tussen de verschillende vervoersmodi mogelijk is. - Naast een radiale structuur wordt ook een tangentiële structuur voorzien. Deze structuur verbindt enerzijds de activiteitenpolen aan de rand van de Kernstad met de knopen op deze rand en anderzijds wordt ook een rechtstreekse verbinding gecreëerd met de activiteitenpolen in de Kernstad langsheen de Leien. Doordat deze lijn verschillende parkings ontsluit, heeft deze lijn ook een belangrijke functie in het functioneren van het globaal parkeersysteem, om parkeerders op verder gelegen parkings voor- en natransport te bieden naar het stadscentrum. Een koppeling met parkeertickets voor bijvoorbeeld het parkeren aan de brugpoorten wordt hierdoor mogelijk. Ook in functie van evenementen (vb. Sportpaleis) kan deze lijn een belangrijke functie vervullen als verbinding tussen de parkings en het Sportpaleis. - Ter hoogte van de brugpoort Schijnpoort worden P&R faciliteiten voorzien als overstap van auto naar openbaar vervoer. - Bevorderen van de doorstroming ter hoogte van de knoop Schijnpoort voor het busverkeer. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het fietsverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Langs de ring loopt een non-stop hoofdroute. - De Schijnpoortweg is drager van een bovenlokale fietsroute. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer (inclusief parkeerbeleid) volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Ring werd geselecteerd als hoofdweg. - De Singel werd geselecteerd als stedelijke hoofdverkeersweg. iris consulting 6
Probleemverkenning - De Schijnpoortweg werd geselecteerd als een lokale weg type III, een weg in verblijfsgebied met gemengde centrumfuncties. - Aan de Schijnpoort komt, op middellange of lange termijn, een brugpoortparking die zal worden opgericht en uitgebaat door een autonoom parkeerbedrijf. Deze parking wordt voorbehouden voor P&R functie, ondersteund door enerzijds degelijk openbaar vervoer, en door de functies die ter hoogte van de brugpoorten georganiseerd worden anderzijds. Betreffende de ontwikkeling van ondersteunende maatregelen kunnen volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Per brugpoort wordt een bedrijfsvervoersplan opgemaakt. Het bereikbaarheidsprofiel is immers gemeenschappelijk voor de functies bij de brugpoorten. - Bij grootschalige evenementen is het aangewezen om zoveel mogelijk deelnemers te stimuleren om met het openbaar vervoer of met de fiets te komen. Dit is noodzakelijk om de verkeersoverlast te verminderen. - Gecombineerd ticketverkoop (openbaar vervoerticket + inkomticket), informatieverschaffing over de park & ride faciliteiten en carpoolen zijn instrumenten uit het vervoersmanagement die kunnen worden ingeschakeld voor grootschalige evenementen. - De stad zou de organisatoren van evenementen waar meer dan 1.000 bezoekers worden verwacht moeten aansporen om een vervoerplan op te stellen. Uit dit plan moet blijken of de organisator voldoende middelen inzet om het gebruik van de auto te ontmoedigen. - De brugpoorten komen in aanmerking als verzamelpunten voor auto-deel-wagens. 1.4. Deelmobiliteitsplan Oostrand Doelstellingen Er worden in het deelmobiliteitsplan Oostrand een aantal specifieke doelstellingen vermeld, die veelal locatiegebonden zijn. Betreffende de zone rond het Sportpaleis zijn volgende relevant: - Verlagen van de parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis en de sportstadions - Verbeteren van de doorstroming van het openbaar vervoer doorheen Deurne-noord - Verbeteren van de lokale woonkwaliteit in woongebieden onder druk Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het Sportpaleis: - Alle woonwijken uit het deelgebied Oostrand zullen stuk voor stuk autoluwe en aangename wooneilanden worden. De leefbaarheid en rust primeren. - De wijk Kronenburg zal niet verder worden uitgebouwd in de richting van het Albertkanaal. Er wordt net als in andere wijken vernieuwbouw financieel gestimuleerd via premies of voordelige leningen. De leefbaarheid teruggeven aan de bewoners is het doel. - Het Sportpaleis zal verder uitbreiden en worden ingepast in de commerciële activiteiten op de brugpoort Schijnpoort. Er worden meer en meer manifestaties gehouden in allerlei sferen. Parkeren wordt gekoppeld aan de ticketverkoop tezamen met een (inclusief betaalde) openbaar vervoerverbinding. Er zullen geen parkeergelegenheden in de onmiddellijke omgeving meer zijn, met uitzondering voor bussen. Er wordt een parking speciaal voor bussen gereserveerd. - Er worden comfortabele stallingplaatsen voor fietsen voorzien bij attractiepolen en op knooppunten van openbaar vervoer. - Er wordt bewonersparkeren ingevoerd in de buurt van attractiepolen. iris consulting 7
