RESULTATENCATALOGUS
RIJKSWATERSTAAT EN DE TOEKOMST PIM test de toekomst van Rijkswaterstaat. In een glazen huis verkent, ontwikkelt en toetst PIM best practices en verbeteringen die kunnen bijdragen aan de Rijkswaterstaat van de toekomst. Binnen de kaders van het Ondernemingsplan, maar ook met een bezinning daarbuiten. EEN INTERNATIONALE LEEROMGEVING PIM gebruikt ervaringen uit het buitenland. Met werkbezoeken, internationale conferenties en uitwisselings programma s delen Rijkswaterstaat, de Highways Agency en het Vlaams Agentschap Wegen en Verkeer hun kennis van onderhoud en beheer, om discussies aan te gaan en leerervaringen te versnellen. EXPERIMENTEREN OP DE WERKVLOER PIM onderzoekt nieuwe werkvormen. Bij deze verkenning zet PIM de kennis en ervaring van medewerkers op de werkvloer in. Zij hoeven niet op voorhand rekening te houden met bestaande structuren en regelgeving. Ruimte voor experimenten staat centraal. SAMENWERKEN MET DE MARKT PIM verbindt Rijkswaterstaat en de markt. Met partners Grontmij en Atkins verkent PIM nieuwe samenwerkingsvormen. Door marktverkenningen, -consultaties en kennissessies en onder het kritisch oog van brancheverenigingen en een Transparantietafel. WINST VOOR DE GEBRUIKER PIM zoekt naar winst voor de gebruiker. Met praktische en concrete experimenten bedenkt PIM hoe Rijkswaterstaat gebruik kan maken van innovatieve ideeën van intensieve gebruikers van de (vaar)weg. Bijvoorbeeld door het bijeenbrengen van sleutelfiguren uit Rijkswaterstaat, gebruikersorganisaties en de markt.
VOORWOORD De Rijkswaterstaat ontwikkelt zich tot een publieksgericht netwerkmanager, dienstverlenend naar de gebruiker, effi ciënt werkend met de markt. Dat vraagt om voortdurende verbetering van onze werkprocessen en een versterking van de samenwerking met partners en markt. Dat kun je niet eenzijdig, op een gesloten manier, voor elkaar krijgen. De complexiteit van de vragen waar we voor staan, vergt een open, gemeenschappelijke benadering. Binnen het Partnerprogramma Infrastructuur Management (PIM) experimenteert Rijkswaterstaat met modern, publieksgericht infrastructuurmanagement. Samen met partners, nationaal en internationaal, wordt gewerkt aan nieuwe, praktische werkwijzen en toepassingen voor wegbeheer en infrastructuurmanagement. In vier pilots wordt het totale werkpakket binnen Rijkswaterstaat tegen het licht gehouden. Voor u ligt de resultatencatalogus van het PIM; de oogst van twee jaar samen verkennen, experimenteren en leren. Als ik de catalogus bekijk, zie ik dat er veel is bereikt. Veel PIM-projecten ontgroeien inmiddels het experimenteerstadium. Een fl ink aantal verkenningen is inmiddels afgerond. Er zitten praktische voorstellen bij die direct toepasbaar zijn in de dagelijkse praktijk en onze werkprocessen. Voor veel ontwikkelingen geldt dat er in de komende periode getest en geëvalueerd moet gaan worden; the proof of the pudding is in the eating. Naast de direct toepasbare resultaten herken ik ook resultaten die richting geven aan ontwikkelingen op een breder en meer algemeen niveau. Ze voeden het denkproces over de rolveranderingen tussen de overheid als opdrachtgever, de markt als opdrachtnemer en de routes die we daarbij kunnen bewandelen. De resultaten van PIM dragen daarmee ook bij aan de ontwikkeling van de nieuwe maatschappelijke rol van Rijkswaterstaat; de acties waarmee we met de agenda 2012 aan de slag gaan en de vernieuwde inkoopstrategie die momenteel wordt ontwikkeld.
