Vergadering: 9 november 2010 Agendanummer: 7a Status: Opiniërend Portefeuillehouder: P.E. Broeksma Behandelend ambtenaar H. Schaaphok, 0595 447721 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. H. Schaaphok) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Aanbiedingsbrief begroting 2011 Voorgestelde besluit: In te stemmen met de voorgestelde aanpassingen van de begroting en de begroting 2011 met inbegrip van de voorgestelde wijzigingen vaststellen. Inhoud: a. Aanleiding: De concept begroting 2011, die u eind september is toegezonden, sluit met een nadelig saldo van 304.000 euro. Het college vindt dat ongewenst. Wij vinden dat een begroting in principe materieel in evenwicht moet zijn: de structurele uitgaven zijn dan lager dan de structurele inkomsten. Daarom stellen wij u ombuigingen voor, waarmee de begroting van 2011 materieel in evenwicht komt. b. Wettelijk of beleidskader: Gemeentewet, Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) en Besluit Begroten en Verantwoorden c. Gedachtegang: Bij het aantreden van het college in april 2010, was duidelijk dat het financiële handelen overschaduwd zou worden door ernstige tekorten in de meerjarenbegroting. Om dit om te kunnen buigen naar een positief perspectief, volstaat de kaasschaafmethode niet. Wij willen met uw raad fundamentele keuzes maken in de uitgaven en inkomsten van de gemeente in de komende jaren, mede in het licht van maatschappelijke ontwikkelingen die de rol van de gemeente raken. Onze ambitie is het, om er in 2014 goed op te staan. Dit is een proces dat tijd vergt. Wij willen niet te veel op dit proces vooruitlopen, tegelijkertijd heeft het college de wens om de begroting van 2011 structureel te laten sluiten. Wij stellen daarom ombuigingen voor, waarbij de voorzieningen van onze gemeente zoveel mogelijk buiten schot zijn gebleven. 1
De structurele ombuigingen voor 2011 helpen ons onverkort op weg naar het meerjaren ombuigingsdoel, dat op rond de 1,5 miljoen euro per jaar ligt. d. Overwegingen college die leiden tot het voorgestelde besluit: Met de voorgestelde begrotingsaanpassingen heeft ons college het voornemen om een materieel sluitende begroting 2011 aan de raad aan te bieden. Situatie concept begroting 2010 De begroting 2011 sluit met een nadelig saldo van 304.000. In dit bedrag is een incidentele bate opgenomen van 128.250 van de opbrengst van een verkoop van grond in Ezinge. Voor een beoordeling van de financiële positie van de gemeente wordt gekeken of de begroting materieel in evenwicht is. Materieel begrotingsevenwicht houdt in dat de structurele lasten moeten worden gedekt door structurele baten. Incidentele lasten en baten moeten bij deze beoordeling buiten beschouwing blijven. In dit verband is ons nadelige begrotingssaldo daarom geen 304.000, maar 432.250 (304.000 + 128.250). Zonder aanvullende maatregelen zou de provincie niet anders kunnen besluiten dan de gemeente Winsum onder preventief toezicht te stellen. Naast een materieel evenwicht in de begroting zijn er een aantal aanvullende eisen: berekening algemene uitkering tenminste op basis van de mei / junicirculaire; de wijze van omgang met de behoedzaamheidreserve; de opname van stelposten bezuinigingsmaatregelen; het overzicht van incidentele lasten en baten; en de grondexploitatie in relatie tot de economische crisis. In het kort schetsen wij onze situatie voor wat betreft deze punten. De in de begroting 2011 opgenomen berekening van de algemene uitkering is gebaseerd op de juni circulaire 2010. Hoewel niet genoemd in de circulaire is in onze gemeentelijke begroting voor wat betreft de jaren 2012 2015 wel gerekend met een korting tot ruim 1,3 miljoen euro in 2015. De behoedzaamheidsreserve is op dit moment buiten werking gesteld. Naar verluidt wordt deze weer ingevoerd met ingang van 2012, maar hier hebben wij nog geen rekening mee gehouden. De behoedzaamheidsreserve is eigenlijk een gedeelte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds dat het Rijk reserveert voor de uitlichting uit het gemeentefonds wegens verwachte onderuitputting van de rijksuitgaven. De feitelijke uitkering aan de gemeenten is hierdoor lager. Pas na afloop van het uitkeringsjaar (als de rijksuitgaven bekend zijn) wordt het ingehouden bedrag wel/niet geheel/gedeeltelijk uitgekeerd. In de begroting 2011 zijn geen stelposten bezuinigingsmaatregelen opgenomen. 2