Probleemverkenning Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen volgende elementen samenvattend worden gesommeerd: - de verbreding van het Albertkanaal gebeurt maximaal mogelijk in zuidelijke richting zodat een noordelijke kanaalontsluitingsweg (Vaartkaai-Metropoolstraat) blijft behouden; - de tweede spoorontsluiting van de haven wordt voldoende gebufferd ten opzichte van het woongebied Deurne-Noord; - de groene vingers (Rivierenhof, Bosuil, Luchthaven Deurne) worden aan elkaar verbonden via de kleine fortengordel; - er worden gebiedsdekkend wooneilanden gecreëerd met woonstraatinrichtingen; - bovenlokale en vooral watergebonden bedrijvigheid stimuleren langs het Albertkanaal; - opvangen van grotere winkels langs Bisschoppenhoflaan, doch niet met het doel om Boomsesteenweg te evenaren en met uitzondering van het bewoonde deel; - verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit in lokale handels-assen. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Indien mogelijk wordt het premetronet achter Ten Eeckhovelei aangewend. Deze nieuwe mogelijkheid kan aanleiding geven tot een evenementenlijn die de belangrijkste attractiepolen verbindt. - In het deelmobiliteitsplan wordt de Bisschoppenhoflaan, als deel van het regionaal verbindend busnet, geselecteerd als een straat waar de openbaar vervoerverbinding prioritair is boven de andere modi. - De knelpunten omgeving Sportpaleis en Bisschoppenhoflaan in verband met de doorstroming van het openbaar vervoer worden in het Masterplan Antwerpen aangepakt. - Vervoer op maat wordt uitgewerkt bij o.a. de evenementen in het Sportpaleis. Hiervoor worden specifieke pendeldiensten en/of extra openbaar vervoer ingelegd. - Ter hoogte van het sportpaleis wordt mogelijk een verknopingspunt voorzien. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het fietsverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Langs de ring loopt een non-stop hoofdroute. - De Bisschoppenhoflaan is drager van een bovenlokale fietsroute. - De Ten Eeckhovelei en de Lakborslei zijn dragers van een lokale fietsroute. - Daar waar er fietspaden gewenst zijn, wordt in principe steeds aan beide zijden van de weg een enkelrichtingsfietspad voorzien. Bij drukke wegen waar de oversteekbaarheid slecht of gevaarlijk is (b.v. Bisschoppenhoflaan, Turnhoutsebaan / A.Van De Wielelei en Boterlaarbaan) kan waar mogelijk een dubbelrichtingsfietspad aan beide zijden van de weg worden overwogen. - Bij grote kruispunten (bv. ter hoogte van het Sportpaleis) zijn dubbelrichtingsoversteekplaatsen nodig zodat er niet nodeloos moet worden omgereden en sneller kan worden overgestoken. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Ring werd geselecteerd als hoofdweg. - De Bisschoppenhoflaan werd geselecteerd als een stedelijke weg binnen de bebouwde kom/stedelijke hoofdverkeersweg. - De Ten Eeckhovelei en de Lakborslei werden geselecteerd als een lokale weg type wijkverzamelweg. - Alle overige wegen zijn lokale wegen type III, woonstraten. iris consulting 8
Probleemverkenning - De Bisschoppenhoflaan ter hoogte van de wijk Kronenburg werkt teveel als barrière tussen Kronenburg en de rest van Deurne-Noord. Ook in de toekomst zal hier veel verkeer blijven doorkomen. Er dient te worden gezocht naar structurele oplossingen om dit probleem op te lossen. - Het kruispunt Bisschoppenhoflaan ter hoogte van het Sportpaleis (Schijnpoort) is opgenomen als gevaarlijk punt. - Parkeren wordt zoveel mogelijk uit de woonwijken en woonbuurten geweerd, met uitzondering van bewonersparkeren. - Dichter bij de stad en in de onmiddellijke omgeving van de attractiepolen (o.a. Sportpaleis) worden er geen bijkomende parkings voorzien. De bezoekers die met de wagen naar de manifestaties komen dienen gebruik te maken van stadsrandtransferia en het openbaar vervoer of pendelvervoer. Bij elk ticket wordt steeds een biljet voor openbaar vervoer of parking en pendelvervoer gerekend. Zo zijn er steeds voldoende financiële middelen om het openbaar vervoer extra inspanningen te laten leveren. - Op korte termijn dienen maatregelen te worden genomen om het parkeren voor bewoners te verzekeren. Dit kan geschieden door zuivere bewonersparkeerplaatsen te creëren. Door regelmatige controle moet misbruik worden tegengegaan. Betreffende de ontwikkeling van ondersteunende maatregelen kunnen volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Opstellen van evenementenvervoersplannen voor het Sportpaleis (en eventueel ook Antwerpstadion, Arenahal, Hof ter Loo ). - Organisatie van pendeldiensten van en naar stadsrandparkings bij evenementen in het Sportpaleis. - Parkeercontroles verhogen met bijzondere aandacht voor parkeerovertredingen op trottoirs, fietspaden en oversteekplaatsen. 1.5. Deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord Doelstellingen Er worden in het deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne Noord een aantal specifieke doelstellingen vermeld, die veelal locatiegebonden zijn. Betreffende de zone rond het Sportpaleis zijn volgende relevant: - Het verminderen van het sluipverkeer op het lokale net als weerstand tegen overloop door de verzadiging van het hoofdwegennet (E19). Beleidscenario Uit het gekozen beleidsscenario zijn volgende elementen van belang betreffende de zone rond het sportpaleis: - Voor het deelgebied Merksem Deurne Noord hebben de projecten van het Masterplan veel invloed, enerzijds in de planningsfase, anderzijds bij de uitvoering van de verschillende projecten. De onzekerheid waarin nu op lokaal niveau dient gepland te worden is mede de aanleiding dat voor verschillende aspecten geen definitieve keuzes kunnen gemaakt worden. Binnen de studiegroep worden op dit ogenblik onderzocht of de op- en afrittencomplexen ter hoogte van de Groenendaallaan en de Bisschoppenhoflaan kunnen worden afgesloten. Als gevolg hiervan zouden de verkeersstromen moeten geheroriënteerd worden. - Het creëren van een nieuwe ontsluitingsweg op de zuidelijk oever van het Albertkanaal met aansluiting op de stedelijke ringweg. - Herdefiniëring van de rol van de Bisschoppenhoflaan in combinatie met de nieuwe ontsluitingsweg op de zuidelijke oever. - Een nieuw beeld voor de autostructuur: een interne ring en een kamstructuur gericht op Noorderlaan. Door de doortrekking van de Singel tot aan de Noorderlaan en de afschaffing van de IJzerbrug voor autoverkeer en het voorbehouden van de E19 voor iris consulting 9
