Kenniscentrum Gezondheid, Welzijn & Technologie Wmo werkplaats Twente, fase 2 Praktijk 2: Bundeling van diensten op het gebied van welzijn, informele zorg en formele zorg Toegang tot de Wmo Evaluatierapport scholing Juni 2014 Concept 15 juni 2011
Evaluatierapportage Saxion Enschede Kenniscentrum Gezondheid en Welzijn Programmalijn Community Care and Youth Wmo-werkplaats Twente, fase 2 Drs. Marleen Bratti-van der Werf (Saxion) Arie Fröberg (Scala) Nancy Gierkink en Tessa Wijers ( t Iemenschoer/Scala) Gerard Eskes en Esther van Spall (CarintReggeland) Ruth aan de Stegge (SPH-student Saxion) Cynthia Taal (SPH-student Saxion) Dr. Margriet Braun (Saxion) Drs. Ingrid ten Haken (Saxion) Dr. Jurjen van der Helden (Saxion) Drs. Mariska Jacobs-Ooink (Saxion) Dr. Geralien Holsbrink-Engels (Saxion) 2
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 4 2. VERSLAG PILOT SCHOLING: TOEGANG TOT DE WMO... 5 2.1 Werving... 5 2.2 Opzet van de scholing... 5 3. EVALUATIE VAN DE SCHOLING... 6 4. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN... 10 Bijlage l Evaluatieformulier scholing Toegang tot de Wmo... 11 3
1. Inleiding Vanuit het praktijkonderzoek van praktijk 2, Wmo-werkplaats Twente, fase 2, is deze training ontworpen. Uit het onderzoek is gebleken dat gemeenten op het moment met enthousiasme en motivatie bezig zijn om de toegang tot de Wmo vorm te geven, rekening houdend met de transities die vanaf 2015 worden doorgevoerd. Omdat er veel van gemeenten verwacht wordt, investeren zij veel tijd in de voorbereidingen. Dit betekent dat er veel overlegmomenten zijn en er veel trainingen aangeboden worden aan de professionals die vorm moeten gaan geven aan de toegang tot de Wmo. Om deze reden is ervoor gekozen om deze doelgroep niet als uitgangspunt te nemen, maar te kiezen voor de toekomstige professionals, studenten van de opleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Zij zullen zich moeten voorbereiden op de veranderde situatie en op de hoogte moeten zijn wat dit van hen vraagt. Met behulp van de projectleiders uit het werkveld en twee tweedejaars SPH-studenten, in het kader van een deelopdracht voor de stage, is er een scholing opgezet bestaande uit twee bijeenkomsten van 2 uur. 4
2. Verslag pilot scholing: Toegang tot de Wmo Dit hoofdstuk gaat in op de werving van studenten voor de scholing, waarna in paragraaf 2.2 de opzet van de scholing wordt besproken. 2.1 Werving Om voldoende aanwezige studenten te hebben voor de scholing, is ervoor gekozen alle studenten van de opleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening een mail te sturen. In overleg met de projectleiders van de Wmo-werkplaats en de praktijk is ervoor gekozen om maximaal 21 studenten deel te laten nemen. De reacties op de mail waren overweldigend. Er hebben minstens 90 studenten gereageerd en binnen ongeveer 20 minuten zaten zowel de groep als de reservelijst vol. Uiteindelijk hebben er alleen tweede- en vierdejaars studenten aan de scholing deelgenomen. 2.2 Opzet van de scholing Bij de opzet van de scholing is er vanuit gegaan dat studenten op de hoogte zijn van de Wmo, maar niet van de daadwerkelijke veranderingen die de Wmo en de daarbij behorende transities met zich meebrengt. Er is daarom voor gekozen om de studenten eerst te informeren en ze daarna met de verkregen informatie aan de slag te laten gaan. De scholing bestaat uit twee bijeenkomsten van twee uur. Bij aanvang van de eerste bijeenkomst is studenten gevraagd om tien vragen schriftelijk te beantwoorden. Deze vragen zijn bewust niet klassikaal behandeld, maar zijn bedoeld als startpunt voor de studenten opdat ze voor zichzelf kunnen bepalen waar ze staan met betrekking tot de kennis over de Wmo en de transities. Aan het eind van de tweede bijeenkomst is de gelegenheid geboden deze vragen opnieuw te beantwoorden. Na het invullen van de vragenlijst is in het kort verteld hoe het sociale domein eruit zag voor de invoering van de Wmo, waarna is ingegaan op de toekomstige veranderingen die reeds plaatsvinden of in de