In het overzicht incidentele lasten en baten is uitsluitend een incidentele opbrengst vanuit grondverkoop opgenomen voor de jaren 2011 en 2012. De provincie neemt hierbij ook incidentele toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves in ogenschouw. In onze begroting is sprake van toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Veelal hebben deze een relatie met egalisatie van kosten en/of opbrengsten (bijv. vuilverwerking) en in een aantal gevallen is sprake van onttrekkingen vanwege formele redenen (bijv. uitvoering sportnota en museum Wierdenland), waarbij opbrengsten niet in mindering mochten worden gebracht op investeringen en derhalve gestort moesten worden in een reserve. De hieruit voortvloeiende hogere kapitaallasten worden gedekt door een structurele onttrekking uit de reserve. Hiermee zijn deze onttrekkingen veelal structureel van aard. De incidentele onttrekkingen aan de reserve WMO zijn, op grond van de september circulaire 2010 waarin Winsum een hogere WMO uitkering krijgt, niet of tot slechts een gering bedrag nodig. Hiermee is er eigenlijk geen sprake meer van incidentele toevoegingen en onttrekkingen. Als gemeente hebben wij maar weinig grondexploitaties waarbij de grond gemeentelijk eigendom is. De meeste grondexploitaties worden gevoerd door projectontwikkelaars. Slechts in Sauwerd is sprake gemeentelijke bouwterrein. Deze exploitaties vertonen nog steeds een positief resultaat. De gemeentelijke risico s hierin zijn dan ook beperkt. Gevolgen Regeerakkoord Begin oktober 2010 is het regeerakkoord gepresenteerd. Veranderingen en bezuinigingen staan voor de deur, zo ook voor de gemeente Winsum. Vanaf 2012 houdt de groei van het gemeentefonds weer gelijke tred met de groei van de rijksbegroting. Met andere woorden, gemeenten delen mee in de meeruitgaven op de rijksbegroting én delen mee in de bezuinigingen. Daarmee wordt de normeringssystematiek conform de afspraak weer hersteld (de normeringssystematiek was voor de jaren 2009, 2010 en 2011 bevroren). De rijksbegroting 2011 gaat voor de komende jaren uit van groeiende rijksuitgaven. Tot 2015 betekent dit dat de bezuinigingen plaatsvinden tegen de achtergrond van een groeiend rijksbudget. Het aandeel van gemeenten in de bezuinigingen beloopt in 2015 circa 1,2 miljard. Daartegenover staat echter dat het effect van de groei van de rijksbegroting in datzelfde jaar 2,2 miljard bedraagt. Met andere woorden, het accres stijgt. Schattingen wijzen uit dat het accres stijgt van 0,3 % in 2012 tot 3,0 % in 2015. Daarmee is de ontwikkeling van het accres hoger dan velen verwachtten. Voor zover nu bekend zal verslechtering van het accres van het gemeentefonds tot 2015 uitblijven. Maar wat betreft de specifieke uitkeringen en de decentralisatie van taken is het beeld, hoewel nog niet helemaal helder, minder rooskleurig. 3
Naast de stijging van het accres van het gemeentefonds staat een groot aantal minposten, waarvan nu al vaststaat dat zij de gemeenten voor problemen zullen plaatsen. De minposten worden onder meer veroorzaakt door: forse kortingen op de specifieke uitkeringen, zoals de Wsw en de WWB; en decentralisatie van taken naar gemeenten waarbij de decentralisatie financieel niet goed wordt afgehecht. