Leefbaarheid in Zaltbommel

Leefbaarheid in Zaltbommel Vervolgmeting 2008 In opdracht van Gemeente Zaltbommel Annika Janse Nynke den Herder April 2008 Rapportnummer: 98410 RIGO Research en Advies BV De Ruyterkade 139 1011 AC Amsterdam telefoon 020 522 11 11 telefax 020 627 68 40 http://www.rigo.nl

Inhoudsopgave 1 INLEIDING 1 1.1 INLEIDING 1 1.2 LEESWIJZER 1 2 ALGEMENE TOELICHTING 3 2.1 INLEIDING 3 2.2 ONDERZOEKSOPZET 4 3 DE FYSIEKE WOONOMGEVING 9 3.1 INLEIDING 9 3.2 KWALITEIT WONINGEN 9 3.3 KWALITEIT WOONOMGEVING 10 3.4 PARKEERPLAATSEN 11 3.5 OPENBARE VERLICHTING 12 3.6 INRICHTING PLEINTJES 13 3.7 GROENVOORZIENINGEN 14 3.8 SPEELVOORZIENINGEN 15 3.9 ALGEMENE VOORZIENINGEN 18 3.10 WINKELS 19 3.11 HORECA 20 3.12 CONCLUSIE 21 4 DE SOCIALE WOONOMGEVING 23 4.1 INLEIDING 23 4.2 THUISVOELEN 23

4.3 OMGANG BEWONERS 24 4.4 SOCIALE CONTACTEN 25 4.5 SAMENSTELLING VAN DE BEVOLKING 26 4.6 BETROKKENHEID 27 4.7 CONCLUSIE 27 5 ONGENOEGENS 29 5.1 INLEIDING 29 5.2 OVERLAST VUIL EN STANK 29 5.3 OVERLAST UITWERPSELEN VAN DIEREN 30 5.4 OVERLAST ACTIVITEITEN 31 5.5 VERKEERSOVERLAST 32 5.6 VERKEERSVEILIGHEID 33 5.7 CONCLUSIE 34 6 VEILIGHEID 37 6.1 INLEIDING 37 6.2 OVERLAST PERSONEN 37 6.3 CRIMINALITEIT 38 6.4 GEWELDPLEGING 40 6.5 DIEFSTAL EN INBRAKEN 41 6.6 VANDALISME 42 6.7 VEILIGHEIDSGEVOEL 42 6.8 TOEZICHT POLITIE 43 6.9 CONCLUSIE 44 7 TOTAALOORDEEL 45 7.1 INLEIDING 45 7.2 TOTAALOORDEEL 45 7.3 ONTWIKKELING WIJK 46 7.4 SAMENVATTING UITKOMSTEN OP DEELASPECTEN 47

8 BUURTPROFIELEN 49 8.1 INLEIDING 49 8.2 BINNENSTAD 49 8.3 DE VERGT 50 8.4 DE SPELLEWAARD 51 8.5 DE WALUWE 52 8.6 OVERZICHT AANDACHTSPUNTEN 53 BIJLAGE 55

INLEIDING 1 1 Inleiding 1.1 Inleiding Lemon, de leefbaarheidsmonitor, is een instrument om beleving van leefbaarheid te meten en te presenteren. Op basis van een schriftelijke vragenlijst worden bewoners gevraagd een oordeel te geven over diverse leefbaarheidsthema s in hun buurt. De gemeente Zaltbommel heeft in 2006 besloten tweejaarlijks de leefbaarheid in Vijf thema s de kern Zaltbommel te meten. Dit leidde De fysieke woonomgeving in 2006 tot de nulmeting Leefbaarheid in (uiterlijk woningen en voorzieningen buurt) Zaltbommel, Lemon-meting 2006. De sociale woonomgeving (omgang met medebewoners en betrokkenheid) Dit rapport geeft de resultaten van de Ongenoegens vervolgmeting in 2008. Daarvoor is, net (overlast in de buurt) als bij de eerste meting, gebruikgemaakt Veiligheid van de leefbaarheidsmonitor Lemon. In (veiligheidsgevoel in de buurt) Totaaloordeel deze rapportage zal, naast de stand van (totaalscores) zaken in 2008, de ontwikkeling van de leefbaarheid in de kern Zaltbommel aan de orde komen. Aan de hand van vijf thema s leest u in dit rapport hoe de bewoners over hun buurt oordelen. In februari zijn, verdeeld over vier buurten, 1.072 bewoners benaderd om deel te nemen aan de Lemon-vragenlijst. In de vragenlijst zijn 35 vragen voorgelegd, verdeeld over vijf thema s. In totaal hebben 485 bewoners schriftelijk hun mening gegeven over zaken die van invloed zijn op de leefbaarheid in de buurt. 1.2 Leeswijzer De rapportage is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken. Hoofdstuk 2 bespreekt de opzet van het onderzoek. Het behandelt onderzoeksmatige zaken, zoals de respons en de steekproefgrootte. In hoofdstuk 3 t/m 7 wordt aan de hand van verschillende thema s op de uitkomsten ingegaan. De volgende thema s komen aan

2 bod: de fysieke woonomgeving, de sociale woonomgeving, de ongenoegens, veiligheid en totaaloordeel. Per thema is beschreven hoe Zaltbommel scoort en wat opvallende wijken zijn. Voor elk subthema is een tabel opgenomen waarin de cijfers per wijk zijn afgezet tegen het gemiddelde van de kern Zaltbommel. Er wordt een vergelijking op wijkniveau gemaakt. Ook wordt in de tekst een vergelijking gemaakt met de gemiddelde scores van alle Lemon-onderzoeken in Nederland (het landelijke cijfer van 2007). Bij de bespreking van de aspecten is een kaart opgenomen waar de rapportcijfers in kleur worden getoond. Indien de aspecten per wijk aanzienlijk verschillen, uit zich dit in sterke kleurgradaties tussen de wijken. In hoofdstuk 8 volgt een beschrijving van de vier wijken. Per wijk worden de sterke en de zwakke punten besproken en wordt de trendanalyse grafisch weergegeven.

ALGEMENE TOELICHTING 3 2 Algemene toelichting 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de inhoud en de opzet van deze rapportage toegelicht. Aan bod komen onder meer de leefbaarheidsaspecten, de buurtindelingen, de opzet van het onderzoek en de respons op de enquêtes. De leefbaarheidsmonitor Lemon Voor het meten van de leefbaarheid in de kern Zaltbommel is gebruikgemaakt van Lemon, de leefbaarheidsmonitor. Dit instrument maakt de oordelen van bewoners over de leefbaarheid aan de hand van kaartbeelden inzichtelijk. Met behulp van een inlogcode zijn de uitkomsten te bekijken op: www.lemoninternet.nl Naast de uitkomsten van de leefbaarheidsmonitor zijn op de Lemon-website de uitkomsten van onderzoeken in andere Nederlandse gemeenten te bekijken (zoals Culemborg, Leerdam, Pijnacker-Nootdorp). Daar krijgt u antwoord op de vraag of bepaalde leefbaarheidsaspecten in een gemeente beter worden beoordeeld dan gemiddeld in Nederland of juist niet.