Probleemverkenning doorgaand verkeer ontstaat een nieuwe oriëntatie in Merksem. Driekwart van de wijken van Merksem zullen voor hun verplaatsingen naar het noorden en het zuiden, eerst naar de Noorderlaan rijden om van daaruit naar de stad (leien) of het hoofdwegennet (Vernieuwde Singel en E19) te rijden. - De verbreding van het Albertkanaal kan aangegrepen worden voor het herbouwen van de tramverbinding met de Kernstad richting Schijnpoort, het herbouwen van de ongelijkvloerse kruising van de Noorderlaan, de heraanleg van de Vaartkaai en de Metropoolstraat inclusief rand parkeerplaatsen, afbraak van de IJzerbrug en de bouw van een fiets- en voetgangersbrug, samen met het verlengen van de Singel tot aan de Noorderlaan en de afbraak van de Burgemeester E. Waghemansbrug - Voor het deelgebied Merksem Deurne Noord wordt de klemtoon gelegd op een leefbaar en samenhangend woon- en verblijfsgebied waarbinnen de Bredabaan functioneert als een ruimtelijke drager en lineair centrum. Een nieuwe openbaar vervoersstructuur met meer verbindingen naar de hele agglomeratie met een verbeterde doorstroming, gekoppeld aan een nieuw beeld voor de autostructuur, waarbij uitgegaan wordt van een interne ring en een kamstructuur op de Noorderlaan, dienen dit ruimtelijk functioneel beeld van een samenhangend en leefbaar woon- en verblijfsgebied te ondersteunen. Doch een aantal grote projecten uit het Masterplan kunnen hierop een hypotheek leggen. Voor Merksem Deurne Noord zijn dat: de tweede havenontsluiting, de verbreding van het Albertkanaal en het bouwen van het station Luchtbal. Deze grote projecten laten Merksem Deurne Noord geen keuze. Men zal van de nood een deugd dienen te maken. Beleidsplan Betreffende de ruimtelijke ontwikkelingen kunnen samengevat volgende elementen worden gesommeerd: - Ten zuiden van het kanaal in Deurne-Noord wordt het gebied tussen de Tweemontstraat en de Bisschoppenhoflaan afgelijnd als een woon- en verblijfsgebied. Binnen dit gebied wordt maximaal aandacht geschonken aan de woonfunctie. Dit betekent dat in dit gebied algemeen het bewonersparkeren georganiseerd wordt en dat het langparkeren in functie van bezoek en werk, buiten de woon- en verblijfsgebieden gesitueerd wordt. Deze gebieden zullen een inrichting en circulatie krijgen die bedoeld is om doorgaand verkeer te weren en de verplaatsingen per fiets en te voet te bevoordelen, terwijl uiteraard de bereikbaarheid van de bewoners wordt gegarandeerd. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het openbaar vervoer volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - De Bisschoppenhoflaan als onderdeel van het regionaal verbindend en het lokaal ontsluitend busnet is de drager van openbaar vervoer voor het gebied Deurne-Noord, met aandacht voor de voetgangersrelatie met Deurne-Noord. - In overeenstemming met het algemeen deel van het beleidsplan worden de verkeerslichten op het kruispunt Schijnpoortweg Raoul Gregoirplein Bisschoppenhoflaan voorzien van een dynamische regelingen met prioriteit voor het openbaar vervoer. - Op de Bisschoppenhoflaan worden maatregelen genomen i.f.v. een optimale doorstroming van het openbaar vervoer, zoals het plaatsen van lichtenbeïnvloeding of het bring to front principe. Betreffende de ontwikkeling van verkeersnetwerken kunnen voor het autoverkeer (inclusief parkeerbeleid) volgende elementen voor dit deelgebied opgesomd worden: - Voor het deelgebied Merksem Deurne Noord vormen de Bredabaan en het Sportpaleis twee zones waarin en waarrond het parkeren strikt georganiseerd moet worden. De situatie aan het Sportpaleis kan gecatalogeerd worden onder de noemer van evenementenparkeren en dient in het licht van deze benadering een oplossing te krijgen. iris consulting 10
Probleemverkenning - Voor evenementen (Sportpaleis) wordt geen extra parkeerinfrastructuur in de buurt aangelegd. De omgeving van het Sportpaleis wordt beveiligd tegen parkeeroverlast. Voor de evenementen wordt optimaal gebruik gemaakt van grotere parkeeraccommodaties in de rand van Merksem met P&R functie over het hele Antwerpse openbaarvervoernet. Hierbij wordt gedacht aan de parking van station Antwerpen Luchtbal, de parking van de Carrefour ter hoogte van Keizershoek en de parking van het shopping centrum Wijnegem. Specifiek en hoogdringend is de opmaak van evenementenvervoerplan(nen)voor het Sportpaleis. 