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet wordt stevig ingezet op de overheveling van taken. Twee grote overhevelingoperaties betreffen de jeugdzorg en de dagbesteding en begeleiding AWBZ. Deze overheveling zal niet gepaard gaan met voldoende financiële middelen en kan tot aanzienlijke financiële risico s voor gemeenten leiden. Al met al is de situatie nog erg onduidelijk. Ondanks deze onzekerheid wil het college vasthouden aan de bezuinigingsdoelstelling. Voorstellen voor aanpassingen In 2009 is het toenmalige college gestart met de ambtelijke voorbereiding voor een bezuinigingsoperatie. In verband met de verkiezingen, en hiermee met het risico dat tijd besteed zou worden aan voorstellen die door het nieuwe college niet zouden worden omarmd, is dit in de eerste maanden van 2010 op een laag pitje komen te staan. Door ons college is dit voor de zomer 2010 opnieuw opgepakt. Onze insteek was om ons de vraag te stellen Wat voor gemeente kan Winsum zich veroorloven te zijn. Wij hebben tijdens de brainstormsessies met betrekking tot de bezuinigingen gevoeld dat uw gemeenteraad op de korte termijn meer behoefte had aan een aantal concrete voorstellen tot het herstel van een materieel sluitende jaarschijf 2011, dan aan een discussie op een hoger abstractieniveau, om pas daarna af te dalen naar daarbij passende uitvoeringsmaatregelen. Ook werd er een voorkeur voor uitgesproken om daarna in 2011, op basis van concrete voorstellen door ons college, in gesprek te komen over een meer fundamentele aanpak van onze financiële problematiek voor de jaren hierna. Met de vele opmerkingen, suggesties en ideeën tijdens en rond de sessies heeft het college zijn voordeel gedaan. Een aantal daarvan is opgenomen in de lijst voorstellen, andere vergen meer tijd om uit te zoeken danwel af te wegen. Zij zullen een rol spelen bij de meerjaren ombuigingen. Als college willen wij uw raad dan ook voorstellen in te stemmen met de volgende maatregelen voor het herstel van een materieel sluitende jaarschijf 2011. Voor de goede orde, betekent p.m., dat een uiteindelijk bedrag bij de betreffende post ook nihil zou kunnen zijn. 4
Nr Voorstel Bedrag 1 Verhoging onroerende zaak belastingen 70.000 De geraamde opbrengst in de begroting 2011 bedraagt 2.033.568. 1% verhoging geeft derhalve een meeropbrengst van 20.000. Zou worden aangekoerst op de maximaal gewenste verhoging van 3,5%, dan is de meeropbrengst: 2 Rolstoelvoorziening p.m. Onderzoek naar mogelijkheden van invoering eigen bijdrage bij individuele verstrekkingen is ingezet. Een eigen bijdrage voor rolstoelen is overigens niet toegestaan. Wel bijv. bij scootmobielen. Wanneer hierin keuzes zijn gemaakt dient de Verordening daar ook op aangepast. 3 Leerlingenvervoer p.m. Een optie is eventueel het herinvoeren van een eigen bijdrage (afhankelijk van inkomen) voor de SBO (speciaal basis onderwijs = voormalig lom, mlk) leerlingen. In 2004 is deze bijdrage door onze gemeente afgeschaft. Voor kinderen met een handicap (lichamelijk, verstandelijk of zintuigelijk) mag geen eigen bijdrage worden gevraagd. Gevolg is dat er een verschil aangebracht wordt in kinderen met leerproblemen en een verstandelijke handicap. Besparing van 3000, is mogelijk voor 2011 (half schooljaar en uitgaande dat de helft boven de inkomensgrens zit. De verordening dient aangepast. Er is nog geen rekening gehouden met extra administratieve lasten die dit met zich meebrengt. Momenteel wordt het doelgroepenvervoer onderzocht en op 28 oktober a.s. worden de resultaten hiervan gepresenteerd. 4 Onvoorziene uitgaven 16.000 De jaarlijkse raming voor Onvoorzien, incidenteel bedraagt 44.858. Het opnemen van een dergelijke post is verplicht op grond van de gemeentewet, maar een minimale omvang hiervan is niet vastgesteld. De hoogte van het bedrag is vrij, waarbij er wel sprake moet zijn een substantiële omvang. Een omvang van 2, per inwoner wordt als substantieel aangemerkt. Dit zou bij ons uitkomen op 28.000,. 5
5 Wet Werk en Bijstand (WWB) p.m. Bij de WWB is sprake van 3 groepen uitgaven: het Inkomensdeel, het Werkdeel en de bedrijfsvoering. Voor wat betreft het Werkdeel is sprake van een terugbetalingsplicht aan het rijk als het budget niet wordt besteed (onder voorwaarden). Het Inkomensdeel is op dit moment deels een open eind regeling. Het hiervoor te ontvangen rijksbudget wordt jaarlijks vastgesteld, maar wordt niet bijgesteld door meer/minder in en uitstroom bij onze gemeente. Hier lopen wij jaarlijks risico. Wij verwijzen u naar de bijlage bij deze brief. 