4 ALGEMENE TOELICHTING 2.2 Onderzoeksopzet In de enquête is de bewoners gevraagd een oordeel te geven over leefbaarheidsaspecten, onderverdeeld naar vijf thema s. De vragenlijst is te vinden in de bijlage. De fysieke woonomgeving Kwaliteit woningen in de buurt De woonomgeving Voldoende parkeerplaatsen Openbare verlichting Inrichting pleintjes Aanwezigheid groenvoorzieningen De speelvoorzieningen Speelvoorzieningen 0-8 jaar Speelvoorzieningen 8 jaar e.o. Onderhoud speelvoorzieningen Aanbod en kwaliteit voorzieningen Winkels Aanbod en kwaliteit horeca Sociale woonomgeving Thuisvoelen Omgang bewoners Sociale contacten Waardering bevolkingssamenstelling Betrokkenheid Veiligheid Criminaliteit Overlast geweldpleging Overlast diefstal/inbraken Overlast vandalisme Zelf slachtoffer criminaliteit Toezicht Veiligheidsgevoel Verkeersveiligheid Ongenoegens Verkeersoverlast Vervuiling Overlast van uitwerpselen van dieren Overlast van activiteiten Overlast van personen Totaaloordeel Totaaloordeel Ontwikkeling van de buurt Buurtindeling Bij de opzet van het onderzoek is uitgegaan van de onderstaande buurtindeling: Wijknaam 1 Binnenstad 2 De Vergt 3 De Spellewaard 4 De Waluwe

ALGEMENE TOELICHTING 5 Respons Via een aselecte steekproef is een selectie gemaakt van de bewoners van Zaltbommel. Voor het onderzoek zijn 1.072 bewoners benaderd. De vragenlijsten zijn schriftelijk afgenomen. Op de meting reageerden uiteindelijk 485 bewoners, een respons van 45%. Zaltbommel scoort hiermee hoog; de gemiddelde respons ligt tussen de 35% en 40%. De respons per wijk is in de volgende tabel weergegeven. Met deze respons is het mogelijk om de uitkomsten van het onderzoek op buurtniveau als algemeen geldend te beschouwen. Het aantal is voldoende groot om aan te kunnen nemen dat hun oordeel overeenkomt met het algemene oordeel van de totale bevolking van de buurt. Wijk Enquêtes uitgezet Respons absoluut Respons % Binnenstad 238 112 47% De Vergt 358 148 41% De Spellewaard 238 112 47% De Waluwe 238 113 47% Totaal 1.072 485 45% De onderzoekspopulatie De onderstaande figuur laat zien dat alle leeftijdsgroepen zijn ondervraagd. >75 jaar 65-74 jaar 55-64 jaar 45-54 jaar 35-44 jaar 25-34 jaar < 25 jaar 0 5 10 15 20 25 Er waren meer vrouwen dan mannen die de vragenlijst invulden. Van de ondervraagden waren 267 van het vrouwelijk geslacht (56%) en 213 van het mannelijk geslacht (44%). Vijf respondenten vulden deze vraag niet in.

6 ALGEMENE TOELICHTING Er is de bewoners gevraagd of zij in een huur- of koopwoning wonen. 26% van de respondenten woont in een huurwoning en 74% woont in een koopwoning. De huishoudenssamenstelling van de meeste respondenten bestaat uit een tweepersoonshuishouden zonder (thuiswonende) kinderen (37%). Ongeveer een kwart (27%) woont met een gezin waarvan het jongste thuiswonende kind onder de 12 jaar is, en 17% woont met een gezin waarvan het jongste thuiswonende kind 12 jaar of ouder is. 15% van de respondenten woont alleen. De overige 4% zijn eenoudergezinnen. Tot slot is de bewoners gevraagd in welk deel van de wereld (of land) ze geboren zijn. De overgrote meerderheid (96%) is geboren in Nederland. De overige 4% bestaat onder andere uit respondenten die geboren zijn in landen in West Europa, Marokko en de Antillen. Significante verschillen Rapportcijfers zijn subjectieve oordelen. Dat betekent dat rapportcijfers van persoon tot persoon kunnen verschillen en zelfs bij een en dezelfde persoon in de tijd kunnen veranderen ook bij een gelijkblijvende omgeving. Wanneer meer mensen worden ondervraagd, wordt het gemiddelde cijfer betrouwbaarder. Door de hoge respons was het voor nagenoeg alle buurten mogelijk te berekenen of er significante verschillen onderling (Zaltbommel totaal) waren en ten opzichte van de vorige meting. In deze rapportage wordt dan ook een vergelijking gemaakt met de scores van Zaltbommel in 2006. Er is ook gekeken of de cijfers van de afzonderlijke buurten significant hoger of lager scoren dan het gemiddelde van Zaltbommel in 2008. Significantie: bij het bepalen of iets significant verschilt wordt middels de gebruikelijke statistische methode die ontwikkeld is voor het vergelijken van rapportcijfers aangegeven of aangenomen kan worden dat een verschil wel of niet door toeval is ontstaan. Men spreekt van een significante uitkomst als deze uitkomst in sterke mate de veronderstelling ondersteunt dat het verschil niet door toeval is ontstaan, maar door iets anders. Hier geldt dus een verbetering of verslechtering ten opzichte van Zaltbommel als totaal of ten opzichte van 2006. Een gemiddeld hogere of lagere score betekent dus niet automatisch dat er sprake is van een significant verschil. Indien er sprake is van bijvoorbeeld weinig enquêtes en bijvoorbeeld veel lage en hoge rapportcijfers binnen een wijk (grote spreiding) is een hoger rapportcijfer niet automatisch significant te noemen. Vandaar dat bij het bepalen van de significantie rekening is gehouden met de spreiding van de cijfers en het aantal respondenten per vraag. De verschillen zijn dus allemaal statistisch getoetst op een manier die gebruikelijk is voor dit type enquêtes. 1 Indien er geen sprake is van een significant verschil mag men in de regel ook niet spreken van een voor- of achteruitgang, maar is er een zeer grote kans dat deze op toeval berust. voetnoot 1 Er is gebruikgemaakt van een 95% betrouwbaarheidsinterval (uitgaande van een normale verdeling)