Al met al onderstreept deze resultatencatalogus dat we met PIM een goede weg zijn ingeslagen. Dit boekje geeft u een bondig, handzaam en inspirerend overzicht van de actuele stand van zaken. Ik zou zeggen: benader de gegevens op de PIM-manier: sta open voor de nieuwe inzichten die u in deze catalogus vindt en benut de vernieuwende aanpak en de innovatiekracht die PIM genereert. Bert Keijts Directeur-generaal Rijkswaterstaat en opdrachtgever van PIM
INLEIDING Denken en doen. Dat was altijd de gebruikelijke werkwijze binnen Rijkswaterstaat; je bedenkt een plan en zoekt naar een manier om het uit te voeren. Vaak gaat dat goed, vaak kan het beter en soms werkt het helemaal niet. Het Partnerprogramma Infrastructuur Management (PIM) introduceert een nieuwe stap in deze werkwijze: testen op en met de werkvloer. Dit testen in een afgebakende experimenteeromgeving is nieuw voor Rijkswaterstaat. Het biedt perspectieven en kan tot beter onderbouwde plannen en besluiten leiden. Niet in de laatste plaats doordat de werkvloer, daar waar het allemaal moet gebeuren, nauw bij ideeën betrokken is en er zelfs gewoon mee aan de slag is; zo wordt meteen duidelijk wat werkt en wat niet. PIM startte nadat de Britse infraprovider Atkins en zijn Nederlandse branchegenoot Grontmij aan Rijkswaterstaat in 2005 hadden voorgesteld een gezamenlijk leer- en ontwikkeltraject te beginnen. Doel van die samenwerking: de verbetering van de hele procescyclus bij het managen en onderhouden van infrastructuur. Eenmaal omgezet in een partnering contract tussen deze drie partijen, vormde het voorstel uit 2005 de basis voor het leren en ontwikkelen in een viertal pilots. Op 30 januari 2006 ondertekenden de Highways Agency en Rijkswaterstaat een memorandum of agreement, waarna het programma offi cieel van start ging. Later dat jaar, in december, sloot het Agentschap Wegen en Verkeer zich bij PIM aan. Hiermee is ook het leren van andere wegbeheerders geborgd. Concreter geformuleerd: kijken in elkaars keuken, naar de aanwezige kennis, vaardigheden en processen, én van elkaar leren. De markt wordt sinds juni 2006 bij het programma betrokken via Linking-PIM. Hierin wordt zij uitgedaagd om met oplossingen te komen die de processen op het gebied van infrastructuurmanagement kunnen verbeteren. PIM gaat over het onderzoeken van best practices voor beheer en onderhoud van wegen en waterwegen. De samenwerking binnen het programma, met zowel marktvertegenwoordigers als verschillende Europese agentschappen voor verkeer en water, staat toe een weelde aan ideeën en gedachten te verkennen allen met hetzelfde doel: het op de meest effi ciënte manier verbeteren van de infrastructuur voor de weggebruiker. Het voordeel van zo n hechte samenwerking als partners, is dat er tastbare resultaten worden geproduceerd.
Met zijn bottom-up experimenten geeft PIM concreet invulling aan een belangrijke kortere termijn doelstelling uit het Ondernemingsplan, namelijk dat Rijkswaterstaat in 2008 de meest publieksgerichte dienstverlener is. Dit bottom-up karakter is de grote kracht van PIM. De werkvloer onderzoekt alle aspecten van een mogelijke verbetering, experimenteert en leert. Fouten maken hoort daarbij. Binnen de proeftuin die PIM is, bieden fouten juist kansen om te leren. Via fouten ontstaat immers inzicht in wat niet werkt. Dat leidt, áls iedereen ervan wil leren, tot betere beslissingen. Deze catalogus biedt een overzicht van de eerste resultaten van die pilots in Nederland over de periode januari 2006 december 2007. In de komende periode zullen meer resultaten worden toegevoegd. De nadruk zal liggen op testresultaten, die een beter beeld geven van toegevoegde waarde in het échte werk, op de werkvloer. Partners PIM Grontmij Sylvo Thijsen Voorzitter Raad van Bestuur Grontmij NV Highways Agency Archie Robertson Chief Executive Linking PIM Bouwend Nederland Elco Brinkman Voorzitter Atkins Richard Deacon Managing Director of Highways and Transportation Rijkwaterstaat Bert Keijts Directeur-generaal Rijkswaterstaat Agentschap Wegen en Verkeer Chris Caestecker Administrateur-Generaal ONRI Jan Coppes Voorzitter
