Advies aan B&W 6 november 2012

Transcriptie

1 Advies aan B&W 6 november 2012 Dienst Gemeentebedrijven Ambtenaar, tel.nr. W van de Camp, 9929 Afdeling F&C Portefeuillehouder J van Loon Onderwerp: Effecten regeerakkoord op gemeentefonds en de specifieke uitkeringen. In het regeerakkoord 2012 dat onlangs is gepresenteerd staan een aantal maatregelen, die van invloed zijn op de ontwikkeling van het gemeentefonds in 2013 en volgende jaren. Op dit moment is het nog erg lastig om een financiële doorkijk te maken van de effecten voor onze gemeente. Dit vooral omdat dit afhankelijk is van de concrete uitwerking van de maatregelen uit het akkoord. Toch is op basis van het regeerakkoord een eerste ruwe financiële indicatie opgesteld om een globaal beeld te vormen van de mogelijke effecten. Samenvattend beeld hieruit is dat het akkoord op diverse terreinen forse impact heeft op de gemeentelijke begroting en dat afhankelijk van de concrete uitwerking er forse opgaven liggen voor de toekomst. De effecten op de gemeentelijke financiën vanuit het akkoord zijn in te delen in drie onderdelen: 1. Rechtstreekse effecten op de hoogte van de algemene uitkering 2. Effecten binnen de beleidsvelden van de algemene uitkering. 3. Effecten op enkele specifieke uitkeringen (financiering geschiedt niet via het gemeentefonds). 1. Rechtstreekse effecten op de hoogte van de algemene uitkering In het akkoord zitten een aantal maatregelen, die direct effect zullen hebben op de hoogte van de algemene uitkering. In onderstaande tabel zijn de landelijke cijfers gepresenteerd. Op basis van algemene uitgangspunten is als samenvatting een indicatie gegeven van globale effecten voor onze gemeente. Landelijke cijfers struct. Samen de trap op/af Uitname agv BTW compensatie Fonds Afromen onderwijshuisvesting Totaal met budgettair effect NB1: Bedragen in miljoenen euro s. Een min (-/-) betekent een verlaging van de algemene uitkering.

2 Korte toelichting: Samen trap op/af De ontwikkeling van de algemene uitkering is gekoppeld aan de Netto Gecorrigeerde Rijksuitgaven (NGRU). Als deze stijgen, dan stijgt ook de algemene uitkering. Als deze dalen, dan daalt de algemene uitkering. Dit wordt ook wel de samen de trap op samen de trap af systematiek genoemd. Uiteindelijk bedraagt de uitname uit het gemeentefonds structureel 282 miljoen. Voor onze gemeente is dit een bedrag van circa 1,3 miljoen. BTW compensatiefonds (BCF) Met ingang van 2015 wordt het BCF afgeschaft omdat het niet effectief is. Het totaalbedrag dat alle gemeenten hebben gedeclareerd bij het BCF bedraagt meer dan destijds via de algemene uitkering is uitgenomen. Dat verschil wordt nu gekort op de algemene uitkering. Er zullen dan weer herverdeeleffecten tussen gemeenten ontstaan, in die zin dat gemeenten die veel investeren relatief minder terug gaan krijgen. Op dit moment is nog niet in te schatten wat deze effecten in financiële zin voor onze gemeente gaan betekenen. Afromen onderwijshuisvesting Uit de Periodieke Onderhoudsrapporten blijkt dat gemeenten minder uitgeven op het subcluster onderwijshuisvesting dan wat ze ontvangen in het gemeentefonds. De korting wordt via de zogenaamde lump-sumfinanciering weer teruggegeven aan de onderwijssector. Effecten voor onze gemeente Zoals eerder aangegeven is het lastig om de effecten voor onze gemeente in te schatten. Alleen een grove indicatie is te maken. Als gevolg van samen de trap op- samen de trap af loopt de korting op tot circa 1,3 miljoen structureel. Aangevuld met de twee andere ontwikkelingen, waarvan de uitwerking meer onzeker is, betekent dat de algemene uitkering voor onze gemeente indicatief daalt met +/- 0,8 miljoen in 2014 oplopend tot +/- 3,7 miljoen in 2016 en +/- 4,1 miljoen in

3 2. Effecten binnen de beleidsvelden van de algemene uitkering In het akkoord staat ook diverse maatregelen met nadelige effecten, die direct te koppelen zijn aan beleidsvelden binnen de begroting. Bij deze maatregelen ligt er in eerste instantie de opgave om de nadelen op te vangen binnen de gemeentelijke begroting. De mate waarin dit in de uitvoering mogelijk is, is bepalend voor het financiële effect voor de totale begroting. In onderstaande tabel zijn de landelijke cijfers gepresenteerd. Op basis van algemene uitgangspunten is in de toelichting een indicatie gegeven van globale effecten voor onze gemeente. Landelijke cijfers struct. Terugdraaien verminderen politieke ambtsdragers 25% Verminderen politieke ambtsdragers tot voor dualisering Incident. loonontwikkeling 0% pm pm pm Apparaatskosten gemeenten AWBZ, korting bij overheveling Idem,beperken huishoud. hulp Idem, hergebruik middelen Jeugdzorg, geen eigen bedrage Idem, korting na ontschotten Intensiveren bijzonder bijstand Totaal effect binnen beleidsvelden NB1:Bedragen in miljoenen euro s. Een min (-/-) betekent een verlaging binnen beleidsveld van de algemene uitkering Korte toelichting: Terugdraaien verminderen politieke ambtsdragers Het voornemen om het aantal politieke ambtsdragers met ingang van 2015 te verminderen met 25% wordt in dit regeerakkoord teruggedraaid. De vermindering blijft nu beperkt tot het niveau van voor de dualisering. Feitelijk is dit al op deze manier in onze begroting verwerkt, zodat dit budgettair neutraal is. Lagere apparaatskosten gemeenten Doordat gemeente groter worden of met elkaar gaan samenwerken, wordt in het regeerakkoord uitgegaan van een daling van het aantal ambtenaren. De besparing landelijk op de apparaatskosten bedraagt 180 miljoen in Globaal betekent dit een korting binnen de algemene uitkering van De grote uitdaging voor onze gemeente zal zijn om deze korting binnen de kaders van het akkoord ook daadwerkelijk te realiseren. 3

