REKENING 2005. G e m e e n t e K e r k r a d e

REKENING 2005 G e m e e n t e K e r k r a d e

Aanbieding en Jaarverslag...01 Aanbieding...01 1. Algemene beschouwingen...02 2. Paragraaf lokale heffingen...06 3. Paragraaf weerstandsvermogen incl. risicoparagraaf...07 4. Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen...08 5. Financieringsparagraaf (treasury)...09 6. Paragraaf bedrijfsvoering...11 7. Paragraaf verbonden partijen...15 8. Paragraaf grondbeleid...17 9. Algemene dekkingsmiddelen...18 Balans met toelichting...22 Balans 2005...22 Waarderingsgrondslagen...25 Toelichting op de balans...27 Programmarekening...33 Overzicht baten en lasten op programmaniveau...34 Leeswijzer...35 Verantwoording per programma...37 1. Bouwen en wonen...37 2. Verkeer en vervoer...41 3. Milieu...44 4. Economie en toerisme...47 5. Veiligheid en handhaving...52 6. Jeugd...57 7. Welzijn, sport en cultuur...61 8. Zorg...65 9. Werk en inkomen...71 10. Bestuur en bedrijfsvoering...74 11. Beheer...79 Kostenplaatsen / Indirecte kosten...85 Diverse overzichten...87 Investerings- en financieringsstaat...87 Verloop investeringen...88 Nadere toelichting reserves en voorzieningen...89 Specificatie reserves en voorzieningen...95 Staat van herkomst en besteding van middelen...97 Vaststelling...99

1 Aanbieding Aan de gemeenteraad Als sluitstuk van de totale cyclus van begroten - bijsturen (marap/burap) - verantwoorden legt het college aan de raad verantwoording af over het door haar gevoerde bestuur 2005. De raad verleent met het vaststellen van de jaarrekening decharge aan het college. Ter voldoening aan het bepaalde in de artikelen 197 en 198 van de Gemeentewet bieden wij u ter vaststelling aan de jaarrekening 2005. De verantwoording over 2005 loopt samen met een wisseling van de wacht, waarbij u de balans kunt opmaken over het beleid en gevoerde bestuur over de afgelopen vier jaar. Het jaar 2005 was een enerverend jaar. Zo waren er grote en voor de stad succesvolle evenementen, zoals het FIFA Wereldkampioenschap Voetbal tot 20 jaar en het Wereld Muziek Concours 2005. Op de verschillende beleidsterreinen zijn er een aantal ontwikkelingen geweest. Tevens zijn belangrijke investeringen gedaan en staan er een aantal in de steigers. Daarnaast werd 2005 gekenmerkt door wijzigende regelgeving op verschillende terreinen en de rechtmatigheidscontrole door de accountant. Om nader richting te geven aan de controle van de accountant heeft u in december 2005 het geactualiseerde controleprotocol voor de rechtmatigheidscontrole vastgesteld, het voorlopige sluitstuk van een proces van rechtmatigheidproof maken van de gemeente waarmee in 2004 is begonnen. Het begrip rechtmatigheid kent overigens een doorlopende ontwikkeling op basis van landelijke praktijkervaringen. Dat betekent dat gemeenten op enig moment geconfronteerd kunnen worden met, soms verrassende, nieuwe inzichten die hun weerslag op de accountantsverklaring kunnen hebben. Tot slot blijft de financiële positie van overheden onder druk staan. Zeker in meerjarig perspectief blijft een actieve begrotingsdiscipline wenselijk. De Voorjaarsnota 2006 die u (ook) in juni 2006 behandeld, geeft u een geactualiseerd financieel (meerjaren)perspectief. Over bovenstaande onderwerpen leest u meer op de hierna volgende pagina s Burgemeester en wethouders Kerkrade, mei 2006

2 1. Algemene beschouwingen 1.1. Rekeningresultaat Ten opzichte van de goedgekeurde primaire begroting 2005 is er sprake van een batig rekeningresultaat 2005 van afgerond 423.000 na resultaatbestemming. Dat wil zeggen dat de mutaties in de reserves hierin al verwerkt zijn. Een toelichting op het verloop van de primaire begroting 2005 t/m rekening 2005, alsook van de de reserve parkeerfonds exploitatie treft u aan in paragraaf 1.5. Wij stellen voor het rekeningresultaat 2005 voorlopig toe te voegen aan de reserve parkeerfonds exploitatie. Daarmee wordt overigens de maximumomvang zoals vastgelegd in de Nota Reserves en Voorzieningen 2004 (tijdelijk) overschreden. 1.2. Reserves en voorzieningen In de toelichting op de balans en bij de diverse overzichten achterin deze jaarrekening wordt een meer gedetailleerde specificatie van de reserves en voorzieningen gegeven. De reserves en voorzieningen geven het navolgende beeld. Omschrijving ultimo 2004 ultimo 2005 algemene reserve 4.514 4.515 bestemmingsreserves* 22.830 20.938 mutatie sozawe-debiteuren 4.401 3.866 voorzieningen 9.398 11.131 Totaal 41.143 40.451 De algemene reserve blijft op peil. Er zijn enkele nieuw gevormde reserves en voorzieningen. Uit het voordelig resultaat op de post Ontwikkeling accommodatiebeleid (programma 7) is de reserve accommodatiebeleid gevormd van afgerond 99.000. Deze reserve kan worden ingezet voor toekomstige ontwikkelingen op dit beleidsterrein. In de raadsvergadering van mei 2005 is besloten om de voormalige reserve evenementen/verenigingen te wijzigen en te splitsen. Een deel van het bedrag is gestort in de nieuwe reserve evenementen ( 81.000) en een deel van het bedrag is gehandhaafd in de hernoemde reserve verenigingen en vrijwilligers ( 50.000) ten behoeve van de regeling projectsubsidies verenigingen en vrijwilligers. Daarnaast is naar aanleiding van een eenmalig positieve eindafrekening over kinderopvang oude jaren de reserve lokaal jeugdbeleid gevormd ( 158.000) ten laste van de voorziening rijksmiddelen samenleving, in relatie tot de ambities op het beleidsterrein jeugdbeleid. De belangrijkste afnames in de bestemmingsreserves worden veroorzaakt door de inzet van de egalisatiereserve afvalverwerking, de reserve FWI, de reserve BTW-compensatiefonds, de reserve huisvestingsvoorzieningen onderwijs, de algemene reserve OBK en de reserve parkeerfonds exploitatie. Per saldo nemen deze reserves af met een bedrag van circa 3,6 miljoen. De stortingen in de reserve kernagenda Parkstad, de reserve WVG en de reserve reeds bestemde nog uit te geven middelen veroorzaken per saldo een toename in de reservepositie met circa 1,2 miljoen. Het openbaar onderwijs Kerkrade is per 1 augustus 2001 gefuseerd met het openbaar onderwijs in Heerlen. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft inmiddels de fusie goedgekeurd. Derhalve heeft in 2005 de eindafrekening openbaar onderwijs met de Stichting Primair Onderwijs Parkstad (SPOP) plaatsgevonden. Daarbij zijn de reserve materiele voorziening niet gebouwafhankelijk openbaar onderwijs, de reserve administratie, beheer en bestuur, de reserve diverse onderwijskundige zaken en de voorziening materiele voorziening gebouwafhankelijk openbaar onderwijs opgeheven en afgerekend voor een totaalbedrag van afgerond 190.000. Onder aftrek van de reeds (vooruit)betaalde bedragen is het restantbedrag door de gemeente overgemaakt aan SPOP. De belangrijkste afnames bij de voorzieningen worden veroorzaakt door de inzet van de voorziening gaiapark, de voorziening GOA en de voorziening ISV-1, per saldo een afname van circa 1,3 miljoen. De belangrijkste toenames bij de voorzieningen worden veroorzaakt door stortingen in de voorziening onderhoud gebouwen, de nieuw gevormde voorziening ISV-2 en de voorziening