ALGEMENE TOELICHTING 7 Als er sprake is van significante verschillen wordt dat in de tekst beschreven en in de tabellen in hoofdstuk 8 met kleuren aangegeven. Het verschil met Zaltbommel als totaal is aangegeven met rode (negatief) of groene (positief) cijfers. De verschillen tussen de jaren 2006 en 2008 worden aangeven met rode (negatief) of groene (positief) pijltjes in de tabellen. Vergelijking resultaten Zaltbommel met het landelijk gemiddelde Om een beeld te krijgen hoe Zaltbommel scoort ten opzichte van andere Nederlandse gemeenten is, indien mogelijk, per aspect een vergelijking gemaakt met het Nederlands gemiddelde. Dit is het gemiddelde van de uitkomsten van de gemeenten die in 2007 een Lemon-meting hebben gedaan. Vergelijking meting 2006 De leefbaarheid in de kern Zaltbommel wordt voor de tweede keer gemeten. Daardoor is een vergelijking met de vorige meting mogelijk. In de tabellen in het rapport worden de scores van 2008 weergegeven, daarbij wordt de significante afwijking ten opzichte van 2006 met groene en rode weergegeven. In Hoofdstuk 8, bij de wijkprofielen, wordt van beide meetjaren de ontwikkeling van de waardering voor de verschillende aspecten grafisch weergegeven. Leefbaarheidsmonitor meet beleving Voor u start met het lezen van de uitkomsten nog een belangrijke algemene opmerking. De leefbaarheidsmonitor geeft de beleving van de leefbaarheid weer. Er dient benadrukt te worden dat beleving en feitelijke situatie niet altijd overeenkomen. De resultaten uit Lemon geven de gevoelens van bewoners weer en niet in hoeverre deze gevoelens in overeenstemming zijn met feitelijke cijfers.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 9 3 De fysieke woonomgeving 3.1 Inleiding De fysieke woonomgeving betreft de gebouwde omgeving van de wijken in Zaltbommel. Binnen het thema fysieke woonomgeving worden tien leefbaarheidsaspecten onderscheiden: de kwaliteit van de woningen, kwaliteit van de woonomgeving in het algemeen, de parkeerplaatsen, de openbare verlichting, de inrichting van pleintjes, de groenvoorzieningen in de buurt, de speelvoorzieningen, de openbare voorzieningen, de winkels en de horecagelegenheden. 3.2 Kwaliteit woningen Aan de bewoners is gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit van de woningen in de buurt. Bij de kwaliteit van de woningen in de buurt gaat het om de aantrekkelijkheid, de uitstraling en staat van onderhoud van de woningen in de nabije omgeving en niet om de geschiktheid van de eigen woning.

10 DE FYSIEKE WOONOMGEVING 2006 2008 Binnenstad 7,6 7,7 - De Vergt 7,1 7,1 - De Spellewaard 7,6 7,7 - De Waluwe 8,2 8,1 - Totaal 7,6 7,6 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De kern Zaltbommel krijgt gemiddeld een 7,6 voor de kwaliteit van de woningen in de buurt. Dit wijkt niet significant af van het gemiddelde van Zaltbommel in 2006 (7,6). Het landelijk gemiddelde voor 2007 ligt met een 7,1 lager. Het hoogste cijfer wordt gegeven door de bewoners van De Waluwe (8,1), deze score wijkt positief af van het gemiddelde van Zaltbommel. De laagste score is voor De Vergt met een 7,1. Deze score is significant lager dan het gemiddelde van Zaltbommel. De scores van 2008 verschillen niet significant van de scores van 2006. Dat kan geïnterpreteerd worden als een stabiele situatie wat betreft de kwaliteit van de woningen. Een klein aantal bewoners heeft een opmerking gemaakt over dit aspect. Een bewoner uit De Vergt zegt bijvoorbeeld: Het zijn oude huizen. Ze zijn toe aan verbetering zoals nieuwe dakisolatie want in het dak zit asbest en het is niet goed geïsoleerd. Een mooi voorbeeld is in de Waluwestraat. Een moderne uitstraling!. Een ruime meerderheid (40%) van de respondenten geeft een 8 voor de kwaliteit van de woningen. Ongeveer een kwart (24%) geeft een 7. Slechts 6% van de respondenten geeft een onvoldoende (5 of lager). 3.3 Kwaliteit woonomgeving De bewoners is gevraagd naar hun mening over de woonomgeving. Hierbij moet worden gedacht aan de tevredenheid over en bruikbaarheid van de openbare ruimte. De bestrating, het straatmeubilair, verlichting en de vormgeving van pleintjes bepalen onder andere hoe mensen de woonomgeving beleven.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 11 2006 2008 Binnenstad 6,3 6,4 - De Vergt 6,1 6,2 - De Spellewaard 6,9 7,2 - De Waluwe 6,5 7,3 Totaal 6,4 6,7 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De woonomgeving wordt in de kern Zaltbommel gemiddeld met een 6,7 beoordeeld. Dit is een significante stijging ten opzichte van 2006 (6,4) en iets hoger dan het landelijk gemiddelde van 2007 (6,5). De Spellewaard en De Waluwe scoren respectievelijk een 7,2 en een 7,3. Beide scores zijn significant hoger dan het gemiddelde van Zaltbommel. De Binnenstad en De Vergt scoren respectievelijk een 6,4 en een 6,2, beide scores wijken negatief af van het totaalcijfer van Zaltbommel. Er zijn 15 opmerkingen gemaakt door respondenten over de kwaliteit van de woonomgeving. De inhoud van de opmerkingen is nogal wisselend. Een bewoner uit De Binnenstad zegt bijvoorbeeld: De bestrating wordt niet goed onderhouden. Dit heeft al geleid tot struikel- en valpartijen (let op: de zorgverzekering verhaalt de kosten op de gemeente) Voorbeeld: wandelgedeelte Waterstraat, hele breedte G. Steigersstraat. Uit de spreidingscijfers blijkt dat de meningen over de kwaliteit van de woonomgeving redelijk verdeeld zijn. De helft (50%) van de respondenten geeft een 7 of een 8. Een vijfde (20%) geeft een 6 en 19% geeft een 5 of lager. 3.4 Parkeerplaatsen Er is de bewoners gevraagd of er voldoende parkeerplaatsen in de buurt aanwezig zijn.

