Triple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen

Transcriptie

1 Triple Trouble in de praktijk Triple Trouble in de praktijk LEDD congres 2014 Joanneke van der Nagel Jannelien Wieland Robert Didden Van enkelvoudig naar complex licht tot ernstig Over wat te doen wie aan zet is wat daarbij helpt Komt een man bij de dokter Drie soorten en En wat als er ook nog. Piet Bewustzijnsveranderende en ( Trippers ) Stimulerende en ( Peppers ) Verdovende en ( Dempers ) Stoornis in het gebruik van en Misbruik Afhankelijk Spectrum Piet - I 28 jaar, door bedrijfsarts naar huisarts gestuurd in verband met alcoholabusus Sinds 11 jaar fors dagelijks alcoholgebruik De huisarts vermoedt een matige tot ernstige stoornis in het gebruik van alcohol Verwijst naar de verslavingszorg

2 Piet I Indicaties Detoxificatie opname Cognitieve gedragstherapie Piet I Indicaties & Zorg Detox opname Stem met uw gekleurde kaarten! Piet - II Dubbele diagnose 28 jaar, sinds 11 jaar fors alcoholgebruik Gebruik begonnen na ernstig psychotrauma Modellen voor dubbele diagnose Zelfmedicatie Psychiatrische stoornis verslaving Schadelijk effect en Intoxicatie / onthouding psychiatrie Gezamelijke basis X-factor psychiatrie + verslaving Combinatiemodellen Symptoom /klacht De DD van psychiatrie en gebruik Psychiatrische Stoornis Intoxicatie van Achterdocht Psychose Stimulerend Somberheid Depressie Dempend (mn langdurig alcohol) Onthouding van Dempend Stimulerend Hallucinaties Psychose Hallucinogeen Dempend Slaapstoornis Manie Stimulerend Dempend Emotieregulatie probleem Borderline Alles? Alles? Drugzoekend gedrag?

3 Piet - II 28 jaar, sinds 11 jaar fors alcoholgebruik Gebruik begonnen na ernstig psychotrauma Piet II Indicaties & Zorg Detox opname EMDR Stem met uw gekleurde kaarten! Piet - III 28 jaar, sinds 11 jaar fors alcoholgebruik Gebruik begonnen na ernstig trauma Er zijn ook psychotische klachten (CIA, bijna RM waardig?) Piet III Indicaties & Zorg Detox opname EMDR Antipsychotica BOPZ beoordeling Piet - IV 28 jaar, sinds 11 jaar alcoholgebruik, gebruik blijkt eigenlijk toch mee te vallen Gebruik begonnen na ernstig trauma Er zijn ook psychotische klachten (CIA, bijna RM waardig?) Piet IV Indicaties & Zorg EMDR Antipsychotica BOPZ beoordeling

4 Kwadranten van Minkoff (2001) Piet - V Psychiatrie laag Verslaving laag Milde psychiatrische problematiek met enmisbruik Psychiatrie laag Verslaving hoog Milde psychiatrische problematiek met eafhankelijkheid Psychiatrie hoog Verslaving laag Ernstige en chronische psychiatrische stoornis met enmisbruik Psychiatrie hoog Verslaving hoog Ernstige en chronische psychiatrische stoornis met enafhankelijkheid 28 jaar, sinds 11 jaar fors alcoholgebruik, er blijkt wel degelijk een ernstig probleem Gebruik begonnen na ernstig trauma Er zijn ook psychotische klachten Piet heeft een verstandelijke beperking Hoe herken je een Verstandelijke beperking? Schoolopleiding Taal: verkeerd gebruik van uitdrukkingen, grammaticale fouten, foutief woordgebruik, onsamenhangend vertellen Kinderlijke interesses Traagheid in het denken Moeite oorzaak-gevolg Beperkte zelfstandigheid Moeite met generaliseren Moeite met afwijken van de routine Moeite met organiseren van afspraken Beperkt inzicht in de problematiek Beperkte sociale contacten Familieleden met VB Beperkte progressie behandeling Verstandelijke beperking LVB Zwakbegaafd Normaal begaafd Begaafd Hoogbegaafd Niveau van functioneren DSM-IV TR criteria Cognitieve ontwikkelingsleeftijd Zwakbegaafd Vanaf ongeveer 12 jaar ± DSM-IV-TR (IQ)* DSM 5 criteria Geen strikte IQ grenzen meer Lichte verstandelijke beperking Matige verstandelijke beperking Ernstige verstandelijke beperking Zeer ernstige/diepe verstandelijke beperking Ongeveer 7-12 jaar tot ±70 Ongeveer 4-7 jaar tot < 4 jaar tot /2.0 jaar < 20 De ernst van de verstandelijke beperking wordt gedefinieerd volgens het adaptieve functioneren en niet volgens de IQ-scores omdat de mate van adaptief functioneren bepaald hoeveel ondersteuning nodig is. * + Gelijktijdig aanwezige tekorten in of beperkingen van het huidige aanpassingsgedrag op tenminste twee van de volgende terreinen: communicatie, zelfverzorging, zelfstandig kunnen wonen, sociale en relationele vaardigheden, gebruik maken van gemeenschapsvoorzieningen, zelfstandig beslissingen nemen, functionele intellectuale vaardigheden, werk, ontspanning, gezondheid en veiligheid.