korte toekomst plaats zullen vinden. Er is ingegaan op de invoering van de Wmo, de invulling van de loketfunctie en de aankomende transities. Na een korte pauze is een beeld geschetst omtrent de vormgeving toegang tot de Wmo. Studenten kregen vanuit deze uitleg de opdracht mee om in subgroepen na te denken over de wijze waarop zij toegang vorm willen geven, dit uiteen te zetten in een powerpointpresentatie en deze te presenteren in de tweede bijeenkomst. De tweede bijeenkomst startte met de genoemde presentaties. Na de presentaties zijn de belangrijkste bevindingen uit het praktijkonderzoek van praktijk 2 aangegeven. Vervolgens hebben twee projectleiders uit de praktijk een korte impressie gegeven van hun ervaringen met een nieuwe vorm van toegang. Afsluitend hebben de studenten de startvragen van de eerste bijeenkomst opnieuw in kunnen vullen, is er een mondelinge evaluatie gehouden waarna de evaluatieformulieren (zie bijlage 1) zijn ingevuld. 5
3. Evaluatie van de scholing Om de training te evalueren zijn aan het eind van de tweede bijeenkomst evaluatieformulieren uitgedeeld, na een korte mondelinge evaluatie. De lijst bestaat uit 10 gesloten vragen waarop antwoord kan worden gegeven op een 10-punt schaal. De vragen zijn afgeleid van de doelen en de activiteiten zoals deze in de modulehandleiding zijn omschreven. Naast de gesloten vragen was er ook ruimte voor deelnemers om toelichting te geven op de antwoorden. Hier is beperkt gebruik van gemaakt. De opmerkingen die mondeling zijn aangegeven tijdens de afsluiting van de scholing, worden aan de respons op de open vragen toegevoegd. Omdat de vragenlijst compact is, is er een overzichtstabel gemaakt van de rapportcijfers die zijn ingevuld. Deze wordt vervolgens toegelicht. Vervolgens wordt aangegeven welke toelichtingen studenten hebben gegeven. Resultaten evaluatieformulieren In totaal hebben 14 respondenten de evaluatieformulieren ingevuld. Tijdens de eerste bijeenkomst waren er 19 studenten aanwezig. De 2 missende studenten hebben geen reden voor afwezigheid gegeven. Tijdens de tweede bijeenkomst waren er 5 studenten afwezig door ziekte of andere afspraken. In Tabel 1 worden de evaluatiegegevens van de scholing weergegeven. In totaal zijn er 10 vragen gesteld. Per vraag wordt aangegeven wat het laagste en het hoogste cijfer is geweest en in de laatste kolom wordt het gemiddelde cijfer aangegeven. 6
Tabel 1. Evaluatiegegevens scholing Toegang tot de Wmo (n=14) De scholing kwam overeen met mijn verwachtingen Minimum* Maximum* Gemiddelde 6 9 7.6 Ik heb een beeld gekregen van het sociale domein voor de invoering van de Wmo 7 9 7.9 Ik heb een beeld gekregen van betekenis van de Wmo 8 10 8,3 Ik heb een beeld gekregen van hoe de Wmo er in de toekomst uit gaat zien 6 10 7,6 Ik heb een beeld gekregen van de wijze waarop toegang tot de Wmo vormgegeven kan worden 5 9 7,3 Ik heb na het volgen van de scholing een mening kunnen vormen over de toegang tot de Wmo 6 9 6,7 Met een aantal andere studenten heb je je gebogen over jullie eigen invulling over de toegang tot de Wmo. Was het interessant om op deze manier actief na te denken over de toegang tot de Wmo? 6 9 7,8 (n=13) Tijdens de tweede bijeenkomst is er door alle studenten een presentatie gegeven over hun toegang tot de Wmo. Vond je dit interessant om te horen? Ik heb voldoende inzicht gekregen in de gevolgen van de nieuwe Wmo voor het uitoefenen van mijn toekomstige beroep 4 9 7,5 6 9 7,5 Ik zou de training aanbevelen aan mijn medestudenten 8 10 8,6 * 1 = zeer onvoldoende; 10 = uitstekend Uit de tabel komt naar voren dat de studenten over het algemeen zeer tevreden zijn over de scholing en dat iedereen deze zou aanbevelen aan medestudenten. Er zijn twee onderdelen waar het laagste cijfer een onvoldoende is. Het gaat om het verkrijgen van een beeld waarop de toegang tot de Wmo vormgegeven kan worden (1 onvoldoende) en over het interessant vinden van de presentatie over de toegang van de Wmo van alle studenten (2 onvoldoendes). De onvoldoendes worden niet toegelicht. Bij de vraag of het interessant was om je samen met andere studenten te buigen over de eigen invulling van de toegang tot de Wmo, geeft één student geen cijfer omdat hij/zij hier niet aan heeft deelgenomen. 7
