vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman

Transcriptie

1 vroegsignalering alcoholgebruik medicatie & verslaving Ouderen Anton Selman

2 Cijfers Ongeveer 300 patiënten met verslavingsproblemen per huisartspraktijk in Nederland Per 150 consulten per week; 25 nicotineverslaafden, 6 alcoholverslaafden, 5 medicijnverslaafden en 1 cocaïneverslaafde

3 Cijfers 25% zal herkend worden door huisarts en praktijkondersteuner en is bespreekbaar tijdens consulten 75% van de patiënten durft het niet bespreekbaar te maken en wordt ook niet herkend

4 Verhaal Rob Bovens Werkgroep ouderen in R. Bovens, Etten, D. van & Weingart, S. (2013). Advies ouderen en verslaving. Voor Resultaten scoren.

5 Gebruik onder ouderen Huidige generatie ouderen drinkt meer Aanmeldingen stijgen Omgeving is toegeeflijker Signaleren is lastig Preventie weinig aandacht Vroeg signalering belangrijk

6 Alcohol Risicofactoren 1 Wonen in een verzorgingshuis 2 Mannen 3 Eenzaamheid en sociaal isolement 4 Combinatie van alcohol en medicijnen 5 Samengaan met depressie of angststoornis 6 Derde fase problematiek 7 Lichamelijke veranderingen 8 Slaapproblemen

7 Risico s op leeftijd Eerder dronken Ongelukjes en vallen Orgaanschade Vergeetachtigheid/ desoriëntatie Hoge bloeddruk/ diabetes Slaapproblemen

8 Alcohol+ Riskante combinaties Bloedverdunners Bloeddrukverlagers Bloedsuiker verlagende middelen Slaap- en kalmeringsmiddelen Antihistaminica Antibiotica Psychofarmaca Ontwenningsmiddelen

9 Alcohol Oorzaken van problemen (2) De combinatie met medicijnengebruik: A Medicijn versterkt de werking van alcohol B Medicijn werkt niet (goed) door de alcohol C Geeft (meer) lichamelijke klachten D Geeft (meer) psychische klachten

10 Risicovol of problematisch gebruik? Afhankelijk van: Middel Hoeveelheid Frequentie Gebruiksmomenten Reden voor gebruik Gevolgen van gebruik Eerste 4 gericht op (on)gezondheid Laatste twee bepalend voor PROBLEMATIEK 10

11 Wat is het probleem? lust last balans lust last

12 Motivatie Motief en gevolg (voor de cliënt zelf) bepalen het probleem: lust last balans Risicogedrag Voordelen Nadelen Veilig gedrag

13 Signalen alcohol Adem geurt naar alcohol Wijde pupillen Spraak-en motorische stoornissen Transpiratie Trillen Braken Eufore of depressieve stemming Luidruchtig, meer durven, ontremd Slecht voedingspatroon Slechte verzorging

14 Proces van signaleren Ontstaan van vermoedens Waarnemen Herkennen Voorlopig interpreteren Onderbouwen vermoedens Toetsen Combineren Bevestigen vermoedens Signaleringsgesprek

15 Fasen in gebruik Verslaving Problematisch gebruik Sociaal gebruik Experimenteren Kennismaken Geen gebruik

16 Definities afhankelijkheid en misbruik volgens DSM Verslaving wordt vastgesteld aan de hand van 11 criteria van de zogenaamde DSM-V* De DSM spreekt niet van alcoholisme of verslaving maar van stoornissen in het gebruik van middelen (substance abuse disorders). Voldoe je aan twee of drie criteria dan heb je een milde stoornis in het gebruik van middelen. Voldoe je aan vier of vijf criteria dan is er sprake van gematigde (moderate) stoornis en bij zes of meer symptomen is er sprake van een ernstige stoornis.

17 Definities afhankelijkheid en misbruik volgens DSM De 11 criteria zijn: 1 Vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan het plan was. 2 Mislukte pogingen om te minderen of te stoppen. 3 Gebruik en herstel van gebruik kosten veel tijd. 4 Sterk verlangen om te gebruiken 5 Door gebruik tekortschieten op het werk, school of thuis. 6 Blijven gebruiken ondanks dat het problemen meebrengt op het relationele vlak 7 Door gebruik opgeven van hobby s, sociale activiteiten of werk 8 Voortdurend gebruik, zelfs wanneer je daardoor in gevaar komt 9 Voortdurend gebruik ondanks weet hebben dat het gebruik lichamelijke of psychische problemen met zich mee brengt of verergert. 10 Grotere hoeveelheden nodig hebben om het effect nog te voelen oftewel tolerantie. 11 Het optreden van onthoudingsverschijnselen, die minder hevig worden door meer van de stof te gebruiken

18 Five shot vragenlijst 1. Hoe vaak drinkt u alcoholische dranken? 2. Hoeveel alcoholische dranken gebruikt u op een typische dag waarop u alcohol drinkt? 3. Ergert u zich wel eens aan mensen die opmerkingen maakten over uw drinkgewoonten? 4. Voelt u zich wel eens schuldig over uw drinkgewoonten? 5. Drinkt u wel eens 's ochtends om de kater te verdrijven?

19 Communicatie

20 In beweging?

21 Deze beweging?

22 Deze beweging?

23 Hoe voorkom ik.?

24 Gesprekstechnieken OOO s Open vragen Oprechte belangstelling Open houding (niet veroordelen)

25 Lusten Ik heb zo minder klachten Ik voel mij goed / beter Ik heb de controle Ik voel mij zeker...

26 Lasten Ik ben ongezond bezig Ik heb vaker ongelukjes Ik heb ze/het nodig Ze werken steeds minder Ik heb steeds meer nodig...

27 Voorwaarden verandering Onderkenning risicogedrag Ongerust over gedrag Gevoel van eigenwaarde Geloof in eigen mogelijkheden

28 Blokkades verandering Bang om te veranderen Het gaat toch goed? Wat gebeurt er als.? Hoe pak ik dat aan? Waarom moet ik..?

29 Beïnvloedingsstijlen Gidsen Instrueren luisteren

30 Omgaan met weerstand Begint u nu ook al? Mijn vader dronk ook altijd fors en die is er ook oud mee geworden. U weet toch niet wat het is om zo te moeten leven. Er wordt zoveel aan m n hoofd gezeurd dat ik zin krijg in een borrel. Mijn gezondheid? Wat heeft het op deze manier nog voor zin om lang te leven? Je kunt me vertellen wat je wilt, ik ga er gewoon mee door.

31 Helpende uitgangspunten Inventariseren mogelijkheden Alternatieven Eigen opties Eigen kunnen Ondersteuning huisarts en of POH-ggz Contact Informatie Plan(ning) Monitoring Ondersteuning omgeving Verbeteren eigen mogelijkheden

32 bewustwordingsinterventies 40 dagen geen alcohol Alcohol dagboek Drinktest, Advies aanvaardbaar alcoholgebruik In gesprek en houd contact

33 Kortdurende interventies Gesprek geïndiceerde preventie Zelfhulp sites Aanmelding Iriszorg (triage)

34 Verandertaal Redenen Wensen Mogelijkheden Noodzaak

35 2013 Uitgeverij Ekklesia

36 TRIAGE IrisZorg FRONTOFFICE: /1600