Zicht op bevoorrading

Zicht op bevoorrading Bevoorradingsprofiel Bergen op Zoom Gemeente Bergen op Zoom januari 2010 Eindconcept

Zicht op bevoorrading Bevoorradingsprofiel Bergen op Zoom dossier : C7725-01-001 registratienummer : GS/MBi/MC/V-2123 versie : 2 Gemeente Bergen op Zoom januari 2010 Eindconcept DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

INHOUD BLAD 1 INLEIDING 2 1.1 Aanleiding 2 1.2 Inzicht in vrachtverkeer Bergen op Zoom gewenst 2 1.3 Leeswijzer 3 2 BERGEN OP ZOOM, EEN VEELZIJDIGE STAD 4 3 BEVOORRADINGSANALYSE 7 3.1 Optimalisatie stedelijke distributie 7 3.1.1 Bevoorradingskarakteristieken ontvangers 7 3.1.2 Ritkarakteristieken chauffeurs 12 3.1.3 Beoordeling van de bevoorrading 16 3.2 Beoordeling van de oplossingen 23 3.3 Bevoorradingstijden 25 3.4 Routering 29 3.5 Regionale afstemming 36 3.6 Afval en retourstromen 38 3.7 Schatting aantal vrachtwagens in binnenstad 41 3.8 Conclusies 43 4 MAATREGELENANALYSE 45 4.1 Bundelen goederenstromen 45 4.2 Schone Stad Bergen op Zoom 46 4.3 Dagranddistributie 46 4.4 Aanleg en omvang laad- en losplaatsen 47 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 48 COLOFON 51 BIJLAGEN 1 BEGRIPPENLIJST 2 TOELICHTING UITGANGSPUNTEN BEVOORRADINGSPROFIEL 3 LITERATUURLIJST GS/MBi/MC/V-2123-1 -

1 INLEIDING 1.1 Aanleiding De verkeerssituatie in en rond het centrumgebied van Bergen op Zoom leidt tot de nodige problemen. Volgens de gemeente en de ondernemers staan de winkelstraten van de binnenstad te vol met vrachtwagens. Dit geeft problemen met de bereikbaarheid van de binnenstad en met de bevoorrading van de winkels. Bovendien leidt het grote aantal vrachtwagens tot geluidsoverlast. De leefbaarheid in de binnenstad is hierdoor voor verbetering vatbaar. De ambitie van de gemeente is om het kernwinkelgebied verder op te waarderen en de aantrekkelijkheid te vergroten. Een middel om hiertoe te komen is het opstellen van een bevoorradingsprofiel. Dit rapport beschrijft het bevoorradingsprofiel voor Bergen op Zoom. Het bevoorradingsprofiel vormt een verdere verdieping van acties uit het vastgestelde Verkeersstructuurplan (2005) en het rapport Vrachtverkeer in Bergen op Zoom (2006). Afbeelding 1 De kernwinkelstraten Zuivelstraat en Wouwsestraat 1.2 Inzicht in vrachtverkeer Bergen op Zoom gewenst Om de binnenstad vitaal te houden en de hinder van het vrachtverkeer zoveel mogelijk te beperken wordt gezocht naar passende maatregelen. Alvorens de juiste maatregelen te kunnen nemen is het echter noodzakelijk te weten hoe de huidige vrachtverkeerssituatie eruit ziet. De gemeente Bergen op Zoom heeft met behulp van het bevoorradingsprofiel inzicht gekregen in de huidige vrachtverkeerssituatie in en rond het Bergse centrum. Op basis van deze informatie is vervolgens aangegeven welke maatregelen kansrijk zijn. Het opstellen van het bevoorradingsprofiel is in nauwe samenwerking uitgevoerd met de gemeentelijke beleidsafdelingen Milieu, Economische Zaken en Verkeer, de Bergse GS/MBi/MC/V-2123-2 -

ondernemersvereniging STERCK, Transport en Logistiek Nederland (TLN), Vervoerdersorganisatie EVO en de wijkcommissie Centrum. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de algemene kenmerken van Bergen op Zoom beschreven. In hoofdstuk 3 komt de bevoorradingsanalyse aan bod. Hierbij worden de resultaten van het veldwerk beschreven en wordt specifiek ingezoomd op enkele relevante thema s, zoals de ritkarakteristieken. Op basis van de bevoorradingsanalyse worden in hoofdstuk 4 kansrijke maatregelen benoemd. In hoofdstuk 5 worden de conclusies en aanbevelingen beschreven. Naast de conclusies over de bevoorrading in de binnenstad van Bergen op Zoom wordt hierbij tevens stilgestaan bij de benodigde organisatie voor de implementatie van de maatregelen. GS/MBi/MC/V-2123-3 -

2 BERGEN OP ZOOM, EEN VEELZIJDIGE STAD De gemeente Bergen op Zoom, in 2007 uitgeroepen tot Beste Binnenstad van Nederland, heeft een dynamisch centrum met veel bedrijvigheid en recreatiemogelijkheden. Naast de winkels trekken het historische karakter van de binnenstad en het Markiezenhof wekelijks vele toeristen en dagjesmensen. Het onderzoeksgebied is de binnenstad van Bergen op Zoom. Afbeelding 2 toont het onderzoeksgebied. De donderdagse markt is ingetekend op de locatie aan de gedempte haven. De binnenstad is ingedeeld in het Kernwinkelgebied Centrum en de daaromheen gelegen gebieden met voornamelijk een woonfunctie, te weten Centrum Noord, Centrum West, Centrum Zuid en Stationszone. Afbeelding 2 Onderzoeksgebied Bergen op Zoom hanteert venstertijden voor de bevoorrading van de binnenstad. Door het afsluiten van de binnenstad met paaltjes tussen 12.00 en 18.00 uur kan het winkelende publiek tijdens deze periode genieten van autovrije winkelstraten. Bevoorrading van ondernemers is daarom alleen mogelijk voor 12.00 uur of na 18.00 uur. Het venstertijdengebied overlapt grotendeels met het kernwinkelgebied uit Afbeelding 2. Het venstertijdengebied is in Afbeelding 3 te zien. GS/MBi/MC/V-2123-4 -

Afbeelding 3 Venstertijdengebied In de binnenstad van Bergen op Zoom is daarnaast een lengtebeperking van voertuigen van kracht. Op het gebied van luchtkwaliteit en geluid zijn in de huidige situatie geen problemen geconstateerd in het onderzoeksgebied. Voor geluid zijn alleen buiten het onderzoeksgebied overschrijdingen geconstateerd langs de Buitenvest, de Antwerpsestraatweg en de Wouwsestraatweg (Discussienota Milieu Bergen op Zoom, DHV, 2009). Afbeelding 4 geeft voor de jaren 2004-2008 het aantal en de aard van de ongevallen weer waarbij vrachtwagens betrokken zijn in de binnenstad van Bergen op Zoom. Uit de figuur is af te leiden dat er geen black spots zijn met meerdere slachtofferongevallen op dezelfde locatie. GS/MBi/MC/V-2123-5 -

Afbeelding 4 Ongevallen met vrachtwagens in de binnenstad 2004-2008 (bron: ViaStat-Online) Wat betreft luchtkwaliteit, geluid en verkeersveiligheid zijn dus geen specifieke knelpunten, gerelateerd aan het vrachtverkeer, naar voren gekomen uit de objectieve meetgegevens. GS/MBi/MC/V-2123-6 -