6 Bijdrage Regiovisie 15.000 Door de regiovisie Groningen Assen is bepaald dat de gemeentelijke bijdrage voor Winsum wordt verlaagd tot 100.000,. In de gemeentebegroting is nog een bedrag opgenomen van 115.000,. Deze raming kan derhalve worden verlaagd met 15.000,. In de begroting 2011 is een onttrekking geraamd van 21.000 (jaarlijks oplopend met 10.000). De verwachting is niet dat dit bedrag wordt ontvangen vanuit grondexploitaties. Deze geraamde onttrekkingen zullen hierom heel snel niet gerealiseerd kunnen worden (negatieve reservestand is niet toegestaan). 7 Toepassen inflatiecorrectie op alle leges/tarieven 12.000 Hierbij wordt een indexatie toegepast van 1,5% op de sporttarieven en de opbrengsten vanuit de legesverordening. Dit betreft de leges, markt en begraafverordening + alle sporttarieven. Geen afvalstoffenen rioolheffing (= 100% kostendekkend). 8 Extra verhoging sporttarieven 1.500 De sporttarieven zijn de afgelopen jaren niet verhoogd (geïndexeerd). Het voorstel is deze opgelopen achterstand in een aantal stappen in te lopen. Daarnaast kijken we nog hoe onze tarieven zich verhouden met de gemeenten rondom ons. Aanvankelijk is in het eerste jaar (per 1 juli) een ombuigingsbedrag becijferd van 3.000, daarna in 4 jaar oplopend naar 9.000,. per jaar. Omdat keuzes nog gemaakt moeten worden, is het ombuigingsbedrag in het eerste jaar gehalveerd. Voorlopig wordt gekoerst op een meeropbrengst na 4 jaar van in totaal 9.000, per jaar. 6
9 BTW sportaccommodaties p.m. Voor wat betreft zowel de bouw van de kleedaccommodatie als de exploitatie van het kunstgrasveld willen wij gebruik maken van de fiscale mogelijkheden. Hiertoe is nader overleg met de verenigingen nodig. Verder hebben wij een offertetraject uitgezet voor wat betreft een onderzoek naar de fiscale mogelijkheden van de overige sportaccommodaties. Wij verwachten de concrete resultaten van het uit te voeren onderzoek ultimo november te ontvangen. Op dit moment nemen wij geen bedrag op. 10 Verlagen aantal vaste reservestortingen 14.000 In de begroting is een aantal structurele stortingen opgenomen in reserves. Voorgesteld wordt één storting te verlagen en één te schrappen. Het gaat hierbij om de stortingen: onderhoud water De Brake : 18.000 (Voorstel: verlagen naar 9.000) In verband met de afwezigheid van een beheerplan wordt de jaarlijkse sorting gehalveerd. onderhoud bruggen : 5.000 (Voorstel: schrappen) Op dit moment zijn investeringsbedragen geraamd voor de vervanging van een aantal houten bruggen in Ripperda. Verder is er geld voor de vervanging van de brug in de Onderdendamsterweg en voor onderhoud van de Plattil. In de reserve is een bedrag van ruim een ton aanwezig. Eerder is aan de raad toegezegd dat we met een actualisatie komen van de Nota reserves en voorzieningen. Wij zijn voornemens de Nota reserves en voorzieningen in samenhang met de ombuigingsvoorstellen aan uw raad voor te leggen. Naar verwachting zal dit in het voorjaar 2011 worden geagendeerd. Overigens voldoen wij met het opnemen van de staat van reserves en voorzieningen in onze begroting en jaarrekening volledig aan onze financiële verordening. 11 Inkoop p.m. Wij hebben de overtuiging dat er op dit terrein mogelijkheden zijn om kosten te besparen. Dit is een onderwerp dat wij zeker willen onderzoeken. Het is ook een onderzoek dat bij voorrang zal worden opgepakt, omdat dit ons helpt ons financiële probleem op te lossen, zonder dat hoeft te worden ingegrepen in bestaand beleid c.q. in bestaande voorzieningen. Vanuit het voorzichtigheidsprincipe hebben wij echter een pm post opgenomen. Het noemen van een stelpost is natuurlijk mogelijk (en is erg makkelijk), maar er zal toch concreet onderzoek moeten worden gedaan, voordat begrotingsramingen kunnen worden verlaagd. Nu al is duidelijk dat, gelet op sommige contracten, de financiële voordelen niet op hele korte termijn kunnen worden behaald. 7