PILOT WEGINSPECTEURS PILOT VERKEERS MANAGEMENT PILOT ASSET MANAGEMENT PILOT NETWERKCONTRACTEN PROGRAMMATEAM
PILOT WEGINSPECTEURS
PILOT WEGINSPECTEURS Ze zijn het visitekaartje van Rijkswaterstaat op de weg, de weginspecteurs. Hun hoofddoel is verkeersmanagement: zorgen voor een snelle en veilige doorstroming van het verkeer. Omdat ze voortdurend op de weg zitten, zijn de weginspecteurs vaak snel aanwezig bij incidenten. Daar proberen ze overlast bij bijvoorbeeld ongevallen zo veel mogelijk te beperken. Zij werken daartoe samen met politie en hulpdiensten en voeren verkeersregelende taken uit. Behalve bij ongevallen en andere incidenten voorkomen de weginspecteurs ook verheershinder door afgevallen lading en andere objecten van de rijkswegen te verwijderen, zoals metaal, rubber en afval. Ook letten de weginspecteurs op de kwaliteit van de wegen. Als er bijvoorbeeld een gat in het asfalt zit of een deuk in de geleiderail, registreren zij dit. Zo krijgt Rijkswaterstaat beter en sneller inzicht in locaties met eventuele risico s. Rijkswaterstaat kan daardoor snel anticiperen en reparaties laten uitvoeren om incidenten te voorkomen. In heel Nederland zijn ongeveer 320 weginspecteurs actief. Tijdens de spits worden de inspecteurs vooral ingezet op drukke trajecten en daar waar de kans op ongevallen groot is. Hoewel een snelle en veilige doorstroming van het verkeer hun hoofddoel is, zijn de weginspecteurs veel tijd kwijt aan het beheer van de weg, een taak die gemakkelijk efficiënter kan worden georganiseerd. De pilot Weginspecteurs, die PIM bij het wegendistrict Zwolle heeft opgezet, biedt de weginspecteurs de kans zelf mee te denken over verbeteringen in hun werkprocessen. Tijdens een werkbezoek aan Engeland deden de weginspecteurs veel ideeën op, die in de pilot zijn vertaald naar de Nederlandse situatie en daarna zijn getest.
BACK OFFICE CONTROL UNIT
RESULTAAT Een prototype van een Back Offi ce Control Unit (BOCU), een digitaal logboek waarin activiteiten en waarnemingen van weginspecteurs kunnen worden vastgelegd. Weginspecteurs kunnen hiermee effi ciënter werken omdat de backoffi ce (bij het district en later wellicht bij de regionale verkeerscentrale) acties kan overnemen die niet tot de hoofdtaak van de weginspecteurs horen. ACHTERGROND Het wegendistrict Zwolle wil vanwege de toenemende verkeersdruk op de weg de inzet van de weginspecteurs op verkeerstaken vergroten van veertig naar tachtig procent. De BOCU, of een vergelijkbaar programma, kan hierbij een belangrijke rol spelen. Road stewards in Engeland gebruiken een dergelijke softwaretoepassing al naar volle tevredenheid. WAT ER IS GEDAAN Na het opstellen van een plan van aanpak is binnen de pilot een inventarisatie gemaakt van bestaande en gebruikte software. Ook is gekeken naar andere lopende initiatieven, zoals de werkgroep Mobiele werkplek van Rijkswaterstaat, omdat de BOCU uiteindelijk vanaf de mobiele werkplek van de weginspecteur moet kunnen functioneren. Nadat de werkzaamheden en werkprocessen van de weginspecteurs in beeld waren gebracht, zijn de functionele specifi caties opgesteld en ontwikkeld. Partners van PIM, in de eerste plaats Grontmij, spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de BOCU. 10 ERVARING In juli 2007 zijn enkele weginspecteurs begonnen met het testen van de softwaretoepassing. Ze rapporteren sindsdien hun dagelijkse activiteiten in dit digitale logboek en melden aan de medewerkers van de backoffi ce in het districtskantoor van Zwolle wat ze op en langs de weg waarnemen. De collega s