3 BEVOORRADINGSANALYSE 3.1 Optimalisatie stedelijke distributie In dit hoofdstuk wordt de huidige bevoorradingsituatie in Bergen op Zoom thematisch behandeld. Allereerst gaan we in paragraaf 3.1.1 in op de bevoorradingskarakteristieken van de detailhandel. Vooral het aantal leveringen per week en aantal leveranciers staan hierbij centraal. In paragraaf 3.1.2 staan de ritkarakteristieken van de distributievoertuigen centraal. Hierbij gaan we in op het aantal en type voertuigen dat wordt ingezet bij de bevoorrading, aantal stops per rit, beladingsgraad per voertuig etc. In paragraaf 3.1.3 gaan we in op de beleving van de bevoorradingssituatie door de betrokken partijen: ontvangers, chauffeurs en bewoners. In dit hoofdstuk worden telkens de resultaten voor het gehele kernwinkelgebied van Bergen op Zoom weergegeven. Daar waar significant, zijn ook de verschillen tussen het gebied binnen de venstertijden en het gebied buiten de venstertijden weergegeven 1. 3.1.1 Bevoorradingskarakteristieken ontvangers Brancheverdeling van de geënquêteerde bedrijven In figuur 2.1 is de brancheverdeling van de geënquêteerde bedrijven weergegeven. Ter vergelijking is in figuur 2.2 tevens de brancheverdeling van het totale aantal ontvangers in het kernwinkelgebied opgenomen. Afbeelding 5 Brancheverdeling geënquêteerde ondernemers 2 Afbeelding 6 Brancheverdeling totale populatie Bergen op Zoom (n=153) Bergen op Zoom (n=560) 15 9 2 2 32 70 22 28 102 17 111 38 28 41 7 207 Warenhuizen Dagelijkse detailhandel Apparatuur / w oninginrichting Horeca en entertainment Overig Supermarkten Mode Overige detailhandel Dienstverlening en instellingen Warenhuizen Dagelijkse detailhandel Apparatuur / w oninginrichting Horeca en entertainment Overig Supermarkten Mode Overige detailhandel Dienstverlening en instellingen 1 Van de 153 geënquêteerde ontvangers hebben er 92 aangegeven binnen het voetgangersgebied gevestigd te zijn en 59 hebben er aangegeven buiten het voetgangersgebied gevestigd te zijn, van 2 ontvangers is dit gegeven onbekend. 2 n = steekproefgrootte GS/MBi/MC/V-2123-7 -

Uit de onderverdeling naar ondernemers binnen en buiten het voetgangersgebied kan opgemaakt worden dat modewinkels buiten het voetgangersgebied minder aanwezig zijn. Dienstverlening en instellingen komen met 14% van de geënquêteerden buiten het voetgangersgebied vaker voor dan daarbinnen (8%). Organisatievorm van de geënquêteerde bedrijven Naast de brancheverdeling is de organisatievorm zeer bepalend voor de bevoorradingskenmerken van een winkelgebied. Een onderverdeling naar organisatievorm is daarom sprekend. Zelfstandigen maken bijvoorbeeld voor de bevoorrading van de winkel veelal zelf afspraken met leveranciers en vervoersorganisaties. Filiaalhouders en franchiseorganisaties maken vaak deel uit van landelijke of regionaal opererende organisaties. Doorgaans wordt daar centraal het vervoer georganiseerd. Afbeelding 7 Organisatievorm geënquêteerde ondernemers Bergen op Zoom (n=144) 13; 9% 47; 33% 84; 58% Franchise Filiaal Zelfstandig Voor het gehele kernwinkelgebied geldt dat het aantal franchisenemers ondervertegenwoordigd is ten opzichte van de andere organisatievormen (9% van alle geënquêteerde ontvangers). Dit beeld komt overeen met andere steden, zoals Leiden en Delft. De filiaalhouders vormen 33% van het totaal aantal ontvangers en de zelfstandigen vormen de grootste groep: 58% van het totaal aantal ontvangers. Buiten het voetgangersgebied is het aandeel zelfstandigen groter dan in het voetgangersgebied. De organisatievorm van ondernemers in Bergen op Zoom komt overeen met het landelijke beeld en met andere steden. GS/MBi/MC/V-2123-8 -

Leveringen en leveranciers per week In de onderstaande Afbeelding 8 en Afbeelding 9 is per organisatievorm het aantal leveringen per week (d.w.z. het aantal maal dat er een fysieke levering plaatsvindt) en het aantal leveranciers per week weergegeven. Afbeelding 8 Gemiddeld aantal leveringen per week per organisatievorm Gem. aantal leveringen per week - organisatievorm 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Bergen op Zoom (n=157) Venstertijdengebied (n=92) Buiten venstertijdengebied (n=60) Franchise Filiaal Zelfstandig Afbeelding 9 Gemiddeld aantal leveranciers per organisatievorm Gem. aantal leveranciers - organisatievorm 25 20 15 10 Franchise Filiaal Zelfstandig 5 0 Bergen op Zoom (n=157) Venstertijdengebied (n=92) Buiten venstertijdengebied (n=60) Het totaal van Bergen op Zoom laat een opvallend beeld zien: zelfstandigen ontvangen minder leveringen per week. In de steden Delft, Den Haag, Leiden en Zaandam (in deze steden is recentelijk een bevoorradingsprofiel opgesteld, zie bijlage 3) is geconstateerd dat zelfstandigen meer leveringen per week ontvangen. Te zien is dat binnen het voetgangersgebied het aantal leveringen per week lager is dan buiten het voetgangersgebied. Dit kan verklaard worden doordat veel zelfstandigen de bevoorrading zelf cq. met een eigen voertuig uitvoeren. In het geheel hebben zelfstandigen wel meer leveranciers dan ondernemers met een andere organisatievorm. Dit komt overeen met het beeld in de steden Delft, Den Haag, Leiden en Zaanstad. Franchisenemers en filiaalhouders hebben minder leveranciers, gemiddeld 6 á 7. Het hogere aantal leveringen per week voor filiaalhouders buiten het venstertijdengebied wordt verklaard door een aantal grote ontvangers in dit onderzoeksgebied, zoals Hema, Jumbo en Albert Heijn GS/MBi/MC/V-2123-9 -

Vlaszak. Deze ontvangen 15 (Hema), 28 (Jumbo) en 20 (Albert Heijn Vlaszak) leveringen per week, terwijl het gemiddelde aantal leveringen per week voor filiaalhouders voor heel Bergen op Zoom 10 is. Leveringen per branche In de onderstaande figuren (resp. Afbeelding 10 en Afbeelding 11) is per branche het aantal leveringen per week (d.w.z. het aantal maal dat er een fysieke levering plaatsvindt) en het aantal leveranciers per week weergegeven. Afbeelding 10 Gemiddeld aantal leveringen per week per branche Gem. aantal leveringen per week - branche 30 25 20 15 10 5 0 Bergen op Zoom (n=157) Venstertijdengebied (n=92) Buiten venstertijdengebied (n=60) Supermarkten en w arenhuizen Dagelijkse detailhandel Mode Apparatuur en w oninginrichting Overige detailhandel Horeca / entertainment Dienstverlening Overig Afbeelding 11 Gemiddeld aantal leveranciers per branche Gem. aantal leveranciers - branche 35 30 25 20 15 10 5 0 Bergen op Zoom (n=157) Venstertijdengebied (n=92) Buiten venstertijdengebied (n=60) Supermarkten en w arenhuizen Dagelijkse detailhandel Mode Apparatuur en w oninginrichting Overige detailhandel Horeca / entertainment Dienstverlening Overig De supermarkten en de warenhuizenbranche ontvangen gemiddeld 20 leveringen per week. Belangrijke oorzaak hiervan is de versbelevering van supermarkten, die vrijwel dagelijks plaatsvindt. Daarnaast vindt GS/MBi/MC/V-2123-10 -

