Onderzoek naar paniek stoornis subtypes Thomas Pattyn
Outline Doctoraatsproject in samenwerking met UA (CAPRI) en VUmc bestaande uit 5 onderzoeken: 1.Identificatie van paniekstoornis subtypes via factor mixture modeling 2.Emotionele verwerking in de paniekstoornis (subtypes) 3.Stressverwerking in de paniekstoornis (subtypes). 4.Overlap tussen tinnitus en angst: review 5.Hersenactiviteit in tinnitus patiënten met en zonder angst 2
Rationale of waarom Sinds DSM-III geen wijzingen in criteria 4 v/d 13 symptomen Psychiatrische comorbiditeit Neurobiologische verschillen 3
Onderzoekshypothese of wat Paniekstoornis Subtypes 4
Methodologie of hoe 3 voorwaarden Bottom up aanpak Categorisatie Dimensionaliteit Factor mixture modeling Factor analyse Latente klasse analyse 5
Onderzoekspopulatie of wie Netherlands Study of Depression and Anxiety (NESDA) Current panic disorder with/without agoraphobia N= 658 Beck Anxiety Inventory (BAI) Self-report 21 anxiety items Scored 1 to 4 ( not at all to severely ) Somatic and subjective subschales
1 Cognitive-autonomic subtype, 29.8% (n=196) Autonomic subtype, 29.9% (n=197) Aspecific subtype, 40.3% (n=265) 0,5 0 Dizzy Numbness Difficulty in breathin Feeling of choking heart pounding Indigestion Face flushed Hot/cold sweats Feeling hot Wobbliness in legs Hands trembling Shaky Unable to relax Faint Nervous Terrified Scared Fear of worst happe Fear of dying Losing control
1 Cognitive-autonomic subtype, 29.8% (n=196) Autonomic subtype, 29.9% (n=197) Aspecific subtype, 40.3% (n=265) 0,5 0 Feeling hot Dizzy Numbness Difficulty in breathin Feeling of choking heart pounding Indigestion Face flushed Hot/cold sweats Wobbliness in legs Hands trembling Shaky Unable to relax Faint Nervous Terrified Scared Fear of worst happ Fear of dying Losing control
Klinische verschillen Geen verschil in geslacht, leeftijd, rookgedrag, aantal somatische comorbiditeiten of fysiek gedrag Wel verschil in ernst, functioneren, psychische comorbiteit en aantal suicidepogingen ASI Cognitive-autonomic Autonomic Aspecific WHODAS Comorbide angst, % Comorbide depressie, % N suicide poging, x100 0 25 50 75 100
Besluit Identificatie van drie empirische, fenomenologische subtypes: Cognitive-autonomic (29.8%) Autonomic (29.9%) Aspecific (40.3%) Met klinische verschillen tussen de subtypes Met neurobiologische verschillen?
Outline Doctoraatsproject in samenwerking met UA (CAPRI) en VUmc bestaande uit 5 onderzoeken: 1.Identificatie van paniekstoornis subtypes via factor mixture modeling 2.Emotionele verwerking in de paniekstoornis (subtypes) 3.Stressverwerking in de paniekstoornis (subtypes). 4.Overlap tussen tinnitus en angst: review 5.Hersenactiviteit in tinnitus patiënten met en zonder angst 12
Introductie Emotionele verwerking Paniekstoornis Subtypes 13
Onderzoeksvragen Paniek stoornis Subtypes Connectiviteit 14
Studiekenmerken Design Cross-sectioneel Methodologie Functioneel beeldvorming Paradigma Emotionele gezichten 15
Studiepopulatie Gezonde controlegroep (n=68) Paniekstoornis (n=88) Cognitief-autonoom (n=22) Autonoom (n=16) Aspecifiek (n=35) Pattyn T., Van Den Eede F., Lamers F., Veltman D., Sabbe B., Penninx B. Identifying panic disorder subtypes using factor mixture modeling. Depression Anxiety. 2015. 32; 509-517 16
Beeldvorminganalyse : fmri Image time-series Preprocessing + Design Matrix Statistical Parametric Map : RX p <0.05 Part. 1 Part. 2 Part. 3 Part. 4 17
Paniekstoornis versus controlegroep P=0.021 Verminderde activiteit in linker fusiform gyrus P=0.016 Verhoogde activiteit in rechter insula 18
Subtypes P=0.017 Cognitief-autonoom versus aspecifiek Verminderde activiteit in fusiform gyrus P=0.010 Autonoom versus aspecifiek Verminderde activiteit in lingual gyrus P=0.006 Autonoom versus controle Verminderde activiteit in lingual gyrus 19
Connectiviteit Paniekstoornis versus controlegroep: geen verschil Autonoom versus aspecifiek Verminderde connectiviteit tussen linker ACC en linker lingual gyrus P=0.03 Autonoom versus aspecifiek Verminderde connectiviteit tussen linker ACC en rechter ACC P=0.014 Autonoom versus aspecifiek Verminderde connectiviteit tussen linker lingual gyrus en rechter ACC P=0.021 20
Besluit Paniekstoornis subtypes vertonen neurobiologische verschillen, in overeenstemming met fenomenologie Lingual gyrus is meest prominent gebied. Geassocieerd met (selectieve) visuele (aandachtsgebonden) verwerking van emotie Autonoom subtype verschil het meest met controle groep en andere subtypes Belangrijke connectiviteit tussen verschillende hersenregio s zoals de ACC (bewustzijn), Insula (interne sensaties) en fusiform gyrus (gezichtsherkenning) 21
Status Design/protocol Informed consent Data acquisition Data preparation Data analysis Quality control Writing 22