3 rijksmiddelen sozawe voor een totaalbedrag van afgerond 2,8 miljoen. Tot slot is ten laste van het P- budget, de van het pensioenfonds ontvangen bedragen en de inzet van de reserve HRM de voorziening pensioenverplichting wethouders gevormd ter grootte van 300.000. Deze dient ter dekking van de aan de gemeente overgedragen pensioenaanspraken van wethouders (Wet APPA). Overigens wordt in 2006 weer een groot deel van dit bedrag terug overgedragen naar het Abp. Net als in voorgaande jaren vindt een mutatie plaats op het debiteurensaldo en op de reservepositie waarmee de reëel geachte waarde van de vorderingen op de Sozawe-debiteuren zichtbaar wordt. De jaarlijkse ontvangsten van deze debiteuren worden namelijk al in de meerjarenbegroting verwerkt. 1.3. Slotwijziging In 2005 heeft via de Voorjaarsnota / Burap 1 (raad mei 2005) en Najaarsnota / Burap 2 (raad oktober 2005) een formele bijstelling van de begroting plaatsgevonden. Omwille van een adequate kredietbewaking hebben nadien zoveel mogelijk budgettair neutrale budgetaanpassingen plaatsgevonden op diverse programma s. De aanpassingen passen binnen de kaders van de diverse programma s en zijn soms ook programma-overstijgend geweest, althans voorzover de realisatie van de doelstellingen van de programma s daarmee niet in gevaar kwam. Deze laatste budgetaanpassingen gedurende het begrotingsjaar worden formeel door de raad goedgekeurd middels het vaststellen van de jaarrekening. Een en ander is conform de Financiële beheersverordening gemeente Kerkrade 2005 (raad november 2005). 1.4. Gebeurtenissen na balansdatum Het uiterst marginale effect, te weten een nadeel van circa 1.000 van de Maartcirculaire 2006 voor het uitkeringsjaar 2005 is betrokken bij de berekeningen voor het uitkeringsjaar 2006. Verder zijn er per maart 2006 geen noemenswaardige gebeurtenissen na balansdatum die nog van belang zijn voor het inzicht dat de jaarrekening 2005 dient te bieden. 1.5. Samenvatting rekeningresultaat De financiële verantwoording vindt plaats op het niveau van de programma s, met daarbij een aantal vergelijkende cijfers. De in dit boekwerk genoemde bedragen zijn afgerond op 1.000-en euro s, tenzij anders aangeven. Daardoor kunnen ook (kleine) afrondingsverschillen in tellingen ontstaan. In de verantwoording per programma verderop in de jaarrekening treft u een nadere toelichting aan. Opbouw saldo rekening 2005 Saldo primaire begroting 2005 0 Mee- en tegenvallers Voorjaarsnota (mei 2005) 85 Mee- en tegenvallers Najaarsnota (okt 2005) - 46 Saldo begroting na Voor- en Najaarsnota 39 Mee- en tegenvallers na Najaarsnota 384 Batig rekeningresultaat 2005 423 Met de invoering van het BBV is het verplicht om een scherpere scheiding aan te brengen tussen het resultaat voor bestemming en het resultaat na bestemming. Resultaat voor bestemming komt er op neer dat nog geen rekening wordt gehouden met de mutaties in reserves. In het resultaat na bestemming zijn deze stortingen en onttrekkingen inbegrepen. In de balans en in de bijlagen worden de mutaties meer in detail weergegeven.

4 Samenvatting rekeningresultaat 2005 per programma Programma Begr.na.wijz. Rekening Lasten Baten Lasten Baten Algemene dekkingsmiddelen 10.966 61.727 10.003 60.847 waarvan mutaties reserves 7.333 10.159 7.212 9.729 01. Bouwen en Wonen 5.723 2.706 5.714 2.695 waarvan mutaties reserves 362 50 380 127 02. Verkeer en Vervoer 876 778 882 744 03. Milieu 6.507 6.409 6.501 6.404 waarvan mutaties reserves 443 499 443 489 04. Economie en Toerisme 1.736 856 1.727 851 waarvan mutaties reserves 1 0 1 0 05. Veiligheid en handhaving 4.294 718 4.183 664 06. Jeugd 6.456 1.373 6.439 1.150 07. Welzijn, sport en cultuur 9.196 1.472 9.038 1.571 08. Zorg 11.873 2.505 11.244 2.402 09. Werk en inkomen 31.718 27.681 31.562 27.641 10. Bestuur en bedrijfsvoering 9.763 985 9.647 918 11. Beheer 12.552 4.450 12.975 4.452 waarvan mutaties reserves 95 0 107 0 Totaal Programma s 111.660 111.660 109.916 110.337 Resultaat 2005 na bestemming 0 423 Bij: Stortingen in reserves * 8.233 8.143 Af: Onttrekkingen aan reserves 10.707 10.346 Resultaat 2005 voor bestemming - 2.474-1.780 * Exclusief mutatie sozawe-debiteuren, exclusief storting batig saldo 2004 ad 312 In de financiële productenrekening zijn de baten en lasten gedetailleerd op productniveau weergegeven, net als de baten en lasten per functie resp. categorie ten behoeve van de provinciale toezichthouder en het CBS. Deze productenrekening alsook de Rekening In Een Oogopslag (RIEO) maken deel uit van deze jaarrekening. 1.6. Analyse op hoofdlijnen en reserve parkeerfonds exploitatie Hierna volgen achtereenvolgens een analyse van de belangrijkste mee- en tegenvallers van de rekening ten opzichte van de primaire begroting 2005 en het verloop van de reserve parkeerfonds exploitatie.

5 Belangrijkste mee- en tegenvallers van de rekening t.o.v. de primaire begroting 2005 (code V=voorjaarsnota (mei05), N=najaarsnota (okt05), R=rekening (jun06) kp / prog SALDO bedrag code kp/alg/10 P-budget: Formatieloonsom (V -300; N -100; R +40), weth.pens. (R - 71), overige p-kosten (R +257) -174 R,N,V kp Huur kopieermachine (+32) 32 R kp Kapitaallasten (N +200; R -19) 181 R,N kp Onvoorzien restant: Bestuursdnst +5, Samenl +35, Sozawe +12, algemeen +40 92 R kp Premie opstalverzekering hoger (V -51); taxatiekosten verz.objecten (V -25); verzekeringen (R +19) -57 R,V alg Algemene uitkering: sept-circ'04 +500, nieuwe taxatiewaarden +500, inwonertal -75 925 V alg Invordering, aanmaningen/dwangbevelen 35 R alg Res. Nieuwkomers: onttrekking i.v.m. maximale omvang reserve 14 R alg Res. Nog Uit Te Geven Midd.: implem. WMO -25; dienstauto -50-75 R alg Dividend uitkering Essent, hogere uitkering 100 V alg Res. Parkeerfonds Exploitatie (V -250; N -80) -330 N,V 2 Parkeeropbrengsten (N -35; R -31) o.a. minder fisc.werkz. door inzet OOV bij WKJ en WMC -66 R,N 3 Opruimen illegaal gestort afval -15 N 5 Bouwleges -57 R 5 Brandweer 68 R 5 Geneesk. Hulpverl. bij Ongevallen en Rampen (GHOR), hogere bijdr exploitatie -20 V 5 Lijkschouwing 10 R 5 Openbare Orde en Veiligheid 10 N 5 Project bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit -75 V 6 Jeugdzorg (+12), Stg. Kinderopvang Kerkrade (KOK) (+30) 42 R 6 Lokaal onderwijs- en jeugdbeleid 24 N 6 Peuterspeelzaalwerk, tijdelijke huisvestingskosten -21 N 6 Wet kinderopv., afrek rijksverg 1996-2003 +40, eenm kst ontvlechting/arbo -50-10 N 6 Wet kinderopv., soc.med. geïndiceerden (V -65; N +50, -4 toezichth. taak GGD) -19 N,V 7 Accommodatiesubsidie verenigingen / frictiebudget, incidentele meevallers 16 N 7 Gemeenschapshuizen, dekking eenmalige kosten -40 N 7 Muziekschool Kerkrade, maatregel ter voorkoming lesgeldverhoging -10 V 7 Opheffing buurthuis stg. Hagenrode 20 N 7 Sportaccomm: OZB +14, dnst derden +14, subs +11, huur sportpark Roda +16 en Achill. +6 61 R 7 Sportaccomm: (V -40 onvermijdbare aanpassingen contracten Heton; N -6 gesubsid arbeid) -46 N,V 7 Stg. Impuls 2005, eenmalig additioneel subsidie -45 V 7 Theater Wijngracht: foyer -47, niet-gebouw-gebonden kosten -20-67 V 8 Afrek. Inburgering Oudkomers +70, storting Res. Nog Uit Te Geven Midd. -30 40 R 8 Kosten kwijtschelding afvalstoffen en rioolrechten t.l.v. posten Afval en Riolen 521 V 8 Reg. Instelling voor Maatsch. Opvang (RIMO), afrek 2003-2004 -23 N 8 Vrijwilligersorganisaties 14 R 9 Exploitatiebijdragen Wet Sociale Werkvoorziening 50 R 10 Externe communicatie: advertenties +12, promotieartikelen +24; Internat. Samenwerking -15 21 R 10 Juridische advieskosten spoorbrug Locht, Campus, Brede School, etc. -50 V 10 Leges burgerlijke stand 22 R 10 Referendum Europese grondwet -50 V 10 Rekenkamerfunctie, vertraagde inwerkingtreding 25 V 11 Onderhoud gebouwen (V -200); storting voorz. Onderhoud gebouwen 1e fase Rodahal (R -500) -700 R,V 11 Openbaar groen (V -35; N +18) -17 N,V 11 Verkeersregelinstallaties, onderhoud 11 R 11 Gladheidsbestrijding (N -45; R +12) en straatreiniging (R +16) -17 R,N div Besluit Begroting Verantwoording (BBV), (V -130 investeringen/onderhoud; N +11 inruil voertuigen) -119 N,V alle Overige mutaties 192 R,N,V SALDO 423