1.6. Nota Stad Antwerpen i.v.m. parkeren Sportpaleis Inzake mobiliteit en parkeren werd in het verleden reeds onderzoek verricht. Er werd aan de hand van een kwaliteitsonderzoek bij de bezoekers gepeild naar o.a. de pijnpunten omtrent mobiliteit. De bezoeker blijkt het mobiliteitsprobleem rond het Sportpaleis niet echt als hinderlijk te ervaren. De volgende resultaten werden onder de bezoekers opgetekend: - 96% vindt het Sportpaleis gemakkelijk bereikbaar - 15 % gebruikt het openbaar vervoer (de helft ervan in combinatie met eigen vervoer) - 7 % doet aan carpooling - 18 % komt met een autocar - 2 % komt te voet of met de fiets - 53% van de bezoekers die met de wagen tot aan het Sportpaleis komen (dus niet diegenen die de Park&Ride-oplossing nemen) parkeert op de officiële parkings van het Sportpaleis, de rest zoekt een plaats in de ruime omgeving - de meesten komen toe tussen een uur en een half uur voor de aanvang van de show en heeft 20 minuten nodig tussen het vinden van een parkeerplaats en het binnenkomen in het Sportpaleis - 4% van de bezoekers komt te laat toe in het Sportpaleis 1.7. Masterplan Antwerpen Het Masterplan Antwerpen is opgemaakt in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, in overleg met een aantal vervoersaanbieders en besturen. Het Masterplan omvat een visie op het Antwerpen van de toekomst, vertaald in 11 grote projecten. De doelstellingen van het Masterplan is om Antwerpen en omgeving beter bereikbaar, mooier en veiliger te maken. Zowel de mobiliteit als de woonkwaliteit zullen er fors op vooruitgaan. Centraal staan een goed uitgebouwd openbaar vervoer en extra aandacht voor voetgangers en fietsers. De projecten van het Masterplan zijn: - de heraanleg van de Leien - de aanleg van de tramlijn Mortsel-Boechout - de aanleg van de tramlijn Mortsel-Kontich - de heraanleg van de Bredabaan - de heraanleg van de Sint-Bernardsesteenweg - de aanleg van de Oosterweelverbinding - de heraanleg van de Ring - de heraanleg van de Singel - de verbreding van het Albertkanaal - de renovatie en modernisering van twee sluizen - knelpunten openbaar vervoer en zachte weggebruiker iris consulting 11
Probleemverkenning 1.8. Strategisch ontwikkelingsplan Deurne Noord De ruimtelijke ontwikkelingsstrategie voor Deurne-Noord impliceert acties op twee niveau s: bovenlokaal en lokaal. Bovenlokale strategie Het deelgebied Deurne Noord moet vooreerst met hogere beleidsniveau s overeenstemming betrachten over volgende punten die essentieel zijn voor de duurzame ontwikkeling van Deurne-Noord als volwaardige woonomgeving. Verschillende elementen zijn hierbij van belang: - De realisatie van het parklint tussen Rivierenhofpark en het park Spoor-Noord. Hierbij is de koppeling van het parklint met het Spoor-Noordpark ter hoogte van de Schijnpoort essentieel. - Realisatie van de kanaalrand waarbij haar aanleg als mineraal, in hoofdzaak publiek toegankelijk terrein met een uitdoofbeleid met betrekking tot bedrijven in het segment langsheen de Tweemontstraat, essentieel is. - Een rekwalificatie van de Bisschoppenhoflaan tussen de Theunisbrug en de Azijnbrug moet de doorgangsfunctie van deze verkeersader verzoenen met de minimale voorwaarden voor de leefbaarheid van Kronenburg en Ten Eeckhove. - De consistente heraanleg en uitbouw van de Confortalei-Craeybeckxlaan als drager van Deurne-Noord, waarmee tegelijkertijd de lokale verbinding wordt gemaakt tussen Deurne en Merksem. - Naar aanleiding van de verbreding van het Albertkanaal kan het profiel van de Theunisbrug bij haar reconstructie worden gereduceerd. De nieuwe Theunisbrug dient enkel voor openbaar vervoer (tram) en langzaam verkeer te worden behouden. Lokale strategie De lokale strategie betreft volgende drie layers/stedelijke projecten: - Koloniseren van de randen en permanent in beslag nemen. De randen van Deurne- Noord actief innemen met functies en programma s die de ontwikkeling van Deurne- Noord ondersteunen. Daarbij moet de achterzijde stelselmatig worden omgezet tot een nieuwsoortig front van Deurne-Noord. - Het lanensysteem van Deurne-Noord moet omgezet worden in een consistent en herkenbaar gethematiseerd assensysteem en dit complementeren met inslagdraden. Dit project behelst vooral de oordeelkundige aanleg van de publieke ruimte. - Geënt op de bestaande voorzieningen, diensten en ontwikkelingen, moet werk gemaakt worden van een gevarieerd netwerk aan micro-centraliteiten. Vooral in de wijk Kronenburg dient hiervan werk gemaakt worden. Elk van de drie aangehaalde layers van de ruimtelijke ontwikkelingsstrategie vormt op zich een stedelijk project waarvan de uitvoering kan worden geprogrammeerd in functie van de beschikbare budgetten, opportuniteiten, etc. 1.9. Onderzoek mobiliteitsanalyse door uitbaters Sportpaleis Spreiding bezoekers Sportpaleis: - 12% komt uit het centrum van Antwerpen - 12% komt uit het noorden - 22% komt uit het oosten - 21% komt uit het zuiden - 33% komt uit het westen Vervoermiddelen Er wordt verondersteld dat bezoekers uit het centrum het openbaar vervoer nemen. De anderen gebruiken de wagen of organiseren zelf busvervoer. iris consulting 12