de reguliere bevoorrading plaats. Ook de branche dagelijkse detailhandel wordt frequent bevoorraad. Dit is in overeenstemming met het landelijke beeld. In de horeca is eveneens sprake van een aparte versbelevering. In de overige detailhandel zijn zelfstandigen sterk oververtegenwoordigd. De branche mode kent relatief veel filialen en franchisewinkels. De frequentie van de bevoorrading ligt hier ook lager. De branches dienstverlening en overig zijn zeer divers. Het betreft hier uitzendbureaus, videotheken, kappers etc. Leveringskarakteristieken ontvangers Uit het bestuderen van de leveringkarakteristieken blijkt dat supermarkten en warenhuizen relatief veel vrachtverkeer genereren: voor de bevoorrading van een supermarkt / warenhuis worden veel vrachtwagens ingezet. Een groot gedeelte van het totale vrachtverkeer komt voort uit de dagelijkse detailhandel (bakker, slager, groenteman, enz.), horeca en apparatuur en woninginrichting. Een vergelijking met de steden Leiden, Delft, Den Haag en Zaandam (zie literatuurlijst in bijlage 3) laat eenzelfde beeld zien. In deze steden wordt het grootste gedeelte van de bevoorrading uitgevoerd met voertuigen tussen de 3,5 en 7 ton, dat ligt anders in Bergen op Zoom. Hier wordt het grootste gedeelte van de bevoorrading uitgevoerd met voertuigen tussen de 7 en 18 ton. Plaats van laden en lossen In het onderstaande figuur is de plaats van het laden en lossen weergegeven. Afbeelding 12 Laad- en losplekken Bergen op Zoom (n=157) 6; 4% 5; 3% 4; 3% 13; 9% 50; 33% 41; 27% 31; 21% Rijbaan, zonder hinder overig verkeer Trottoir Openbare / gezamenlijke losplaats Eigen inpandige losplaats of losdock Rijbaan, hinder voor overig verkeer Autoparkeerplaats Eigen losplaats buiten In het onderzoeksgebied geeft 54% procent van de ondervraagde winkeliers aan dat het laden en lossen op de rijbaan plaatsvindt. Dit percentage is hoger dan in andere steden. In Leiden heeft 33% van de ontvangers aangegeven te laden en/of te lossen vanaf de rijbaan, in Delft was dit percentage 39%. Het laden en lossen vanaf de rijbaan kan er in smalle straten voor zorgen dat de doorstroming op de rijbaan sterk wordt gehinderd. Ook het fietsverkeer en voetgangers ondervinden daardoor veel hinder van bevoor- GS/MBi/MC/V-2123-11 -

radende voertuigen. Daarnaast heeft 27% aangegeven te laden of te lossen op het trottoir. Hierbij dient te worden opgemerkt dat laden- en lossen binnen het voetgangersgebied wordt aangemerkt als laden- en lossen op het trottoir. Buiten het voetgangersgebied wordt geregeld geladen en/of gelost vanaf een autoparkeerplaats (16%). Uit bovenstaande grafiek kan opgemaakt worden dat 16% van de ontvangers heeft aangegeven te laden en/of lossen via een daarvoor bestemde laad- en losplaats. Dit percentage ligt in de praktijk iets hoger aangezien voertuigen die tijdens de venstertijden binnen het voetgangersgebied laden en/of lossen dat deels zullen doen vanaf het trottoir. Van alle ondervraagde chauffeurs heeft 63% aangegeven in het centrum geen gebruik te maken van een laad- en losplaats. 3.1.2 Ritkarakteristieken chauffeurs Aantal ritten per week In de onderstaande tabel is aangegeven welk gedeelte van de bevraagde chauffeurs wekelijks in Bergen op Zoom bevoorraadt. Tabel 1 Incidentele bevoorradingsritten Type voertuig < 3,5 ton 3,5-7 ton 7-18 ton 18 > ton Totaal Aantal waarnemingen 11 5 22 5 43 % chauffeurs komt wekelijks in Bergen op Zoom 45% 80% 77% 40% % chauffeurs komt incidenteel in Bergen op Zoom 55% 20% 23% 60% Aan de chauffeurs, die wekelijks in Bergen op Zoom komen, is gevraagd hoe vaak men per week in het onderzoeksgebied is. In het volgende figuur is dit voor Bergen op Zoom weergegeven. GS/MBi/MC/V-2123-12 -

Afbeelding 13 Aantal ritten per week in onderzoeksgebied Aantal ritten per keer w eek (n=28) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 maal per w eek 2 maal per w eek 3 maal per w eek 4 maal per w eek 5 maal per w eek 6 maal per w eek 7 > maal per w eek 1 0 < 3,5 ton 3,5-7 ton 7-18 ton 18 > ton Totaal Ongeveer 65% van alle chauffeurs komt iedere week minstens éénmaal in het onderzoeksgebied. Van alle chauffeurs komt 44% op zijn minst driemaal per week in het onderzoeksgebied bevoorraden. Bevoorrading naar type voertuig Van alle geënquêteerde chauffeurs is het type voertuig vastgelegd. Aangezien er tijdens de enquêtes voornamelijk gefocust wordt op vrachtwagens, wordt het aantal bestelbusjes en personenvoertuigen 3 dat wordt ingezet bij de bevoorrading over het algemeen onderschat. Er wordt dus naar verwachting meer bevoorraad met personenauto s en bestelwagens dan op grond van de enquêteresultaten mag worden verwacht. 3 Personenauto s, in het bijzonder stationcars en SUV s, worden niet altijd herkend als zijnde bevoorradend verkeer door de enquêteur. GS/MBi/MC/V-2123-13 -

Afbeelding 14 Verdeling van het type voertuigen in onderzoeksgebied Type voertuig (n=43) > 18 ton 12% < 3,5 ton 26% 3,5-7 ton 12% 7-18 ton 50% In Bergen op Zoom wordt veelal bevoorraad met grote voertuigen (> 7 ton). Dit ligt niet in lijn met de constatering dat in Bergen op Zoom een groot aandeel van ondernemers zelfstandig is. Vermoedelijke reden is dat in de regio van Bergen op Zoom vrijwel geen beperkingen gelden ten aanzien van de omvang van de voertuigen. Opvallend is het percentage bestelauto s dat wordt ingezet. In vergelijking met andere steden (zie Tabel 2) worden er in Bergen op Zoom meer bestelauto s ingezet. Tabel 2 Vergelijking inzet voertuigen < 3,5 ton 3,5 7 ton 7 18 ton > 18 ton Bergen op Zoom (2009) 26% 12% 50% 12% Leiden (2009) 11% 17% 58% 14% Delft (2008) 7% 16% 63% 14% Zaanstad (2008) 15% 19% 47% 19% Den Haag (2008) 13% 26% 43% 18% Daarnaast is aan alle geënquêteerde chauffeurs gevraagd of het desbetreffende voertuig is voorzien van een roetfilter en wat de Euronormering van het voertuig is. De uitkomsten van deze vragen is weergegeven in de onderstaande figuren. GS/MBi/MC/V-2123-14 -

