PK Broeders Alexianen Tienen

Transcriptie

1 PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour Herman Nobels Roger Perednia Claire Scheers Katrien Donders Wendy Vos Kristen 15u30 Koffie 15u45 Slotwoord Dr. H. Peuskens

2 Verslaving What s in a word? Dr. H. Peuskens Terugkomdag Tienen, Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen Tienen

3 Terugkomdag 2013 Terugkomdag 2008: Iedereen verslaafd? Niemand wil verslaafd zijn What s in a word? Verslaafd afhankelijk gestoord en nu?

4 Terugkomdag 2013 Terugkomdag 2008: Iedereen verslaafd?

5 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen?

6 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt

7 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt Verslaafd Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief

8 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt Verslaafd Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief

9 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt Verslaafd Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief Negatieve inschatting bij hulpverleners groter naarmate ze minder vertrouwd zijn met de problematiek (Van Boekel, 2013)

10 Terugkomdag 2013 Niemand wil zich verslaafd noemen? Stigma: ingedeeld bij een stereotiepe groep die veroordeeld en gediscrimineerd wordt Verslaafd GEVOLGEN? Onbetrouwbaar Agressief Manipulatief

11 Treatment gap Verschil tussen het aantal mensen met een stoornis dat hulp nodig heeft en het aantal mensen dat hulp krijgt 11 Kohn et al. Bull World Health Organ 2004;82:

12 Treatment gap 70% 60% 62% Treatment gap* (%) 50% 40% 30% 20% 18% 40% 45% 47% 10% 0% Schizofrenie Bipolaire stoornis Majeure depressie Paniekstoornis Gegeneraliseerde angststoornis 12 Kohn et al. Bull World Health Organ 2004;82:

13 Treatment gap in alcohol afhankelijkheid 13 Kohn et al. Bull World Health Organ 2004;82:

14 Treatment gap in alcohol afhankelijkheid 100% 90% 92% 80% Treatment gap* (%) 70% 60% 50% 40% 30% 20% 18% 40% 45% 47% 62% 10% 0% Schizophrenia Bipolar disorder Major depression Panic disorder Generalised anxiety disorder Alcohol abuse/ dependence 14 Kohn et al. Bull World Health Organ 2004;82:

15 Vroegtijdig overlijden Overlijden tussen 18 64jaar (2004)

16 Vroegtijdig overlijden Overlijden tussen 18 64jaar (2004) Overlijdens door alcohol per % overlijden door alcohol Vrouw 14, % 1/13 Man % 1/9

17 Uitstel van behandeling Slechts 12.8% van de mensen zoekt hulp in het eerste jaar dat de stoornis is ontstaan (1 op 8) Mediane duur van het uitstel tot behandeling is 18 jaar (= 50% doet er langer over) Bruffaerts R, Uitstelgedrag tot het zoeken van professionele hulp voor psychische stoornissen, Hfdstk 15 in Kan geestelijke gezondheid gemeten worden?, 2011

18 Redenen waarom patiënten geen hulp zoeken (VS, ) Niet klaar om te stoppen met gebruik 42.0% Financiële barrière 34.5% Sociaal stigma 18.8% Toegankelijkheid Dacht geen therapie nodig te hebben Wist niet waar therapie kon 11.7% 11.6% 11.1% Geen tijd Idee dat therapie niet helpt Andere barrière 4.1% 3.1% 3.1% Percent SAMHSA 2007, National Survey on Drug Use and Health (NSDUH)

19 What s in a word?

20 DSM I (1952) Verslaving (addiction) = symptoom van persoonlijkheidsstoornis Bruffaerts R, Uitstelgedrag tot het zoeken van professionele hulp voor psychische stoornissen, Hfdstk 15 in Kan geestelijke gezondheid gemeten worden?, 2011

21 DSM I (1952)

22 DSM II (1968) Weinig diagnostische criteria Alcoholism: best direct evidence for alchoholism is the appearance of withdrawal symptoms Drug dependence: evidence of habitual use or a clear sense of a need for the drug

23 DSM III (1980) Algemeen a-theoretisch uitgangspunt zodat psychiaters van verschillende stromingen de classificatie zouden gaan gebruiken Hoofdstuk Substance Use Disorders Geen alcoholisme meer Twee assen Substance abuse (Misbruik) Patroon van ziekelijk gebruik Verstoring van sociaal en professioneel functioneren Substance dependence (Afhankelijkheid) Ontwenning en tolerantie als voornaamste criteria

24 DSM III (1980) Verslaving(addiction) vs. Afhankelijkheid(dependence) Verslaving Verschillend van niet verslaafde vormen van afhankelijkheid Dwangmatig middelengebruik Afhankelijkheid Minder stigmatiserend? Toepasbaar over breed spectrum van middelen: alcohol, nicotine, illegale drugs Sindsdien persisterende verwarring rond afhankelijkheid in DSM termen en fysieke afhankelijkheid

25 DSM-III-R (1987) Middelengerelateerde stoornissen als een spectrum Misbruik en afhankelijkheid geen twee onafhankelijke assen meer Hierarchisch geordend

26 DSM-IV (1994)

27 DSM-IV-TR (2000) Middelengerelateerde stoornissen Stoornissen in gebruik Misbruik Afhankelijkheid Stoornissen door gebruik Intoxicatie, onthouding, delirium Psychose, stemmingsstoornis, angststoornis, slaapstoornis, seksuele dysfunctie, door middelengebruik Persisterende amnestische stoornis, dementie