Probleemverkenning De bezettingsgraad van de auto s van de bezoekers is erg afhankelijk van het evenement.een concert van Elton John levert een gemiddelde aantal tickets per bestelling op van 3,28. Voor een concert van de Night of the Proms is de gemiddelde bestelgrootte 14,48 tickets. Er wordt verondersteld dat een bestelling gelijk staat met een transportmiddel. Er worden in het onderzoek drie assumpties uitgewerkt waarbij het aantal bezoekers en de bezettingsgraad van de wagens gevarieerd wordt. - Meest extreme assumptie: een bezettingsgraad van 2,75 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 16.000 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 5.103. - Algemeen gemiddelde assumptie: een bezettingsgraad van 3,25 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 10.050 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 2.712. - 90% assumptie: een bezettingsgraad van 3,25 voor alle bezoekers die niet tot het centrum behoren, op een totale capaciteit van 13.500 bezoekers geeft een totaal aantal wagens van 3.644. In het seizoen 2000-2001 haalden 12 evenementen, met uitzondering van de Night of the Proms, meer dan 13.500 bezoekers. 1.10. Synthese beleidscontext In onderstaande synthese worden vooral die elementen aangehaald die een onmiddellijk en aanwijsbaar effect hebben op het Sportpaleis en zijn onmiddelijke omgeving. Ontwikkelingen In het Masterplan Antwerpen worden de tweede havenontsluiting, de verbreding van het Albertkanaal en het bouwen van het station Luchtbal als belangrijke ontwikkelingen beschreven. In het deelmobiliteitsplan Kernstad wordt de Schijnpoort als een brugpoort geselecteerd. De brugpoorten vormen de steunpunten van de Kernstad. Hier komen verschillende stedelijke functies samen tot een attractief geheel. Aan de Schijnpoort wordt een coördinatiepunt voorzien waar een uitwisseling tussen de verschillende vervoersmodi mogelijk is. Ook worden P&R faciliteiten voorzien als overstap van auto naar openbaar vervoer. In het strategisch ontwikkelingplan Deurne Noord wordt geadviseerd om, naar aanleiding van de verbreding van het Albertkanaal, het profiel van de Theunisbrug bij haar reconstructie te reduceren. De nieuwe Theunisbrug dient enkel voor openbaar vervoer (tram) en langzaam verkeer te worden behouden. In het RSP Antwerpen wordt Deurne-Noord omschreven als één van de meest problematische buurten van Antwerpen omwille van de hoge bebouwingsdichtheid en het gebrek aan ruimtelijke kwaliteit. Parkeerproblematiek Sportpaleis In de drie deelmobiliteitsplannen betreffende het studiegebied (Kernstad, Oostrand en Merksem/Deurne Noord) is er veel aandacht voor de parkeerproblematiek in de omgeving van het Sportpaleis. In het deelmobiliteitsplan Kernstad wordt gesteld dat bewoners recht hebben op een goede parkeerplaats. Als oplossing voor de huidige parkeerproblematiek worden promotie van openbaar vervoer, gecombineerde ticketverkoop, P&R en het opstellen van een vervoerplan vooropgesteld. Het deelmobiliteitsplan Oostrand neemt het verlagen van de parkeerdruk in de omgeving van het Sportpaleis en het verbeteren van de lokale woonkwaliteit in woongebieden onder druk als doelstellingen. Daartoe worden volgende maatregelen genomen: - Parkeren wordt gekoppeld aan de ticketverkoop tezamen met een (inclusief betaalde) openbaar vervoerverbinding. Er zullen geen parkeergelegenheden in de onmiddellijke omgeving meer zijn, met uitzondering voor bussen. Er wordt een parking speciaal voor bussen gereserveerd. iris consulting 13
Probleemverkenning - Er wordt bewonersparkeren ingevoerd in de buurt van attractiepolen. - Vervoer op maat wordt uitgewerkt bij o.a. de evenementen in het Sportpaleis. Hiervoor worden specifieke pendeldiensten en/of extra openbaar vervoer ingelegd. - Parkeren wordt zoveel mogelijk uit de woonwijken en woonbuurten geweerd, met uitzondering van bewonersparkeren. - Dichter bij de stad en in de onmiddellijke omgeving van de attractiepolen (o.a. Sportpaleis) worden er geen bijkomende parkings voorzien. - Op korte termijn dienen maatregelen te worden genomen om het parkeren voor bewoners te verzekeren. Dit kan geschieden door zuivere bewonersparkeerplaatsen te creëren. Door regelmatige controle moet misbruik worden tegengegaan. - Opstellen van evenementenvervoersplannen voor het Sportpaleis (en eventueel ook Antwerpstadion, Arenahal, Hof ter Loo ). Het deelmobiliteitsplan Merksem/Deurne-Noord stelt volgende maatregelen voor: - In de Kronenburgwijk wordt het bewonersparkeren georganiseerd. Voor evenementen (Sportpaleis) wordt geen extra parkeerinfrastructuur in de buurt aangelegd. De omgeving van het sportpaleis wordt beveiligd tegen parkeeroverlast. Voor de evenementen wordt optimaal gebruik gemaakt van grotere parkeeraccommodaties in de rand van Merksem met P&R functie over het hele Antwerpse openbaar vervoernet. Hierbij wordt gedacht aan de parking van station Antwerpen Luchtbal, de parking van de Carrefour ter hoogte van Keizershoek en de parking van het shopping centrum Wijnegem. - Specifiek en hoogdringend is de opmaak van een evenementenvervoerplan voor het Sportpaleis. 2. Gesprekken bevoorrechte getuigen 2.1. Jan Verhaert, kabinet Burgemeester Patrick Janssens Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen Jan Verhaert (kabinet van Burgemeester Patrick Janssens) en iris consulting. Visie en beleid Voor de visie op het parkeerbeleid in de omgeving van het Sportpaleis kan verwezen worden naar het goedgekeurde Mobiliteitsplan (deelmobiliteitsplan Merksem). De parkeerproblematiek die te maken heeft met de activiteiten georganiseerd door het Sportpaleis dient aangepakt door een evenementen vervoerplan, waarin een breed pakket aan mobiliteitsbeheersende maatregelen wordt opgenomen. Zodoende moeten er alternatieven voor het parkeren in de omgeving van het Sportpaleis gestimuleerd worden. Toch groeit het inzicht bij de Stad dat het stand-still principe is zijn enge interpretatie niet haalbaar is. Er zal dus extra parkeeraanbod moeten gecreëerd worden, om de toegenomen attractiviteit van het Sportpaleis op te vangen. Op