Afbeelding 15 Voertuig voorzien van een roetfilter Afbeelding 16 Euronorm van het voertuig Roetfilter (n=32) Euronorm (n=32) Onbekend 13% Euro 2 3% Euro 3 21% Nee 25% Ja 62% n.b. 48% Euro 4 7% Euro 5 21% Het grootste gedeelte van het type voertuigen in onderzoeksgebied (62%) is voorzien van een roetfilter. 28% van de voertuigen heeft een Euronorm van Euro 4 of hoger. Dit percentage is laag in vergelijking met eerdere metingen in bijvoorbeeld Delft en Leiden. Van 48% van de voertuigen in het onderzoekgebied was de chauffeur niet bekend met de Euronorm van het voertuig. Ritkarakteristieken Aan de chauffeurs is gevraagd hoe lang zij in het onderzoeksgebied verblijven en hoe hun ritpatroon er uit ziet. Dit blijkt nauw gerelateerd te zijn aan het type voertuig. In de onderstaande tabellen zijn diverse ritkarakteristieken weergegeven. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen personenauto s / bestelauto s (< 3,5 ton), lichte vrachtwagens (3,5 7 ton), middelzware vrachtwagens (7 18 ton) en zware vrachtwagens (> 18 ton). Tabel 3 Ritkarakteristieken Bergen op Zoom inclusief pakketdiensten Bergen op Zoom gemiddeld <3.5 ton 3.5 7 ton 7 18 ton > 18 ton Aantal chauffeurs geënquêteerd 11 5 22 5 Duur rit in uren 6 5 9 8 8 Lengte rit in km 154 83 296 355 247 Afleveradressen in totale rit 24 7 13 6 14 Afleveradressen in Bergen op Zoom 19 1 6 2 8 Afleveradressen in Bergen op Zoom Centrum 17 1 4 1 6 Tijd in Bergen op Zoom Centrum (in min.) 66 147 134 56 107 Duur stop (min.) 32 51 26 33 31 Beladingsgraad begin rit 73% 93% 78% 95% 78% Deel lading voor Bergen op Zoom 70% 54% 43% 73% 52% Deel lading voor cluster Centrum 45% 19% 22% 55% 32% Uit Tabel 3 komt een aantal opvallende waarnemingen naar voren: GS/MBi/MC/V-2123-15 -

De gemiddelde duur van een rit is 8 uur en de gemiddelde lengte van een rit is 247 kilometer; Het aantal kilometers per rit voor voertuigen van 3,5 7 ton is ten opzichte van andere steden laag. In Leiden rijden deze gemiddeld 255 kilometers per rit en in Delft gemiddeld 103 kilometers per rit; Het gemiddelde aantal afleveradressen van chauffeurs per rit is 14, het aantal afleveradressen in Bergen op Zoom is 8 en in het centrum van Bergen op Zoom worden gemiddeld 6 afleveradressen aangedaan; De tijd die voertuigen, behalve bestelauto s, in het centrum doorbrengen is hoog, zeker gezien het aantal afleveradressen in het centrum; Pakketdiensten zetten over het algemeen bestelauto s in. De voertuigen worden vaak zodanig ingezet dat een groot deel van de lading binnen een relatief klein gebied afgeleverd wordt. Zij hebben daardoor ten opzichte van andere vervoerders veel adressen in een klein gebied; De bestelauto s maken veel en korte stops. Hierbij dient te worden opgemerkt dat de pakketdiensten hierin een belangrijke rol spelen. Veel pakketvervoerders rijden in Bergen op Zoom met lichte vrachtvoertuigen. In de volgende alinea gaan we nader in op de pakketdiensten. In tabel 2.2 worden vier bestelauto s en twee vrachtauto s (7 18 ton) ingezet door pakketdiensten. Zonder pakketdiensten worden er door bestelauto s gemiddeld 4 adressen in Bergen op Zoom uitgevoerd (allemaal in het centrum). Bij de vrachtauto s (7 18 ton) is het effect van pakketdiensten op de ritkarakteristieken minder zichtbaar. De beladingsgraad voor aanvang van een rit is groter dan 73%. Dit ligt in lijn met de beladingsgraden in Delft en Leiden. De deellading voor het centrum is met 19-55% laag in absolute zin en in vergelijking met Delft en Leiden. 3.1.3 Beoordeling van de bevoorrading Aan de geïnterviewde partijen (ontvangers, chauffeurs en bewoners) is gevraagd naar hun beleving van de bevoorradingssituatie. In deze paragraaf gaan we daarmee in op de subjectieve waardering van stedelijke distributie in Bergen op Zoom. Allereerst wordt ingegaan op de sterke en zwakke punten van bevoorrading die door de verschillende partijen genoemd zijn. In paragraaf 3.2 staan we stil bij de door de partijen aangedragen oplossingen. Aan ontvangers, chauffeurs en bewoners is gevraagd wat men als sterke punten en zwakke punten ervaart als het gaat om de bevoorrading van Bergen op Zoom. De antwoorden zijn hiervoor gegroepeerd naar geïnterviewde. In de volgende figuren zijn de verschillende resultaten weergegeven. GS/MBi/MC/V-2123-16 -

Afbeelding 17 Beleving van het winkelklimaat door ontvangers Beleving winkelklimaat - Bergen op Zoom (n=124) 6 1 6 35 76 Zeer goed Goed Niet goed / niet slecht Slecht Zeer slecht Afbeelding 18 Problemen bij toelevering goederen door ontvangers Problemen bij ontvangst goederen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bergen op Zoom (n=157) Venstertijdengebied (n=92) Buiten venstertijdengebied (n=60) Geen problemen bij bevoorrading Goederen alleen binnen de venstertijden Veel grote vrachtw agens Goederen niet op tijd afgeleverd Voorraad is beperkt Overige Uit Afbeelding 17 blijkt dat een groot gedeelte van de ontvangers het winkelklimaat in Bergen op Zoom positief beoordeelt: ruim 82% van de ontvangers beoordeelt het winkelklimaat met een goed. En slechts 7% van de ontvangers beoordeelt het winkelklimaat met een slecht tot zeer slecht. Bij de toelevering van goederen geeft ruim 80% van de ontvangers aan geen problemen te ervaren bij de bevoorrading. De GS/MBi/MC/V-2123-17 -

beoordeling van verschillende bevoorradingsaspecten is eveneens overwegend positief, zie ook Afbeelding 19 en Afbeelding 20. Afbeelding 19 Beoordeling van de bevoorradingsituatie door ontvangers Bergen op Zoom (n=157) Bereikbaarheid Toegankelijkheid 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Inrichting Hoeveelheid bevoorradend voertuigen Mogelijkheden bevoorrading eigen voertuigen Verkeersdrukte Obstakels zeer zw ak zw ak voldoende goed zeer goed Handhaving Bereikbaarheid op marktdagen Afbeelding 20 Beoordeling van de bevoorradingsituatie door chauffeurs Bergen op Zoom (n=43) Bereikbaarheid Toegankelijkheid 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Inrichting Routering Route-informatie Verkeersdrukte Infrastructuur zeer zw ak zw ak voldoende goed zeer goed Obstakels Handhaving Zowel chauffeurs als ontvangers geven als extra opmerking aan dat de paaltjes die het venstertijdengebied afsluiten, op onregelmatige tijden worden weggehaald en neergezet. Het komt voor dat de paaltjes te vroeg (al voor 12.00 uur) worden geplaatst. Nog binnen het venstertijdengebied aanwezige vervoerders kunnen daardoor worden opgesloten. Ook komt het voor dat de paaltjes al om 17.00 uur worden weggehaald waardoor voertuigen vanaf dat moment door de winkelstraten kunnen rijden. GS/MBi/MC/V-2123-18 -

Afbeelding 21 Beoordeling van de bereikbaarheid door bewoners Bereikbaarheid w oning met de auto Bergen op Zoom (n=26) 1 1 6 12 6 Zeer goed Goed Niet goed / niet slecht Slecht Zeer slecht Uit Afbeelding 21 blijkt dat het grootste deel van de bewoners de bereikbaarheid van de eigen woning met de auto als goed beoordeelt. GS/MBi/MC/V-2123-19 -

Afbeelding 22 Hinder laden en lossen bewoners Hinder van laden en lossen Bergen op Zoom (n=26) 5 8 13 Ja, veel hinder Ja, maar niet zo veel hinder Geen hinder Afbeelding 23 Welke hinder ondervinden de bewoners Hinder als gevolg van laden en lossen Bergen op Zoom (n=26) 6 1 11 7 6 7 7 Geluidsoverlast Rommelige situatie Onveiligheid Overig Trillingsoverlast Slechte bereikbaarheid w oning Stank GS/MBi/MC/V-2123-20 -