van de backoffi ce ondernemen zo nodig actie, bijvoorbeeld door een aannemer in te schakelen voor een reparatie. Via de BOCU krijgt de weginspecteur hierover een terugmelding. Die terugmelding is iets waar de weginspecteurs al lange tijd om vragen: een betere communicatie met de backoffi ce. Belangrijk winstpunt is dat waarnemingen van de weginspecteurs die van belang zijn voor het wegbeheer, niet langer verloren gaan in de hectiek van het uitvoeren van verkeerstaken. De BOCU verbetert de samenwerking en de communicatie tussen de weginspecteurs (frontoffi ce) en de binnendienst (backoffi ce) bij onder meer meldingen, schadeconstateringen en voortgangbewaking. Doordat beheertaken zo effi ciënter afgehandeld worden, hebben de weginspecteurs meer tijd voor verkeerstaken. SAMENWERKING De ontwikkeling van de BOCU heeft raakvlakken met andere PIM-resultaten, zoals de applicaties VLO en Tracking & Tracing van de pilot Verkeersmanagement, de pilot Assetmanagement (het in kaart brengen en op orde houden van gegevens voor adequaat areaalbeheer) en met de werkgroep Mobiele werkplek.
TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN VLO: VLO en BOCU zouden beide op de mobiele werkplek van een weginspecteur kunnen functioneren; VLO ter ondersteuning van de verkeerstaken, BOCU ter ondersteuning van de beheertaken. De verkeerstaken worden nu gecoördineerd vanuit de verkeerscentrale (VLO) en de beheertaken vanuit de backoffi ce van het district (BOCU). Op termijn is integratie van beide tools wellicht mogelijk. Tracking & Tracing: in september 2007 is de applicatie Tracking & Tracing toegevoegd aan de BOCU. Met behulp van Tracking & Tracing kunnen de weginspecteurs in de BOCU terugzien welke routes zij reeds afgelegd en dus geschouwd hebben. Assetmanagement: in de toekomst kunnen (de trends in) de waarnemingen van de weginspecteurs mogelijk bijdragen tot een verdere optimalisering van de planning van beheer en onderhoud. Mobiele werkplek: in de toekomst kan de weginspecteur via de BOCU ook andere relevante informatie online ontvangen, zoals informatie over onderhoudscontracten, vergunningen en wegwerkzaamheden. In een later stadium wordt het project mogelijk geïntegreerd in de verbeterde mobiele werkplek. De weginspecteur weet dan beter of een gesignaleerd probleem ook echt is opgelost, dankzij de directe koppeling met de backoffi ce en de geautomatiseerde terugkoppeling over ondernomen of te ondernemen acties door die binnendienst. Hij heeft zo meer kijk op wat er in zijn district gebeurt. Rijkswaterstaat kan daarnaast alle inspecties en constateringen gedetailleerd en effi ciënt vastleggen en een beter inzicht krijgen in het eigen functioneren. 11 VERVOLG In november 2007 worden gebundelde leerervaringen, func tionele specifi caties en een advies over het vervolgtraject opgeleverd. Als de testresultaten positief zijn, kunnen ze worden gebruikt voor het opstellen van een advies ter voorbereiding op de besluitvorming over het ontwikkelen van een nieuwe applicatie, en ter voorbereiding op de doorontwikkeling van de mobiele werkplek van de weginspecteurs. Mogelijk wordt eerst een schaduwpilot opgezet, waarbij het systeem wordt getest in een ander district, gevolgd door een studie naar een eventuele landelijke invoering. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. DE GEBRUIKER Henk Duinkerken, weginspecteur wegendistrict Zwolle, Rijkswaterstaat: Het functioneert prima! Ik heb de BOCU een paar weken uitgetest. Je ziet precies wat je hebt gedaan. Alles in één overzicht en bovendien snel. Het werk verbetert ook. Wanneer ik tijdens een schouw opeens naar een ongeluk moet, klik ik en heb ik alle gegevens voorhanden. Het is heel gebruiksvriendelijk; anders dan bij aparte software applicaties, hoef je bij dit systeem maar één keer in te loggen om je werk te kunnen doen.