6 Verloop reserve parkeerfonds exploitatie 2005 e.v. Saldo Reserve Parkeerfonds Exploitatie per 1-1-2005 1.426 Stortingen > batig saldo 2004 312 > storting o.b.v. diverse rapportages 950 subtot. 1.262 Onttrekkingen > dividendproblematiek 2005-1.073 > dekking exploitatietekort -920 > kunstbezit -11 > WK Jeugd -75 > aanschaf notebooks -7 > afronding -1 subtot. -2.087 Saldo Reserve Parkeerfonds Exploitatie per 31-12-2005 601 Geraamd verloop 2006 e.v. 2006 2007 2008 2009 totaal > batig saldo 2005 423 423 > (restant) kunstbezit/leasing -20-20 > corr. tijdelijke inzet gelden OBK retour FWI -660-660 > exploitatie 05-08, VjN04, mei 2004-250 -250 > "juni-circulaire 2004" 100-100 0 > Voorjaarsnota 2005 425 125-175 -500-125 > mei-circulaire 2005 860 100 350-20 1.290 > Najaarsnota 2005 80 120-140 -140-80 > september-circulaire 2005 260 200 110 60 630 1.118 645 45-600 subtotaal 1.208 'Vrije' ruimte Reserve Parkeerfonds Exploitatie per maart 2006 1.809 2. Paragraaf lokale heffingen Voor 2005 is wederom uitgegaan van een integrale indexering op de tarieven van 1,5%. De meeste tarieven waren met dit percentage verhoogd (bijvoorbeeld onroerende-zaakbelastingen, hondenbelasting, parkeergelden, diverse leges, marktgelden, precariorechten) tenzij op grond eerder genomen besluiten geen (bijvoorbeeld afvalstoffenheffing, baatbelasting) of een andere indexatie (bijvoorbeeld rioolrechten, toeristenbelasting, reisdocumenten, lijkbezorgingsrechten) mogelijk of noodzakelijk was. Tevens is vanaf 1 januari 2005 rekening gehouden met de nieuwe WOZ-waarden. Voorts is per 1 januari 2005 de zalmsnip door het kabinet afgeschaft, waardoor gemeenten deze korting niet meer mochten doorsluizen naar de burgers. In relatie tot de lokale lasten is de kostendekkendheid van met name rioolrecht en afvalstoffenheffing van belang. Bij beide heffingen is sprake van 100% kostendekkendheid. Bij het kwijtscheldingsbeleid wordt de maximaal toegestane norm, nl. 100% gehanteerd. Het betrof in 2005 1840 aanvragen, waarvan er 1479 geheel of gedeeltelijk zijn toegekend, voor een totaalbedrag van 652.000. Het presenteren van een overzicht van de lokale lastendruk is bij de jaarrekening minder relevant, aangezien de besluitvorming omtrent tarieven plaats vindt in samenhang met de begroting voor het komende dienstjaar. Daarom wordt volstaan met onderstaande tabel. Voor meer informatie en uitgangspunten wordt verwezen naar de Tarievennota 2005 (raad oktober 2004) en de aanvulling hierop in verband met de onroerende zaak belasting (raad december 2004).

7 Overzicht grootste opbrengsten uit heffingen Progr Opbrengsten 2005 AD* Onroerende zaakbelastingen 11.533 3 Afvalstoffenheffing ** 5.479 11 Rioolrechten ** 3.074 2 Parkeergelden/boetes 598 5 Leges bouwvergunningen 597 10 Div. leges persoonsdocumenten., burgerlijke stand, rij/reisdocumenten 389 AD Hondenbelasting 271 4 Marktgelden 121 AD Precariorechten 101 4 Kermissen 97 11 Lijkbezorgingsrechten 91 AD Toeristenbelasting 65 AD Baatbelasting 28 * AD= Algemene dekkingsmiddelen ** Verloopt budgettair neutraal via de egalisatiereserve riolen resp. egalisatiereserve afvalverwerking. In de Tarievennota 2006 (raad oktober 2005) zijn de meest actuele tarieven, uitgangspunten en ontwikkelingen opgenomen, aan de hand waarvan o.a. de lokale lastendruk kan worden berekend. In de nota van toelichting bij de Tarievennota 2006 treft u tevens aan een vergelijkend overzicht van de woonlasten Parkstadgemeenten 2005. In de raad van december 2005 zijn er overigens nog enkele mutaties geweest met betrekking tot de tarieven 2006 van leges, parkeerbelasting en onroerende zaak belasting. 3. Paragraaf weerstandsvermogen inclusief risicoparagraaf 3.1. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft kort gezegd aan de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om onverwachte (niet begrote) kosten en risico s af te dekken. In de Financiële beheersverordening gemeente Kerkrade 2005" (raad november 2005) alsook in de Nota Reserves en Voorzieningen 2004 (raad juni 2004) zijn de kaders en het beleid rondom weerstandsvermogen, reserves en voorzieningen meer uitgebreid uiteengezet. In paragraaf 1.2 is al kort ingegaan op de stand van reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen in het algemeen en de algemene reserve in het bijzonder functioneren als buffer voor het opvangen van financiële risico s en incidentele tegenvallers. De hoogte van de algemene reserve ( 4,5 miljoen) is in overeenstemming met de opvattingen van de Provincie en de reservenota. De vrije ruimte van de reserve parkeerfonds exploitatie ( 1,8 miljoen na storting batig saldo 2005) vervult eenzelfde rol, net als de algemene reserve obk ( 1,3 miljoen) ten behoeve van onvoorziene risico s in de grondexploitatie. De meest actuele meerjarige stand van zaken m.b.t. exploitatie en investeringen treft u aan in de recente Voorjaarsnota 2006 (raad juni 2006). 3.2. Risicoparagraaf Tot slot geeft onderstaande risicoparagraaf nog inzicht in bekende bestaande (financiële) risico s die nog niet zijn afgedekt omdat deze nog niet redelijkerwijs in te schatten zijn, maar die wel het beeld van de financiële positie van de gemeente ultimo 2005 kunnen nuanceren. De reguliere financiele risico s zoals wijzigingen in wettelijke voorschriften, uit genomen besluiten of uit lopende procedures/bezwaarschriften of onderhandelingen worden zo goed mogelijk in de bedrijfsvoering ondervangen.