4 AWBZ Met ingang van 2015 wordt de AWBZ-zorg overgeheveld naar de WMO. De functie dagbesteding wordt als zodanig geschrapt en de aanspraken op persoonlijke verzorging worden ingeperkt. Bovendien zullen gemeenten beter maatwerk kunnen leveren. Daarom wordt het over te hevelen budget voor de gemeenten met 1,6 miljard taakstellend verlaagd. Voor de gemeente Oss is dit ruwweg een bedrag van ruim 6 miljoen. 1 WMO In de WMO wordt de aanspraak op huishoudelijke hulp voor de hoge en midden inkomens met ingang van 2015 geschrapt (voor de nieuwe gevallen in 2014). Op basis daarvan wordt de rijksbijdrage structureel met 1,2 miljard verlaagd. Met andere maatregelen zoals verplicht hergebruik van scootmobielen en andere hulpmiddelen wordt 0,2 miljard bespaard. Voor de gemeente Oss is dit ruwweg een bedrag van ongeveer 5,3 miljoen. Jeugdzorg Het jeugdzorgbudget dat per 2015 met een decentralisatie uitkering naar gemeenten wordt overgeheveld, wordt additioneel verlaagd met 150 miljoen met een ingroei in 2015 en Gemeenten kunnen deze taak doelmatiger uitvoeren door ontschotting, preventie/vroegtijdig signaleren, verschuiving van zwaardere naar lichtere zorg en eenvoudige indicatie-procedures. Voor de gemeente Oss is dit additioneel ruwweg een bedrag van ongeveer minder. Intensivering armoedebeleid De mogelijkheden voor individuele bijzondere bijstand worden verruimd. De langdurigheidstoeslag in de WWB wordt vervangen door een individuele toeslag voor personen die langdurig van een laag inkomen rond moeten komen zonder zicht op verbetering. Voor dit pakket wordt structureel 100 miljoen vrijgemaakt. Voor de gemeente Oss is dit ruwweg een bedrag van ongeveer 0,4 miljoen extra. Effecten voor onze gemeente Zoals bovenstaand aangegeven bedragen de diverse kortingen binnen de beleidsvelden structureel 3,8 miljard. De grote opgave zal zijn om deze genoemde kortingen door te vertalen naar het gemeentelijke beleid, zodanig dat dit binnen de beschikbare gelden gerealiseerd wordt. 1 Dit op basis van ons gemiddelde aandeel binnen de algemene uitkering ten opzichte van totaal 4

5 3. Effecten op specifieke uitkeringen Voor gemeenten worden enkele belangrijke wijzigingen van specifieke uitkeringen doorgevoerd. De financiering geschiedt niet via het gemeentefonds. Ook hiervoor geldt de opgave om deze wijzigingen op te vangen binnen het gemeentelijke beleid. De mate waarin dit lukt, is bepalend voor het financiële effect voor de gemeentelijke begroting. Onderstaand zijn landelijke cijfers gepresenteerd. Aangezien het specifieke uitkering zijn, is het op dit moment niet mogelijk om de effecten voor Oss in financiële zin te duiden. Landelijke cijfers Struct. Wajong WSW Participatiebudget, efficiëncy Re-integratie Naleving WWB Huishouduitkeringstoets Totaal NB1:Bedragen in miljoenen euro s. Een min (-/-) betekent een verlaging van de specifieke uitkering Participatiewet Er komt één participatiewet die de Wwb,Wsw en een deel van de Wajong samenvoegt. De korting loopt op van 60 miljoen in 2014 tot structureel miljoen. Ombuiging re-integratie Het re-integratieonderdeel in het participatiebudget wordt gekort tot oplopend structureel 97 miljoen. Algehele arbeids- en re-integratieplicht en naleving WWB In de WWB wordt vastgelegd dat gemeenten een bijstandsuitkering drie maanden moeten stoppen als de sollicitatieplicht niet wordt nageleefd. Verder wordt de arbeids- en re-integratieplicht in de Bijstand aangescherpt. De korting bedraagt structureel 95 miljoen. Huishouduitkeringstoets Een huishouduitkeringstoets wordt ingevoerd per Het normbedrag van de WWB wordt verlaagd naarmate er meer inwonende volwassenen in een huishouden aanwezig zijn. Hier wordt een besparing van 80 miljoen mee gerealiseerd. 5