12
WINTERBIJEENKOMST
RESULTAAT Medewerkers van de wegendistricten Zwolle en Twente-Achterhoek, de provincie Overijssel, de gemeente Zwolle en de politie bereiden zich tijdens een bijeenkomst aan het begin van het gladheidsseizoen voor op eventuele extreme weersomstandigheden. Zij evalueren lopende afspraken en weten elkaar beter te vinden wanneer dat nodig is. Zo ontstaat een gezamenlijke basis om goed te kunnen optreden. ACHTERGROND In het verleden bereidden de wegendistricten Zwolle en Twente-Achterhoek, de provincie Overijssel, de gemeente Zwolle en de politie zich niet expliciet op extreme winterse weersomstandigheden voor. In februari 2006 ontdekten medewerkers van het wegendistrict Zwolle, tijdens een algemeen werkbezoek aan Engeland, dat zij op onder delen kunnen leren van de Britten. Vooral de samenwerking en de communicatie tussen de verschillende partijen die zich in Nederland met gladheidsbestrijding bezighouden, zouden beter kunnen, zo was de indruk. In oktober 2006 namen zij daarom deel aan de Engelse adverse weather conditions training, een soort calamiteitentraining waarmee de Engelsen zich voorbereiden op het winterseizoen. 14 VERVOLG In de Nederlandse situatie blijkt de genoemde winst in afstemming tussen wegbeheerders afgedekt te worden bij de jaarlijkse gemeenschappelijke aftrap van de glad heids bestrijders voorafgaand aan het gladheidseizoen. De ervaringen uit Engeland en de pilot in Zwolle zijn gedeeld met de calamiteitenorganisatie van Rijkswaterstaat Oost-Nederland (RWS ON Calamiteitenorganisatie) om de calamiteitenoefeningen aan te vullen met slecht weersituaties. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. WAT ER IS GEDAAN Naar aanleiding van het bezoek is in de pilot een aanpak bedacht om ook in Nederland beter te kunnen samenwerken bij extreme weersomstandigheden. Als voorbereiding hierop is in februari 2007 een eerste winterbijeenkomst met gladheidbestrijders georganiseerd. Het extreme winterweer van maart 2006, waarbij onverwacht zware sneeuwval totale stremming tijdens de spits veroorzaakte, is tijdens deze bijeenkomst als uitgangspunt genomen. DE GEBRUIKER Nanning Bulthuis, technisch medewerker Provincie Overijssel: Tijdens de bijeenkomst werd uitgelegd hoe in Engeland het gladheidsseizoen wordt voorbereid en hoe dit hier in de regio gebeurt. Preventief werken en van tevoren de (communicatie)risico s in beeld hebben, past in de steeds betere afspraken tussen Rijkswaterstaat en de provincie. Maar er is hier nog veel meer te halen, want we doen allebei hetzelfde kunstje in dezelfde regio.