Uit Afbeelding 22 en Afbeelding 23 blijkt dat bijna 70% van de geënquêteerde bewoners van de binnenstad hinder ondervindt van het laden en lossen van vrachtwagens. Een klein deel hiervan zegt veel hinder te hebben. Geluidsoverlast is de meest genoemde klacht van de bewoners, maar ook trillingsoverlast, slechte bereikbaarheid van de eigen woning (ten gevolge van blokkerend vrachtverkeer), een rommelige situatie, stank en onveiligheid zijn genoemd. De klachten zijn niet eenduidig. De meeste hinder ondervinden de bewoners tussen 7.00 en 12.00 uur, dit is tijdens de venstertijden. De hinder door het laden en lossen is de afgelopen zes maanden niet verergerd of verminderd volgens het grootste deel van de ondervraagden. De Sancta Maria basisschool aan de Kloosterstraat ondervindt geen specifieke hinder door het laden en lossen door bevoorradende voertuigen, wel wordt de rommelige situatie tijdens de bevoorrading als een probleem ervaren. Naast hinder bij het laden en lossen is de bewoners ook gevraagd naar de hinder door rijdende voertuigen. De antwoorden liggen in lijn met de hinder bij het laden en lossen. De meest genoemde klachten over hinder door rijdende voertuigen zijn geluidsoverlast, trillingsoverlast en onveiligheid. De Sancta Maria basisschool geeft met betrekking tot rijdende voertuigen aan, zeer incidenteel last te hebben van een onveilige verkeerssituatie bij het uitgaan van de school. Afbeelding 24 Beoordeling leefklimaat binnenstad door bewoners Beleving leefklimaat Bergen op Zoom (n=26) 1 1 10 14 Zeer goed Goed Niet goed / niet slecht Slecht Zeer slecht Uit Afbeelding 24 blijkt dat, ondanks de klachten, het grootste deel van de bewoners het leefklimaat als goed beoordeelt. De belangrijkste sterke punten die uit deze figuren naar voren komen zijn: GS/MBi/MC/V-2123-21 -

De mogelijkheid om te bevoorraden met eigen voertuigen wordt door de ontvangers genoemd. De infrastructuur in het onderzoeksgebied wordt door de chauffeurs als sterk punt beoordeeld. De bereikbaarheid wordt door zowel de ontvangers, chauffeurs als de bewoners als positief beoordeeld. Het leefklimaat wordt door de bewoners als positief beoordeeld. In het bijzonder vallen de volgende zwakke punten (of: verbeterpunten) op: De handhaving en de verkeersdrukte worden door ontvangers als zwakke punten van het onderzoeksgebied genoemd. De aanwezigheid van obstakels (paaltjes, zonneschermen, etc.) wordt vooral door de chauffeurs genoemd als zwak punt. Het op onregelmatige tijden weghalen en plaatsen van de paaltjes die de binnenstad afsluiten, wordt als zwak punt ervaren door zowel ontvangers als chauffeurs. De bewoners van de binnenstad hebben klachten met betrekking tot de bevoorradingssituatie. Maar hun klachten zijn niet eenduidig. De zwakke punten met betrekking tot de aanwezigheid van obstakels (paaltjes, zonneschermen, etc) binnen het gebied en de verkeersdrukte worden ook vaak genoemd in andere steden. Waarschijnlijk omdat dit een directe aanleiding voor irritatie is, vooral voor de chauffeurs. Tevens kunnen obstakels leiden tot schade aan de voertuigen en kan het vermijden van obstakels leiden tot onveilige verkeerssituaties. GS/MBi/MC/V-2123-22 -

3.2 Beoordeling van de oplossingen Aan de ontvangers, chauffeurs en bewoners is ook gevraagd, indien ze zwakke punten of problemen constateren, om suggesties voor eventuele oplossingen te beoordelen. Hierbij zijn de oplossingen al gegeven: de geënquêteerde persoon heeft vervolgens een aantal aangedragen oplossingen geselecteerd ( aangevinkt ). De volgende figuren geven per oplossing de beoordeling weer. Afbeelding 25 Beoordeling van oplossingen door ontvangers Bergen op Zoom (n=157) Eenduidige routering Infrastructuur voor vrachtw agens 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gebruik busbanen Afspraken over obstakels Strengere handhaving Routering op marktdagen e.d. Goede maatregel Neutraal / geen mening Slechte maatregel Aanpassen vergunningen en ontheffingen Verlengen venstertijden Afbeelding 26 Beoordeling van oplossingen door chauffeurs Bergen op Zoom (n=43) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Eenduidige routering Aanpassen infrastructuur Gebruik busbanen Afspraken over obstakels Strengere handhaving Routering marktdagen Aanpassen vergunningen Verlengen venstertijden Meer laad- en losplaatsen Grotere laad- en losplaatsen Eeerder aanw ezig zijn van w inkeliers Goede maatregel Neutraal / geen mening Slechte maatregel GS/MBi/MC/V-2123-23 -

Afbeelding 27 Beoordeling van oplossingen door bewoners voor hinder bij laden en lossen Suggesties voor maatregelen die hinder kunnen beperken (n=26) 16 14 12 10 8 6 4 2 0 4 2 0 Meer laad- en losplaatsen aanleggen Meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer Avond/nachtdistributie mogelijk maken Overig 15 5 2 2 1 Tijden voor laden en lossen vervroegen Geen toegang voor grote vrachtauto s in de binnenstad Bevoorradend verkeer w eren in w oonstraten/gebieden Afbeelding 28 Beoordeling van oplossingen door bewoners voor hinder van rijdende voertuigen Suggesties voor maatregelen die hinder kunnen beperken (n=26) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 17 6 3 Vrachtverkeer via bepaalde routes Meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer Weren van vrachtverkeer in w oongebieden Overige 14 13 7 1 1 Invoeren stadsdistributiecentrum Doorgaand verkeer uit de binnenstad w eren Inzet van milieuvriendelijkere/stillere vrachtvoertuigen Enkele observeringen: Zowel ontvangers als chauffeurs spreken zich positief uit over het maken van afspraken over obstakels. Chauffeurs zien in meer laad- en losplaatsen, medegebruik busbanen en routering op marktdagen en het aanpassen van de infrastructuur ook goede oplossingen; GS/MBi/MC/V-2123-24 -

Bewoners zien als mogelijke maatregelen het invoeren van een stadsdistributiecentrum, het weren van het doorgaande vrachtverkeer uit het centrum en het weren van het vrachtverkeer in woongebieden. De bewoners geven aan dat meer controle/handhaving op bevoorradend verkeer niet nodig is (11%). 3.3 Bevoorradingstijden Om meer inzicht te geven in de tijden van bevoorrading zijn chauffeurs en ontvangers gevraagd naar de tijden waarop zij goederen afleveren en ontvangen. In deze paragraaf worden deze gegevens met elkaar vergelijken en op basis daarvan conclusies geformuleerd. Bevoorrading over de week In onderstaande figuur is de bevoorrading over de dagen van de week weergegeven. In vergelijking met andere steden is er geen sprake van een piek in de bevoorrading op een bepaalde dag: de bevoorrading is vrij gelijkmatig over de week verdeeld. Afbeelding 29 Verdeling leveringen in de week Leveringen per week Buiten venstertijdengebied (n=60) Venstertijdengebied (n=92) Bergen op Zoom (n=157) Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Tijdstip bevoorrading In de enquêtes van zowel chauffeurs als ontvangers is expliciet ingegaan op de tijdstippen van bevoorrading. Aan de ontvangers is gevraagd tussen welke tijdstippen men goederen kan ontvangen. Aan de chauffeurs is gevraagd wanneer men het onderzoeksgebied is binnengekomen en heeft verlaten. GS/MBi/MC/V-2123-25 -