8 - Open einde regelingen Door de gemeente worden een aantal regelingen uitgevoerd met een zogenaamd open-eind karakter. Voorbeelden hiervan zijn o.a. de Wet Voorziening Gehandicapten, Collectief Vraagafhankelijk Vervoer, de achtervangfunctie Waarborgfonds Sociale Woningbouw en leerlingenvervoer. Ten aanzien van diverse regelingen heeft de gemeente de vrijheid om de vergoedingsnormeringen van de regeling, voor volgend begrotingsjaar aan te passen als de beschikbare budgetten overschreden zijn of dreigen te worden. Bij een aantal regelingen heeft de gemeente deze vrijheid niet. De gemeente zal dan altijd haar aandeel moeten betalen. Onder de huidige Wet Werk en Bijstand (WWB) is bovendien de gemeente voor 100% (in plaats van 25%) verantwoordelijk voor de uitkeringen (inkomensdeel) en de kosten van reïntegratie (werkdeel), in samenhang met een open-einde constructie. Aanvullend risico vormt de discussie tot herziening van de verdeelmaatstaven van het landelijk beschikbare macrobudget. - Algemene uitkering Kernpunt van de Maartcirculaire 2006 is de informatie over de nacalculatie van het accres van het uitkeringsjaar 2005. De financiële gevolgen voor het uitkeringsjaar 2005 zijn door nog enkele meevallers uiteindelijk per saldo slechts zeer marginaal. De beduidend negatieve nacalculatie 2005 werkt echter structureel door en zorgt daarmee voor extra druk op de meerjarenbudgetten. Het Ministerie van Biza geeft aan dat meer concrete informatie pas volgt in de Meicirculaire. - Grondexploitatie Op basis van het ontwikkelingsprogramma wordt een indicatief overzicht gegeven van de te genereren resultaten uit de grondexploitaties. Er ligt grote druk op het OBK om de geraamde resultaten 2006 e.v. te behalen. Momenteel heeft het OBK geen nieuwe grondexploitaties in het programma staan die extra gelden kunnen genereren. Tot slot geldt nog dat de grondprijzen eerst worden bepaald nadat de bestemming formeel gewijzigd is. - Woonvisie Dit jaar loopt het Regionaal Volkshuisvestingsplan (RVP) 2000-2005 af. Er zullen nieuwe regionale afspraken gemaakt dienen te worden over het aantal netto toevoegingen aan de woningmarkt. Een risico voor de gemeente kan zijn dat er niet meer zoveel woningen kunnen worden toegevoegd aan de markt, als waar men vanuit is gegaan. Dit kan grote financiële gevolgen hebben, te denken valt aan het achterblijven van inkomsten, het vergoeden van schadeclaims, etc. 4. Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen In de openbare ruimte bevinden zich een aantal kapitaalgoederen die door de gemeente onderhouden moeten worden. De belangrijkste worden hieronder toegelicht. Meer verantwoordingsinformatie m.b.t. het onderhoud aan kapitaalgoederen treft u aan bij programma 11 (beheer). Wegen In 2004 zijn de wegen weer geïnspecteerd. De gegevens zijn in 2005 verwerkt in het nieuwe Wegenbeheerprogramma. Als gevolg van de recente lange winterperiode met veel afwisselingen tussen dooi en vorst en met veel sneeuw vertonen de asfaltwegen op een groot aantal plaatsen (haar)scheuren. Alle bekende gegevens zullen worden gebruikt om in 2006 het Wegenbeheerplan te actualiseren. Dit geactualiseerde plan zal naar verwachting in oktober 2006 aangeboden kunnen worden. Riolering / water In 1999 en 2000 is het complete rioolstelsel geïnventariseerd. De resultaten zijn gebruikt om een vervangingsschema op te stellen naar rato van kwaliteit. De landelijke norm is om het stelsel 1 keer per 10 jaar te inspecteren. Om niet alles te concentreren in een jaarschijf is in het Gemeentelijk rioleringsplan opgenomen dat vanaf het jaar 2006 jaarlijks ongeveer 10 % van het stelsel geïnspecteerd wordt. In de loop van het jaar zullen derhalve ongeveer 25 km riool wijksgewijs geïnspecteerd worden. De resultaten zullen wederom gebruikt worden om de slechtste rioolstrengen als eerste te kunnen vervangen. Het is eveneens een hulpmiddel om te bepalen welke wegen in combinatie met een rioolvervanging gereconstrueerd gaan worden.

9 In de jaarlijkse begroting is een post van 500.000 opgenomen om rioolstrengen te vervangen volgens een bepaald schema. Mocht een riool eerder bezwijken en vervangen dienen te worden, dan worden werkzaamheden uitgeruild waardoor de financiële risico s beperkt zullen zijn. Groen In 2005 is een voorzet gemaakt voor een groenbeheerplan en aan de commissie Grondgebied en Economische Zaken gepresenteerd. Opzet is een differentiatie in kwaliteit per functiegebied. In 2006 zal het plan gecompleteerd worden. Voor het gewenste onderhoudsniveau alsook voor de renovaties van openbaar groen zijn beleidsmatige bijstellingen danwel budgettaire bijstellingen noodzakelijk. Gebouwen Het uit het meerjaren onderhoudsprogramma (PLANON) opgesteld jaarplan 2005 bedraagt afgerond 350.000. Een substantieel deel van dit bedrag is besteed aan het zwembad d r Pool. Er is in 2005 achterstand ontstaan in de uitvoering van het onderhoud. Dit wordt met voorrang weggewerkt. De start van de aanbesteding van de outsourcing van het beheer en onderhoud heeft in 2005 niet geleid tot een gunning van de opdracht aan een marktpartij. In 2006 zal er een Europese aanbesteding gestart worden. Kunstwerken (in civieltechnische zin) Er is in 2004 gestart met het inventariseren van civiel technische kunstwerken in de gemeente, tevens wordt hierbij aangegeven wat de beheer en eigendomsituatie van deze kunstwerken is. De inventarisatie zal medio 2006 kunnen worden afgerond. Vervolgens zal van de gemeentelijke kunstwerken beoordeeld worden wat de staat van onderhoud is. Uiteindelijk zullen de kunstwerken in een beheerprogramma worden opgenomen. Op dit moment is niet duidelijk hoe groot de behoefte is aan middelen. Voorbeelden van gemeentelijke kunstwerken zijn o.a. de brug Locht, de brug over de Worm in de Merksteinstraat en de duiker in de Anstelerbeek nabij de Hamstraat. 5. Financieringsparagraaf (treasury) De verplichte treasuryparagraaf bevat een beleidsmatige benadering van de treasuryfunctie en de plannen en uitkomsten dienaangaande. De paragraaf dient risicobeheer en gemeente-financiering meer transparant te maken. In de staten en bijlagen van de jaarrekening 2005 worden de opgenomen en verstrekte leningen en het aandelenbezit op detailniveau uitgediept. 5.1. Risicobeheer Het risicobeheer betreft in het bijzonder de hierna volgende risico s. Renterisico op vlottende schuld (kasgeldlimiet) Ter beperking van het renterisico op de netto vlottende schuld is het gemeenten niet toegestaan om onbeperkt in de financieringsbehoefte te voldoen door het aantrekken van kort geld. De toegestane netto vlottende schuld wordt bepaald door de kasgeldlimiet. Voor het jaar 2005 is de kasgeldlimiet voor de gemeente Kerkrade als volgt berekend : (a) omvang van de jaarbegroting per 1-1-2005 101,8 miljoen. (b) bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 8,5% Kasgeldlimiet voor 2005: (a) x (b) afgerond 8,65 miljoen De toets aan de kasgeldlimiet vond kwartaalsgewijs plaats door het verschil te bepalen tussen de werkelijke netto vlottende schuld en de kasgeldlimiet. De provinciale toezichthouder is telkens van de uitkomst op de hoogte gesteld. In geen van de gevallen was sprake van overschrijding van de limiet. Rente risico op vaste schuld (renterisiconorm) Het instrument dat de Wet Fido geeft om de renterisico s van opgenomen langlopende geldleningen in beeld te brengen en te analyseren is de renterisiconorm. Het model daarvoor is door het rijk aangereikt. De norm geeft een kader voor een zodanige opbouw van de leningportefeuille dat het renterisico door rente-aanpassing en herfinanciering van geldleningen wordt beperkt. Bij een evenwichtige opbouw van de portefeuille wordt het risico op de vaste schuld gespreid over jaren. Van een evenwichtige opbouw is

10 voorts sprake als niet in enig jaar een onevenredig deel aan herfinanciering onderhevig is. In navolgend overzicht wordt de relatie gelegd tussen renterisico en renterisiconorm. Omschrijving 2005 1a. Renteherziening op vaste schuld o/g - 1b. Renteherziening op vaste schuld u/g - 2. Netto renteherziening vaste schuld (1a - 1b) - 3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld 10.000 3b. Nieuw verstrekte lange leningen - 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a - 3b) 10.000 5. Betaalde aflossingen (regulier) 3.611 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 3.611 7. Rente risico op vaste schuld (2 + 6) 3.611 Rente risiconorm 8. Stand vaste schuld per 1-1-2005 (excl. woningbouw) 63.245 9. Bij ministeriele regeling vastgestelde percentage 20% 10. Rente risiconorm (8 x 9) 12.649 Toets rente risiconorm 10. Rente risiconorm 12.649 7. Rente risico op vaste schuld 3.611 Ruimte (+) / overschrijding (-) (10-7) + 9.038 Het overzicht toont aan dat de gemeente in zeer ruime mate voldoet aan de norm. De actuele leningportefeuille bevat geen leningen waar rente-aanpassing op termijn aan de orde is. Dit betekent dat ook in structureel opzicht aan de norm wordt voldaan. Kredietrisico s Het betreft kredietrisico s op door de gemeente aan derden verstrekte gelden. Het volgende overzicht geeft inzicht in partijen en restantschuld ultimo 2005. Partijen (kredietrisico s) Schuld % woningverenigingen 3.213 71,99 EBC 200 4,48 Kredietbank Limburg 173 3,87 georganiseerde sport 842 18,87 overige 35 0,79 Totaal 4.463 100,00 De verstrekte geldleningen conflicteren niet met de uitgangspunten van de Wet Fido. Er is momenteel geen sprake van achterstanden op verplichtingen. Koers- en valutarisico s Van koersrisico s is sprake als de financiële activa van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. Meer in het bijzonder gaat het dan om de vaste financiële activa die enerzijds bestaan uit aan derden verstrekte leningen. Deze zijn reeds eerder behandeld bij het onderdeel kredietrisico s. Anderzijds gaat het om aandelenbezit en deelnames. Deze worden nader behandeld in de paragraaf verbonden partijen. De gemeente verricht slechts transacties in euro s, waardoor van valutarisico s geen sprake is.