12 DE FYSIEKE WOONOMGEVING 2006 2008 Binnenstad 5,9 5,7 - De Vergt 6,5 6,5 - De Spellewaard 6,4 6,7 - De Waluwe 5,1 6,0 Totaal 6,0 6,2 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Uit de rapportcijfers blijkt dat met name de bewoners van De Vergt (6,5) en De Spellewaard (6,7) daar niet ontevreden over zijn. Deze scores zijn significant hoger dan het gemiddelde van de kern Zaltbommel (6,2). De Binnenstad scoort met een 5,7 het laagst. De Waluwe scoort met een 6,0 weliswaar lager dan Zaltbommel totaal, ten opzichte van 2006 (5,1) is er sprake van een sterke stijging. Er worden door de respondenten in totaal 24 opmerkingen gemaakt over het onderwerp parkeerplaatsen, deze gaan met name over het gebrek aan parkeerplaatsen in de buurt. Een bewoner uit de Binnenstad zegt hierover: Parkeren is het enige minpunt. Als vergunninghouder die laat thuiskomt word je gedwongen om elders te parkeren. Dit omdat veel niet-vergunninghouders eerder thuis zijn en de straat vol parkeren. Uit de spreidingscijfers blijkt dat de verdeeldheid onder de bewoners aanzienlijk is. 13% van de respondenten geeft een 6, 19% geeft een 7 en eveneens 19% geeft een 8. Een derde (34%) geeft een 5 of lager. 3.5 Openbare verlichting Bij de openbare verlichting moet gedacht worden aan de verlichting van straten, pleintjes en paden. Mensen kunnen zich onprettig voelen op slecht verlichte paden en wegen.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 13 2006 2008 Binnenstad 6,4 6,8 - De Vergt 7,1 6,9 - De Spellewaard 7,3 7,4 - De Waluwe 7,2 7,6 - Totaal 7,0 7,1 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De openbare verlichting wordt in Zaltbommel gemiddeld met een 7,1 beoordeeld. Dit is vergelijkbaar met het gemiddelde in 2006 (7,0). De Waluwe scoort met een 7,6 het hoogst, De Spellewaard zit daar met een 7,4 niet ver onder. Beiden buurten scoren significant hoger dan Zaltbommel totaal. De Binnenstad en De Vergt scoren respectievelijk met een 6,8 en een 6,9 significant lager dan de kern Zaltbommel gemiddeld. In totaal zijn er 14 opmerkingen gemaakt over de openbare verlichting. Uit de analyse bleek geen voor- of achteruitgang ten opzichte van de vorige meting. De meeste respondenten waarderen de openbare verlichting met een 7 (27%) of een 8 (31%). 12% gaf een 5 of lager voor dit aspect. 3.6 Inrichting pleintjes Er is de bewoners gevraagd naar de waardering van de inrichting van pleintjes en/of open plekken in de buurt. 2006 2008 Binnenstad 6,1 6,1 - De Vergt 6,0 6,0 - De Spellewaard 6,8 7,2 - De Waluwe 6,8 7,2 - Totaal 6,4 6,6 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006

14 DE FYSIEKE WOONOMGEVING Het gemiddelde cijfer voor de inrichting van de pleintjes is een 6,6. Dit is vergelijkbaar met het gemiddelde van 2006 (6,4). De Spellewaard en De Waluwe scoren beide met een 7,2 het hoogst. De Binnenstad (6,1) en De Vergt (6,0) scoren significant lager dan Zaltbommel gemiddeld in 2008. Er is geen sprake van significante voor- of achteruitgang ten opzichte van de meting in 2006. De meningen van de respondenten over de inrichting van de pleintjes lopen nogal uiteen. De helft geeft een 7 (26%) of een 8 (25%). Ruim een vijfde (21%) geeft een 6 en nog eens een vijfde (20%) geeft een 5 of lager. 3.7 Groenvoorzieningen Groenvoorzieningen zijn voor veel mensen een belangrijk aspect van de woonomgeving. Naast een belangrijke belevingswaarde heeft groen ook een belangrijke gebruikswaarde, bijvoorbeeld om de hond uit te laten, te joggen of te ontspannen in de buitenlucht. Veel groen kan echter ook nadelig zijn voor de beleving, omdat het gevoelens van onveiligheid kan veroorzaken. 2006 2008 Binnenstad 6,4 6,7 - De Vergt 6,2 6,3 - De Spellewaard 7,2 7,3 - De Waluwe 6,2 6,4 - Totaal 6,4 6,7 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het gemiddelde cijfer voor de groenvoorzieningen in Zaltbommel is een 6,7. In 2006 was het gemiddelde een 6,4. Het landelijk gemiddelde kwam in 2007 op een 6,4. De Spellewaard scoort met een 7,3 het hoogst en als enige buurt bij dit aspect hoger dan Zaltbommel totaal. De Vergt (6,3) en De Waluwe (6,4) scoren negatief afwijkend ten opzichte van het gemiddelde van Zaltbommel. Ten opzichte van 2006 zijn er geen significante verschillen zichtbaar.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 15 Er zijn in totaal 23 opmerkingen gemaakt over de groenvoorzieningen. De meeste opmerkingen komen van bewoners uit de wijk De Waluwe, zoals: Het groen is geconcentreerd rondom pleinen, was mooier geweest als er ook groen in de straten zelf was aangelegd. Nu zijn de straten echt "rijen stenen". Uit de spreidingscijfers blijkt dat bijna een kwart (24%) van de respondenten een 5 of lager geeft voor de groenvoorzieningen. Eveneens bijna een kwart (24%) geeft een 8 voor dit aspect en 22% geeft een 7. 3.8 Speelvoorzieningen Speelvoorzieningen zijn op het eerste gezicht vooral voor kinderen van belang. Speelvoorzieningen- en het onderhoud ervan- vormen echter ook een belangrijk onderdeel van de totale inrichting van de fysieke woonomgeving en gaan in die zin alle bewoners aan, met of zonder kinderen. 3.8.1 Aanwezigheid speelvoorzieningen De bewoners is allereerst gevraagd een algemeen oordeel te geven over de speelvoorzieningen in hun wijk. 2006 2008 Binnenstad 5,0 5,4 - De Vergt 5,2 5,5 - De Spellewaard 7,0 7,3 - De Waluwe 7,2 7,6 - Totaal 6,1 6,4 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De speelvoorzieningen krijgen in de kern Zaltbommel gemiddeld een 6,4. Het landelijk gemiddelde in 2007 was een 6,0. In 2006 scoorde Zaltbommel gemiddeld een 6,1, ten opzichte van deze score is er sprake van een significante vooruitgang.

16 DE FYSIEKE WOONOMGEVING De Binnenstad scoort met een 5,4 het laagst en tevens significant lager dan het gemiddelde van Zaltbommel. De wijk de Vergt scoort met een 5,5 niet veel hoger. De hoogste score is voor De Waluwe met een 7,6. Er zijn 7 opmerkingen gemaakt over de speelvoorzieningen. Een bewoner uit de Binnenstad zegt hierover: Wel ruimte om te spelen maar geen voorzieningen, b.v. speeltoestellen etc. Aan de spreidingscijfers is te zien dat de meningen verdeeld zijn over de aanwezigheid van speelvoorzieningen. Bijna een derde (30%) geeft een 5 of lager. 20% geeft een 7 en 23% geeft een 8. 3.8.2 Speelvoorzieningen voor 0- tot 8-jarigen Om een specifieker beeld te krijgen van de behoeften van bewoners op het gebied van speelvoorzieningen is, naast de algemene vraag over speelvoorzieningen, de bewoners gevraagd of er voldoende geschikte speelvoorzieningen zijn voor kinderen van 0-8 jaar en voor kinderen ouder dan 8 jaar (zie 3.8.3.). 2006 2008 Binnenstad 4,4 5,0 - De Vergt 4,8 5,3 - De Spellewaard 6,9 7,3 - De Waluwe 7,1 7,5 - Totaal 5,8 6,3 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het cijfer voor Zaltbommel is een 6,3. Dit is significant hoger dan in 2006 (5,8). De bewoners van De Spellewaard en De Waluwe zijn de speelvoorzieningen van kinderen van 0-8 jaar positiever gaan beoordelen, respectievelijk een 7,3 en een 7,5. De Binnenstad (5,0) en De Vergt (5,1) scoren net als in 2006 onvoldoende. De gemiddelde score van deze specifiekere vraag is vergelijkbaar met de score voor de algemene vraag over speelvoorzieningen.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 17 3.8.3 Speelvoorzieningen voor 8 jaar en ouder 2006 2008 Binnenstad 4,4 4,6 - De Vergt 4,3 4,9 De Spellewaard 5,9 6,2 - De Waluwe 5,9 6,5 Totaal 5,1 5,5 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De gemiddelde score voor speelvoorzieningen voor kinderen van 8 jaar en ouder komt uit op een 5,5. Dit is opvallend lager dan de scores van speelvoorzieningen algemeen (6,4) en speelvoorzieningen voor kinderen van 0-8 jaar (6,3). De score in 2008 is echter wel significant gestegen ten opzichte van 2006 (5,1). Dit geldt ook voor de scores van de wijken De Vergt en De Walluwe. 3.8.4 Onderhoud speelvoorzieningen Tot slot is de bewoners gevraagd naar hun oordeel met betrekking tot het onderhoud van de speelvoorzieningen. Het gemiddelde komt uit op een 6,4, vergelijkbaar met het cijfer van 2006 (6,2) en vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde van 2007 (6,2). De wijken De Spellewaard en De Waluwe scoren met een 7,1 en een 7,0 goede voldoendes.

