De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp

Transcriptie

1 De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp Nancy Van Loey Wetenschappelijk onderzoeker VSBN Corinne Reynders Onderzoekscoördinator België

2 Inhoud Algemeen PTSS Brandwonden en PTSS Onderzoeksresultaten: - Rampen in Volendam en Gellingen in vergelijking met referentiegroep

3 Algemeen: PTSS

4 Wat is PTSS? Angststoornis (fobie, paniek, ) Officieel erkend in 1980 Ontstaat na een traumatische gebeurtenis Kan in principe iedereen overkomen

5 Wat kan leiden tot een psychisch trauma? Oorlogservaringen Concentratiekampervaringen (Levensbedreigende) ongevallen Terroristische aanslagen (Natuur)rampen Seksueel misbruik

6 Verwerking van psychisch trauma Afwisseling van herbeleving en vermijding Intergratie van het trauma in bestaande denkstructuren (Horowitz, 1979)

7 Posttraumatische stressstoornis A. Blootstelling aan een traumatische ervaring B. Voortdurende herbelevingen C. Aanhoudende vermijding van prikkels die bij het trauma horen D. Aanhoudende symptomen van verhoogde prikkelbaarheid E. Duur van de stoornis is langer dan een maand F. De stoornis veroorzaakt lijden of beperkingen

8 Theoretische verklaring PTSS Normale alledaagse leven gevoel van: Veiligheid Onkwetsbaarheid Voorspelbaarheid Controleerbaarheid

9 Algemeen: Brandwonden en PTSS

10 Waarom zijn brandwonden ingrijpend? Fase 1: levensbedreigend ongeval Fysiek overleven Fase 2: Langdurige opname in ziekenhuis (pijn, angst, isolatie, weinig bezoek, afhankelijkheid) Fysiek en emotioneel overleven Fase 3: Reïntegratie in maatschappij met geschonden lichaam (zelf en omgeving) Verwerken en aanpassen

11 Psychopathologie en psychosociale problemen Angststoornissen Posttraumatische stressstoornis Algemene angstklachten Depressie Neuro-cognitieve problemen Slaapproblemen Omgaan met anderen Intieme contacten/ Vreemden

12 Percentage mensen met brandwonden met PTSS % PTSS weken 1 jaar 2 jaar 3 jaar Tijd na het ongeval

13 Evolutie van PTS symptomen tijdens het eerste jaar na het ongeval Gemid SVL Cut-off 15 % 18 % 67 % No PTS AS PTS 2 wk 3 md 6 md 9 md 12 md Tijd na het ongeval

14 Risicofactoren voor PTSS Niet iedereen ontwikkelt PTSS na een ingrijpende gebeurtenis

15 Risicofactoren voor PTSS bij brandwonden Vooraf bestaande psychopathologie Persoonlijkheidskenmerken Eerste reactie op het ongeval Vrouwen Pijn/angst tijdens ziekenhuisopname Ernst van het letsel, handverbrandingen Verantwoordelijkheid ongeval

16 Angst voor pijn Reactie op het ongeval Grote gespannenheid voor en tijdens wondverzorgingen Niet kunnen ontspannen Constant bezig zijn met pijn Voor elke (medische) verrichting zorgen maken over mogelijk pijn TVLO

17 Rampen: onderzoeksresultaten Volendam en Gellingen in vergelijking met referentiegroep

18 Onderzoeksopzet Prospectief onderzoek Volwassenen (16 70 jaar) Opname > 72u in BWC Beverwijk, Groningen, Rotterdam, Antwerpen, Gent, Leuven, Brussel, Luik en Loverval Geen vooraf bestaande psychopathologie

19 Algemene kenmerken referentiegroep (n=300) Leeftijd m=38 (16-70) # operaties m=1.3 (0-9) # dagen beademing m=1.5 (0-70) # opnamedagen m=24 (3-222) TVLO m=13 (1-80) Geslacht 76% mannen

20 Algemene kenmerken Volendam (n=64) M Min Max Leeftijd # operaties # dagen beademing # opnamedagen TVLO Geslacht Plaats ongeval: café 64% mannen

21 Algemene kenmerken Gellingen (n=34) M Min Max Leeftijd # operaties # dagen beademing # opnamedagen TVLO Geslacht 86% mannen Plaats ongeval Werk binnen: 64% Werk buiten: 30% Elders: 6%

22 Verloop gemiddelde scores Schokverwerkingslijst (PTSS-symptomen) Ref 1 Gellingen Volendam wk 3 md 6 md 9 md 12 md Tijd na het ongeval

23 Verloop volgens verwerkingspatroon Gellingen (blauw) en Volendam (groen) Gemiddelde IES 0 2 wk 3 md 6 md 9 md 12 md Tijd post burn

24 % acute en posttraumatische stresssymptomen ,4 42,9 40,8 40,7 Ref , ,3 Gellingen Volendam 0 Geen PTS Acute stress PTS

25 Conclusies Slachtoffers van rampen hebben na het ongeval aanzienlijk meer acute stress Hogere intensiteit en langere duur vgl. met de controlegroep 12 maanden na de ramp in Volendam slechts 16.3% boven de klinische grens Dit is gelijk aan de controlegroep De voorlopige gegevens ramp Gellingen met de aanhoudende hoge scores zijn verontrustend!

26 Verschillen Volendam / Gellingen Leeftijd: TVLO: Beademing: Volendam < Gellingen Volendam < Gellingen Volendam > Gellingen Volendam getroffen gemeenschap vanaf dag 1 mobilisatie van gemeenschap t.b.v. slachtoffers Gellingen getroffen individuen Werkongeval Gellingen ongeval privé Volendam

27 Effect therapie? Verschillen Volendam / Gellingen Effect ondersteuning vanuit gemeenschap? Juridische procedures over verantwoordelijkheid ongeval Slepende procedures blijven het trauma triggeren Geen erkenning van leed/verantwoordelijkheid lijkt nefast te werken Boosheid (onmachtsgevoelens)

28 Aanbevelingen: brandwonden n.a.v. ramp (Post) acute fase: Voldoende psychosociale ondersteuning bieden! Specifiek voor brandwonden: Aandachtspunt voor ziekenhuissituatie, m.n. stressvolle wondverzorgingen! Hulpverleners zorgen voor controleerbare en voorspelbare omgeving Nazorgfase: Adequate screening gedurende minimaal 12 maanden + evidence-based traumabehandeling indien nodig

29 Aanbevelingen: brandwonden n.a.v. ramp Naast het medisch rampenplan, ook een psychosociaal opvangplan bij rampen (Verdubbeling) opvangcapaciteit (slachtoffers, familie) Screening plan Meetinstrumenten Behandelplan voor langdurige klachten

30 Besluit Het is tijd om psychosociale (na)zorg naast de medische (na)zorg als basisvoorziening op te nemen in het zorgpakket

31 PSYCHOSOCIALE NAZORG VOOR MENSEN MET BRANDWONDEN NOODZAKELIJK!

32 Met dank aan de onderzoeksmedewerkers in de Belgische BWC: Antwerpen: Kristien Joos en Evy Simons Brussel: Christa Goethals en Els Vandermeulen Gent: Marie-Paule Goemaere Leuven: Rudi Deleus Loverval: Christinne Helson