lange termijn moeten de parkings niet in de directe omgeving van het Sportpaleis komen en dus de autobereikbaarheid moet niet tot vlak aan het Sportpaleis reiken. In afwachting van een lange termijn oplossing, die ook rekening houdt met de bijkomende inplantingen in de omgeving (inplanting topsporthallen waaronder baby-sportpaleis werd beslist in College, inplanting grootschalige retail wordt in overweging genomen, zie o.a. GRSA in opmaak), moet er korte en middellange termijn werk verricht worden. Er werd door de Stad een korte termijn oplossing aangeboden (tijdelijke bouwvergunning voor bijkomende parking). Men moet zich er ook van bewust worden van het feit dat op die moeilijke plek met geen volwaardige oprit net alle verkeer van en naar Antwerpen-Noord, Merksem en de Bisschoppenhoflaan toekomt, en dat daarenboven het Sportpaleis, de twee topsporthallen en later nog retail juist zich hier (gaan) bevinden. Daarom dient als alternatief voor het autoverkeer op middellange termijn een goed openbaar vervoer in combinatie met P&R worden aangeboden. iris consulting 14
Probleemverkenning Maatregelen Er moet gewerkt wordt met satellietparkings (P+R Linkeroever, Keizershoek e.d.). Dit past binnen het middellange termijnverhaal. De inzet van het openbaar vervoer dient via een evenementen vervoerplan geregeld te worden. Op (middel)lange termijn zijn er 2 alternatieven: 1) Voor sommige activiteiten kan een synergie gezocht worden met parkeermogelijkheden in de omgeving (ten dele nog te creëren, bv. aan Lobroekdok, dit zal maar mogelijk zijn voor activiteiten na 20u s avonds). Meervoudig gebruik van terreinen of ondergrondse parkings lijken de enige mogelijkheid om de hoge parkeervraag bij topevenementen op te vangen. Dynamische bewegwijzering is daarbij noodzakelijk om de bezoekers op een efficiënte manier naar een parkeerplaats te leiden. 2) Opvangen van parkeermogelijkheden naar het model van Saint Denis en Stade de France in Parijs, waarbij uitsluitend openbaar vervoer en P&R aangeboden wordt. Het voordeel van deze oplossing is dat de verkeersdruk wordt gespreid en dat er duidelijkheid is voor de bezoekers (namelijk geen parkeermogelijkheid in de omgeving van het Sportpaleis). Een parkeerverwijssysteem is ook hierbij noodzakelijk. Om het gewenst parkeeraanbod te bepalen moet de studie die de exploitant liet uitvoeren getoetst worden aan de parkeervraag bepaald op basis van onderhavige studie in opdracht van minister K. Van Brempt en aan de vast te leggen modal split. Er moeten ook meer alternatieven aangeboden worden. Een of meerdere evenementen (tram)lijnen zou(den) Sportpaleis moeten verbinden met de grote stations en randparkings. Er moet daarbij voldoende capaciteit op zeer korte tijd kunnen aangeboden worden. Een tramticket dient in de prijs van een evenemententicket inbegrepen te zijn. Communicatie en samenwerking De communicatie met de exploitant verloopt momenteel niet optimaal. Zo is er onvoldoende samenwerking rond de door de Stad vergunde aanleg van een tijdelijke parking op gronden NV Zeekanaal, (800 plaatsen) en is er in verleden geen werk gemaakt van dynamische bewegwijzering, vooral omdat er geen akkoord werd bekomen betreffende de verdeling van de kosten. Er wordt van de exploitant een grotere bijdrage, ook financieel, in de oplossing van de parkeerproblematiek verwacht. Alle partijen (ook de Lijn, Provincie, AWV) dienen op basis van een evenementen vervoerplan samen te werken aan coherent pakket maatregelen. De Stad zou daarbij de regie moeten kunnen voeren, GAPA zou daarbij het management van de parkeermaatregelen dienen uit te voeren, mogelijk ook het beheer van de parkings. 2.2. Schepen Ludo van Campenhout Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen schepen Ludo Van Campenhout van de Stad Antwerpen en iris consulting. Visie en beleid Voor de bewoners in de straten en wijken in de omgeving van het Sportpaleis is de actuele parkeersituatie bij evenementen onaanvaardbaar. Korte termijn maatregelen zijn nodig (en werden door de Stad reeds genomen). De politie vervult daarbij een zeer belangrijke rol. Op langere termijn moet de woonstraten volledig gevrijwaard worden van deze parkeerdruk (bewonersparkeren) en moet gezocht worden naar duurzame oplossingen voor de parkeervraag van het Sportpaleis, waarbij een synergie met de ontwikkelingen Lobroekdok en de topsporthallen moet gerealiseerd worden. Het stand-still principe moet daarbij niet gezien worden als een absolute bevriezing van het aantal parkeerplaatsen in deze omgeving. Rekening houdend met de effectieve en geplande toegenomen activiteiten moet de toekomstige vervoersvraag er opgesplitst worden in een duurzame modal split verhouding. Deze verhouding en de nieuwe attractiviteit zijn bepalend voor het te voorziene parkeeraanbod en een status quo op basis van de cijfers uit het verleden. Er moeten voldoende sturende maatregelen genomen worden om deze modal split te bekomen iris consulting 15