Toelichtingen Bij iedere vraag die is gesteld zijn één of meerdere toelichtingen gegeven. Bij de vraag in hoeverre de training overeenkwam met de verwachtingen, geven drie studenten aan dat ze een duidelijk beeld hebben gekregen. Eén andere student schrijft: Had meer nieuwe informatie verwacht vooral 1 ste bijeenkomst. Maar blijkbaar wist ik er toch meer over dan vooraf gedacht. Drie studenten voegen als toelichting toe dat ze een duidelijk beeld hebben gekregen van hoe het sociale domein was voor de invoering van de Wmo. Twee studenten schrijven dat ze een duidelijk beeld hebben gekregen van de betekenis van de Wmo en een andere student schrijft: Het beeld dat ik had, klopt wel het is nu genuanceerder. Op de vraag of er na het bezoeken van de scholing een beeld is gekregen van hoe de Wmo er in de toekomst uit gaat zien, wordt door twee studenten als toelichting gegeven dat dit duidelijk is geworden. Een andere student geeft aan nog wel vraagtekens te hebben bij de uitvoering omdat er nog zoveel onduidelijk is. De presentaties waren volgens één student een nuttige opdracht om een beeld te krijgen van de wijze waarop de toegang tot de Wmo vormgegeven kan worden. Wanneer gevraagd wordt of de studenten na het volgen van de training een mening hebben kunnen vormen over de toegang tot de Wmo, worden er vier toelichtingen gegeven: - Het is vooral positief benadrukt, terwijl er waarschijnlijk veel burgers negatieve kanten hebben. - Op zich had ik dat al. Is nu wel iets bijgesteld. Maar ben nog wel steeds kritisch over het verdere verloop. - Ja, lastiger werk vinden. - Het blijft een idee wat nog veel haken en poten heeft en hierdoor twijfels in stand blijven. Vijf van de zes studenten die een toelichting geven op de vraag of het interessant was om met andere studenten actief na te denken over de invulling van de toegang tot de Wmo, geven aan dat het goed is om er op deze manier over na te denken. Een andere student geeft aan: Het is goed om erover na te denken. Voor mij was het niet echt een meerwaarde. Had liever nog meer (verdieping) gehoord over de wmo. Met betrekking tot de presentaties van anderen worden vijf toelichtingen gegeven. Door driestudenten wordt aangegeven dat je hierdoor nieuwe inzichten en visie krijgt. Een anders student vond het helder en niet te lang. Eén student schrijft als toelichting: Wel goed om te laten presenteren, maar studenten mogen meer betrokken worden. Erover spreken/discussieren misschien? Vier studenten lichten het gegeven cijfer toe betreffende de vraag of er voldoende inzicht is verkregen in de gevolgen van de nieuwe Wmo voor het uitoefenen van het toekomstige beroep. Eén van hen geeft aan dat het interessant en leerzaam was. Een ander schrijft: Je moet nog meer zorgen dat je je onderschijdt van de ander. De twee andere studenten geven aan dat dit meer had gemogen. In de toelichting of ze de training zouden aanbevelen aan medestudenten wordt vier keer benadrukt dat dit het geval is. Een andere student geeft aan dat, ondanks dat het in de training in grote lijnen heel duidelijk werd gemaakt, er veel onduidelijkheid is over de Wmo en het daardoor soms best moeilijk te begrijpen is. Eén van de studenten geeft als aanbeveling om geen twee, maar drie bijeenkomsten te 8