12 Niet invullen twee te ontstane vacatures in 2011 58.000 Doordat 2 personeelsleden te kennen hebben gegeven inde loop van 2011 gebruik te willen maken van de FPU regeling, ontstaan er 2 vacatures. Al vorens een discussie te voeren op een mogelijke vacaturestop stellen wij in elk geval voor om deze beide vacatures niet in te vullen. Wij zien reële mogelijkheden om door een efficientere inzet van ons apparaat de wegvallende taakinvulling te kunnen oppakken. Voor het jaar 2011 levert dit een besparing op van 58.000. Voor 2012 een besparing van 118.000. Daarnaast hebben we een verplichting richting de regionale Uitvoerings Dienst (RUD) voor wat betreft handhaving en controle. Mogelijk moet (een deel van) het extra bedrag in 2012 hiervoor gereserveerd. 13 Voorziening vormen voor Wachtgeldverplichtingen 122.000 In de begroting 2011 zijn personeelslasten opgenomen voor zowel voormalige bestuurders als een personeelslid. Deze ramingen zijn structureel opgenomen. De feitelijke verplichtingen zijn echter wel bekend, want ze vloeien voort uit de rechtspositie. Door deze verplichtingen ineens te nemen en deze te storten in een voorziening ontstaat een incidentele last en een structureel voordeel. De incidentele last bedraagt 194.000,, terwijl het structurele voordeel maar liefst 122.000, bedraagt. Dit wordt veroorzaakt door een aantal kortlopende verplichtingen. Voorgesteld wordt deze incidentele storting in een voorziening te dekken uit het saldo van dit totale raadsvoorstel. 14 Externe inhuur p.m. Incidentele inhuur van derden betreft inschakeling van externe krachten als vervanging van personeel door ziekte en het ontstaan van vacatures, alsmede ter aanvulling op de eigen deskundigheid en ten behoeve van projecten. Bij externe inhuur zijn verschillende budgetten betrokken. Uit het doelmatigheidsonderzoek over boekjaar 2007 bleek het om een totaalbedrag van 925.000 te gaan. Het vergt nader onderzoek om beleidsvelden aan te wijzen die niet meer mogen inhuren. Ook hier zou gekozen kunnen worden voor een stelpostbenadering, maar ook hier stellen wij, vanuit het voorzichtigheidsprincipe, voor om dit niet te doen. 8
15 Openbare verlichting p.m. Er wordt op dit moment gewerkt aan een beleidsnota Openbare verlichting. Er zijn zeker mogelijkheden voor een efficientere inzet van lichtmasten en lichtbronnen, maar dit vergt ook investeringen. De huidige raming ad 177.000 voor de openbare verlichting heeft ruimte voor een structurele verlaging met 30.000. Deze ruimte is ontstaan doordat in het verleden de investeringen op het gebied van de OV werden gedaan door EGD/Essent (waardoor in onze bijdrage ook een behoorlijk bedrag aan kapitaallasten zat/zit). Doordat de laatste jaren de investeringen door de gemeente gebeuren neemt de jaarlijkse bijdrage aan Enexis af. Deze ruimte kunnen we misschien gebruiken voor de dekking van extra investeringen OV. Voorshands nemen we hier nog geen bedrag voor op. 16 Rente rekening courant 49.000 In de begroting wordt al jaren gerekend met een rentepercentage van 5% over het financieringstekort. Hiermee wordt beoogd dat, indien de gemeente over gaat tot vaste financiering (aantrekken geldlening), dit geen nadelige gevolgen heeft voor de begroting. Het percentage voor kort geld is echter fors lager dan de huidige 5%. Ook de langlopende rente is al gedurende een lange periode lager dan 5%. Voorgesteld wordt de rekenrente voor kort geld (financieringstekort) te verlagen naar 4%. Voor de begroting levert dit een voordeel op van 49.000. Op het moment dat kort geld wordt omgezet in lang geld (consolidatie), is er een risico dat de rente van het lange geld hoger is dan de genoemde 4%. Dit risico is acceptabel. 17 Overschrijdingsuitkeringen openbaar en bijzonder onderwijs 30.000 In de begroting zijn ramingen opgenomen voor vergoedingen aan het openbaar schoolbestuur ter compensatie van de overschrijding van hun exploitatieuitgaven ten opzichte van de rijksvergoedingen. Door de financiële en materiële gelijkstelling openbaar en bijzonder onderwijs ontvangen de bijzondere schoolbesturen een gelijk bedrag naar rato van het aantal leerlingen.voor de gezamenlijke schoolbesturen (openbaar en bijzonder) gaat het om een bedrag van 90.000. De uitkeringen varieerden de afgelopen jaren van 40.000 tot 55.000. Voorgesteld wordt de raming in totaal met 30.000, te verlagen. 9