11 5.2. Gemeentefinanciering Hierna worden enige aspecten van gemeentefinanciering nader uiteengezet. Leningenportefeuille Onderstaand overzicht verschaft inzicht in de samenstelling, grootte, de rentegevoeligheid van opgenomen leningen alsmede mutaties als gevolg van nieuwe leningen, uiteraard voor zover aan de orde. Leningen (excl.woningbouw) bedrag % stand per 1-1-2005 63.245 gem. 4,692 bij: nieuwe leningen 10.000 3,585 af: reguliere aflossingen 3.611 af: vervroegde aflossingen 0 bij: herfinanciering 0 stand per 31-12-2005 69.634 gem. 4,815 Uitzettingen Het gaat hierbij om uitzettingen korter dan een jaar. Ze hebben tot doel optimaal rendement uit een incidentele overliquiditeit te halen. Ook in het rekeningjaar 2005 hebben korte-termijn-transacties plaatsgevonden. Relatiebeheer De gemeente onderhoudt rekeningen bij meerdere banken. In de eerste plaats valt te noemen de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, waar tevens een krediet-faciliteit van ruim 5,7 miljoen beschikbaar is. Bij de ING-groep, met gescheiden rekeningen voor ING-bank en Postbank bedraagt het mogelijke kredietvolume 1,1 miljoen. Daarnaast is er omwille van invorderings-strategische overwegingen een rekening in Duitsland. Duitse cliënten betalen dan makkelijker. Met name met de B.N.G. vond regelmatig overleg plaats inzake optimalisering van bestaande producten, nieuwe producten, en het niveau van de dienstverlening. Kasbeheer Kasbeheer regelt het beheer van saldi en liquiditeiten en zoveel mogelijk de sturing van middelenstromen. Doel is het optimaliseren van het renterendement. Daarbij worden de volgende korte-termijnproducten gebruikt: rekening-courant-krediet, dag- en kasgelden. Additionele aandachtspunten zijn de beperking van het contante geldverkeer en de promotie van elektronische betaalvormen. Organisatie Verantwoordelijkheden, bevoegdheden en overige in het treasurytraject aan de orde zijnde spelregels zijn in het treasurystatuut opgenomen. Dit statuut maakt thans deel uit van de Financiële beheersverordening gemeente Kerkrade 2005" ex. art.212 GW (raad oktober 2005). Informatievoorziening Ten behoeve van de treasuryfunctie wordt zowel van interne als externe informatie-systemen gebruik gemaakt. Bij de externe informatievoorziening is een prominente rol voor BNG-dataservices en BNG-online weggelegd. De efficiency en informatiewaarde van de systemen wordt regelmatig geëvalueerd. 6. Paragraaf bedrijfsvoering 6.1. Financieel beleid en beheer De kaders rondom financieel beleid, financieel beheer en organisatie, accountantscontrole en de doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken door het college zijn vastgesteld in de Financiële beheersverordening 2005 (art.212, raad oktober 2005), resp. de Controleverordening 2003 (art.213, raad september 2003) en resp. de Onderzoeksverordening (art.213a, raad september 2003).

12 In de Controleverordening is het bij de controle te hanteren normenkader in hoofdlijnen vastgelegd. Ter voorbereiding en ondersteuning van de accountantscontrole moet de gemeenteraad echter nog een aantal zaken nader regelen in een controleprotocol. Als gevolg van nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot het begrip rechtmatigheid is het in december 2004 vastgestelde controleprotocol vervangen door het geactualiseerde Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Kerkrade 2005 (raad december 2005). Er zijn in 2005 geen formele art.213a-onderzoeken uitgevoerd door het college. Wel is bijzondere aandacht gegeven aan de organisatie van het beheer van de gemeentelijke gebouwen (zie ook de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen ). Voorts is er bijzondere aandacht voor samenwerking in Parkstadverband op het gebied van automatisering. Ook dat traject loopt nog. 6.2. Dualisme Aanvankelijk was beoogd het wetsvoorstel Dualisering medebewindsbevoegdheden waaraan onze verordeningen aangepast moeten worden, per 1 januari 2004 in te voeren. Uiteindelijk is deze wet op 8 maart 2006 in werking getreden, daags na de gemeenteraadsverkiezingen. Met de invoering van deze wet komt uiteindelijk duidelijkheid over de bevoegdhedenverdeling tussen voornamelijk de bestuursorganen raad en college. Met de aanpassingen aan de verordeningen is reeds eind 2005 begonnen. In september 2005 heeft de raad de geactualiseerde Verordening rekenkamercommissie Gemeente Kerkrade 2005 vastgesteld en in december 2005 zijn de leden van de commissie benoemd. De commissie bestaat uit drie raadsleden en drie externe leden. Met de inwerkingtreding van deze verordening en de start van de werkzaamheden van deze commissie heeft Kerkrade voldaan aan de laatste van een reeks wettelijke verplichtingen waaraan gemeenten in het kader van de invoering van het dualisme moeten voldoen. Daar waar geruime tijd gesproken is over invoering van de direct gekozen burgemeester per maart 2006, kan worden gemeld dat de invoering hiervan in de loop van 2005 is uitgesteld. 6.3. Bedrijfsvoering Hierna komen enkele onderwerpen met betrekking tot de gemeentelijke bedrijfsvoering aan de orde. Risico-management Op basis van een in 2004 uitgevoerde inventarisatie en analyse van risico s is in 2005 met name de aandacht gericht op het treffen van maatregelen voor het beheersen van deze risico s. Dit krijgt gestalte door het monitoren van deze maatregelen, het actualiseren van gegevens en het inbouwen van controlmechanismen in de reguliere bedrijfsvoering. Organisatieontwikkeling en Human Resource Management Aan het management-developmenttraject is in 2005 een vervolg gegeven. Op de eerste plaats heeft binnen het bestek van de reguliere functionerings en ontwikkelingsgesprekken een inventarisatie plaatsgevonden van de wensen, ambities en behoeften van medewerkers met betrekking tot de eigen persoonlijke ontwikkeling. Deze inventarisatie is in een elektronische kaartenbak opgeslagen. Hiermee is de basis gelegd voor een kwalitatief en kwantitatief leeftijdsbewust personeelsbeleid. De match tussen de geïnventariseerde gegevens en de wensen, ambitie en doelstelling van de organisatie zal in een volgende stap worden gemaakt. Een Persoonlijk Opleidingsplan zal hier een resultante van zijn. Voor het ambtelijke topmanagement heeft in samenwerking met de Open Universiteit een eerste reflectiebijeenkomst plaatsgevonden. Uitbouw en verfijning van ondersteunende systemen en personeelsinstrumenten, zullen in de toekomst verdere invulling krijgen. De eerste aanzetten voor een verdergaand bewustwordingstraject van leeftijdsbewust personeelsbeleid (3 e leeftijd) en integriteitsbeleid zijn gemaakt. In 2006 en volgende jaren zal op HRM-terrein op deze onderwerpen het speerpunt komen te liggen. Gelijktijdig zijn op verschillende terreinen werkzaamheden verricht die gekoppeld kunnen worden aan strategische samenwerkingsprojecten binnen Parkstad en de regio. Voorts is het binden van medewerkers aan onze organisatie en de persoonlijke ontwikkeling van deze medewerkers een strategische keuze die zich, gezien de ontwikkeling op de arbeidsmarkt, steeds