VERTAALWIJZER
RESULTAAT Een betere doorstroming van het verkeer door effectievere communicatie met buitenlandse weggebruikers. Alle weginspecteurs in Nederland beschikken over een boekje (de Vertaalwijzer) met universele symbolen en de meest essen tiële zinnen in twintig talen. Hiermee kunnen zij makkelijker en effectiever communiceren met gestrande buitenlandse weggebruikers en kunnen zij zorgen voor een snellere en veiligere door stroming van het verkeer. 16 van specifi eke zinnen/brieven die aan chauffeurs met overbeladen voertuigen kunnen worden aangeboden. Ook bleken bij RWS Ideeënmanagement diverse ideeën over vertaalondersteuning te zijn binnengekomen. Bovendien reageerden de leden van het Windzakoverleg (coördinatoren Operationeel Beheer en Verkeer) positief op het vertaalboekje uit Engeland. Binnen PIM hebben weginspecteurs in het wegendistrict Zwolle het Engelse vertaalboekje gebruikt en getest. Mede op grond van deze ervaring is besloten tot landelijke invoering. ACHTERGROND Steeds meer buitenlandse weggebruikers maken gebruik van het Nederlandse wegennet. Hoewel veel weginspecteurs zich behoorlijk kunnen redden met het verstrekken van informatie in het Engels of Duits, kan de communicatie in andere talen wel de nodige problemen opleveren. Voor een optimale doorstroming van het verkeer, en om de weg voldoende veilig te maken, is een goede communicatie met buitenlanders essentieel. Op verschillende plekken in Nederland circuleerden al ideeën en voorstellen om weginspecteurs in dit soort situaties beter voor te bereiden en uit te rusten. Tijdens een werkbezoek van PIM aan Engeland in februari 2006 maakten de weginspecteurs kennis met het door de Highways Agency gebruikte phrase book. Dit leverde zo veel enthousiaste reacties op dat besloten is het boekje ook in Nederland te testen. WAT ER IS GEDAAN Om te komen tot een goed overzicht van vergelijkbare initiatieven binnen Rijkswaterstaat, werd vanuit PIM contact gelegd met het Rijkswaterstaatbrede project Partners for roads. Binnen dit project bleek al een initiatief aanwezig voor het opstellen SAMENWERKING Voorafgaand aan de ontwikkeling van de Vertaalwijzer is overleg geweest tussen RWS Ideeënmanagement, het Windzakoverleg en de PIM-pilot Weginspecteurs. Dit resulteerde uiteindelijk in het verkrijgen van budget van de Verkeerscentrale Nederland (VCNL). Een werkgroep bestaande uit weginspecteurs uit heel het land heeft zich gebogen over de inhoud van het boekje, waarna VCNL zorgde voor de uitrol onder de weginspecteurs. VERVOLG Alle weginspecteurs van Rijkswaterstaat beschikken sinds november 2007 over de Vertaalwijzer. VCNL is verantwoordelijk voor het opstellen van het boekje en de verspreiding ervan. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. DE GEBRUIKER Slawomir Filipczak, Poolse automobilist: Een vertaalboekje om te communiceren met buitenlandse weggebruikers? Dan kan ik dus niet meer doen of ik niet begrijp wat je bedoelt...? Zonder gekheid: het is natuurlijk handig voor iedereen. Minder gedoe, minder communicatieproblemen en een snellere afhandeling van zaken. Lekker concreet, lekker praktisch. Dat komt uiteindelijk iedereen ten goede.
OORTELEFOON
RESULTAAT Evaluatie van een handsfree voorziening voor de mobiele telefoon buiten het voertuig (oortelefoon), om de mobiliteit en de bereikbaarheid van de weginspecteurs van het district Zwolle te vergroten. ACHTERGROND Tijdens een werkbezoek aan de traffi c offi cers in Engeland zagen weginspecteurs dat hun collega s daar ook goed kunnen functioneren wanneer ze buiten de auto moeten werken. Dankzij het gebruik van een oortelefoon met bluetooth technologie kunnen zij mobiel bellen en hebben ze tegelijk hun handen vrij voor andere werkzaamheden. Zo kunnen ze altijd contact houden met bijvoorbeeld de verkeerscentrale of de hulpdiensten. 18 VERVOLG Geen. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. WAT ER IS GEDAAN Naar aanleiding van dit Engelse voorbeeld zijn de weginspecteurs in het district Zwolle uitgerust met een dergelijk oortje. Zij hebben deze handsfree voorziening getest en na afl oop is het gebruik ervan geëvalueerd. ERVARING Het aanvankelijke enthousiasme werd getemperd toen het initiatief werd uitgeprobeerd in de Nederlandse situatie. De noodzaak voor vrijwel permanente spraakverbinding is in Nederland niet aanwezig. In voorkomende gevallen wogen de voordelen (het achterlaten van de telefoon in de auto) niet op tegen de nadelen: afstandsafhankelijkheid en de noodzaak de headset steeds apart op te laden. DE GEBRUIKER Arie van Pijkeren, weginspecteur Rijkswaterstaat, district Zwolle: We hebben allemaal de oortjes geprobeerd. Het zag er eerst goed uit, maar het systeem met de bluetooth werkt toch niet voor 100 procent. Wanneer je het gebruikt en weer terug bent in de auto, is het allemaal lastig. De politie heeft iets wat wel werkt. Toch zou het handig zijn om zo n hulpmiddel te hebben. Misschien moet er gekeken worden naar een ander systeem. Maar probeer het dan goed uit bij een of twee personen.