18 Stelpost prijsindexatie 100.000 In de begroting is een stelpost voor prijsstijgingen opgenomen van in totaal 285.000. Hiervan heeft een bedrag van 75.000 betrekking op het jaar 2010. In de juni circulaire over het gemeentefonds heeft het ministerie aangegeven dat verwacht wordt dat de prijzen in 2011 met 1,5% zullen stijgen. Op grond van het bestuursakkoord (april 2009) wordt via het gemeentefonds echter maar voor 0,5% compensatie geboden. Met andere woorden: de koopkracht van het gemeentefonds daalt met 1%. Alhoewel wij in principe geen voorstander zijn van de kaasschaaf methode biedt deze methode hier wel een kans. Door bijvoorbeeld deze stelpost met een bepaald bedrag te verlagen (stel 100.000), worden alle posten met een relatie met kosten van derden minder verhoogd, dan feitelijk op grond van de te verwachten prijsstijgingen noodzakelijk is. In theorie zou dan sprake moeten zijn van kleine overschrijdingen op al deze posten. Wij achten het dan ook verantwoord deze stelpost te verlagen met 100.000. Per saldo biedt onze gemeente dan ook nog een hogere compensatie dan feitelijk door het rijk wordt geboden. 19 Subsidie godsdienst en levensbeschouwelijk onderwijs 13.500 De scholen voor openbaar basisonderwijs krijgen inmiddels rechtstreeks financiële middelen voor godsdienst en levensbeschouwelijk onderwijs. De gemeentelijke bijdrage kan vervallen. 20 Schoolbegeleiding p.m. De schoolbesturen krijgen sinds 2008 rechtstreeks middelen van het Rijk voor de schoolbegeleiding. Afspraak is dat de gemeente deze middelen aanvuld, hetgeen echter niet verplicht is. De schoolbegeleiding is ten behoeve van kinderen die extra begeleiding nodig hebben. Het deel subsidie van de gemeente is gemiddeld 15 % van de totale kosten die de schoolbesturen maken voor de schoolbegeleiding. Omdat het een subsidie is waar de schoolbesturen al jaren aanspraak op maken, stellen wij voor tot een afbouwregeling in 3 stappen. Start schooljaar 2011 2012. Het structurele voordeel is groter. 10
21 Onderwijs allochtone leerlingen 24.000 In de begroting is een gemeentelijk budget opgenomen van 34.148, ter bestrijding van taalachterstand bij allochtone leerlingen. Daarvan is in 2008 bepaald dat 20.000, beschikbaar blijft voor dit doel en dat 14.148, naar de voorziening onderwijs achterstandenbeleid (OAB) vloeit. Het budget voor allochtone leerlingen kan worden gehalveerd tot 10.000, gelet op de benutting de afgelopen jaren. Het restbedrag voor OAB kan vrijvallen. Als gevolg van de nieuwe Wet OKE krijgt de gemeente rijksgelden en de verwachting is dat deze toereikend zijn. 22 Onderwijs achterstandenbeleid 16.000 Uit het budget onderwijsbegeleiding is een deel ( 15.995, ) bestemd voor uitvoering van het onderwijsachterstandenbeleid (OAB). Ook hier geldt dat de nieuwe Wet OKE en de daarbij horende rijksgelden voldoende zijn voor uitvoering van de wet. Dit bedrag kan vrijvallen. Totaalbedrag voorgestelde ombuigingen 541.000 Met bovenstaande maatregelen is er niet alleen sprake van een sluitende begroting 2011 (voordelig saldo van 43.000), er is ook nog sprake van een materieel sluitende begroting. In het resumé komen we hierop terug. Met name nu er wat onduidelijkheid is over de gevolgen van het regeerakkoord voor de gemeenten, geeft deze aanpak ons niet alleen meer tijd een ombuigingsvoorstellen voor te bereiden, het geeft ook ruimte om even af te wachten in hoeverre het regeerakkoord nu daadwerkelijk gevolgen heeft voor onze gemeente. Wij zullen hierbij overigens geen pas op de plaats maken voor wat betreft de ombuigingsvoorstellen. Wij zijn voornemens om in het voorjaar 2011 met een voorstel bij uw raad te komen. Gevolgen voor de belastingdruk in Winsum In onderstaande tabel ziet u de gevolgen van de voorgestelde aanpassingen voor de gemeentelijke belastigen. 11
