Aan de ouders/ verzorgers, De overgang naar groep 4 is voor de meeste kinderen weer een grote stap. Dit boekje geeft u informatie over de leerstof en de manier van werken in groep 4. Tijdens de kijkavond kunt u met eigen ogen zien en zelf ervaren hoe er gewerkt wordt in de klas. Indien u vragen heeft betreffende de leerstof of specifieke vragen m.b.t. uw kind, dan kunt u na schooltijd terecht. U kunt ook een afspraak maken voor een gesprek. Bij de klas ligt een agenda waarin afspraken voor bijvoorbeeld doktersbezoek genoteerd kunnen worden. Leerkrachten van groep 4 1
Kringgesprek Elke maandagmorgen wordt begonnen met de kleine kring. De kinderen mogen elkaar vertellen wat ze hebben meegemaakt in het weekend. We leren de kinderen belangstelling tonen voor elkaar en vragen aan elkaar te stellen. Soms houden we op een ander tijdstip een gebonden kringgesprek. Bij een dergelijk kringgesprek wordt over een vaststaand onderwerp gepraat. Dagopening Op 4 dagen in de week beginnen we de dag met een dagopening. Eén van de leerlingen mag de dag starten met een zelfgekozen activiteit die niet langer mag duren dan 15 minuten. Elk kind komt 3 keer per schooljaar aan de beurt. Bij de aanvang van het schooljaar krijgen de kinderen een kalender met de data waarop ze dat schooljaar aan de beurt zijn. Laat uw kind dus tijdig met de voorbereiding beginnen zodat de dagopening zeker op de geplande datum door kan gaan. Eén van de dagopeningen moet een spreekbeurt zijn. We stimuleren de kinderen zoveel mogelijke verschillende presentaties te bedenken. De mogelijkheden zijn: *een dansje *een quiz *poppenkast *uitbeelden *een toneelstukje *vertellen over bijvoorbeeld sport, huisdier, hobby *een stukje voorlezen, etc. Na afloop mogen de kinderen -op een positieve manier- hun mening geven. We bespreken kort de tops en de tips van de dagopening. Ouders zijn van harte welkom om te komen kijken in de klas tijdens een dagopening. Gymnastiek De kinderen krijgen twee keer in de week gymles. Een keer een les met allerlei bewegingsactiviteiten, samengesteld door OIB en een keer per week een spelles. Zorgt u ervoor dat er op maandag en donderdag gymkleding aanwezig is in een stevige tas. Controleer regelmatig of de gymschoenen nog passen. 2
Technisch lezen De methode voor het technisch lezen heet Estafette. Deze methode zorgt ervoor dat elke leerling de materialen krijgt op het juiste AVI-niveau in combinatie met de juiste aanpak. Leerlingen die hun leesvaardigheid bijna vanzelf ontwikkelen, werken veel zelfstandig, zodat er meer instructietijd is voor de leerlingen die meer hulp nodig hebben. Kenmerkend voor Estafette is de combinatie van werkboekjes en bijbehorende leesboekjes. De leerlingen passen de vaardigheden die ze oefenen in de werkboekjes toe tijdens het lezen van de Estafette-leesboeken. De Estafette-leesboeken zijn geschreven door bekende kinderboekenauteurs. Terwijl in elk boek bepaalde leesmoeilijkheden expliciet naar voren komen, gebeurt het oefenen altijd binnen de context van een grappig of spannend verhaal We streven voor alle leerlingen naar een minimaal eindniveau van E4 aan het eind van het schooljaar. Kinderen die daar steun aan hebben en/of extra oefening nodig hebben, krijgen de leeslessen uit het leesboek mee naar huis om voorafgaande aan de les thuis te oefenen. Op die manier hebben zij optimaal profijt van de leesles in de klas. Lezen thuis Kinderen die zelf thuis veel lezen en/of voorgelezen worden gaan op school met sprongen vooruit. Lezen is een techniek die nu eenmaal frequent geoefend moet worden. U kunt daar thuis aan bijdragen door uw kind elke dag een stukje hardop aan u voor te laten lezen. We hopen dat alle kinderen lid zijn van de bibliotheek. Het is gratis voor kinderen. Aan de leerkracht kunt u vragen op welk niveau uw kind leest. Vrij lezen De kinderen mogen regelmatig zelfstandig lezen. Op deze manier stimuleren we het plezier in lezen. We hebben een groot aanbod aan bibliotheekboeken. De kinderen kiezen zelf een boek uit; ook doen we veel aan boekpromotie. Er wordt ook voorgelezen door de leerkracht. Leest u thuis uw kind ook voor? Dit is enorm stimulerend voor de taal, lees en woordenschat ontwikkeling van uw kind. 3