CALAMITEITENCONTRACT
RESULTAAT Een pilotcontract waarbij de aannemer (en dus niet de weginspecteur) de weg afzet bij een calamiteit. Marktpartijen en Rijkswaterstaat hebben ervaring opgedaan met deze andere werkwijze bij calamiteitenondersteuning. Effectiviteit en kostenbesparing speelden hierbij een belangrijke rol. 20 de kwaliteit van de marktpartij in beeld. De aannemer kreeg daarnaast de kans om de eigen organisatie beter in te richten en medewerkers en onderaannemers op te leiden en ervaring te laten opdoen. Het contract liep van 15 december 2006 tot en met 31 augustus 2007. ACHTERGROND Een van de maatregelen die worden genomen bij een ongeluk of ander incident, is het beveiligen en afzetten van de betreffende locatie. Dit bevordert de veiligheid en de doorstroming voor de overige verkeersdeelnemers. In de huidige situatie moet de weginspecteur eerst bij het steunpunt een actiewagen ophalen, naar de locatie van het incident rijden en de plek beveiligen en afzetten. Tussendoor is er overleg nodig om een bergingsbedrijf in te schakelen. In het verleden zijn al verschillende pogingen gedaan om deze ondersteuning via een calamiteitencontract bij een marktpartij onder te brengen. WAT ER IS GEDAAN Tijdens een proefperiode zijn het beveiligen en afzetten uitbesteed aan de Abbink Groep uit Almelo. Met de aannemer werd een contract gesloten, die het vervolgens uitvoerde, waarna een evaluatie volgde. Het contract kende resultaatgerichte afspraken. Zo moest de marktpartij binnen een vastgestelde responstijd op de plaats van het ongeval arriveren en vervolgens de juiste maatregelen nemen. Ook werd in het contract afgesproken hoe de inzet zou worden gemeten, gerapporteerd en geëvalueerd. Deze aanpak gaf Rijkswaterstaat de mogelijkheid met functionaliteiten en indicatoren de prestaties te meten. Het district bracht zo de effectiviteit en VERVOLG Het afgesloten contract voor wegendistrict Zwolle diende ter overbrugging van de periode tot de ingangsdatum van een nieuw calamiteitencontract voor geheel Rijkswaterstaat Oost- Nederland. Dit nieuwe contract is in de zomer van 2007 gegund aan een marktpartij. De ervaringen van de pilot zijn meegenomen, tezamen met ervaringen met soortgelijke contracten bij andere diensten van Rijkswaterstaat. Het nieuwe contract van Rijkswaterstaat Oost-Nederland is zo doorontwikkeld dat het als modelcontract bruikbaar is voor andere diensten van Rijkswaterstaat. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. DE GEBRUIKER Henk Abbink, directeur Abbink Verkeersvoorzieningen, Almelo: De afstanden in een gebied zo groot als Oost-Nederland zijn waarschijnlijk te lang om de weg tijdig en vakkundig af te zetten. Medewerkers moeten kennis hebben van de locatie. Bovendien dien je te weten wie wie is, en wie waarover kan beslissen. Organiseer het dus regionaal. Als je elkaar kent heb je aan een half woord genoeg, heb je makkelijker een wijgevoel en zorg je met elkaar dat het veilig is op de weg.