18 DE FYSIEKE WOONOMGEVING 2006 2008 Binnenstad 5,8 5,9 - De Vergt 5,3 5,6 - De Spellewaard 6,6 7,1 - De Waluwe 6,9 7,0 - Totaal 6,2 6,4 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 3.9 Algemene voorzieningen Binnen het thema fysieke woonomgeving vallen ook de algemene voorzieningen. De bewoners is gevraagd wat ze van het aanbod en de kwaliteit van de voorzieningen in de directe omgeving vinden. Voorbeelden van voorzieningen in de gemeente zijn bijvoorbeeld de scholen, winkels, medische voorzieningen, sportvoorzieningen, bibliotheek en dergelijke.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 19 2006 2008 Binnenstad 7,0 7,4 - De Vergt 6,9 6,8 - De Spellewaard 7,4 7,3 - De Waluwe 5,8 5,8 - Totaal 6,8 6,8 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De gemiddelde score voor Zaltbommel is, net als in 2006, een 6,8. Er is geen sprake van significante voor- of achteruitgang. De landelijke score in 2007 was een 7,1. De Binnenstad scoort het hoogst met een 7,4. De Spellewaard scoort met een 7,3 daar niet ver onder. De bewoners van De Waluwe zijn wat minder tevreden dan in overige wijken van Zaltbommel, ze geven gemiddeld een 5,8. Een bewoner uit deze buurt merkt op: Er zijn geen winkels of horecazaken, scholen etc. aanwezig in de Waluwe.. De meeste respondenten geven een 8 (28%) of een 7 (27%) voor het aanbod en de kwaliteit van de voorzieningen in de directe omgeving. 18% geeft een 5 of lager. 3.10 Winkels In de vragenlijst komt tevens de kwaliteit van de winkels aan de orde. Hierbij moet gedacht worden aan de variatie in het winkelaanbod en de bereikbaarheid van de winkels. 2006 2008 Binnenstad 8,1 7,0 De Vergt 6,9 6,7 - De Spellewaard 7,3 7,0 - De Waluwe 5,0 5,6 - Totaal 6,8 6,6 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006

20 DE FYSIEKE WOONOMGEVING De gemiddelde score komt op een 6,6, vergelijkbaar met de score in 2006 (6,8). Het landelijk gemiddelde in 2007 was een 6,5. De Binnenstad en De Spellewaard scoren met een 7,0 het hoogst. Deze score van de Binnenstad in 2008 is significant lager dan in 2006 (8,1). De Waluwe scoort met een 5,6 het laagst. Er worden 13 opmerkingen gemaakt over de winkels door de respondenten. De meesten zijn van bewoners van de Binnenstad, zoals: In de binnenstad behoort toch wel een kruidenier te zitten. Voor een kleine boodschap moet je verder fietsen, niet handig en de gezelligheid van mensen is er niet meer nu AH verderop zit.. De meeste respondenten geven een 7 (30%) of een 8 (23%) voor de kwaliteit van de winkels. 22% geeft een 5 of lager. 3.11 Horeca Tot slot, binnen het thema fysieke woonomgeving, is de bewoners gevraagd een oordeel te geven over de kwaliteit en het aanbod van horecagelegenheden in de wijk. 2006 2008 Binnenstad 7,5 6,9 De Vergt 6,1 5,8 - De Spellewaard 6,3 6,2 - De Waluwe 4,8 5,3 - Totaal 6,1 6,0 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het totaalcijfer voor Zaltbommel in 2008 is een 6,0. Deze score is vergelijkbaar met de score in 2006 (6,1). De hoogste score is voor de Binnenstad, maar in deze wijk is sprake van een significante daling ten opzichte van 2006, van 7,5 naar een 6,9. De laagste score is voor De Waluwe (5,3). Een vijfde (21%) van de respondenten geeft een 7, nog een vijfde (21%) geeft een 8 en nog eens een vijfde (21%) geeft een 5.

DE FYSIEKE WOONOMGEVING 21 3.12 Conclusie Alle aspecten binnen de fysieke woonomgeving worden door de bewoners van Zaltbommel met een voldoende beoordeeld. Eén aspect zit op het randje, het gemiddelde van de speelvoorzieningen voor kinderen van 0-8 jaar komt op een 5,5. De bewoners zijn het meest te spreken over de kwaliteit van de woningen (7,6) en de openbare verlichting (7,1). Bij de aspecten aanwezigheid speelvoorzieningen, speelvoorzieningen voor 0-8 jaar en speelvoorzieningen voor 8 jaar en ouder is significante vooruitgang zichtbaar ten opzichte van 2006. De meeste gemiddelden van Zaltbommel liggen dichtbij of net iets boven de landelijke gemiddelden van 2007. Zaltbommel scoort op kwaliteit van de woningen wel ruim hoger dan landelijk en op voorzieningen algemeen juist weer lager dan landelijk. Over het algemeen zijn de Binnenstad en De Vergt de laagstscorende wijken bij het thema fysieke woonomgeving. De bewoners van De Spellewaard en De Waluwe zijn wat betreft de fysieke woonomgeving juist het meest positief.

DE SOCIALE WOONOMGEVING 23 4 De sociale woonomgeving 4.1 Inleiding De sociale woonomgeving bestaat uit elementen die het samenleven van bewoners in de wijken bepalen. Die elementen geven een indicatie van de manier waarop de bewoners in de wijk met elkaar omgaan en van de mate waarin men zich daar prettig bij voelt. In dit onderzoek is door middel van vijf elementen gemeten hoe men de sociale woonomgeving beleeft. Ten eerste is gevraagd of mensen zich thuis voelen in hun wijk. Vervolgens is gevraagd of de bewoners in de wijk op een prettige manier met elkaar omgaan en of men voldoende contacten heeft in de wijk. Ten slotte is gevraagd naar een waardering voor de bevolkingssamenstelling en de betrokkenheid van bewoners bij de wijk. 4.2 Thuisvoelen Voor het thuisvoelen in de wijk werd gemiddeld een 7,6 gegeven in de kern Zaltbommel. Dit cijfer is vergelijkbaar met het gemiddelde bij de vorige meting in 2006. Het landelijk gemiddelde voor dit aspect lag in 2007 op 8,0.