geven en een andere toelichting die wordt aangegeven luidt: Had bij actieve werkvormen meet verwacht dan vooral presentaties. Presentaties met informatie wel blijven. Praktijk voorbeelden nuttig! Doen, maar ik was graag zelf meer in gesprek geweest. Evaluatie trainers Vanuit de trainers wordt met tevredenheid teruggekeken op de bijeenkomsten. De invulling van de training leek goed aan te sluiten bij het niveau van studenten en het was goed om te merken dat er vanaf het begin bij de meeste studenten een actieve houding gesignaleerd werd. Opvallend was dat lang niet alle studenten zich bewust waren van de grote gevolgen die de invoering van de nieuwe Wmo met zich meebrengt. Aan het eind van de tweede bijeenkomst is aan de studenten gevraagd voor wie het idee over de invulling van de rol van hulpverlener wezenlijk veranderd is. De helft van de studenten gaf aan dat dit het geval was. Eén van de aanwezigen gaf aan dat de rol in haar ogen hetzelfde blijft. Door één iemand werd aangegeven voor de aanvang van de training negatief te zijn over de Wmo in het algemeen, mede door verhalen van de omgeving. Zij gaf aan nu positiever te zijn gaan kijken. Een andere student vulde dit aan door aan te geven eigenlijk niets te weten over de Wmo, maar dat haar omgeving negatief is vanuit het idee van bezuinigingen. Zij gaf aan meer visie te hebben ontwikkeld. 9
4. Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk worden op basis van de ervaringen en de evaluatie van de workshop en de training conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. Zowel uit de vele aanmeldingen als de reacties van de studenten die hebben deelgenomen aan de training, blijkt dat er veel animo is voor scholing en training op het gebied van de Wmo. Dit zou er op kunnen duiden dat er in het huidige lesmateriaal te weinig aandacht aan besteed wordt waardoor studenten zich niet klaar voelen voor de nieuwe praktijk. Uit de toelichtingen in het evaluatieformulier blijkt wel dat er een verschil in niveau is. Een van de studenten had al veel aandacht besteed aan het onderwerp tijdens het volgen van de minor, terwijl er andere studenten waren die er weinig tot niets van wisten. Twee belangrijke kritiekpunten die uit de toelichtingen naar voren komen zijn het toevoegen van meer actieve werkvormen met daarbij ruimte voor discussie en het aantal bijeenkomsten uitbreiden. Dit zijn dan ook twee aanbevelingen die doorgevoerd kunnen worden wanneer de scholing opnieuw wordt aangeboden. Een andere aanbeveling is om deze scholing, of in ieder geval de powerpoints van deze scholing, aan te bieden aan alle eerste of tweedejaars studenten, opdat ze meer bewuste keuzes kunnen maken in hun studie. 10
Bijlage l Evaluatieformulier scholing Toegang tot de Wmo Training: Toegang tot de Wmo Datum: 08-04- 14 en 22-04- 14 S.V.P. per vraag één hokje aankruisen EVALUATIEFORMULIER 1. In hoeverre kwam de training overeen met je verwachtingen? 1 = In het geheel niet 10 = Boven verwachting 2. Heb je na het bezoeken van deze training een beeld gekregen van hoe het sociale domein was voor de invoering van de Wmo? 1 = Helemaal geen beeld 10 = Een compleet beeld 3. Heb je na het bezoeken van deze training een beeld gekregen van de betekenis van de Wmo? 1 = Helemaal geen beeld 10 = Een compleet beeld 11
4. Heb je na het bezoeken van deze training een beeld gekregen van hoe de Wmo er in de toekomst uit gaat zien? 1 = Helemaal geen beeld 10 = Een compleet beeld 5. Heb je na het bezoeken van deze training een beeld gekregen van de wijze waarop toegang tot de Wmo vormgegeven kan worden? 1 = Helemaal geen beeld 10 = Een compleet beeld 6. Heb je na het volgen van de training een mening kunnen vormen over de toegang tot de Wmo? 1= Helemaal geen mening 10 =Een duidelijke mening 7. Met een aantal andere studenten heb je je gebogen over jullie eigen invulling over de toegang tot de Wmo. Was het interessant om op deze manier actief na te denken over de toegang tot de Wmo? 1 = In het geheel niet interessant 10 = Zeer interessant 12
13
8. Tijdens de tweede bijeenkomst is er door alle studenten een presentatie gegeven over hun toegang tot de Wmo. Vond je dit interessant om te horen? 1 = In het geheel niet 10 = Zeer interessant 9. Heb je, door middel van deze training, voldoende inzicht gekregen in de gevolgen van de nieuwe Wmo voor het uitoefenen van je toekomstige beroep? 1 = Helemaal geen inzicht 10 = Volledig inzicht 10. Ik zou de training over de toegang tot de Wmo aanbevelen aan mijn medestudenten. 1 =Geheel mee oneens 10 = Geheel mee eens Bedankt voor het invullen van dit evaluatie formulier! 14