BENCHMARK CALAMITEITENDIENSTEN
RESULTAAT Een overzicht van wat wegbeheerders in Engeland, Vlaanderen en Nederland van elkaar kunnen leren om calamiteiten beter aan te pakken en een specifi eke vergelijking van verkeersmaatregelen in Engeland en Nederland. ACHTERGROND Wegbeheerders beschikken over zogenoemde calamiteitendiensten om de weg sneller vrij en/of veilig te maken bij incidenten of ernstige verstoringen. De manier waarop deze diensten functioneren, verschilt per PIM-partner: Highways Agency, Incident Support Unit (ISU): de ISU van de aannemer is 24 uur per dag inzetbaar, voert kleine reparaties langs de weg uit en maakt de weg schoon na een incident. Vlaams Agentschap Wegen en Verkeer, FAST-contract: het FAST-contract met sleepdiensten zorgt ervoor dat gestrande auto s snel op een veilige plek komen. Rijkswaterstaat, calamiteitencontract: het calamiteiten contract regelt de inzet van medewerkers en materiaal van de aannemer bij calamiteiten en herstelwerkzaamheden. 22 VERVOLG Het rapport kan als input worden gebruikt bij het ontwikkelen van nieuwe calamiteitencontracten of bij het heroverwegen van bestaande processen. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. ERVARING Het rapport is in de zomer van 2007 opgeleverd. Uit het rapport blijkt dat in de vergeleken landen calamiteiten diensten op verschillende wijze georganiseerd zijn. Deze informatie kan worden gebruikt bij het opstellen van een nieuw calamiteitencontract. DE GEBRUIKER Eeltje Hoekstra, landelijk projectleider incident management Verkeerscentrum Nederland: Een overzicht van wat wegbeheerders in de drie landen (Engeland, Vlaanderen, Nederland) van elkaar kunnen leren, hebben we nog niet op tafel gehad bij de landelijke werkgroep calamiteitencontract. Het zou heel nuttig zijn om te zien wat Brits-Nederlandse ervaring toevoegt aan wat we al weten. Ons werk is ook om ervaringen over en weer te brengen. Met de Vlaamse overheid zijn regelmatig contacten. Maar ook met de VAB, de organisatie van weggebruikers. Over en weer leren we.
VERBETERING PRESTATIEBESTEKKEN
RESULTAAT Een omschrijving van het nieuw toe te passen prestatiebestek Vast onderhoud voor het district Zwolle. 24 VERVOLG Binnen Rijkswaterstaat Oost-Nederland is afgesproken om niet een apart prestatiebestek voor het wegendistrict Zwolle op te stellen, maar dit samen te doen met twee andere wegendistricten. De inhoud van het prestatiecontract van het wegendistrict Zeeland en de manier waarop dat contract tot stand is gekomen, dienen daarbij als uitgangspunt. ACHTERGROND Binnen het district Zwolle heerste ontevredenheid over het functioneren van het bestaande prestatiebestek. Het prestatiebestek is nog relatief nieuw, zowel voor het district als voor de aannemer, wat zonder goede begeleiding al snel tot veel onderlinge misverstanden kan leiden. De gewijzigde rollen en verantwoordelijkheden zorgden voor spanningen en een moeizame werkrelatie. Het contract loopt nu af. Inmiddels wordt een nieuwe aanbesteding voorbereid voor het vaste onderhoud in het district. DOCUMENTATIE Wilt u meer informatie over dit resultaat of aanvullende documentatie? Kijk op www.projectpim.nl of stuur een e-mail naar projectpim@rws.nl. WAT ER IS GEDAAN De pilot Weginspecteurs heeft voor het lopende prestatiecontract de werkafspraken en de taakverdeling bezien. De ervaringen uit de pilot zijn meegenomen in de voorbereiding van een nieuw prestatiecontract, dat in het voorjaar van 2008 in werking moet treden. Bekeken is onder meer welke onderdelen het contract moet bevatten, wat de opdrachtgever moet organiseren voor de uitvoering en hoe de weginspecteurs beter kunnen worden ingezet om de prestaties van de aannemer te controleren. Daarnaast zijn de ervaringen meegenomen in de landelijke werkgroep Verbetering prestatiebestekken. DE GEBRUIKER Joris Volwerk, Sr. Adviseur bij Rijkswaterstaat Bouwdienst: De keuze in Oost-Nederland is een weloverwogen stap voorwaarts in publieksgericht netwerkmanagement. Men gaat in bredere context ervaring opdoen met systeemgerichte contractbeheersing. Het wegennet van drie districten komt in één contract op de markt. Dat biedt de aannemer veel innovatiekansen en bovendien toont het dat Rijks waterstaat consequent en consistent, maar ook beheerst koerst op een nieuwe relatie met markt partijen. Met verdergaande integratie van vast en variabel onderhoud kan echter nog veel meer bereikt worden.