Leergang duurzame inzetbaarheid 2015 1 Adres: Welnalaan 5, 7523 NG, Enschede Telefoon: 053-4776614 Website: www.bewegenwerkt.nl
Leergang duurzame inzetbaarheid Inleiding Veel organisaties investeren in de verbetering van de inzetbaarheid van hun medewerkers. Om op termijn voldoende gezonde, fitte, gemotiveerde en bevlogen mensen aan het werk te hebben, zetten werkgevers talloze middelen in. Maar wat is nu echt effectief? Hoe weet u hoeveel een investering bijdraagt aan het verbeteren van de gezondheid, vitaliteit, bevlogenheid en inzetbaarheid van medewerkers? En hoe zorgt u ervoor dat duurzaam inzetbaarheidsbeleid ook daadwerkelijk onderdeel wordt van de bedrijfsvoering? Bewegen Werkt heeft een leergang ontwikkeld die u ondersteunt bij het komen tot een integrale aanpak van duurzame inzetbaarheid. De leergang Duurzame Inzetbaarheid bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Tweedaagse training Duurzame Inzetbaarheid 2. Vier intervisie bijeenkomsten van een dagdeel waarbij de 7 stappen voor implementatie leidend zijn: Dagdeel 1: Dagdeel 2: Dagdeel 3: Dagdeel 4: 3. Serious Game Duurzame Inzetbaarheid Stap 1. Voorbereiden: het creëren van draagvlak voor een beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 2. Structuren: het opzetten van een projectteam en structuren, Stap 3. Analyseren: het vaststellen van de behoeften, Stap 4. Ontwikkelen: het ontwikkelen en opstellen van plan van aanpak voor beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 5. Implementeren: het uitvoeren van het beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 6. Evalueren: uitvoeren van proces- en effectevaluatie, Stap 7. Borgen: het aanpassen en verankeren van het beleid. Serious Game DAGDEEL DAG 1 TRAINING DAG 2 TRAINING DAGDEEL 1 DAGDEEL 2 DAGDEEL 3 DAGDEEL 4 Overzicht leergang Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid Duur en begeleiding De leergang duurt 9 tot 12 maanden en wordt begeleid door Kees der Weduwe en Pieter Iedema. Data worden in overleg met cursisten vastgesteld. Kees en Pieter zijn een adviseur en docent met ca. 20 jaar ervaring. Aantal deelnemers Minimaal 10 en maximaal 15 cursisten. Voor wie? De leergang duurzame inzetbaarheid is bedoeld voor HR-professionals, Arbocoördinatoren, managers en professionals die betrokken zijn bij het opzetten en uitvoeren van Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid. Inhoud Op de volgende pagina wordt de inhoud van de leergang toegelicht. Resultaat Het levert de cursisten handvatten en tools op om bijv. als intern projectleider beleid op te zetten en uit te voeren. Kosten De kosten bedragen 1000,00 per cursist (excl.btw). Werkt u bij een aangesloten organisatie van ZorgpleinNoord, dan bedragen de kosten 600,00 per cursist (incl.btw). Certificaat De cursisten ontvangen na afloop een certificaat van deelname. Interesse? U kunt zich aanmelden via http://www.zorgpleinnoord.nl/cursusaanbodzorgpleinnoord/leergangen 2
1. Training De training bestaat uit 4 dagdelen die samen op 2 dagen worden ingevuld. In de training wordt gebruik gemaakt van de 7 stappenmethodiek die ontwikkeld is om organisaties te helpen bij het opzetten van succesvol beleid Duurzaam inzetbaarheid. Binnen de training wordt theorie gekoppeld aan een praktische toepassing van hulpmiddelen die gekoppeld zijn aan de 7 stappen. Enkele hulpmiddelen zijn: quickscans, opstellen startnotitie, rollenspellen sleutelfiguren, stake holder analyse en inzet van vragenlijsten Om de koppeling naar de praktijk te maken wordt gebruik gemaakt van de casus Zorgplus, een fictieve organisatie die is ontstaan uit praktijkervaringen binnen meerdere zorgorganisaties. Vanuit de praktijkcasus worden de deelnemers uitgedaagd om een eigen opdracht te formuleren voor duurzaam inzetbaarheidsbeleid in de eigen organisatie. Een uitgebreide beschrijving van de training is te vinden in bijlage 1. 