24 DE SOCIALE WOONOMGEVING 2006 2008 Binnenstad 8,2 8,0 - De Vergt 7,2 7,0 - De Spellewaard 8,0 8,0 - De Waluwe 7,5 7,7 - Totaal 7,7 7,6 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De wijken Binnenstad en De Spellewaard scoren beide een 8,0 en scoren daarmee boven het gemiddelde van de kern Zaltbommel. De bewoners van De Vergt waarderen het thuis voelen met een ondergemiddeld cijfer (7,0). Er zijn geen significante veranderingen in de cijfers ten opzichte van de vorige meting. Over het thuis voelen in de buurt werden geen opmerkingen gemaakt. De spreidingscijfers wijzen uit dat 37% van de respondenten gaf voor dit aspect een 8 en 21% gaf een 7. Slechts 8% gaf een 5 of lager. 4.3 Omgang bewoners Aan de bewoners is gevraagd of zij vinden dat de bewoners uit hun wijk op een prettige manier met elkaar omgaan. De kern Zaltbommel krijgt hiervoor gemiddeld een 7,4. Dit is hetzelfde cijfer als bij de vorige meting. Het landelijk gemiddelde voor dit aspect in 2007 was een 7,0. 2006 2008 Binnenstad 7,8 7,8 - De Vergt 6,9 6,7 - De Spellewaard 7,5 7,6 - De Waluwe 7,6 7,6 - Totaal 7,4 7,4 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006

DE SOCIALE WOONOMGEVING 25 De Binnenstad krijgt met een 7,8 het hoogste cijfer van haar bewoners en scoort boven het gemiddelde van Zaltbommel. Het laatste geldt ook voor De Spellewaard en De Waluwe (beide 7,6). De Vergt scoort ondergemiddeld met een 6,7. Ten opzichte van de vorige meting zijn er geen significante veranderingen. Er werden over de omgang van bewoners slechts drie opmerkingen gemaakt. Een bewoner van de Binnenstad zegt hierover het volgende: Met een aantal mensen heb ik een goed contact, in nood kan ik op ze rekenen. Verder groeten we elkaar en maken soms een praatje. Ik heb geen behoefte aan meer. De spreidingscijfers laten zien dat 32% van de respondenten een 8 geeft voor dit aspect van de sociale woonomgeving. Nog eens 22% geeft een 7 en 12% geeft een onvoldoende (5 of lager). 4.4 Sociale contacten De vraag of de bewoners voldoende sociale contacten in de wijk hebben wordt in Zaltbommel gemiddeld met een 7,3 beoordeeld. Dit is significant hoger dan bij de vorige meting in 2006 (7,0). Er is voor dit aspect geen landelijk gemiddelde waarmee we kunnen vergelijken. 2006 2008 Binnenstad 7,3 7,7 - De Vergt 6,9 6,8 - De Spellewaard 7,2 7,3 - De Waluwe 7,0 7,4 Totaal 7,0 7,3 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het hoogste cijfer wordt gegeven door de bewoners van de Binnenstad (7,7) en dit ligt boven het gemiddelde van de kern. De Waluwe scoort een 7,4 en laat hiermee een significante verbetering zien ten opzichte van 2006 (7,0). De Vergt scoort met een 6,8 onder het gemiddelde van Zaltbommel. Over de contacten in de buurt werd één opmerking gemaakt.

26 DE SOCIALE WOONOMGEVING De spreidingscijfers laten zien dat 31% van de respondenten dit aspect met een 8 waardeert en 23% met een 7. Daarnaast geeft 12% van hen een 5 of lager. 4.5 Samenstelling van de bevolking Bij de bevolkingssamenstelling kan men denken aan inkomen, opleiding en etnische samenstelling. Aan de bewoners is gevraagd hoe zij de bevolkingssamenstelling waarderen in hun wijk. Het gemiddelde van Zaltbommel is hetzelfde als in 2006 (7,2). Het landelijk gemiddelde in 2007 was een 7,3. 2006 2008 Binnenstad 7,6 7,7 - De Vergt 6,3 6,1 - De Spellewaard 7,7 7,6 - De Waluwe 7,6 7,7 - Totaal 7,2 7,2 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De Binnenstad en De Waluwe krijgen beide met een 7,7 de hoogste score. Ook De Spellewaard scoort met een 7,6 bovengemiddeld. De Vergt krijgt opnieuw het laagste cijfer (6,1). Ten opzichte van de vorige meting zijn er geen significante veranderingen. Er werden drie opmerkingen over de bevolkingssamenstelling gemaakt. Een bewoner uit De Vergt laat weten: Reeds eerder hierover een opmerking gemaakt, meer spreiding van allochtonen in de woonkernen en niet in één wijk plaatsen. Niet goed voor de integratie. De allochtonen moeten met de lokale bevolking optrekken en niet binnen hun eigen groep contact houden. Uit de spreidingscijfers blijkt dat 34% van de respondenten een 8 geeft voor de bevolkingssamenstelling en 24% een 7. Daarnaast geeft 14% van de respondenten een onvoldoende (5 of lager) voor dit aspect van de sociale woonomgeving.

DE SOCIALE WOONOMGEVING 27 4.6 Betrokkenheid De bewoners is gevraagd hun oordeel te geven over de betrokkenheid van de bewoners in de wijk. Hierbij kan gedacht worden aan de mate waarin mensen zich willen inzetten voor hun wijk. Het gemiddelde voor Zaltbommel is een 6,5. Dit is significant hoger dan in 2006. Toen was het gemiddelde een 6,2. Het landelijk gemiddelde in 2007 was een 6,2. 2006 2008 Binnenstad 6,9 7,0 - De Vergt 5,3 5,5 - De Spellewaard 6,4 6,8 - De Waluwe 6,7 7,1 Totaal 6,2 6,5 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De Waluwe scoort met een 7,1 het hoogste cijfer voor de betrokkenheid van bewoners. Dit is significant hoger dan het cijfer in 2006 (6,7). De Binnenstad (7,0) en De Spellewaard (6,8) scoren beide boven het gemiddelde van de kern. De Vergt scoort met een 5,5 ondergemiddeld. De vraag over de betrokkenheid van bewoners leverde slechts één opmerking op. De spreidingscijfers tonen dat 24% van de respondenten een onvoldoende geeft voor de betrokkenheid. Daarnaast geeft 25% een 7 en 22% een 8. 4.7 Conclusie De aspecten van de sociale woonomgeving scoren over het algemeen vrij goed in Zaltbommel. Nagenoeg alle gemiddelden van Zaltbommel liggen boven de 7,0 (alleen betrokkenheid scoort een 6,5). De wijk De Vergt scoort op alle aspecten het laagste cijfer, evenals in 2006, en scoort daarmee ondergemiddeld op elk aspect. De Binnenstad krijgt veelal de hoogste scores.