Afbeelding 30 Bevoorradingstijden in Bergen op Zoom Centrum Bevoorradingstijden Bergen op Zoom - Centrum 100% 90% 80% percentage 70% 60% 50% 40% 30% binnenkomen chauffeurs verlaten chauffeurs start goederenontvangst einde goederenontvangst 20% 10% 0% 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 tijd Normaal vindt de bevoorrading laat in het tijdsvenster plaats. Hoewel er al vanaf vroeg in de ochtend bevoorraad kan worden, komen chauffeurs toch later het gebied binnen. Men spreekt in dit verband wel van netto-venstertijd : de tijd binnen de venstertijd die voor de chauffeur overblijft om daadwerkelijk goederen over te dragen aan de winkelier. Een krappe netto-venstertijd is te wijten aan het feit dat er over het algemeen pas vanaf ± 09:00 uur mensen aanwezig zijn in de winkel om de goederen in ontvangst te nemen. Dit is in het bijzonder het geval bij zelfstandigen: door het beperkte aantal personeelsleden zijn zij vaak minder in staat vroeg in de winkel aanwezig te zijn. In onderstaande tabel is voor Bergen op Zoom de gemiddelde openingstijd per organisatievorm aangegeven en volledigheidshalve ook het gemiddelde aantal medewerkers (full- en parttime). Tabel 4 Aantal medewerkers naar organisatievorm Organisatievorm Bergen op Zoom Full-time mdw. Part-time mdw. Open Start goederenontvangst Franchise 2-9:09 8:12 Filiaal 14 27 9:51 8:33 Zelfstandig 3 3 10:01 9:39 Zoals blijkt uit Tabel 4 openen zelfstandigen het laatst de deuren. In Bergen op Zoom is dit ruim een uur later dan de franchiseondernemers in het gebied. GS/MBi/MC/V-2123-26 -

Tabel 5 Openingstijden en goederen ontvangst per branche Tijden opening en goederenontvangst Open Gesloten Goederen Goederen van tot Supermarkten en warenhuizen 09:05 19:00 08:25 15:15 Dagelijkse detailhandel 09:49 17:53 09:11 15:04 Mode 09:52 17:40 09:28 13:10 Apparatuur en wooninrichting 10:25 17:42 10:55 13:34 Overige detailhandel 09:45 17:44 09:20 14:59 Horeca en entertainment 12:00 19:03 09:28 12:26 Dienstverlening en instellingen 09:02 17:44 08:58 16:50 Overig 08:21 16:38 07:37 12:56 Bereidwilligheid om eerder goederen in ontvangst te nemen Zoals gezegd is het vaak bij de ontvangers niet mogelijk om eerder goederen te leveren. Aan de ontvangers is gevraagd wanneer de winkel geopend is en op welke tijdstippen de bevoorrading kan plaatsvinden (nota bene: er is gevraagd wanneer goederenontvangst in principe kan plaatsvinden). In Afbeelding 31 is dit voor Bergen op Zoom weergegeven. Afbeelding 31 Bereidheid om eerder aanwezig te zijn, ontvangers in Bergen op Zoom naar organisatievorm Eerder aanw ezig - organisatievorm (n=146) 100% 80% 60% 8 32 65 Nee 40% Ja 20% 0% 5 15 18 Franchise Filiaal Zelfstandig GS/MBi/MC/V-2123-27 -

Afbeelding 32 Bereidheid om eerder aanwezig te zijn, ontvangers in Bergen op Zoom naar branche Eerder aanw ezig - branche (n=146) 100% 90% 1 80% 70% 60% 50% 40% 5 26 21 5 25 10 12 6 Nee Ja 30% 20% 10% 0% 5 6 2 11 6 3 2 Supermarkten en warenhuizen Dagelijkse detailhandel Mode Apparatuur en woninginrichting Overige detailhandel Horeca / entertainment Dienstverlening Overig Bijna 40% van de franchisenemers is bereid om eerder goederen in ontvangst te nemen, ruim 30% van de filiaalhouders ruim 20% van de zelfstandigen. Filiaalhouders die hebben aangegeven bereid te zijn om eerder aanwezig te zijn voor het ontvangen van goederen zijn bijvoorbeeld Albert Heijn Vlaszak, Jumbo, V&D en C&A. Uit Afbeelding 30 blijkt dat met name in de vroege ochtend nog mogelijkheden zijn voor bevoorrading. Binnen de venstertijden wordt het venster van 06.00 tot 09.00 nog weinig benut. Het centrum van Bergen op Zoom wordt tussen 12.00 en 18.00 uur afgesloten door middel van paaltjes. Goederen kunnen voor 12.00 uur of na 18.00 uur worden afgeleverd. Uit Afbeelding 30 blijkt dat ongeveer 40% van de ontvangers om 12.00 uur stopt met de ontvangst van goederen. Dit terwijl 60% van de ondervraagde ontvangers is gevestigd in het voetgangersgebied. GS/MBi/MC/V-2123-28 -

3.4 Routering In deze paragraaf gaan we nader in op de routering en herkomst van het vrachtverkeer in Bergen op Zoom. Daarnaast is aan de chauffeurs gevraagd welke gebieden ze in Bergen op Zoom, naast het centrum, nog meer bevoorraden (Afbeelding 33). Uit Tabel 6 blijkt dat een deel van de chauffeurs ook aan de Van Konijnenburgweg (de woonboulevard) bevoorraadt. Voor deze vraag geldt dat het mogelijk is om meerdere plaatsen in Bergen op Zoom te bevoorraden, en dus om meerdere antwoorden te geven. Afbeelding 33 Overige winkelgebieden in Bergen op Zoom Legenda Centrum 7. Winkelcentrum Sibeliusstraat 1. Centrum/Kernwinkelgebied 2. Woonboulevard Van Konijnenburgweg 3. Winkelcentrum Pius Plaza 5. Winkelcentrum Oranjeplein 4. Winkelcentrum Zonneplein 6. Winkelcentrum Kompas GS/MBi/MC/V-2123-29 -

Tabel 6 Bevoorrading binnen Bergen op Zoom Aantal afleveradressen totaal 1 Centrum 132 2 Van Konijnenburgweg 13 3 Piusplaza 3 4 Zonneplein 6 5 Oranjeplein 5 6 Kompas 5 7 Sibeliusstraat 6 8 Overig 24 Invalroutes In de chauffeursenquêtes is gevraagd naar de routes waar men Bergen op Zoom binnen is gekomen. In Afbeelding 34 is dit op kaart weergegeven. GS/MBi/MC/V-2123-30 -

Afbeelding 34 Invalroutes bevoorradend verkeer snelwegen Bergen op Zoom Legenda Centrum Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Noord 16% 44% 9% 7% 27. Bergen op Zoom Centrum 28. Bergen op Zoom 29. Bergen op Zoom Zuid 0% 30. Hoogerheide 23% Overige/Niet gespecificeerd Uit het Afbeelding 34 is op te maken dat de belangrijkste invalroute vanaf de snelweg die via Bergen op Zoom Centrum is. In totaal arriveert 55% via een andere invalroute het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom. Opvallend is het relatief hoge percentage (23%) overige routes. Van afslag 30 Hoogerheide wordt geen gebruik gemaakt. Mogelijk dat hierbij de wegwerkzaamheden een rol spelen die ten tijde van het enquêteren plaatsvonden langs de Antwerpsestraatweg. GS/MBi/MC/V-2123-31 -