2. Intervisiebijeenkomsten Leren van elkaar binnen je eigen opdracht! Dat is de doelstelling van de intervisiebijeenkomsten. De deelnemers aan de leergang Duurzaam Inzetbaarheidsbeleid zullen zich binnen hun organisatie in verschillende fases bevinden. In de intervisiebijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van deze verschillen. De startende organisatie doet er inspiratie op door te leren van de succes- en faalfactoren die organisaties zijn tegengekomen die al wat verder zijn. De organisatie die al bezig is met het vormgeven van het beleid óf juist de implementatie of borging daarvan kan gebruik maken van ervaringen van collega s binnen andere organisaties die al wat verder zijn óf juist nog een frisse blik hebben omdat ze nog geen belemmerende gedachten hebben. Naast het leren van elkaar heeft de docent van Bewegen Werkt een coachende rol binnen de intervisiebijeenkomsten. Coaching in de vorm van het laten stellen van doelen, het in beeld brengen van de huidige situatie, het benoemen van belemmerende factoren én de opties om succesvol te zijn en tenslotte het SMART maken van de stappen die je wilt zetten in de stap voorwaarts. De docent is daarbij ondersteunend met aspecten en methoden als: Ideeën aanreiken, aandacht geven, begrijpen, vergelijkingen maken, herhalen, argumenteren en feedback geven. De docent put daarbij uit de rijke ervaring die hij heeft in het opstellen en implementeren van duurzaam inzetbaarheidsbeleid binnen een groot aantal verschillende organisaties. 3. Serious game Binnen de leergang wordt gebruik gemaakt van een ervaringsgerichte training Serious Game Duurzame Inzetbaarheid. Deze training duurt 4 uur. Het accent ligt daarbij op de eerste stappen van het zevenstappenplan. Belangrijk thema is het creëren van draagvlak. De deelnemers doen ervaringen op vanuit een rollenspel binnen een casus. Een uitgebreide beschrijving van de serious game is te vinden in bijlage 2. 3
Bijlage 1: Beschrijving tweedaagse training Duurzame Inzetbaarheid Achtergrond De training is bestemd voor organisaties waar het behoud van inzetbaarheid, vitaliteit en productiviteit een vraagstuk is. Naast de vergrijzingproblematiek, geldt bovendien dat men (ook ouder wordende) medewerkers wil blijven binden, een sociale werkgever wil zijn en tegelijkertijd een vitale, goed presterende organisatie in stand wil houden. Deze aanpak richt zich op alle medewerkers, ongeacht de leeftijd, loopbaan- en levensfase. Daarbij wordt op een proactieve manier ingespeeld op de kansen en bedreigingen voor de inzetbaarheid en vitaliteit van de medewerkers. De maatschappelijke uitdaging waar veel organisaties voor staan is de vraag: hoe zij competitiever en winstgevender kunnen worden en tegelijkertijd de bedrijfsvoering zo in kunnen richten dat het een positieve invloed heeft op de eigen medewerkers en op de omringende gemeenschap? Om dit te bewerkstelligen is een nieuwe duurzame benadering nodig. Dit betekent, op het gebied van duurzame inzetbaarheid, niet snijden maar investeren in medewerkers. Dit levert zowel een gezonde en vitale medewerkerspopulatie op als een besparing in kosten. Uit verschillende onderzoeken, CapGemini en International Social Security Association, blijkt dat wanneer er in duurzame inzetbaarheid wordt geïnvesteerd, de klanttevredenheid verbetert, het verzuim daalt, het verloop daalt en de