28 Misbruik van middel Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit ten minste één van de volgende: Herhaaldelijk gebruik zodat belangrijke verplichtingen (werk, school, thuis) niet meer voldaan worden Herhaaldelijk gebruik in situaties waarin dit fysiek gevaarlijk is Herhaaldelijk, in samenhang met het middel in aanraking komen met justitie Voortdurend gebruik ondanks aanhoudend of terugkerende problemen op sociaal of intermenselijk terrein Nooit voldaan aan de criteria van afhankelijkheid van een middel uit de specifieke groep van middelen DSM-IV-TR

29 Afhankelijkheid van middel Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit drie of meer van de volgende: Tolerantie Onthouding Controleverlies Weinig succesvolle stoppogingen Groot deel van de tijd gaat op aan inspanningen om middel te bekomen, te gebruiken of te recupereren van het gebruik Belangrijke bezigheden (sociaal, werkgerelateerd, vrije tijd) worden opgegeven of verminderd Gebruik wordt voortgezet ondanks wetenschap dat er een belangrijk lichamelijk of psychisch probleem is DSM-IV-TR

30 Afhankelijkheid van middel Patroon van onaangepast gebruik van een middel dat significante beperkingen of lijden veroorzaakt, zoals in een periode van twaalf maanden blijkt uit drie of meer van de volgende: Tolerantie Onthouding Controleverlies Weinig succesvolle stoppogingen Groot deel van de tijd gaat op aan inspanningen om middel te bekomen, te gebruiken of te recupereren van het gebruik Belangrijke bezigheden (sociaal, werkgerelateerd, vrije tijd) worden opgegeven of verminderd Gebruik wordt voortgezet ondanks wetenschap dat er een belangrijk lichamelijk of psychisch probleem is DSM-IV-TR

31 DSM V Substance Use and Addictive Disorders

32 DSM V Substance Use and Addictive Disorders Verruiming Omvat pathologisch gokken Voorbeeld van gedragsverslaving Voorheen impulscontrole stoornissen Overeenkomsten op vlak van klinisch beeld, etiologie, comorbiditeit, neurofysiologie en behandeling

33 DSM V Substance Use Disorder Middelen gebruiksstoornis Geen onderscheid meer tussen Misbruik en Afhankelijkheid

34 Substance Use Disorder Minstens 2 symptomen in de laatste 12 maanden Gebruik leidt tot niet nakomen van belangrijke verplichtingen op het werk, op school of in het huishouden Herhaald gebruik in situaties waarin dit gevaarlijk is (bvb. Rijden onder invloed) Tolerantie: je moet meer drinken om hetzelfde effect te krijgen. Ontwenningsverschijnselen Controleverlies: je gebruikt langer of meer dan de bedoeling was. Je blijft gebruiken ook al is het een duidelijke factor voor je gezondheidsproblemen. Pogingen om te minderen of te stoppen lukken niet consequent. Grote dagdelen gaan op aan het gebruik van alcohol. Normale activiteiten moeten plaats ruimen voor alcohol. Je hebt een sterke drang om te drinken (craving). Blijvend gebruik ondanks sociale of relatieproblemen door alcoholgebruik DSM-V

35 Substance Use Disorder Minstens 2 symptomen in de laatste 12 maanden Gebruik leidt tot niet nakomen van belangrijke verplichtingen op het werk, op school of in het huishouden Herhaald gebruik in situaties waarin dit gevaarlijk is (bvb. Rijden onder invloed) Tolerantie: je moet meer drinken om hetzelfde effect te krijgen. Ontwenningsverschijnselen Controleverlies: je gebruikt langer of meer dan de bedoeling was. Je blijft gebruiken ook al is het een duidelijke factor voor je gezondheidsproblemen. Pogingen om te minderen of te stoppen lukken niet consequent. Grote dagdelen gaan op aan het gebruik van alcohol. Normale activiteiten moeten plaats ruimen voor alcohol. Je hebt een sterke drang om te drinken (craving). Blijvend gebruik ondanks sociale of relatieproblemen door alcoholgebruik Aanduiding van de ernst op een schaal: Matig: 2-3 criteria Ernstig: 4 of meer criteria DSM-V

36 Gebruiksstoornis en nu? Minder stigma? Hoe meer mensen geloven dat problemen zich op een continue schaal afspelen, hoe minder negatief ze bekeken worden? Separatie, onderscheid maken, een probleem van anderen draagt essentieel bij tot stigmatiseren Schomerus et al, 2013

37 Gebruiksstoornis en nu? Minder stigma? Sneller hulp zoeken?

39 Redenen waarom patiënten geen hulp zoeken (VS, ) Niet klaar om te stoppen met gebruik 42.0% Financiële barrière 34.5% Sociaal stigma 18.8% Toegankelijkheid Dacht geen therapie nodig te hebben Wist niet waar therapie kon 11.7% 11.6% 11.1% Geen tijd Idee dat therapie niet helpt Andere barrière 4.1% 3.1% 3.1% Percent SAMHSA 2007, National Survey on Drug Use and Health (NSDUH)

41 Gebruiksstoornis en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013:

42 Gebruiksstoornis en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013: Laat het vaststellen van gevolgen weg uit de diagnose Kijk enkel naar hoeveelheden

43 Gebruiksstoornis en nu? Nog een stap verder? Rehm et al, 2013: Laat het vaststellen van gevolgen weg uit de diagnose Kijk enkel naar hoeveelheden Iedere gebruiker neemt een zeker risico Op deze manier over de problematiek spreken dwingt iedereen in te stappen

44 Gebruiksstoornis en nu? Minder stigma! Wie zonder zonde risico is, werpe de eerste steen