13 duidelijker gaat aftekenen. Consolideren en stabiliseren vormen de pijlers waarlangs, na de aanzienlijke uitstroomoperatie, is en zal worden geïnvesteerd. Daarvoor zijn de opleidingstrajecten geïntensiveerd en is het interne mobiliteitsvraagstuk (POP/POG en loopbaantrajecten) met de opzet en implementatie van een intern systeem versterkt. Op het brede terrein van personeelsmanagement is het rechtmatigheidbeginsel versterkt. Dit heeft geleid tot verdergaande toetsing en bewaking van besluitvorming. Het gewijzigd beleid t.a.v. kinderopvang zal in 2006 worden voortgezet hetgeen resulteert in een structurele meevaller. De financiële effecten (voor werkgevers) van het nieuwe zorgstelsel en de levensloopregeling veroorzaken een druk op de totale loonsom. Door middel van gerichte informatievoorziening aan alle medewerkers zijn de uiteenlopende veranderingen toegelicht. Daarbij worden medewerkers geadviseerd om zelf keuzes te maken. Dit past bij een veranderende organisatie en een gewijzigde en eigentijdse invulling van het ambtenaarschap. De extra inzet ten behoeve van Arbo en Zorg zijn positief ontvangen en hebben naast het reïntegratievraagstuk tot verdere samenwerking geleid binnen de regio. Voor de rechtspositie en met name de arbeidsvoorwaarden is een traject ingezet van verdere harmonisering en uniformering. De Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt) verplicht om topinkomens openbaar te maken die hoger zijn dan het gemiddelde ministerssalaris. Dit is in de gemeente Kerkrade niet het geval. De analyse van de kostenplaatsen/indirecte kosten gaat tevens in op de personele kosten. Tevens is informatie opgenomen in de afzonderlijke Staten en bijlagen bij de jaarrekening 2005. Inkoop en aanbestedingen Inkoop en aanbestedingen is in onze gemeente ingericht overeenkomstig het gecoördineerde inkoopmodel. In dit model bestaat een duidelijk taakverdeling tussen de centrale vakafdeling (beleidsadvisering, kaderstelling en controlling) en de sectoren (uitvoeren aanbestedingen). De veranderende wetgeving op het terrein van inkoop en aanbestedingen, zowel in Europees verband als nationaal, recente jurisprudentie en rechtmatigheidsaspecten hebben hun weerslag op de gemeentelijke aanbestedingspraktijk niet gemist. Als gevolg hiervan zijn door de coördinerende afdeling van de Bestuursdienst in 2005 in steeds toenemende mate adviezen uitgebracht aan de sectoren over de te volgen procedures. Het vakgebied van inkoop en aanbestedingen vergt dan ook meer aandacht dan in het verleden. In 2005 is voorts een start gemaakt met de invoering van een contractinformatiesysteem. In de 2 e helft van 2005 heeft de nadruk gelegen bij de praktische ondersteuning door de vakafdeling van de ambtenaren belast met inkoop en aanbestedingen. De evaluatie en eventuele aanpassing van het vigerende aanbestedingsbeleid is om deze reden doorgeschoven naar begin 2006. Ten behoeve van de ambtenaren die belast zijn met de operationele inkoop zijn voorbereidingen getroffen voor een workshop op het terrein van inkoop en aanbesteden, welke in het 1 e kwartaal van 2006 zal plaatsvinden. Onder meer op bovenstaande wijze wordt invulling gegeven aan de verbeterplannen, welke dienen ter professionalisering van de gemeentelijke inkoopfunctie. Planning en control Als gevolg van de dualisering dient de informatievoorziening aan raad en college te worden herijkt. Onder meer betreft dit opzet en inrichting van begroting, rekening en voorjaars- en najaarsrapportages. Een belangrijke rol is hierin weggelegd voor het benoemen van maatschappelijke effecten en indicatoren in de genoemde instrumenten van de planning en controlcyclus. Een eerste aanzet tot implementatie van deze specifieke aspecten heeft in 2005 plaatsgevonden. Voor het overige zijn de instrumenten van de planning en controlcyclus aan de gewijzigde uitgangspunten aangepast. Facilities, informatie- en communicatietechnologie De verdere vormgeving van de afdeling FIA van de Bestuursdienst is in 2005 afgerond. De doorontwikkeling van de informatiesystemen heeft op diverse terreinen plaatsgevonden. De verdere implementatie zal in 2006 plaatsvinden.

14 Het basisregistratiesysteem is ingevoerd. Het documentair structuur plan (DSP) heeft een plek in de organisatie verworven. De invoering zal in 2006 worden afgerond. Hoewel veel aandacht en tijd is gestoken in de promotie van het historisch archief is er een daling van het aantal bezoekers te zien. 6.4. Rechtmatigheid Hieronder worden een aantal algemene ontwikkelingen weergegeven, alsook de specifieke Kerkraadse situatie belicht. Rechtmatigheidsbegrip In de aanbieding is al aan bod gekomen de rechtmatigheidcontrole door de accountant. Het is van belang dat de besteding van publiek geld rechtmatig is, dat wil zeggen in overeenstemming met relevante in- en externe wet- en regelgeving wordt ontvangen en besteed. Daaronder valt bijvoorbeeld een goed financieel beheer, de naleving van de subsidievoorwaarden en het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik van wet- en regelgeving ( M&O-criterium ) door een mix van controle op gegevens van derden, voorlichting en sanctionering. Ontwikkelingen Begin 2005 is het landelijke Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten (PRPG) opgericht. Doelstelling van het PRPG is het uitbrengen van zwaarwegende adviezen en suggesties aan de wetgever, de provincies, de gemeenten en het Nivra over de toepassing van het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten (BAPG ) in de praktijk en de borging van rechtmatigheid binnen provincies en gemeenten. Ook volgt het PRPG de actuele ontwikkelingen op het gebied van rechtmatigheid. Ten behoeve van het rechtmatigheidsonderzoek heeft het PRPG in oktober 2005, na afstemming met het Nivra, de Kadernota Rechtmatigheid 2005 gepubliceerd waarin de belangrijkste vraagstukken uit de praktijk worden behandeld en waar richting wordt aangegeven aan mogelijke oplossingen. Het rechtmatigheidsbegrip is dus ook landelijk nog steeds in ontwikkeling. Voor meer verslaggevingstechnische vraagstukken was al in in 2004 de landelijke Commissie BBV opgericht, die een soortgelijke rol vervult. Koepelnota rechtmatigheid 2005/2006 Nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot het rechtmatigheidsbegrip vergden voor het jaar 2005 een aantal reparaties en aanpassingen van de interne regelgeving. Middels de koepelnota 2005 / 2006 (raad november 2005) en enkele separate besluiten is hieraan voldaan. Benadrukt wordt dat het rechtmatigheidsbegrip landelijk nog steeds in ontwikkeling is en dat zowel het PRPG als de Commissie BBV soms verrassende uitspraken kunnen doen. Kadernota Misbruik en Oneigenlijk gebruik Onder het rechtmatigheidsbegrip valt ook het Misbruik en Oneigenlijk gebruik (M&O)-criterium. Middels de Kadernota Misbruik en Oneigenlijk gebruik, vastgesteld door de Raad d.d. 30 november 2005, is het M&O-beleid in algemene zin geformaliseerd. Ten aanzien van diverse beleidsterreinen zijn in Kerkrade maatregelen getroffen om misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen, zoals bijvoorbeeld Sozawe, Belastingen, Publiekszaken, Wvg, Leerlingenvervoer en Subsidies. Interne toetsing Procesgewijs vindt interne toetsing plaats op de naleving van relevante wet- en regelgeving, bijvoorbeeld ten aanzien van personeel/salarissen, investeringen, subsidieverstrekking, belastingen en heffingen, treasury, sociale uitkeringen, bouwvergunningen, publiekszaken, etc. Tevens worden de afrekeningen van diverse projectsubsidies getoetst. Waar relevant, mogelijk en zinvol vinden correcties plaats en/of worden de bevindingen gebruikt voor het doorvoeren van procesmatige verbeteringen. Afgezien van een aantal mineure opmerkingen, worden hieronder een aantal zaken nader belicht. Onderwijs Naast de reguliere bijdragen ontvangt de gemeente specifieke rijksmiddelen voor Gemeentelijk Onderwijs Achterstandenbeleid (GOA), Onderwijs in Allochtone en Levende Talen (OALT), Zieke Leerlingen (ZL), Schoolbegeleiding (SBD), etc. De jaaropgaven over 2004 richting Ministerie van OCW zijn in 2005 tijdig opgeleverd en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring.