Afbeelding 35 Invalroutes bevoorradend verkeer richting Bergen op Zoom centrum 12% 5. Halsterseweg 9% 2% Legenda 27. Bergen Centrum op Zoom Noord Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Centrum 4. Randweg West 6. Ravelstraat 28. Bergen op Zoom Centrum 33% 29. Bergen op Zoom Zuid 7. Wouwsestraatweg 12% Overige/Niet gespecificeerd 1. Rooseveltlaan 3. Antwerpsestraatweg 5% 23% 5% 2. Huijbergsebaan Uit het Afbeelding 35 is op te maken dat de belangrijkste invalroute via de Wouwsestraatweg is (33%). Tussen de afrit Bergen op Zoom Centrum en de Wouwsestraatweg lijkt 11% van de ondervaagden een andere route naar de binnenstad te nemen. GS/MBi/MC/V-2123-32 -

Invalroutes binnenstad Naast de macroniveau invalroutes is in de chauffeursenquêtes ook gevraagd naar de locaties waar chauffeurs de binnenstad van Bergen op Zoom zijn binnen gekomen. In onderstaande figuur is dit op kaart weergegeven. Afbeelding 36 Invalroutes bevoorradend verkeer binnenstad Bergen op Zoom Legenda Centrum Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 4. Burgemeester Stulemeijerlaan 5. Williamstraat 5% 6. A. Asselbergsstraat 3. Van Konijnenburgweg 7% 7% 14% 1. Jacob Obrechtlaan Overige/Niet gespecificeerd 19% 2. Antwerpsestraatweg 42% 7% Een groot deel van de invalroutes is niet gespecificeerd (42%). Dit komt voornamelijk omdat chauffeurs hebben aangegeven de invalroute niet te kunnen plaatsen op de kaart. GS/MBi/MC/V-2123-33 -

Uitvalroutes Uit Afbeelding 37 blijkt dat het merendeel van de voertuigen het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom verlaat via de Wouwsestraatweg (26%). Andere belangrijke uitvalroutes zijn de Randweg West en de Rooseveltlaan. Daarnaast maakt 28% van de voertuigen gebruik van een niet nader gespecificeerde andere uitvalroute. Afbeelding 37 Uitvalroutes bevoorradend verkeer vanuit Bergen op Zoom centrum 5% 5. Halsterseweg 16% 5% Legenda 27. Bergen Centrum op Zoom Noord Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 27. Bergen op Zoom Centrum 4. Randweg West 6. Ravelstraat 28. Bergen op Zoom Centrum 26% 29. Bergen op Zoom Zuid 7. Wouwsestraatweg 12% Overige/Niet gespecificeerd 1. Rooseveltlaan 3. Antwerpsestraatweg 0% 28% 9% 2. Huijbergsebaan GS/MBi/MC/V-2123-34 -

Afbeelding 38 Uitvalroutes bevoorradend verkeer binnenstad Bergen op Zoom Legenda Centrum Percentage van totaal vrachtverkeer dat bevoorraadt in het centrum 4. Burgemeester Stulemeijerlaan 5. Williamstraat 2% 6. A. Asselbergsstraat 3. Van Konijnenburgweg 7% 0% 16% 1. Jacob Obrechtlaan Overige/Niet gespecificeerd 14% 2. Antwerpsestraatweg 44% 16% Uit Afbeelding 38 blijkt dat de Antwerpsestraatweg, de Van Konijnenburgweg en de Jacob Obrechtlaan de belangrijkste uitvalroutes vanuit de binnenstad zijn. Opvallend is dat de route in de richting van de Wouwsestraatweg minder vaak gebruikt wordt, terwijl de Wouwsestraatweg wel de belangrijkste invalroute is. GS/MBi/MC/V-2123-35 -

3.5 Regionale afstemming De verwachting is dat voertuigen die in Bergen op Zoom bevoorraden in dezelfde rit ook nog andere steden aandoen. Uit Tabel 3 is gebleken dat een groot deel van de lading bestemd is voor de ontvangers in Bergen op Zoom. Aan de chauffeurs in het onderzoeksgebied in Bergen op Zoom is gevraagd waar zij op dezelfde dag nog meer bevoorraden. Relaties met plaatsen in de regio Aan de chauffeurs is gevraagd in welke plaatsen men nog meer bevoorraadt (voor en na het centrum van Bergen op Zoom). Wanneer gekeken wordt naar de plaatsen die de chauffeurs nog meer aandoen, blijkt dat veel vrachtvoertuigen naast de binnenstad van Bergen op Zoom ook de volgende plekken bevoorraden: andere locaties in Bergen op Zoom, Roosendaal en Steenbergen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het mogelijk is om meerdere plaatsen voor en na het centrum van Bergen op Zoom te bevoorraden. In de onderstaande figuur worden alleen de plaatsen direct voor het centrum van Bergen op Zoom weergegeven. Afbeelding 39 Bestemmingen voor Bergen op Zoom Bestemmingen voor Bergen op Zoom 7 6 5 4 3 2 1 0 Bergen op Zoom Roosendaal Steenbergen Etten Leur Zevenbergen Breda Essen Huijbergen Rotterdam Pijnakker, Leiden Tholen Tiel Zierikzee Het kernwinkelgebied van Bergen op Zoom heeft een duidelijke relatie met enkele kernen in de directe omgeving. Daarnaast blijkt dat een deel van de vervoerders/leveranciers niet alleen in de regio actief is maar ook daarbuiten. Navigatiesystemen Aan de chauffeurs is gevraagd of ze gebruik maken van een navigatiesysteem bevoorrading in Bergen op Zoom. Uit de onderstaande afbeelding blijkt dat ruim de helft van de chauffeurs gebruik maakt van een navigatiesysteem. GS/MBi/MC/V-2123-36 -

Afbeelding 40 Gebruik van navigatiesystemen in het centrum van Bergen op Zoom Gebruik navigatiesysteem centrum (n=41) Nee 49% Ja 51% Een kwart van de chauffeurs met een navigatiesysteem zegt problemen te ondervinden met het gebruik van het navigatiesysteem. Klacht is dat niet alle benodigde informatie in het systeem aanwezig is. Het gaat om zaken als verboden in te rijden, eenrichtingswegen, paaltjes. GS/MBi/MC/V-2123-37 -

3.6 Afval en retourstromen In onderstaande figuren zijn de belangrijkste karakteristieken met betrekking tot de afvalinzameling weergegeven. Afbeelding 41 Verschillende afvalinzamelaars (ontvangers) Afbeelding 42 Professionele afvalinzamelaars (ontvangers) Bergen op Zoom (n=125) Voetgangergebied (n=51) 8 35 5 0 13 77 6 32 Professionele afvalverw erker Leverancier, met aparte auto Leverancier, met reguliere auto Brengt zelf het afval w eg Saver SITA Van Gansewinkel Overige Uit het bovenstaande afbeelding blijkt dat ruim 61% van de ontvangers een contract heeft met een professionele afvalverwerker. In Bergen op Zoom zijn drie grote afvalverwerkers actief: Saver SITA Van Gansewinkel GS/MBi/MC/V-2123-38 -

Afbeelding 43 Deel van de aangeleverde goederen dat retour gaat per branche % retour goederen - branche (n=127) 25 21 20 15 10 6 5 1 4 2 3 3 1 0 Supermarkten / w arenhuizen Dagelijkse detailhandel Mode Apparatuur / w oninginrichting Overige detailhandel Horeca en entertainment Dienstverlening en instellingen Overig Afbeelding 44 Wie haalt de retourgoederen op Wie haalt de retourgoederen op (n=126) 31% 8% 61% Leverancier, met reguliere auto Ondernemer brengt het zelf w eg Leverancier, met aparte auto Uit bovenstaande afbeeldingen blijkt dat slechts een klein deel van de aangeleverde goederen uiteindelijk retour gaan (als percentage). Uitzondering is de branche horeca en entertainment, hier gaat ongeveer 21% van de aangeleverde goederen retour. Het blijkt dat deze in de meeste gevallen worden opgehaald door de leverancier in de reguliere auto (61%), hetzelfde voertuig als wordt ingezet voor de bevoorrading. GS/MBi/MC/V-2123-39 -