Gevolgen ombuigingen voor Belastingdruk Omschrijving Toelichting TOTAAL Eigenaar Gebruiker Aanpassing tarief in OZB (Gemidd.ec.waarde 168.700) 8,43 8,43 Afvalstoffenheffing 5,37 5,37 Rioolheffing 30,00 30,00 33,06 38,43 5,37 Basisbedr. Eigenaar Gebruiker Aanpassing tarief in % OZB (Gemidd.ec.waarde 168.700) 241,73 3,50% 0,00% Afvalstoffenheffing 288,15 0,00% 1,86% Rioolheffing 200,25 14,98% 0,00% 8,69% 1,86% Bedrag 2010 Bedrag 2011 Totaal Gemiddelde tariefstijging in % OZB (Gemidd.ec.waarde 168.700) 241,73 250,16 3,49% Afvalstoffenheffing 288,15 282,78 1,86% Rioolheffing 200,25 230,25 14,98% 730,13 763,19 4,53% Met name door de aanpassing van de rioolheffing is er sprake van een behoorlijke verhoging van de lasten. Deze aanpassing van het tarief maakt overigens volledig deel uit van het vastgestelde Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP). Bij de behandeling van dit plan is afgesproken dat er een jaarlijkse nacalculatie van het plan gaat plaatsvinden op basis van de werkelijke stand van de uitvoering per 31 december van een jaar. Hierbij wordt een nieuwe stand van de voorziening vervanging rioleringen (tot de werkelijke achterstand van het werk) berekend, en wordt de aangepaste planning van de uitvoering en de hieruit voortvloeiende consequenties voor de kostendekkendheid (en dus de hoogte van het tarief) van het rioleringsplan opnieuwd vastegsteld. Dit gebeurt voor het eerst bij de jaarrekening 2010. Bij de besluitvorming over de tarieven voor het belastingjaar 2012 kunnen we hiermee dan rekening houden. Wellicht dat de in het huidige plan opgenomen verhoging van 30., voor 2012 dan kan/moet worden aangepast. Op dit moment is hiervan nog niets te zeggen, zodat wij ons op dit moment conformeren aan de lijn van het door uw raad vastgestelde VGRP. In het VGRP is ook opgenomen dat de tarieven jaarlijks met het inflatiepercentage moeten worden aangepast, maar deze (extra) verhoging hebben wij achterwege gelaten. Dit met het oog op de achterstand op het uitvoeringsprogramma 2010 vanuit het VGRP. 12
Aanpassing investeringsplan Zoals tijdens de expertmeeting van 12 oktober jl. al is besproken, is in de begroting op blz. 169 in de tabel (kruisjeslijst) ten onrechte een investingsbedrag opgenomen voor de herinrichting van de Onderdendamsterweg. In deze tabel is aangegeven welke investeringsbedragen voor het jaar 2011 zijn gepland en welke bedragen, tesamen met de vaststelling van de begroting, direct beschikbaar worden gesteld. Voor de herinrichting van de Onderdendamsterweg is in uw raad van 6 juli 2010 een krediet beschikbaar gesteld van 1.231.769. Ter dekking van de kosten is o.a. een voor het jaar 2013 geplande investering (vervanging brug Plattil) aangewezen. Feitelijk was er hierdoor voor het begrotingsjaar 2010 geen volledige dekking voor het totaalbedrag van het investeringsbedrag. Ter voorkoming hiervan (en met de verwachting dat het investeringsbedrag ook niet geheel in het jaar 2010 zou worden uitgegeven) is in de administratie een deel van het investeringsbedrag doorgeschoven naar 2011. Hierdoor bleef de begroting 2010 sluitend. Het in de administratie doorgeschoven bedrag naar 2011 is hierdoor op de investeringslijst gekomen. Dit is onterecht. Het volledige bedrag is reeds in 2010 beschikbaar gesteld. Het totaal beschikbaar te stellen bedrag moet dan ook worden verlaagd met 266.134 en wordt gewijzigd in 1.782.900,. Ontwikkelingen woningbouw Obergum Noord Tussen het college en het bestuur van de woonbouwvereniging Wierden en borgen wordt al lang gesproken over de woningbouw op Obergum Noord. Zoals zo vaak bij onderhandelingen is met name de verdeling van de kosten over de partijen discussiepunt. In dit geval gaat het geschilpunt met name tussen de gevolgen van het bouwen van meer bouwen dan voorheen voor de druk op de aanwezige parkeervoorzieningen in het gebied. Het ziet er naar uit dat we binnenkort hieromtrent een akkoord kunnen bereiken. Het doel hiervan is om de woningbouw los te trekken. Het is waarschijnlijk dat hiervoor een gemeentelijke bijdrage gevraagd gaat worden, die structureel in de begroting zal moeten worden opgenomen. Hierover komen wij bij uw raad terug op het moment dat een en ander helder is. Vooralsnog lijkt het begrotingsoverschot van 2011 hiervoor voldoende. Het leek ons correct om u hierover op dit moment te informeren. Resumé In financiële zin hebben de voorgaande voorstellen het volgende effect op onze begrotingspositie: 13