Taal Dit schooljaar zijn we gestart met een nieuwe taal- en spellingsmethode. Het gaat om de vernieuwde methode Taal Actief. De methode bestaat uit een leerlijn taal en spelling. Binnen de leerlijn taal worden de volgende vier domeinen in aparte lessen behandeld: woordenschat taal verkennen spreken & luisteren schrijven De leerlijnen taal en spelling in Taal actief zijn volledig op elkaar afgestemd. De ankerverhalen vormen het vertrekpunt voor alle lessen. De verhalen zijn geschreven door bekende kinderboekenauteurs als Sjoerd Kuyper, Jan Paul Schutten en Francine Oomen. Taal actief Taal is opgebouwd uit acht thema s van vier weken Standaard differentiëren op drie niveaus Vanaf dag één werken alle kinderen op hun eigen niveau. Direct na de instructie maken ze drie beginopdrachten. Dit doen ze in het werkboek. Op basis van het resultaat gaan kinderen aan de slag op hun eigen niveau. Ook in de instructie wordt gedifferentieerd. Voor taalbegaafde kinderen heeft Taal actief Taal een plusboek met uitdagende opdrachten. Weet wat je leert! Kinderen leren beter als ze weten wat en waarom ze iets leren. Taal actief Taal informeert de kinderen over wat ze leren. De lesdoelen zijn ook opgenomen in het leerlingmateriaal: dit ga je leren en dit moet je weten. Domein: woordenschat Taal actief Taal besteedt veel aandacht aan woordenschat. De leerlijn woordenschat zit in het basisprogramma en is volledig opgebouwd volgens de didactiek uit Met woorden in de weer van Dirkje van den Nulft & Marianne Verhallen. De methode werkt met themawoorden die zowel in de lessen van taal als spelling terugkomen. Taal Actief Taal is zo opgebouwd dat de kinderen meerdere keren in aanraking komen met de themawoorden. Doelen Bij woordenschat wordt er gewerkt aan drie hoofddoelen: 4
1. De kinderen leren op grondige en systematische wijze een groot aantal nieuwe woorden en woordgroepen, waardoor hun woordkennis wordt verbreed en verdiept. 2. De kinderen leren strategieën om woorden beter te onthouden. 3. De kinderen leren strategieën om zelf de betekenis te achterhalen van een onbekend woord in een tekst. Domein: schrijven Elk thema van Taal actief Taal telt twee lessen schrijven, die steeds dezelfde stapsgewijze opbouw hebben. Doelen Bij schrijven wordt er gewerkt aan drie hoofddoelen: 1. De kinderen leren om verschillende genres en tekstsoorten te schrijven die elk hun eigen kenmerken hebben. Dat doen ze op papier of op de computer. 2. De kinderen leren kritisch te kijken naar hun eigen teksten en deze te verbeteren. 3. De kinderen leren reflecteren op hun eigen schrijfwerk en op dat van anderen. Spelling Net als bij Taal actief Taal wordt bij Taal actief Spelling met dezelfde acht thema s van vier weken gewerkt. Taal actief Spelling bestaat uit twee leerlijnen: - Onveranderlijke woorden (38 categorieën) - Werkwoorden (10 categorieën Vaste opbouw per thema Elk thema duurt vier weken. De eerste drie weken zijn basislessen waarin de kinderen nieuwe stof aangeboden krijgen en oefenen op drie niveaus. Week 4 is bestemd voor toetsing en remediëring, herhaling of verrijking (r-h-v). Toetsing gebeurt aan de hand van twee dictees. Het woordendictee aan het begin van week 4 en het zinnendictee aan het eind van week 4. Standaard differentiëren op drie niveaus Net als bij Taal Actief Taal differentiëren we ook bij spelling op drie niveaus. Op basis van het aantal fouten in 5
het oefendictee van de instructie-les wordt bepaald op welk niveau een kind start in de volgende les. Zwakke spellers beginnen met het drempelniveau en maken daarna de opdrachten van het basisniveau. De overige kinderen beginnen bij het basisniveau en maken vervolgens de opdrachten op verrijkingsniveau. Zo werkt ieder kind op zijn/haar eigen niveau. Digitale ondersteuning Elke spellingles is voorzien van een ondersteunende spellinganimatie. Gerrit legt de spellingmoeilijkheid uit. Weet wat je leert! Kinderen leren beter als ze weten wat en waarom ze iets leren. Ook Taal Actief Spelling heeft duidelijke doelbeschrijvingen. In elke les is een instructiekader ofwel instapkaart afgebeeld. De instapkaart geeft aan: dit ga je leren en dit moet je weten. Elke les start met een scherpe blik op de spellingcategorie en eindigt met het terugkijken op het lesdoel, de reflectie. Oefenprogramma spelling op de computer Alle leerlingen werken met computerprogramma: Taal Actief Spelling. Dit programma behoort bij de methode. Het oefenprogramma spelling heeft een uniek foutendetectiesysteem, dat niet alleen kijkt of een woord goed of fout is. Het kijkt ook welke fout is gemaakt. Het systeem geeft hulp op maat. Daarnaast krijgen de kinderen als beloning twee keer per oefensessie een kort spelletje aangeboden. De kinderen doorlopen hun eigen leerroute. Het programma zet automatisch oefeningen klaar op het niveau van het kind. Schrijven De schrijfmethode heet Pennenstreken. Het aanleren van HOOFDLETTERS neemt een belangrijke plaats in. Eén hoofdletter staat steeds centraal. Er wordt geoefend in het nauwkeurig naschrijven van woorden en zinnen met potlood. De kinderen leren het blokschrift. Zie voorbeeld van de letters die we gebruiken. *Tip: knip uit en hang thuis op een goed zichtbare plaats. Thuis oefenen Helpt! Waar letten we op bij het schrijven: Een goede schrijfhouding: rechte rug, voeten op de grond, beide onderarmen op de tafel, schrift schuin. Een juiste pengreep voor kinderen die daar moeite mee hebben wordt een hulpstukje op het potlood gezet. Regelmaat. Alle letters wijzen dezelfde kant op, schuin naar rechts hellend voor rechtshandigen. Schrijftempo Leesbaarheid 6
Het lettertype van groep 4: 7
Rekenen De methode ( De Wereld in Getallen) kent een paar belangrijke uitgangspunten: * De wereld in getallen sluit met nieuwe, eigentijdse thema s aan bij de belevingswereld van de kinderen. Herkenbare situaties worden gebruikt om het oefenen en toepassen te verduidelijken. Ook gaan de kinderen beseffen dat rekenen belangrijk is en niet alleen in de klas wordt gebruikt. *Aan de hand van de methode wordt er gedifferentieerd en op drie niveaus lesgegeven. Iedere les starten we met een klassikale inleiding. Daarnaast is er in elke les tijd voor een verlengde instructie voor de zwakkere leerlingen. Uiteindelijk oefent ieder kind zelfstandig op zijn of haar niveau. Kinderen kunnen gemakkelijk doorschuiven naar een ander niveau. Voor snellere rekenaars is er een plusprogramma. *In een week krijgen de kinderen 5 keer een uur rekenles aangeboden. Iedere les begint centraal waarin iets nieuws aangeboden wordt of waarin herhaald wordt. Hierna wordt aan de zwakkere rekenaars extra instructie gegeven. De andere kinderen zijn bezig met opdrachten uit het lesboek en de weektaak uit het takenboek. Ook de groep snelle rekenaars wordt specifiek begeleid door de leerkracht. De vaardigheidsgroei van de kinderen houden we zorgvuldig bij aan de hand van verschillende toetsen: 1. Minimumtoets: toetsing van de minimumdoelen; 2. Projecttoets: toetsing van de doelen uit de projectlessen; 3. Basistoets: toetsing van de basisdoelen. De wereld in getallen werkt met verschillende rekenboeken: Rekenboek Het rekenboek is een omkeerboek, dit bestaat uit een lesboek en een takenboek. De lessen worden gegeven door de leerkracht. In het takenboek zijn de taken opgenomen die de kinderen zelfstandig op hun eigen niveau uitvoeren. Werkboek Het werkboek bevat per week twee pagina s verwerking. Bijwerkboek Het bijwerkboek bevat per week extra materiaal voor de verlengde instructie. Pluswerkboek Het pluswerkboek bevat verrijkingsmateriaal voor dekinderen die niet genoeg hebben aan het plusniveau in de weektaak. De rekenproblemen die in groep 4 aan de orde komen zijn o.a.: *Automatiseren sommen tot de 20 *Oriëntatie op de getallen tot 100; o.a. aanvullen tot het tiental 47+..=50 8
afhalen van het tiental 50-3=.. heen en terugtellen met sprongen op de getallenlijn bijv: 92-82-72 *Optellen en aftrekken tot en met 100; 38+5; 83-7; 52+20=; 94-30= *Vermenigvuldigen en delen: de tafels van 0,1,2,3,5 en 10 introductie en oefening van de tafels van 4 en 6. *Geld: biljetten van 5, 10, 20, 50 en 100 Gepast betalen, terugkrijgen en vergelijken van geldhoeveelheden *Tijd: de hele uren, halve uren analoog en digitaal introductie van het kwartier maandkalender en jaarkalender *Meten: meter, centimeter, kilogram, de term: oppervlakte *Meetkunde: spiegelen, blokkenbouwsel, tangrampuzzel 9