15 Sociale Zaken en Werkgelegenheid De Wet Werk en Bijstand heeft vanaf 2004 vervangen de algemene bijstandswet (ABW), de wet financiering ABW, IOAW en IOAZ, Wet inschakeling werkzoekenden (WIW) en het besluit instroomdoorstroombanen (ID-banen). De jaaropgaven over 2004 richting Ministerie van SoZaWe zijn in 2005 voor wat betreft de uitvoering van het verslag over de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (VODU WWB), de Ioaw, Ioaz, BBZ en de vml. Wet Werkloosheids Voorziening (WWV) tijdig opgeleverd en voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Dat geldt ook voor de verantwoordingen over de Vangnetregeling huursubsidie, het Bekostigingsbesluit inburgering nieuwkomers (WIN), de Regeling opvang asielzoekers (ROA), de Wet gemeentelijke zorg voor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf (VVTV), Kinderopvang en buitenschoolse opvang alleenstaande ouders en de Tijdelijke Stimuleringsregeling Bevordering, Activering en Uitstroom ABW, IOAW of IOAZ door middel van klantmanagement (TBAU). Overige specifieke subsidies door de gemeente verkregen Voor diverse projecten is in 2005 de naleving van de subsidievoorwaarden getoetst, zijn de betreffende eindafrekeningen tijdig opgesteld en van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. Het betreft Verkeersmaatregelen Rukkerweg (GDU), Evaluatie 30km-zone (GDU), Stads- en dorpsvernieuwing 2004, Wvg dure woningaanpassingen 2004, Inburgering Oudkomers, Opgraving van het Romeins villa-complex Holzkuil, Ontsluiting bedrijventerrein Willem Sophia (EFRO), Revitalisering Bedrijventerrein Spekholzerheide II (Provincie/EFRO), Technoplein / Sociale Cohesie Campus (EFRO), Herstel Brug Locht, Reconstructie Kampstraat (GDU), Reconstructie Stationstraat-Hamstraat (Provincie/Interimbesluit Duurzaam Veilig ) en Ontsluiting Gaia-park (EFRO). De accountantsverklaring bij het Besluit woninggebonden subsidies 2001-2004 was met een beperking omdat een bepaald besluit formeel te laat genomen was. 7. Paragraaf verbonden partijen In de paragraaf verbonden partijen zijn de rechtspersonen opgenomen waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking stelt die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiele problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Van belang is dat de doelstellingen van de gemeente en de doelstellingen van de verbonden partij synchroon lopen en de realisatie van de doelstellingen. Onderstaand overzicht vermeldt de verbonden partijen van de gemeente Kerkrade. Voor zover er in 2005 mutaties hebben plaatsgevonden, zijn deze afzonderlijk toegelicht. 1. Gemeenschappelijke Regeling Rd4 Heerlen 2. Gemeenschappelijke Regeling G.G.D. O.Z.L. Heerlen 3. Gemeenschappelijke Regeling Brandweer Parkstad-Limburg Heerlen 4. Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorzieningsschap O.Z.L. Heerlen 5. Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg Heerlen 6. Gemeenschappelijke Regeling Regionale Brandweer Margraten 7. Gemeenschappelijke Regeling Eurode Kerkrade 8. Gemeenschappelijke Regeling Sociale Kredietverstrekking en Schuldhulpverlening in Limburg Heerlen 9. Gaia Park B.V. Apeldoorn 10. Parkstad Limburg Stadion Kerkrade (incl. tenaamstelling) 11. Parkeeraccommodaties Kerkrade B.V. Kerkrade 12. E.B.C. Eurode Business Center GmbH & Co. KG Herzogenrath 13. Kredietbank Limburg Heerlen 14. N.V. Industriebank Limburgs Instituut voor Ontwikkeling en Financiering (LIOF) Maastricht 15 N.V. Licom Heerlen 16. Multifunctioneel Complex d r Pool B.V. Kerkrade

16 17. Nazorg Limburg BV Maastricht Airport 18. N.V. Bank Nederlandse Gemeenten - Den Haag 19. Waterleiding Maatschappij Limburg Maastricht 20. Essent - Arnhem 21. Technologie Park Herzogenrath GmbH Herzogenrath 22. N.V. Luchthaven Zuid-Limburg Beek 23. N.V. Reinigingsdiensten RD4 Heerlen 24. Gemeenschappelijke Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR) Zuid-Limburg Heerlen 25. Vereniging CULTour Euregio Kerkrade ad. 2. Gemeenschappelijke Regeling G.G.D. O.Z.L. Heerlen; en ad. 24. Gemeenschappelijke Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR) Zuid-Limburg Heerlen In 2005 hebben de 19 gemeenten, waaronder Kerkrade, ingestemd met de fusie van de drie GGD en de GHOR Zuid-Limburg. Per 1 januari 2006 is de nieuwe Gemeenschappelijke Regeling GGD Zuid-Limburg een feit. Uitgangspunt van de fusie is dat dit budgettair neutraal geschiedt, derhalve niet leidt tot een hogere gemeentelijke bijdrage. Tekorten of overschotten zullen tot uitdrukking worden gebracht in de individuele liquidatiebalans. ad. 5. Gemeenschappelijke Regeling Parkstad Limburg Heerlen Op 15 november 2005 stemden zeven gemeenteraden in Parkstad Limburg vrijwel unaniem voor het verwerven van de WGR+ (Wet Gemeenschappelijke Regelingen - Plus) status. Op basis van deze besluitvorming is de WGR+ status van Parkstad Limburg bij de minister aangevraagd. Hiermede kan worden geconcludeerd dat de intensivering van de regionale samenwerking en de versterking van de positie van het Parkstad bestuur en de Parkstad raad een feit is. ad. 8. Gemeenschappelijke Regeling Sociale Kredietverstrekking en Schuldhulpverlening in Limburg ad.13. Kredietbank Limburg Heerlen De Gemeenschappelijke Regeling Kredietbank Limburg, Bank Limburgse Gemeenten is door de vereiste meerderheid van de aan die regeling deelnemende gemeenten opgeheven. In plaats van deze regeling is een nieuwe gemeenschappelijke regeling in werking getreden: de Gemeenschappelijke Regeling Sociale Kredietverlening en Schuldhulpverlening in Limburg. Doel van deze regeling is enerzijds hulp te verlenen aan burgers die door hun schuldenlast in financieel/maatschappelijke problemen zijn of kunnen komen en anderzijds het op een verantwoorde wijze voorzien in de behoefte aan krediet. De regeling is opgericht waarbij de deelnemende gemeenten streven naar een integratie van de schuldhulpverlening alsmede streven naar een doelmatige samenwerking bij het uitvoeren van bevoegdheden op grond van de Wet op het Consumentenkrediet. Het rechtspersoonlijkheid bezittend lichaam genaamd Kredietbank Limburg is gevestigd in Heerlen. ad. 9. Gaia Park B.V. Apeldoorn In verband met een overschrijding van het bouwbudget van Gaiapark is eind 2004 de gemeenteraad akkoord gegaan met een verhoging van de gemeentelijke deelneming in het aandelenkapitaal van GaiaPark BV met een bedrag van 208.800. De uitgifte van de extra aandelen onder de vier partners was in dezelfde verhouding als de eerdere inbreng. Ook de andere partners, de Stichting Apenheul, Moraco NV alsmede LIOF NV hebben naar rato extra participatie ingebracht. De rentelasten van de additionele deelname worden opgevangen via de voorziening GaiaPark c.q. de toekomstige retributies. E.e.a. is in 2005 geëffectueerd. ad. 19. Waterleiding Maatschappij Limburg Maastricht Medio 2005 heeft een herverdeling plaatsgevonden van de aandelen. Op basis van evenredigheid van het aantal inwoners heeft de gemeente Kerkrade nu 17 van de 500 aandelen (-2). ad. 22. N.V. Luchthaven Zuid-Limburg Beek Omdat onze gemeente geen enkel risico wilde lopen is in februari 2003 besloten om in het kader van de privatisering van de NV Luchthaven Maastricht geen aandeelhouder te worden van de NV Holding

