Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns
Impact afhankelijk van aantal factoren: Eigenschappen van trauma zelf Eigenschappen van het kind Eigenschappen van omgeving
Eigenschappen van het trauma (traumaverhaal): Frequentie Duur Ernst Met/zonder bedreiging Relatie met agressor
Soorten trauma TYPE I Acuut Kortdurend Bijv. natuurramp, beroving, auto-ongeluk TYPE II Chronisch Langdurig Bijv. sexueel misbruik, fysieke mishandeling, emotionele verwaarlozing
Wisselwerking 1 Hechting Trauma Trauma hechting kind, ouders, intergenerationeel
Greenspan en structureel ontwikkelingsmodel (DIR) I (individueel): unieke biologische profiel van kind R: (relatie) de wijze waarop dit profiel de interacties met verzorgers beïnvloedt D (ontwikkeling) De wijze waarop patronen van de verzorgers het ontwikkelingsproces beïnvloeden
Eigenschappen van de betrokkenen (context) Steun Veiligheid Draagkracht van de omgeving Emoties bij de omgeving Trauma bij de ouders Maar betrokkene kan ook agressor zij
Wisselwerking 2 Steun uit sociale omgeving cruciaal bij verwerking Voor kinderen, mn van een veilige ouder/verzorger
Bouwstenen van hechting ouders Vertrouwen Stevig en duidelijk Steunen en meeleven Geven Verantwoordelijk, zorgen voor Angstig Vaag Geen interesse of dwingend Nemen Verwaarlozen
Eigenschappen van het kind Leeftijd Ontwikkelingsniveau Karakter/temperament Copingsstijlen Eerder trauma
Ontwikkelingstaken Infant 0-3 Aanpassen aan het leven buiten de baarmoeder Op basis van biologische ritmen fysiologische functies in ritme brengen. Begin van zelfregulatie. Leren om lichaam en zintuigen te gebruiken Ontwikkelen van basaal vertrouwen (hechten) Vanuit basaal vertrouwen groeien naar zelfdifferentiatie (onthechten)
Ontwikkelingstaken 6-12 jaar Verwerven veilige basis Verkennen van de wereld Ontwikkelen autonomie en identiteit Leren communiceren Begrijpen van de wereld Omgaan met anderen Opgroeien in een gezin Leren op school
Ontwikkelingstaken 12-18 jaar Eigen persoonlijkheid ontwikkelen Zorgen voor gezondheid en uiterlijk Invullen van vrije tijd Sociale contacten en vriendschappen Ontwikkelen seksuele identiteit Kiezen voor opleiding en werk Verwerven plaats in de maatschappij
Ontwikkelingsniveau (van het kind) Neuropsychologische ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling Emotionele ontwikkeling Sociale ontwikkeling Seksuele ontwikkeling enz
Neuropsychologische ontwikkeling Groei van de hersenen: het zenuwstelsel in ontwikkeling Rijping van de hersenen; gevoelige perioden Hiërarchische structuur Pre nataal: hersenstructuren gevormd Postnataal: efficiënte neuronale netwerken > Stimulatie van buitenaf noodzakelijk
Neurale verbinding
Vele verbindingen =Neuraal netwerk
Normale ontwikkeling
Bouwstenen van hechting (Kind) Vanaf 5jr Creatief machteloos 2,5-5 jr Zelfstandig eenzaam 9 mnd-2,5 jr Zelfvertrouwen onzekerheid 3-9 mnd Toevertrouwen wantrouwen 0-3 mnd Basisveiligheid angst
Wisselwerking 3 Trauma -> Verlies van verbondenheid (onthechting) Traumatische gebeurtenissen tasten fundamentele menselijke relaties aan. Ze brengen ernstige schade toe aan de structuur van het zelf dat in relatie met anderen wordt gevormd en in stand gehouden (Herman, 93). Trauma -> verlies van zelfgevoel, integriteit en en autonomie (beschadigd zelf) Traumatische levensgebeurtenissen zijn gebeurtenissen die niet kunnen worden ingepast in de innerlijke schema s van het zelf in relatie tot de wereld (Horowitz, 86)
diagnostiek Vraagstellingen: Is er sprake van problematiek /stoornis (ernst en de aard van de klachten) Is er sprake van een traumagerelateerde stoornis (specifieke problematiek zoals angsten, stemmingsproblemen, vermijding, dissociatie) symptomen
Welke gebeurtenissen heeft het kind/jongere meegemaakt? traumaverhaal Hoe lang hebben deze geduurd? Is er een effect op de ontwikkeling en zo ja welke? ontwikkeling In welke omgeving groeit het kind op? context
Uniek beeld = diagnose en indicatie voor behandeling Trauma verhaal Symptomen Context Ontwikkeling
DSM IV: Hechting: Reactieve hechtingsstoornis Of behandeling van problemen in de hechting Trauma: (Angststoornissen): - Acute stressstoornis (binnen 4 weken) - Post Traumatische Stress Stoornis (> 4 wk) Enkelvoudig, chronisch of complex
DSM-5 ontwikkeling - trauma stoornis (vgl complex trauma) Ervaren van herhaaldelijk en ernstig interpersoonlijk geweld en onderbreking in de hechting Affectieve en fysiologische disregulatie Disregulatie van aandacht en gedrag Disregulatie van zichzelf en relaties PT symptomen Symt. > 6 mnd en dysfunctioneren
behandeling 1. Veiligheid 2. Stabiliseren 3. Traumaverwerkend behandeling
behandeling Enkelvoudige en chronische PTSS Cognitieve gedragstherapie EMDR Narratieve storytelling Complex trauma: stabiliseren traumaverwerkende behandeling Reactieve hechtingsstoornis Aandacht en zorg voor het lichamelijk welbevinden en de basisveiligheid, stimuleren van hechting, aandacht voor verbeelding, symboliseren enz.