Computerprogramma s voor rekenen Alle kinderen werken met het computerprogramma de Wereld in getallen. Hierin komt de leerstof op een uitdagende en interactieve manier aan bod. Elke leerling komt minimaal eenmaal per week aan de beurt om met het programma te werken. Kinderen die wat meer moeite hebben met het automatiseren werken extra met het programma: Hoofdwerk. Wat kunt u thuis doen om uw kind nog beter te laten rekenen? Veel tellen met uw kind. (0 t/m 100) bv. 6-16-26-36-46 enz. De klok oefenen: de hele en halve uren en na kerst ook de kwartieren. OOK DIGITAAL Op de kalender kijken (dagen, maanden, datum, geboortedatum van het kind) De tafels oefenen: Tafel van 2-3-4-5-6 en 10 Plus en minsommetjes oefenen tot de 100. Een leuke website voor thuis met rekenspelletjes is: www.rekenweb.nl Wereldoriëntatie In groep 4 ligt wat betreft het vakkenaanbod de nadruk op taal- en rekenen. Voor wereldoriëntatie maken we gebruik van uitzendingen van de schooltv beeldbank. Hier worden onderwerpen behandeld die te maken hebben met de natuur. Indien geschikt voor groep 4 kijken we ook naar afleveringen van Nieuwsbegrip. De insteek daarbij is het vergroten van de woordenschat en uitbreiding van kennis op het gebied van de actualiteit. Werkstukken De kinderen in groep 4 beginnen met het maken van een werkstuk. Uit de Informatiereeks zoeken de kinderen een leuk onderwerp. Bij het boekje hoort een vragenkaart. De 10
antwoorden kunnen de kinderen vinden door het boekje goed te lezen. De antwoorden schrijven ze in een schrift. Verkeer We volgen de digibordmethode methode Let s Go!. In deze methode wordt uitgegaan van de ervaringen in het verkeer van kinderen van deze leeftijd. Aan de orde komen o.a.: oversteken, veilig spelen, de fiets, fietsen, voorrang Techniek De kinderen werken op de techniekmiddagen ( 4 per jaar) samen met groep 3 aan verschillende opdrachten; het ontdekken staat centraal. Ouders verlenen hierbij hulp. Woensdag 14 november is de eerste techniekles op school. U kunt zich als begeleider opgeven bij de leerkracht. We starten het techniekjaar met een excursie naar de Uitvindfabriek in Breda. Voorbeeld van een opdracht over luchtdruk: Proefje 2. Op z n kop 1. Vul het potje met water tot aan de rand 2. Leg het papiertje boven op de opening Vraag 1: We gaan straks dit potje boven de bak omdraaien. Wat denk je dat er zal gebeuren? ---------------------------------------------------------------------------------------------- 3. Houd dit vast en draai het potje op zijn kop; boven de bak natuurlijk! Vraag 2: Wat gebeurt er? --------------------------------------------------------------------------------------------- Vraag 3: Hoe komt dat denk je? --------------------------------------------------------------------------------------------- 11
Expressievakken Muziek Onze muziekmethode heet: 123 ZING... De digitale methode wordt gebruikt als bron voor liedjes, dansjes en instrumentgebruik. Handvaardigheid en tekenen Handvaardigheid en tekenen komen wekelijks aan bod. Bij de les handvaardigheid worden verschillende technieken aangeleerd. Er wordt gewerkt met een vaste opdracht in het platte vlak of ruimtelijk. We gebruiken o.a. met papier, karton, klei, papier-maché, restmateriaal, lapjes, wol. Bij tekenen wordt een opdracht gegeven naar aanleiding van een thema of seizoen. We gebruiken verf, krijt, kleurpotlood, viltstift, houtskool, inkt, ecoline. De kinderen leren kijken naar kleur en vorm, vlakverdeling, ruimte. Bovendien letten we op de verzorging van het werk. Natuurlijk staat voorop dat de kinderen plezier beleven aan de expressieopdrachten. Laat je kind thuis ook oefenen met een schaar! Sociaal emotionele ontwikkeling (SEO) Dit schooljaar starten we met de Kanjertraining. De Kanjertraining op school bestaat uit een serie lessen met bijbehorende oefeningen die de leerkracht in de klas geeft. De kanjertraining is bedoeld om de sfeer in de klas goed te houden (preventief) of te verbeteren (curatief). Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect. 12