28 DE SOCIALE WOONOMGEVING Er zijn significante verbeteringen zichtbaar in De Waluwe op de aspecten sociale contacten en betrokkenheid bij de wijk. De gemiddelden voor deze aspecten voor geheel Zaltbommel zijn tevens verbeterd ten opzichte van de meting in 2006.

ONGENOEGENS 29 5 Ongenoegens 5.1 Inleiding Ongenoegens zijn zaken die vooral storend werken in de beleving van leefbaarheid. Bijzonder kenmerk is dat deze aspecten slechts worden opgemerkt als ze er wél zijn en daarmee negatief bijdragen aan de leefbaarheid van de wijk. De bekendste voorbeelden zijn zwerfvuil en hondenpoep. In de kern Zaltbommel is aan de bewoners gevraagd naar de overlast die ze ondervinden van activiteiten zoals horeca, markten en evenementen, overlast van vuil en stank en overlast van uitwerpselen van dieren. Daarnaast is gevraagd naar de hinder die men ervaart van het verkeer en de verkeersveiligheid. 5.2 Overlast vuil en stank De bewoners is gevraagd in hoeverre zij overlast ervaren van (zwerf)vuil en stank. Hierbij kan gedacht worden aan (zwerf)vuil en verkeerd of te vroeg geplaatst vuilnis op de stoep. Het gemiddelde cijfer voor de kern Zaltbommel is een 6,8. Dit is significant lager dan bij de meting in 2006 (7,1). Het landelijk gemiddelde in 2007 voor dit aspect is een 6,2.

30 ONGENOEGENS 2006 2008 Binnenstad 6,9 6,7 - De Vergt 6,7 6,0 De Spellewaard 7,5 7,6 - De Waluwe 7,6 7,3 - Totaal 7,1 6,8 significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De Spellewaard scoort met een 7,6 het hoogste cijfer en scoort bovengemiddeld. Ook de 7,3 voor De Waluwe is bovengemiddeld. De Vergt wordt ondergemiddeld gewaardeerd met een 6,0 en scoort daarmee significant lager dan in 2006 (6,7). Een bewoner van De Vergt merkt over dit aspect op: Mensen laten veel zwerfvuil op straat vallen, een bron van ergernis. En uitwerpselen van dieren midden op de stoep. In totaal werden er 20 opmerkingen gemaakt over de overlast van vuil en stank. De spreidingscijfers laten zien dat 25% van de respondenten een 5 of lager geeft voor dit aspect. Daarnaast geeft 21% een 8 en 17% een 7. 5.3 Overlast uitwerpselen van dieren Naast de vraag over vuil en stank is de bewoners gevraagd in hoeverre zij overlast ondervinden als gevolg van de uitwerpselen van huisdieren. Eén van de grootste ergernissen van bewoners is poep op de stoep. Het gemiddelde cijfer voor de kern Zaltbommel is een 5,4. Bij de meting in 2006 was het gemiddelde een 5,5. Er is voor dit aspect geen landelijk gemiddelde beschikbaar.

ONGENOEGENS 31 2006 2008 Binnenstad 5,2 5,5 - De Vergt 5,6 5,1 De Spellewaard 5,6 5,7 - De Waluwe 5,4 5,3 - Totaal 5,5 5,4 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het hoogste cijfer wordt gegeven door de bewoners van De Spellewaard (5,7). Dit cijfer ligt boven het gemiddelde van Zaltbommel, evenals in de Binnenstad (5,5). De Vergt krijgt het laagste cijfer en scoort significant lager dan bij de meting in 2006 (5,6). Bij dit aspect werden 33 opmerkingen gemaakt. Een bewoner van De Spellewaard zegt hierover het volgende: Wij zijn niet tevreden met de poepzuigwagen. Die komt echt niet overal. Altijd op dezelfde locatie. Er zijn namelijk nog veel meer graskanten! en de honden uitlaatplaatsen bij de flats kun je niet in vanwege de grote drollen. Er wordt ook geklaagd over hondenpoep bij kinderspeelplaatsen of groenstroken, het niet gebruiken van honden uitlaatplaatsen, stankoverlast in de zomermaanden en er wordt gevraagd om meer controle op hondeneigenaren die de poep van hun hond niet opruimen. De spreidingscijfers tonen dat maar liefst 47% van de respondenten een onvoldoende geeft voor dit aspect van de ongenoegens. Daarnaast geeft 16% een 6, 13% een 7 en 14% een 8. 5.4 Overlast activiteiten Bij de overlast van activiteiten kan gedacht worden aan bijvoorbeeld horecagelegenheden, markten en evenementen. De bewoners is gevraagd of zij in hun wijk last hebben van dergelijke activiteiten. Het gemiddelde cijfer voor dit aspect is in Zaltbommel een 8,2. Bij de meting in 2006 was het gemiddelde een 8,3. Het landelijk gemiddelde voor de overlast van activiteiten was in 2007 een 7,9.

32 ONGENOEGENS 2006 2008 Binnenstad 7,1 7,1 - De Vergt 8,4 8,4 - De Spellewaard 8,9 8,5 - De Waluwe 8,8 8,8 - Totaal 8,3 8,2 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De hoogste, en bovengemiddelde, score is voor De Waluwe (8,8). Ook de Spellewaard scoort met een 8,5 bovengemiddeld. Het cijfer voor de Binnenstad is met een 7,1 ondergemiddeld. Er zijn ten opzichte van de meting in 2006 geen significante veranderingen. Over de overlast van activiteiten werden vier opmerkingen gemaakt. Uit de spreidingscijfers blijkt dat 32% van de respondenten een 10 geeft voor dit aspect. Nog eens 21% geeft een 9 en 21% een 8. Daarnaast geeft nog 10% een onvoldoende. Aan de bewoners is gevraagd, indien zij overlast ondervinden van activiteiten, om aan te geven waarvan zij het meeste last hebben. In totaal beantwoordden 113 respondenten deze vraag. In figuur 5-1 is weergegeven hoe de verdeling van de antwoorden hierop was. Van de respondenten gaf 53% aan overlast te hebben van andere dan de genoemde activiteiten. Veelgenoemde ergernissen zijn parkeeroverlast, rondhangende jongeren, verkeersoverlast (bijvoorbeeld vrachtverkeer, te hard rijden, brommers die op de stoep rijden) en zwerfvuil. figuur 5-1 Overlast van activiteiten 20% Horeca 1% Markten 53% Evenementen 26% Anders, namelijk 5.5 Verkeersoverlast Bij verkeersoverlast kan men denken aan verkeersdrukte, verkeerslawaai en verkeerd parkeren. De vraag of de bewoners overlast ondervinden van het verkeer wordt in Zaltbommel gemiddeld met een 5,7 beoordeeld. Bij de vorige meting in 2006 was dit een 5,9. Het landelijk gemiddelde 2007 voor verkeersoverlast is 6,1.