productiviteit stijgt. Hierdoor gaan de kosten omlaag en de omzet omhoog. Focus op lange termijn integraal HR beleid binnen de organisatie. Maak gebruik van elkaars ervaring en kennis, ook van andere organisaties in de zorgsector, en baseer de aanpak op beschikbaar wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring. Om organisaties te faciliteren in het opzetten van het beleid Duurzame Inzetbaarheid heeft Bewegen Werkt! de methodiek voor het beleid Duurzame Inzetbaarheid (7-stappenmodel) aangepast aan de zorgsector. Een onderzoek van de European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions onder 1500 Europese bedrijven die bekend staan om hun goede Duurzame Inzetbaarheid beleid heeft de basis gevormd voor het stappenplan (Wynne & Clarkin, 1992). Uit dit onderzoek bleek dat de volgende aspecten voor een succesvol beleid van belang zijn: Behoefteanalyse: Voor het opstellen van een beleid Duurzame Inzetbaarheid is het belangrijk dat de behoeften en wensen van werknemers zijn geanalyseerd, zodat de activiteiten hierop afgestemd kunnen worden. Participatie: Sleutelpersonen van hoog tot laag in de organisatie en werknemers moeten bij het programma betrokken worden en het programma ondersteunen. Dit is belangrijk om draagvlak voor het beleid te krijgen. Hiertoe wordt vaak een werkgroep in het leven geroepen. Flexibiliteit: duurzame inzetbaarheidsprogramma s zijn geen standaard programma s. De programma s moeten worden afgestemd op de situatie van het bedrijf. Integratie: In het programma moeten activiteiten opgenomen zijn die zowel gericht zijn op het individu als op de werkomgeving. Multi-disciplinariteit: Meerdere deskundigen (op het gebied van personeelsbeleid, communicatie, gezondheidszorg, psychologie, arbeidsomstandigheden) moeten ingeschakeld worden om de effectiviteit van het programma te vergroten. De methodiek voor het invoeren van beleid Duurzame Inzetbaarheid heeft de vorm van een zeven stappenplan met de volgende stappen: Stap 1. Voorbereiden: creëren van draagvlak voor een beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 2. Structuren: opzetten van een projectteam en structuren, Stap 3. Analyseren: vaststellen van de behoeften, Stap 4. Ontwikkelen: ontwikkelen en opstellen plan van aanpak voor beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 5. Implementeren: uitvoeren van het beleid duurzame inzetbaarheid, Stap 6. Evalueren: uitvoeren van proces- en effectevaluatie, Stap 7. Borgen: aanpassen en verankeren van het beleid. 4
Programma Dagdeel 1-09:30 uur 10:00 uur 10:30 uur 11:00 uur 11:45 uur 12.30 uur Lunch & vitaliteitstest - Hoe vitaal is uw organisatie? Visie op duurzame inzetbaarheid - Maak kennis met de methodiek en ontdek binnen welke kaders wordt gewerkt (theorie) Ethische vragen - Aan de hand van een casus worden ethische vragen besproken en bekijken we de interventieladder Werken met het huis van werkvermogen - Maak kennis met de methodiek waarmee u kunt bouwen aan een vitale organisatie (theorie) Quick scan Wat doet uw organisatie al? - Leer waar verbeterpunten liggen en ontdek het 7 stappen plan voor een vitale organisatie Doe de vitaliteitstest. Een scan met behulp van het huis van werkvermogen voor de eigen organisatie Casus Waar ligt de grens? Rollenspel Eigen organisatie Branchegegevens als bron Dagdeel 2 - In 7 stappen duurzame inzetbaarheid managen Stap 1 voorbereiden 13:30 uur Stap 1 voorbereiden 14:00 uur Stap 1 voorbereiden 14:30 uur Stap 2 structuren 15:00 uur Stap 3 analyseren en inventariseren 16:00 uur Creëren van draagvlak - Met een startbijeenkomst en startnotitie draagvlak verwerven Welke