Afbeelding 45 Deel van de aangeleverde goederen dat retour gaat als lege emballage per branche % lege emballage - branche (n=90) 40 38 35 30 30 29 27 25 20 22 22 15 10 11 5 2 0 Supermarkten / w arenhuizen Dagelijkse detailhandel Mode Apparatuur / w oninginrichting Overige detailhandel Horeca en entertainment Dienstverlening en instellingen Overig Afbeelding 46 Wie voert eventuele emballage af (kratten, pallets, rolcontainers, etc)? Wie voert emballage af (n=90) 34% 59% 7% Leverancier, met reguliere auto Ondernemer brengt het zelf w eg Leverancier, met aparte auto GS/MBi/MC/V-2123-40 -

Uit Afbeelding 45 blijkt dat gemiddeld 22% van de aangeleverde goederen uiteindelijk retour gaan als emballage. In de branche horeca en entertainment gaat 38% van de aangeleverde goederen retour als emballage. Uit Afbeelding 46 blijkt dat deze in de meeste gevallen worden opgehaald door de leverancier in de reguliere auto (59%), hetzelfde voertuig als wordt ingezet voor de bevoorrading. 3.7 Schatting aantal vrachtwagens in binnenstad Het aantal bevoorradende vrachtwagens dat wekelijks in de binnenstad van Bergen op Zoom te vinden is, is berekend met behulp van extrapolatie van de respons van de ontvangersenquêtes in de steekproef naar de gehele populatie. Tabel 7 laat de extrapolatie getallen zien per branche, om te komen tot een uitspraak over de populatie. Tabel 7 Extrapolatie ondernemers Steekproef Populatie Extrapolatie steekproef naar populatie Supermarkten en warenhuizen 4 4 1,00 Dagelijkse detailhandel 32 28 0,88 Mode 28 102 3,64 Apparatuur / woninginrichting 7 38 5,43 Overige detailhandel 41 207 5,05 Horeca en entertainment 17 111 6,53 Dienstverlening en instellingen 15 70 4,67 Overig 9 0 0,00 Totaal Bergen op Zoom 153 560 3,66 Om te komen tot het totale aantal vrachtwagens in de binnenstad, is het gemiddelde aantal leveringen per branche (bekend uit de ontvangersenquêtes) per week vermenigvuldigd met het aantal ontvangers in de steekproef. Het resultaat is het totale aantal leveringen binnen de steekproef. Deze cijfers zijn vermenigvuldigd met de extrapolatiegetallen uit Tabel 7 om het aantal leveringen in de populatie te bepalen. Uit de chauffeursenquêtes is het gemiddelde aantal van zes afleveradressen bekend per transporteur. Vooral de gespecialiseerde vervoerder heeft veel afleveradressen binnen een enkele rit. Door nu het aantal leveringen te delen door het aantal afleveradressen per rit, krijg je het totale aantal vrachtwagens dat per week binnen het centrum van Bergen op Zoom bevoorraadt. Tabel 8 laat zien dat in totaal ongeveer 650 voertuigen iedere week de Bergse binnenstad bevoorraden. Ter vergelijking: een stad als Purmerend, een slag groter dan Bergen op Zoom, ziet iedere week ongeveer 620 vrachtwagens het centrum bevoorraden (Bevoorrading Purmerend, BCI, 2009). GS/MBi/MC/V-2123-41 -

Tabel 8 Totaal aantal vrachtwagens per week Branche Gemiddeld aantal leveringen Totaal aantal leveringen steekproef Totaal aantal leveringen populatie Totaal aantal vrachtwagens populatie Supermarkten en warenhuizen 20 79 79 13 Dagelijkse detailhandel 11 360 315 52 Mode 4 121 442 74 Apparatuur en woninginrichting 8 56 305 51 Overige detailhandel 9 359 1.811 302 Horeca / entertainment 7 111 725 121 Dienstverlening 3 45 210 35 Overig 6 51 0 0 Totaal 67 1.183 3.887 648 GS/MBi/MC/V-2123-42 -

3.8 Conclusies Draagvlak voor gezamenlijke aanpak knelpunten Uit de bevoorradingsanalyse blijkt dat er zich in Bergen op Zoom diverse kleine knelpunten voordoen bij het bevoorraden van de ondernemers. Er is draagvlak aanwezig om de gevonden knelpunten op te lossen en samen te werken aan een verbetering van het verblijfsklimaat. Dit blijkt onder meer uit de mogelijke oplossingsrichtingen die door zowel de ontvangers als de vervoerders zijn benoemd. Weinig gebruik gemaakt van laad- en losplaatsen In Bergen op Zoom wordt volgens ontvangers 90% van de bevoorrading niet uitgevoerd vanaf een daarvoor bestemde laad- en/of losplaats. Ontvangers hebben aangegeven dat in 54% van de gevallen wordt geladen en/of gelost vanaf de rijbaan. Het laden en lossen vanaf de rijbaan kan er in smalle straten voor zorgen dat de doorstroming op de rijbaan sterk wordt gehinderd. Naast het laden en/of lossen vanaf de rijbaan heeft 27% aangegeven te laden en/of te lossen op het trottoir. Van alle ondervraagde chauffeurs heeft 63% aangegeven in het centrum geen gebruik te maken van een laad- of losplaats. Het niet laden en/of lossen van een daarvoor bestemde laad- en losplaats kan leiden tot overlast. Het ontbreken van laad- en losplaatsen is niet als knelpunt genoemd door ontvangers en chauffeurs. Chauffeurs hebben wel bij oplossingsrichtingen laad- en losplaatsen genoemd. Ook geven ze aan dat de laad- en losplaatsen duidelijker aangegeven zouden kunnen worden. Op onregelmatige tijden paaltjes plaatsen en weghalen zorgt voor onduidelijkheid Zowel ontvangers als chauffeurs geven aan dat ze het op onregelmatige tijden plaatsen en weghalen van de paaltjes zien als een zwak punt. De onduidelijkheid leidt tot overlast voor chauffeurs die bij een te vroege afsluiting van de binnenstad, de binnenstad moeilijk kunnen verlaten. Het te vroeg weghalen van de paaltjes leidt tot overlast van voertuigen die tussen het winkelende publiek doorrijden. Daarom is het aan te bevelen de paaltjes op steeds dezelfde tijdstippen te plaatsen (12.00 uur) en weg te halen (18.00 uur). Handhaving en verkeersdrukte zwakke punten 34% van de ontvangers geeft aan handhaving als knelpunt te ervaren. 31% van de ontvangers geeft daarnaast aan de verkeersdrukte als knelpunt te ervaren. Opvallend is dat deze aspecten door de chauffeurs veel minder als knelpunt worden genoemd. De verkeersdrukte wordt deels veroorzaakt door personenauto s die tijdens venstertijden in de winkelstraten parkeren. Strengere handhaving om te voorkomen dat personenauto s in de winkelstraten parkeren zou dus een oplossing kunnen zijn. Hinder van obstakels Ontvangers (26%) en chauffeurs (24%) hebben aangegeven obstakels zoals zonneschermen en paaltjes als knelpunt te ervaren. In vergelijking met andere steden is dit percentage laag. Opvallend is dat zowel chauffeurs als ontvangers (beide rond de 60%) kansen zien in het maken van afspraken over obstakels. Het verdient aanbeveling met ondernemersverenigingen afspraken te maken over de plaatsing van borden, zonneschermen e.d. in het winkelgebied. GS/MBi/MC/V-2123-43 -