5 Ernst van de verstandelijke beperking Conceptuele domein - Problemen met schrijven, lezen, rekenen, klokkijken, geldbeheer etc. Sociale domein - Moeite met sociale signalen, inzicht in sociale situaties, communicatie, emotie-regulatie etc. Praktische domein - Moeite met persoonlijke verzorging, huishouden, vrijetijdsbesteding etc. Aansluiten bij het niveau De ontwikkeling verloopt lang niet altijd harmonisch De mate van de beperking wordt bepaald door het laagste niveau Het niveau kan afhankelijk van de context hoger of lager lijken Pas op voor overvraging of juist ondervraging

6 Dubbel diagnose - II: LVB & psychiatrie Triple Trouble Ca % van de volwassenen met een verstandelijke beperking heeft een psychiatrische stoornis Ca. 10% van de reguliere populatie heeft een psychiatrische stoornis veel hoger risico! Symptoom /klacht De DD van triple problemen Psychiatris che Stoornis Intoxicatie van Achterdocht Psychose Stimulerend Somberheid Depressie Dempend (mn langdurig alcohol) Onthouding van Dempend Stimulerend Hallucinaties Psychose Hallucinogeen Dempend Relatie met VB Overvraging Perspectief loos/ Machteloos??? Slaapstoornis Manie Stimulerend Dempend Syndroom Emotieregulatie probleem Borderline Alles? Alles? Drugzoekend gedrag? Sociaal emotionele ontwikkeling? LVB - zorg VG sector Bejegening / Indicatie obv Niveau, Bijkomende problemen & Ondersteuningsbehoefte Financiering uit AWBZ WMO Wlz Piet VI Indicaties & Zorg Stel Piet is niet LVB, maar ZB EMDR Antipsychotica BOPZ beoordeling Woon Begeleiding Job coaching Heeft dat gevolgen voor Zwakbegaafd Normaal begaafd Begaafd Hoogbegaafd

7 Stel Piet s en gebruik Valt toch mee Blijkt nog veel erger Stel Piet s psychiatrische problemen Vallen toch mee Blijken nog veel erger Heeft dat gevolgen voor Heeft dat gevolgen voor Piet. Kubus van VanDerNagel (2010) Detox??? EMDR? Antipsychotica? BOPZ beoordeling? Woon Begeleiding? Job coaching? Triple Trouble Analyse, en dan? Welke handvatten zijn er daarbij? Wie moet dat doen? Wat moet er gebeuren? Safety first BOPZ? / Vertegenwoordiging? / Justitie? Veranderingsbereidheid cliënt Tav Middelen Tav Psychiatrische behandeling Tav Psychosociale factoren Handelingsverlegenheid omgeving Tav Middelen Tav Psychiatrische symptomen Tav andere factoren

8 Handvatten Dubbeldiagnose richtlijnen Context Wonen werken wijf Wie? Triple Trouble Treatment Tasks Gehandicaptenzorg Wonen + dagbesteding Sociaal maatschappelijke zaken Psychiatrie Psychiatrische behandeling Crisisachtervang + Crisisopvang Verslavingszorg Detoxificatie Ambulante behandeling Triple Trouble Take home message: Patiënt heeft meervoudige stoornis Dus ook meervoudige hulp! Voorkom Hete aardappel effect Vragen? Einde J. van der Nagel Psychiater/onderzoeker j.vandernagel@tactus.nl J. Wieland Psychiater/onderzoeker j.wieland@centrumkristal.nl R.Didden Gz-psycholoog/hoogleraar