Probleemverkenning (alternatieven, prijszetting e.d.). De na te streven verhouding zal in de buurt liggen van 4000 parkeerplaatsen voor 20000 bezoekers. Maatregelen De situatie voor de bewoners is zo ernstig dat de Stad een aantal tijdelijke korte termijn maatregelen heeft genomen om extra capaciteit te voorzien: het visgraatsysteem op de Slachthuislaan en de bouwvergunning voor de aanleg van een extra tijdelijk parkeerterrein aan het Albertkanaal. Ook worden enkele woonstraten bij overdruk door politie tijdelijk afgesloten voor zoekparkeerders. Op langere termijn moeten de woonstraten voorbehouden worden voor mensen met bewonerskaarten (er moet wel een oplossing gezocht worden voor mensen die bewoners per wagen komen bezoeken) en moet een realistisch betalend aanbod gecreëerd worden voor de bezoekers van het Sportpaleis. Een ticket van de Lijn, parkeren op de randparkings zou bijvoorbeeld inbegrepen kunnen zijn in de ticketprijs van de evenementen zelf. Communicatie en samenwerking De communicatie met de exploitant verloopt momenteel niet optimaal. Zo is er onvoldoende samenwerking rond de door de Stad vergunde aanleg van een tijdelijke parking op gronden NV Zeekanaal, 900 plaatsen) en is in verleden geen werk kunnen gemaakt worden van dynamische bewegwijzering, vooral omdat er geen akkoord werd bekomen over de verdeling van de kosten. Er wordt van de exploitant een grotere bijdrage ook financieel - in de oplossing van de parkeerproblematiek verwacht. Uiteindelijk zal dit doorgerekend moeten worden aan bezoekers. Alle partijen (ook de Lijn, Provincie, AWV) dienen op basis van een bedrijfsvervoerplan samen te werken aan coherent pakket maatregelen. 2.3. Parkeerbedrijf Antwerpen Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen het parkeerbedrijf van Antwerpen GAPA (met name Erik Dubois en Jan Schaeken) en iris consulting. Visie en beleid Het parkeerbedrijf werkt binnen het beleidskader dat door het stadsbestuur is uitgezet. Meer specifiek is dit omschreven in de Parkeerbeleidsnota 2001. Volgende prioritering voor het parkeren op het openbaar domein is daarin voorzien: 1. Bewoners 2. Kortparkeren voor bezoekers (winkelenden e.d.) 3. Langparkeren voor bezoekers (werkenden e.d.) Het parkeerbedrijf is gebiedsgewijs bezig om dit beleid te implementeren. Momenteel wordt het stadsdeel Berchem aangepakt. Het nieuwe parkeerbeleid wordt dus stapsgewijs ingevoerd op basis van de beschikbare resources van het parkeerbedrijf. Telkens moet het nodige onderzoek doorgevoerd te worden en dient het nodige personeel beschikbaar te zijn voor controle van het ingevoerde systeem. Het ter beschikking stellen van een analyse van vraag-aanbod in de omgeving Sportpaleis via de voorliggende studie zou aldus de implementatie van het parkeerbeleid in deze omgeving kunnen versnellen. Het parkeerbedrijf is reeds een drietal jaar betrokken bij de problematiek Sportpaleis, tot op heden werden enkel voorlopige maatregelen genomen. Maatregelen Naar de bewoners toe wordt als voorlopige maatregel door de politie in een tijdelijke afsluiting voorzien van de woonstraten die onder parkeerdruk staan bij evenementen. Het invoeren van bewonersparkeren vergt een uitgebreide analyse van de parkeerbehoefte van de bewoners. Mogelijk biedt onderhavige studie hiervoor het nodige gegevenmateriaal. Het optimaliseren van het huidig parkeeraanbod voor de bezoekers van het Sportpaleis vergt een dynamische parkeerbewegwijzering. Dit moet geïntegreerd worden in het bestaande dynamisch parkeerverwijsssyteem van de binnenstad. Dit systeem is aanpasbaar iris consulting 16
Probleemverkenning indien het parkeeraanbod in de omgeving van het Sportpaleis zou aangepast/uitgebreid worden. Tot op vandaag zijn de besprekingen met de exploitant van het Sportpaleis, van wie een bijdrage in de kosten wordt gevraagd, niet succesvol geweest. Op termijn zal ook het aanbod moeten uitgebreid worden, ook met het oog op de topsporthallen die en de ontwikkelingen aan het Lobroekdok, die gepland worden. Rekening houdend met de beperkte capaciteit van de Lijn om met piekvragen bij evenementen om te gaan is het stand still principe in zijn meest enge betekenis van het woord bij evenementen moeilijk houdbaar. Communicatie en samenwerking Het parkeerbedrijf heeft een coördinerende rol in de uitwerking en de implementatie van het parkeerbeleid in de omgeving Sportpaleis. Er moet naar een afstemming van het aanbod van de bestaande en geplande terreinen (o.a. qua prijszetting, bewegwijzering) gestreefd worden. Samenwerking met de exploitant van het Sportpaleis is daarbij noodzakelijk. Ook moet gedacht worden aan samenwerking met de privé sector voor de creatie en exploitatie van betalende parkings. Ook de uitbouw van het nieuwe Ring-Singelsysteem, de (dynamische) bewegwijzering op de Ring zelf zijn van belang. Ook kan men uitgaan van de valorisatie reeks parkings in de eerste gordel van de stad (o.a. Wijnegem Shopping), die dan door de Lijn bij evenementen via een performant openbaar vervoer met het Sportpaleis zullen verbonden moeten worden. De bereikbaarheid en ontruiming van de parkings bij piekmomenten is immers ook een belangrijk aandachtpunt, te sterke concentratie van de parkeerdruk in de onmiddellijke omgeving van het Sportpaleis zelf leidt tot problematische bottlenecks. Een samenwerking met de wegbeheerders, de Lijn en exploitanten van parkings buiten de omgeving van het Sportpaleis zelf, is dus evenzeer nodig. 