17 Businesspark Luchthaven Maastricht. Medio 2004 zijn 70% van de aandelen van de NV Holding Businesspark Luchthaven Maastricht geleverd aan Omniport Dura Vermeer. Voor de regionale partijen zoals LIOF, Kamer van Koophandel en gemeenten was in principe een belang van 30% gereserveerd. Geen enkele regionale partner is echter bereid om risicodragend te participeren in de Holding. Tegen een besluit om ook de resterende 30% van de aandelen te verkopen aan Omniport Dura Vermeer is derhalve geen bezwaar. Om de regionale betrokkenheid bij de luchthaven te waarborgen wilde Omniport Dura Vermeer de mogelijkheid bieden om te participeren via zogenaamde B-aandelen. Namens de regionale partners zou de gemeente Maastricht de onderhandelingen voeren. Dit proces is nog gaande. Vooralsnog is er geen aanleiding om af te wijken van het collegebesluit van februari 2003. ad. 25. Vereniging CULTour Euregio. De gemeente Kerkrade is in 2003 lid geworden van de vereniging CULTour Euregio. Deze vereniging omvat momenteel 38 gemeenten uit de Euregio Maas-Rijn. De vereniging is gezeteld in Kerkrade en is opgericht in verband met de samenwerking in het kader van een Interreg-project. Dit project is er op gericht om nieuwe impulsen te geven op het vlak van het Euregionaal cultuurtoerisme. De Interregsubsidiëring loopt medio 2006 af. Het project zal worden voortgezet waarbij van de deelnemende gemeente een bijdrage van 1.500 per jaar zal worden gevraagd om het project voort te zetten. 8. Paragraaf grondbeleid Algemeen Grondexploitatie is een reeks van elkaar opeenvolgende stappen waarin gronden worden aangekocht, bouwrijp worden gemaakt en wegen en riolering etc. worden aangelegd om vervolgens deze gronden te verkopen voor de bouw van woningen of bedrijven. Via het vaststellen en implementeren van grondbeleid kan een verdere invulling worden gegeven aan programma s (groen, wonen, werken en recreëren). Het implementeren van grondbeleid kan niet alleen leiden tot extra opbrengsten maar ook tot extra lasten c.q. financiële risico s voor de gemeente. Visie en organisatie Het gemeentelijk grondbeleid is in 1999 vastgesteld in de Grondnota. Deze nota is de rode draad voor het uit te voeren grondbeleid, waarbij een relatie wordt gelegd met de ruimtelijke taakstelling op het gebied van woningbouw en bedrijfsterreinen. Jaarlijks wordt de Grondnota door het College van B&W geactualiseerd. Basis voor de grondnota vormt de methodiek van de residuele grondwaarde, op basis waarvan de grondprijs van gemeentegrond voor woningbouwontwikkeling wordt bepaald. De projectorganisatie Ontwikkelingsbedrijf Kerkrade (OBK) is belast met de realisatie van het ontwikkelingsprogramma op het gebied van woningbouw en bedrijfsterreinen. Het kader voor het functioneren van het OBK is neergelegd in beheersvoorschriften, waarin processen en procedures inzake het ontwikkelingsprogramma en de administratie en beheer van gronduitgifte zijn aangegeven. Daarin is ook vastgelegd dat naast de grondprijs nog diverse bijdragen worden gevraagd in iedere grondexploitatie, zoals een bijdrage voor wijkontwikkelingsplannen, een bijdrage voor het opstellen van een bestemmingsplan bij externe grondexploitaties voorzover de gemeente deze dient op te stellen, een bijdrage voor voorbereiding- en toezichtskosten en een bijdrage voor de dekking van ontwikkelingskosten. Naast de jaarlijkse actualisatie van het grondbeleid via de grondnota, wordt twee keer per jaar over de voortgang binnen de projecten gerapporteerd aan de stuurgroep OBK. In iedere grondnota wordt de ontwikkelingsopgave op het gebied van woningbouw en uitgifte bedrijfsterreinen neergelegd. Dit is gebaseerd op het woningbouw- en economisch beleid. In de grondnota 2006 is deze geactualiseerde opgave verwoord. Daarnaast worden de revenuen uit de grondexploitaties van woningbouwprojecten en de uitgifte van bedrijfsterreinen geraamd. Deze revenuen worden gestort in de reserve OBK. Bedrijfsterreinen De grondprijs voor bedrijfspercelen wordt marktconform bepaald en is sterk conjunctuurafhankelijk. Duidelijk is dat uit de verkoop van bedrijfspercelen op de Locht een belangrijk aandeel voor de reserve

18 OBK dient te worden behaald. Na het topjaar 2004 is er in 2005 geen enkel perceel verkocht. Wel is de optie op één perceel verzilverd. Voor het jaar 2005 heeft dan ook geen winstafroming plaatsgevonden. In de jaren 2006 tot en met 2009 dienen de resterende percelen te worden verkocht. De grondexploitatie voor het bedrijventerrein Dentgenbach is in 2005 afgesloten, ondanks het feit dat er nog één perceel uitgeefbaar is, gelegen aan de Tunnelweg. Dit is echter een perceel dat alleen interessant is voor de bedrijven die direct aan dit perceel grenzen. Mocht dit uiteindelijk resulteren in een (gedeeltelijke) grondverkoop, dan komen de revenuen hiervan ten gunste van de Reserve OBK. Woningbouw De grondprijs voor de gemeentegrond bij woningbouwlocaties wordt bij een programma in het middeldure segment residueel bepaald. Dit betekent dat de grondwaarde afhankelijk is van de omzet in de verkoop c.q. verhuur van woningen of commerciële ruimte. In 2005 is gemeentegrond verkocht in het exploitatiegebied Veldkuilstraat-Kruisstraat. Voor 2006 dient uit de verkoop van gemeentegrond in Marktstraat 6-10, Vrije Academie, Pastoor Theelenstraat, Lupinestraat-Anemonenstraat, Dislokaties Brede school en Op den Knip een resultaat te worden behaald. Van de drie dislocaties Campus die vrijkomen, is er slechts één beschikbaar (Pastoor Theelenstraat), de resterende twee (St. Martinusstraat en Heistraat) komen pas op zijn vroegst halverwege 2007 beschikbaar, zodat hierna pas met de verkoop kan worden gestart. Het resultaat uit herontwikkeling van de dislocaties van de Brede School was voorzien in 2005. Deze kwamen echter eerst in de tweede helft van 2005 vrij, zodat het te behalen resultaat naar 2006 diende te worden verschoven, momenteel zijn de planvoorbereidingen in volle gang. De grond in het exploitatiegebied Marktstraat-Einderstraat zal medio dit jaar aan de projectontwikkelaar worden verkocht. Dit is een kostendekkende grondexploitatie. Planschade De risico s met betrekking tot planschade worden zo veel mogelijk afgewenteld op de projectontwikkelaar. Echter bij projecten die de gemeente zelf uitvoert kan de planschade niet op een derde partij worden afgewenteld. Voorbeelden van dit soort projecten zijn de dislokaties Brede school en Campus. Voor Akerstraat-Carboonplein is de gemeente voor 50% risicodrager. Overige In de reserve OBK ontbreken de revenuen uit de verkoop van gemeentegrond in herstructureringslocaties. Deze gemeentegronden zijn eind 2002 om niet overgedragen aan de woningcorporaties en aan St. Huisvesting Ouderen, met de opmerking dat het grondexploitatierisico voor rekening van de corporaties is. Basis hiertoe vormde een intentie-overeenkomst die de gemeente in 2000 heeft gesloten met de woningcorporaties. Daarnaast zijn voor een aantal locaties, zoals het Centrumplan, Marktstraat- Einderstraat en Akerstraat-Carboonstraat subsidiebijdragen door de Raad geaccordeerd, om op deze wijze de grondexploitatie kostendekkend te kunnen maken. Verder verkoopt het OBK kleinschalige stroken restgroen danwel geeft deze stroken in gebruik. Het tarief wordt jaarlijks geïndexeerd. Voor wat betreft woningbouw en bedrijfsterreinen is in programma 1 resp. programma 4 overige beleidsmatige informatie opgenomen met betrekking tot het grondbeleid. Een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de grondexploitaties in relatie tot de reserve OBK is opgenomen in de Voorjaarsnota 2006 (raad juni 2006). 9. Algemene dekkingsmiddelen In dit onderdeel worden de middelen (baten/lasten) weergegeven met een algemeen karakter zoals voorgeschreven in het BBV. Deze dienen namelijk buiten de programma s te worden gehouden. Lokale heffingen In het onderdeel algemene dekkingsmiddelen treffen we bij lokale heffingen die heffingen aan, waarvan de besteding niet gebonden is. Dit betreft de onroerende zaak belasting, de hondenbelasting, de baatbelasting, de precariorechten en de toeristenbelasting. Tevens zijn hier opgenomen de kosten die direct verband houden met deze opbrengsten. Lokale heffingen, waarvan de besteding wel gebonden is, bijvoorbeeld afvalstoffenheffingen, rioolrechten en diverse leges, worden op de desbetreffende programma s verantwoord.