argumenten zijn overtuigend? - Argumenten voor eigen organisatie - Beslismodel Waaraan moet mijn startnotitie voldoen - Opzet startnotitie om te komen tot een concrete opdracht Stakeholderanalyse - Krachtenveld in beeld Behoefteanalyse en inventariseren welke problemen urgent zijn - Inventariseren van behoeften en wensen van medewerkers -inventariseren noodzaak 16.30 Uur Conclusie en afsluiting - Wat neemt u mee in het beleid en hoe ziet een evaluatie eruit? - Huiswerk Casus visiesessie Casus eigen organisatie Casus Zorgplus als voorbeeld Casus eigen organisatie Casus voorbeeld vragenlijst - Toelichting op Monitor Duurzame Inzetbaarheid en de WorkAbility Index 5
Dagdeel 3 - Activiteiten & prioriteiten 09:30 uur 10:00 uur 10:15 uur 10:45 uur 11:15 uur Terugblik op de eerste dag Casus Plan van aanpak. Zijn de doelen smart geformuleerd? Activiteiten in beeld Welke interventies kiest u? Prioriteiten stellen - Hoe maakt u een activiteitenkalender? Communicatieplan en inspirerende voorbeelden Kennis toets Werken in kleine groepen Voorbeeld interventiekaart - Ontwikkelen van een interventiekaart Metaplanborden voor plan van aanpak Casus voorbeeld communicatieplan 12:00 uur Lunch Dagdeel 4 Uitvoeren en evalueren Stap 5 implementeren 13:00 uur Stap 5 14:00 uur Stap 6 15:30 uur Stap 4 16:00 uur Bespreken van startnotitie van de deelnemer Praktijk voorbeelden van de uitvoering - koppelen aan zorgsuccessen en andere goede voorbeelden uit de zorg Evaluatie hoe worden de doelen gemeten? Borgen - Wat is nodig om de aanpak te borgen? 16:30 uur Conclusie en afsluiting - Wat neemt u mee en hoe gaat u verder? Casus Zorgplus Diverse cases als voorbeelden Voorbeeld evaluatie Metaplanborden voor plan van aanpak 6
Bijlage 2: Beschrijving Serious Game Speel en experimenteer met het opzetten van beleid rond duurzame inzetbaarheid De serious game is een speelse manier om de ervaringen tijdens de training in een gesimuleerde praktijksituatie te herhalen en te oefenen. De serious game betreft een rollenspel op basis van het 7-stappenplan duurzame inzetbaarheid. Door het rollenspel kunt u intensief experimenteren met de benodigde kennis voor de opzet van het beleid duurzame inzetbaarheid. Hoe het werkt? De deelnemers vormen tijdens deze serious game het projectteam van een fictieve organisatie. Het projectteam ontvangt de kengetallen, de kenmerken en de uitdagingen waarmee deze organisatie te maken heeft. Op basis van deze informatie kiest het team een strategie voor de opzet van het beleid duurzame inzetbaarheid. Tussentijds wordt het projectteam gevraagd de resultaten te toetsen aan de oorspronkelijke verwachtingen en de (mogelijke) verschillen te verklaren. Verschillen kunnen bijvoorbeeld ontstaan door verkeerde inschattingen, maar ook door onverwachte gebeurtenissen in de omgeving. Wat dan? De game is een leuke en spannende manier om kennis te vergaren. Door te doen, te experimenteren en te ervaren beklijft de benodigde kennis beter. Bovendien leidt inzicht in de totale organisatiescope tot een betere vorm van samenwerking tussen de verschillende collega s en afdelingen binnen een organisatie. Hiervoor wordt een stakeholdersanalyse ingezet. Programma (4 uur) De volgende onderwerpen komen aan bod tijdens de serious game: inloop en ontvangst herhaling theorie: 7 stappen model casus organisatie stap 1: de startnotitie stap 2: structuren: het opzetten van een projectteam en organisatie stap 3 analyseren / interpreteren van informatie stap 4: ontwikkelen en opstellen van een plan voor beleid Duurzame Inzetbaarheid plenaire presentatie aan een management team nabespreking en afronding 7