2.4. De Lijn Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van De Lijn en iris consulting. De Lijn doet reeds belangrijke inspanningen om zoveel mogelijk bezoekers van het Sportpaleis aan te voeren en te ontzetten via het openbaar vervoer: er zijn extra diensten op tramlijn 3 + een overstap op lijn 2 en er zijn bijkomende diensten van lijn 12 Voor dit extra aanbod zijn er geen extra inkomsten omdat er amper reizigers zijn die een geldig vervoerbewijs hebben. Controleren op die momenten is niet doenbaar. De Lijn brengt gemiddeld 15% tot 20% van de bezoekers aan. Betreffende de parkeerproblematiek van het Sportpaleis zal een én/én beleid moeten ontwikkeld worden waar alle partners verantwoordelijkheid in nemen. Enerzijds zal men voldoende parkeerplaatsen moeten voorzien aan het Sportpaleis. Tevens zal men parkeren in de onmiddellijke omgeving (in de woonwijken) onmogelijk moeten maken. Anderzijds zal er voldoende moeten ingezet worden op het openbaar vervoer. Het is de ambitie van De Lijn om al de bezoekers die vanuit de stad komen, te vervoeren. De Lijn is er voorstander van een systeem waarbij het gebruik van het openbaar vervoer inbegrepen zit in de prijs van het inkomticket. De prijs van het inkomticket zou dan verhogen met 0,50 à 1. De beheerders van het Sportpaleis kunnen deze gelden dan in een fonds steken waaruit de factuur van De Lijn kan betaald worden. De Lijn kan dan factureren afhankelijk van de reële prijs van de extra exploitatie. Het is dan de bedoeling dat de bezoeker van het Sportpaleis het openbaar vervoer kan gebruiken op eenvoudig vertoon van het inkomticket. Bij het evenement Antwerp is burning is dit systeem van kracht.dit systeem is veel minder vrijblijvend dan de initiatieven die de beheerders van het Sportpaleis momenteel nemen ter promotie van het openbaar vervoer. De Lijn heeft reeds veel energie gestoken in het realiseren van dit systeem maar heeft van het Sportpaleis geen medewerking gekregen. Indien er al afspraken werden gemaakt, werd er door de beheerders van het Sportpaleis steeds op teruggekomen. Er leeft bij De Lijn heel iris consulting 17
Probleemverkenning wat frustratie omdat de beheerders van het Sportpaleis hier geen verantwoordelijkheid opnemen en verwachten dat de problemen voor hen opgelost worden. Andere mogelijkheden op een groter aandeel openbaar vervoer te realiseren, is het openen van een treinstation (voor evenementen) aan de Schijnpoort (waarbij de looproute naar het Sportpaleis aantrekkelijker dient gemaakt te worden) of gebruik te maken van het station Luchtbal. 2.5. AWV-Antwerpen Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de vertegenwoordigers van AWV-Antwerpen en iris consulting.. Ondanks de files op de R1 en de gewestwegen bij evenementen in het Sportpaleis is AWV relatief weinig betrokken bij de parkeerproblematiek van het Sportpaleis. AWV-Antwerpen is van mening dat de beheerders van het Sportpaleis te weinig inspanningen doen. Zo leveren zij bijvoorbeeld geen structurele bijdrage in de Minder Hinder maatregelen met betrekking op de werken aan de Ring. De beheerders van het Sportpaleis hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid die ze onvoldoende opnemen. Ook de Stad heeft geen coherente visie op de problematiek en voert een ad hoc beleid. AWV-Antwerpen stelt al haar parkeerterreinen ter beschikking. AWV-Antwerpen is van mening dat er niet enkel aandacht mag zijn voor de bereikbaarheid voor de auto en het creëren van bijkomende parkeerplaatsen. Dit werd zo onderschreven door alle partners van het mobiliteitsconvenant in het betreffende deelmobiliteitsplan. Er moet in de toekomst meer ingezet worden op het openbaar vervoer. Het profiel van de bezoeker van het Sportpaleis (herkomst, tijdstip, ) is in grote mate gekend. Dit biedt een unieke kans om het openbaar vervoer hierop aan te sluiten. Enkele mogelijkheden zijn: - Meer gebruik maken van de Park & Ride parkings. In het kader van Minder Hinder is er heel wat parkeercapaciteit ontwikkeld die voor evenementen in het Sportpaleis kan ingeschakeld worden. - Het gebruik van de parking en aansluitend openbaar vervoer moet gecombineerd worden met het toegangsticket. Een kleine, algemene verhoging van de inkomprijs kan gratis openbaar vervoer voor de bezoeker mogelijk maken. AWV-Antwerpen en De Lijn investeren geld en energie in een goede doorstroming voor het openbaar vervoer op gewestwegen. Dit mag niet in het gedrang komen. Daarom heeft AWV-Antwerpen betreffende een vergunning voor een parking op de terreinen van Vamo- Mills in de Carrettestraat, meer duidelijkheid gevraagd over de verkeersafwikkeling. Tot hierover meer duidelijkheid komt, werd een negatief advies geformuleerd. Bovendien bestaat het risico om de bestaande parkeerproblematiek (Kronenburgwijk, Ten Eeckhovenwijk) in een nieuwe omgeving te trekken. 2.6. Beheerders Sportpaleis Onderstaande is een weergave van het gesprek dat plaatsvond tussen de beheerders van het Sportpaleis en iris consulting. Algemeen Er is al eerder onderzoek uitgevoerd naar de parkeerproblematiek. Dit onderzoek is door iris consulting ontvangen. Op dit ogenblik zijn er 2100 plaatsen op parkeerterreinen beschikbaar. Indien er 3800 plaatsen zouden zijn zou dit voldoende zijn voor 90% van de evenementen. Uit het eerder onderzoek blijkt dat 90% van de bezoekers geen probleem heeft betreffende de bereikbaarheid van het Sportpaleis en het vinden van een parkeerplaats. Toch onderneemt het Sportpaleis actie betreffende de parkeerproblematiek. De beheerders van het Sportpaleis delen immers de zorgen van de buurt betreffende de overlast die de iris consulting 18