Alcohol gebruik bij ouderen Dick van Etten

Transcriptie

1 Alcohol gebruik bij ouderen Dick van Etten

2 Inleiding Prevalentie Risicofactoren, lichamelijke aandoeningen Vroegsignaleren en diagnostiek Ontwikkelde interventies

3

4 U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke kwaliteit rode wijn. Ja onthouding is natuurlijk het beste, maar het zogenaamde indammen is ook al iets. G. van het Reve aan B. den Uyl Bron: Keunig, een zeker onbehagen, 2008

5 Personen van 12 jaar of ouder die wel eens alcohol drinken, 2009

6 Gemiddeld 3 of meer glazen per dag jr jr 75 + Vrouwen 6% 3,3% 2,7% Mannen 16,8% 15,5% 9,1% Bron: CBS,

7 Bron: SIVZ 2009

8 Bron: SIVZ 2009

9 Bron: SIVZ 2009

10 Risicofactoren Belaste familieanamnese Vroeger alcoholgebruik Alcoholgebruik partner (verleden / heden) Mannelijk geslacht Eenzaamheid / isolement Veteraan Verzorgingshuis Leeftijdgebonden fysieke beperkingen Pijn Slapeloosheid Financiële problemen Stress Relatieproblematiek

11 Lichamelijke aandoeningen Geheugentekorten Maag-/darmstoornissen Hartklachten Hypertensie Leverpathologie Slaapproblemen Anemie Problemen door slechte voeding Problemen rond mobiliteit

12 Er is een probleem! Hoe signaleren?

13 Zo makkelijk is het niet

14 Screening,, vele instrumenten Adams e.a. (1996) Primary care (USA): CAGE is niet sensitief genoeg bij ouderen Bradley e.a. (1998) Primary care (USA): AUDIT vragen over gebruik zijn betrouwbaar en gevoelig voor verandering, maar onvoldoende sensitief Conigliaro e4.a. (200) Primary care: MAST-G G beter dan CAGE en CAGE beter dan AUDIT Moore e.a. (2002) Polikliniek interne (USA): ARPS en sharps sensitiever dan AUDIT en SMAST-G Fink e.a. (2002) Primary care: ARPS sensitiever dan CAGE, MAST en AUDIT ARPS = Alcohol-Related Problems Survey met veel aandacht voor medische problemen en medicatie

15 AUDIT-C Ontwikkeld door de WHO Screeningsinstrument voor excessief drinken Hulp bij korte interventies of advies Oorspronkelijke AUDIT: 10 vragen AUDIT-C:drie vragen met dezelfde validiteit

16 Omdat alcohol effect kan hebben op uw gezondheid en belemmerend kan werken in samenwerking met uw medicatie en of behandeling, is het belangrijk dat we u vragen stellen over uw alcoholgebruik. (Uw antwoorden zullen vertrouwelijk worden behandeld, antwoord alstublieft eerlijk.) Vragen/score Hoe vaak drinkt u alcohol? nooit Maandelijks of minder 2-4 keer per maand 2-3 keer per week 4 of vaker per week Hoeveel drinkt u op een typische dag dat u alcohol gebruikt? of meer Hoe vaak drinkt u meer dan 6 glazen per gelegenheid? nooit Minder dan 1 per maand maandelijks wekelijks (bijna)dagelijk s Afkappunt = 4 Bron: MDR Stoornissen in het gebruik van alcohol 2009

17

18 Diagnostiek Bij ouderen is sprake van een relatieve afname van intracellulair en extracellulair water en een relatieve toename van vet, waardoor dezelfde hoeveelheid alcohol bij gelijkblijvende metabolisering leidt tot hogere bloedspiegels, lagere tolerantie en snellere intoxicatie en orgaanschade

19 Symptomen Dagelijks gebruik alcohol Blackouts Doorgaan met drinken ondanks waarschuwingen te stoppen Lichamelijke kenmerken van chronisch alcoholgebruik (spider naevi, erythema palmare) Verminder cognitief functioneren Anemie Leverfunctiestoornissen Frequent vallen en fracturen Epileptische insulten de novo

20 Diagnostische Criteria AUD MINDER RELEVANT Negatief effect op werk, sociale activiteiten en hobbies Gebruik in situatie waar alcohol gevaarlijk kan zijn (machine) Negatief lange termijn effect op lichamelijk of psychische functioneren Herhaaldelijk juridische problemen tgv gebruik MEER RELEVANT Verergering lichamelijke aandoening Verergering pyschisch functioneren Negatieve interactie met medicatie Verergering functionele beperkingen ARPS

21 Ontwikkelde interventies Vroegsignalering (Vallen en SEH) 55+ groep bij CMB Detox protocol Handleiding leefstijltraining 1 & 2 Reminicentie

22 Interventie schema SEH 55+ en vallen SCORE I N T E R V E N T I E Geen Folder Kaartje Alcohol Infolijn Advies voor gesprek met de huisarts. Aantekening in brief aan de huisarts. Folder Kaartje Alcohol Infolijn Advies voor gesprek met de huisarts. Aantekening in brief aan de huisarts.. Verwijzing naar instelling voor verslavingszorg

23 55+ groep CMB Gesloten groep van 10 7 weken twee ochtenden met lunch

24 Thema s Introductie Geschiedenis gebruik Psycho-educatie drinken en ouder worden Opstellen trainingsplan Functie gebruik (voor- nadelen) Levensfase problematiek

25 Thema s s 2 Omgaan met de sociale Omgaan met spanningen Terugval preventieplan Dagbesteding en structuur Bewegen en voeding Alcohol in het verkeer

26 Handleiding Leefstijltraining 1&2 op site GGZ-NL Reminiscentie nog implementeren Detox protocol in Verslaving, 2 (2006), p

27 Vragen? Dank voor uw aandacht