ONGENOEGENS 33 2006 2008 Binnenstad 5,4 5,5 - De Vergt 6,2 5,7 - De Spellewaard 6,5 6,5 - De Waluwe 5,2 5,4 - Totaal 5,9 5,7 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De hoogste score wordt gegeven door de bewoners van De Spellewaard (6,5). De Binnenstad (5,5) en De Waluwe (5,4) scoren beide ondergemiddeld. Er zijn ten opzichte van de vorige meting geen significante veranderingen zichtbaar. Over de verkeersoverlast maakten 58 bewoners een opmerking. Een bewoner van De Vergt merkt op: Er wordt nog steeds "erg" hard gereden in onze buurt, het is wel een 30km-zone, maar mensen trekken zich er weinig van aan. Er moet meer controle komen i.v.m. veiligheid van onze kinderen. Er werden veel opmerkingen gemaakt over het niet houden aan de maximumsnelheden. Daarnaast ergeren bewoners zich aan geluidsoverlast van verkeer, overlast van vrachtverkeer, parkeergedrag en het parkeren en rijden op stoepen. De spreidingscijfers laten zien dat 43% van de respondenten een onvoldoende geeft (5 of lager) voor de verkeersoverlast. Daarnaast geeft 16% van de respondenten een 8 en 14% een 7. 5.6 Verkeersveiligheid De bewoners is gevraagd hoe verkeersveilig zij hun wijk vinden. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan veiligheid voor kinderen en ouderen en te hard rijden. Het gemiddelde voor de kern Zaltbommel is 5,4. Bij de vorige meting in 2006 was dit een 5,6. Er is voor verkeersveiligheid geen landelijk gemiddelde beschikbaar.

34 ONGENOEGENS 2006 2008 Binnenstad 5,1 5,0 - De Vergt 5,6 5,1 - De Spellewaard 6,3 6,3 - De Waluwe 5,5 5,5 - Totaal 5,6 5,4 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 De bewoners van De Spellewaard zijn het meest positief en geven gemiddeld een 6,3. De wijken Binnenstad (5,0) en De Vergt (5,1) krijgen beide een onvoldoende en scoren ondergemiddeld. Ten opzichte van de vorige meting zijn er geen significante veranderingen. Over de verkeersveiligheid werden 36 opmerkingen gemaakt. Een bewoner van De Vergt merkt op: Voor kinderen en ouderen is het opletten met oversteken, gevaarlijk! De fietspaden zijn wel aan een opknapbeurt toe, hier en daar liggen losse tegels. Veel opmerkingen gaan over gevaarlijke situaties veroorzaakt door te hard rijden en geparkeerde auto s. De spreidingscijfers wijzen uit dat 48% van de respondenten een onvoldoende geeft aan de verkeersveiligheid. Daarnaast geeft 16% van de respondenten een 7 en 13% een 8. 5.7 Conclusie Op de aspecten overlast van vuil en stank en overlast van activiteiten scoort Zaltbommel boven het landelijk gemiddelde. Op het aspect verkeersoverlast scoort de kern juist lager. De Vergt krijgt de laagste cijfers voor de aspecten overlast van vuil, overlast van uitwerpselen en verkeersveiligheid. De Spellewaard is de bestscorende wijk, deze wijk krijgt nagenoeg voor alle aspecten van de ongenoegens het hoogste cijfer. Ten opzichte van de vorige meting zijn er geen significante verbeteringen waarneembaar. De aspecten overlast van vuil en stank en de overlast van uitwerpselen

ONGENOEGENS 35 scoren in De Vergt wel significant lager dan in 2006. Het gemiddelde van Zaltbommel is voor de overlast van vuil en stank eveneens significant verslechterd in vergelijking met de vorige meting.

VEILIGHEID 37 6 Veiligheid 6.1 Inleiding Veiligheid is, mede door alle aandacht in de media, in de afgelopen jaren een belangrijk thema geworden. Ook voor de beleving van het woongenot is veiligheid steeds meer bepalend geworden. Veiligheid is een centraal element in de ervaring van de leefbaarheid van wijken. Gemeenten en corporaties reageren op de roep naar meer veiligheid door maatregelen te nemen die de veiligheid in de wijk vergroten. Inbraakpreventie, onder andere door het aanbrengen van sloten en de verlichting van fietspaden, is hiervan een voorbeeld. In dit onderzoek is de bewoners gevraagd naar hun oordeel over de veiligheid van de wijk. Er is daarbij naar de overlast van personen gevraagd, naar de last van criminaliteit, geweldpleging, diefstal en inbraak en vandalisme. Daarnaast is gevraagd hoe veilig mensen zich voelen in hun wijk en of zij vinden dat er voldoende toezicht (politie) is. 6.2 Overlast personen Binnen het thema veiligheid komt als eerste het aspect overlast van personen aan de orde. Hierbij kan gedacht worden aan geluidsoverlast, andere overlast door wijkbewoners en overlast door rondhangende jongeren. Het gemiddelde voor de kern Zaltbommel is een 6,8. Bij de meting in 2006 was dit een 6,9. Het landelijk gemiddelde van 2007 voor de overlast van personen is 6,5.

38 VEILIGHEID 2006 2008 Binnenstad 6,4 6,6 - De Vergt 6,2 6,1 - De Spellewaard 7,0 7,2 - De Waluwe 8,0 7,4 Totaal 6,9 6,8 - significante vooruitgang t.o.v. 2006 7,5 positieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal significante achteruitgang t.o.v. 2006 7,5 negatieve afwijking t.o.v. Zaltbommel totaal geen significant verschil t.o.v. 2006 Het hoogste cijfer wordt gegeven door de bewoners van De Waluwe (7,4). Dit cijfer is echter wel significant lager dan bij de meting in 2006 (8,0). De score voor De Spellewaard (7,2) ligt boven het gemiddelde van de kern. Het laagste en ondergemiddelde cijfer is een 6,1 voor De Vergt. De vraag over overlast van personen leverde 24 opmerkingen op. Een van de bewoners van De Spellewaard laat weten: Zeer regelmatig zit hier rondhangende jeugd op zaterdagavond. Dat we ze horen is tot daaraan toe, maar de vernielingen en/of de rotzooi die ze achterlaten! Enkele weken geleden is het hek vernield, afgelopen weekend(zondag) lag zowel de speeltuin als de straat bezaaid (met rommel). De spreidingscijfers wijzen uit dat 26% van de respondenten een onvoldoende geeft voor de overlast van personen. Daarnaast geeft 23% een 8 en 18% geeft een 7. 6.3 Criminaliteit Er is de bewoners gevraagd of zij in de wijk overlast ondervinden van criminaliteit in het algemeen. Daarbij valt te denken aan vandalisme, inbraak, diefstal, vernielingen en geweldpleging. Gemiddeld krijgt de kern Zaltbommel hiervoor een 6,7 en dit is significant hoger dan bij de vorige meting (6,1). Het landelijk gemiddelde in 2007 voor de overlast van criminaliteit is een 6,8.