Samenvatting invloed voorstellen op begrotingspositie Omschrijving Begrotingspositie V/N Structureel V/N Incidenteel V/N Conceptbegroting 2011 304.000 N 432.250 N 128.250 V Voorgestelde aanpassingen : Verhoging OZB met 3,5% 70.000 V 70.000 V Verlaging Onvoorzien, incidenteel 16.000 V 16.000 V Bijdrage Regiovisie 15.000 V 15.000 V Verhoging sporttarieven 1.500 V 1.500 V Indexatie leges/tarieven 12.000 V 12.000 V Vaste reservestortingen 14.000 V 14.000 V Niet invullen 2 vacatures 58.000 V 58.000 V Voorziening wachtgelden 72.000 N 122.000 V 194.000 N Rente rekeningcourant 49.000 V 49.000 V Overschrijdingsuitkering onderwijs 30.000 V 30.000 V Stelpost prijsindexatie 100.000 V 100.000 V Subsidie godsdienstonderwijs 13.500 V 13.500 V Onderwijs allochtone leerlingen 24.000 V 24.000 V Onderwijsachterstanden 16.000 V 16.000 V Totaal aanpassingen 347.000 V 541.000 V 194.000 N Actuele begrotingspositie 43.000 V 108.750 V 65.750 N Het begrotingssaldo is positief ( 43.000, ), maar nog belangrijker, dit begrotingssaldo is door incidenteel hogere lasten nadelig beïnvloed. De structurele baten zijn daardoor 108.750 hoger dan de structurele lasten. Hiermee is bereikt dat onze begroting materieel sluitend is. Meerjarenperspectief begroting Instemming met genoemde ombuigingsmaatregelen heeft ook behoorlijke consequenties voor onze begrotingspositie. Wordt de begrotingspositie van de concept begroting 2011 (blz. 121) aangevuld met de financiële effecten van dit voorstel dan ontstaat het volgende beeld: 14
Gevolgen ombuigingen voor begrotingspositie 2011 2012 2013 2014 Begroting 2011 (blz. 121) 304.000 N 580.000 N 1.062.000 N 1.408.000 N Ombuigingen incidenteel 194.000 N Ombuigingen structureel 541.000 V 541.000 V 541.000 V 541.000 V Begrotingspositie nieuw 43.000 V 39.000 N 521.000 N 867.000 N Met deze situatie wordt, naar verwachting, voorkomen dat onze toezichthouder, de provincie Groningen, preventief begrotingstoezicht gaat instellen voor het jaar 2011. Maar natuurlijk, we zijn er nog (lang) niet. Wij hebben onszelf ten doel gesteld uiterlijk in het voorjaar 2011 een voorstel aan uw raad te doen tot het structureel oplossen van de nadelige begrotingssaldi van de jaren 2012 2014 (feitelijk 2015). Het regeerakkoord lijkt een gunstig effect te hebben op het gemeentefonds, maar door de kortingen op specifieke uitkeringen (WWB en WSW) en de decentralisatie (jeugdzorg en dagbesteding/begeleiding AWBZ met efficiencykortingen) kan het netto effect voor onze gemeente nog wel eens slechter zijn dan thans berekend met de kortingen op het gemeentefonds. Er is dan ook geen enkele reden om niet onverkort door te gaan met de voorbereidingen voor een forse ombuigingsoperatie. Ons college heeft daarnaast een ambitieus beleidsprogramma. De mate van invulling/realisering daarvan willen wij in samenhang met het ombuigingsbedrag en de benodigde maatregelen bezien. Relatie met: Concept begroting 2011 Bijlagen: 1. WWB in de gemeentelijke begroting Burgemeester en wethouders van Winsum, P. van der Zaag, waarnemend burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris Bijlagen: 1 15
Agendanummer: Vergadering: De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; gelet op het bepaalde in het Besluit Begroten en Verantwoorden gemeenten: b e s l u i t : 1. de programmabegroting 2011 vast te stellen; 2. de begroting te wijzigen overeenkomstig de in dit voorstel onder resumé opgenomen lijst met ombuigingsvoorstellen tot een totaalbedrag van 347.000; 3. de kredieten voor de geplande investeringen 2011, met uitzondering van het bedrag voor de herinrichting van de Onderdendamsterweg, waarvan in de lijst (op pag. 169 van de begroting 2011) is aangegeven dat geen afzonderlijk raadsvoorstel zal volgen, beschikbaar te stellen. Het totaalbedrag van de beschikbaar te stellen kredieten bedraagt 1.782.900,. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van De raad voornoemd, voorzitter, griffier, 16